përkthim termash

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Falemnderit.
Vetëm më duhet ta ripërsëris, fjalorthi nuk është i imi, përkthimi po.
Përkthimi i "Home Page"-it mund të bëhej, mund të bëhet edhe si thua ti. Në fakt, nëse nuk i ke hasur, ka edhe "Ballinë" sa për të sjellë një shembull. (Që mua më tingëllon shtrembër, ngaqë origjinali nuk është "Façade".)

(Meqë bëhet fjalë për përkthimin e diçkaje që bën pjesë në atë quhet "Open Source Software", më duhet të nënvizoj diçka që mbase mund të mos e dish: mundësia e pasjes së shumë varianteve për të njëjtin objekt. Pra edhe për rastin konkret. Jo për të përligjur zgjedhjen time, thjesht për të nënvizuar faktin që nuk e konsideroj përfundimtare. /pf/images/graemlins/smile.gif )

Pse nuk përdora "shtëpi"? Sepse kam një lloj ndjesie që "home" dhe "shtëpi" në dy gjuhët përkatëse nuk përfshijnë të njëjtën gjë. Më duket se "home" është më përmbledhës, nënkupton edhe një element psikologjik, mund të qëndrojë në këmbë edhe pa qenë e lidhur me një ndërtesë konkrete, materiale. Nuk më duket se këto nuanca i ka edhe "shtëpi"-a. Me sa më kujtohet, ne më tepër përdorim "vatër" ose "vatra", fjala vjen "vatër e patriotizmit", kur bëhet fjalë jo për diçka materiale.

Një përkthim i drejtpërdrejtë, mund të bëhej si thua: "shtëpi" apo "faqja shtëpi". Po ashtu si edhe një ndryshim, më vonë, nëse x apo y përkthim nuk përmbush qëllimin e vet. Kjo do dy gjëra që të vijë si rrjedhë e natyrshme: së pari programin e plotë, për të pasur tërë kuadrin ku vendoset dhe shërben një term; së dyti, përdoruesit, që bëjnë përzgjedhjen. (Përkthimin nuk e bën dikush as për veten e vet, e as për një përdorues të vetëm).

Mospërputhja që thua kur vizitohen shumë "site" qëndron. Të kthehesh mbrapsht te "Faqja Hyrëse" e cilit prej tyre? Po kjo do mbetej edhe po të përkthehej "Faqja Shtëpi", mbase më pak, mbase më duket mua se e bluaj për herë të parë një hollësi si kjo...
Sidoqoftë, i bie të zgjedhim midis dy apo më shumë të mirash të pjesshme.
Nuk presim pak, se mbase kemi dhe ca mëndje të tjera për një dorë ndihmë?

 

[Darien]

Re: përkthim termash

në një shkrim tek tema për proçesorin më të mirë m'u desh të përdorja fjalën chipset

nuk më ka rënë rasti ta përdor ndonjëherë në shqip dhe nuk e kisha vrarë mendjen si ta përkthej

më jepni ndonjë ide; ka hyrë ndonjë përkthim në përdorim të gjerë?

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Zor se mund të gjendet diçka. Ngaqë në vetë origjinalin është një fjalë e formuar rishtas. Pra vetë ata që patën të parët nevojën nuk arritën të gjejnë diçka më të afërt me arsenalin e deriatëhershëm gjuhësor.
Njësoj me futjen në Shqip të tranzistor, diodë,, procesor, modem etj...

 

[glamdring]

Re: përkthim termash

Pershendetje!

Nje fjalor i shkurter qe jam munduar t'ja pershtas vetes kur flas me shqiptare ne lidhje me termat kompjuterike ne pergjithsi:

mouse - miu (ne asnje menyre "maus")
keyboard - tastjere (s'me ka pelqyer asnjehere, por me te mire nuk kam gjetur)

screensaver - ???
background - ???

home page - faqja ne internet
website - faqja ne internet

Tek keto dy me siper perdor te njejten shprehje ne shqip, sepse nuk e di ndryshimin.

file - skedar (ne asnje menyre "fajl")
directory - direktori?!? (e di qe nuk eshte shqip)

login - hyrja
logout - dalja

browser - shfletues (e pashe ne fillim te temes, i perkryer si pershtatje)

enable - lejuar (nuk do doja te perdorja aktiv)
disable - ndaluar (ne disa raste nuk me del mbare)

encrypt - shifron
decrypt - deshifron

Pashe me perpara diskutimin mbi kete, por jam per perdorimin e te mesipermeve. Faktikisht me shkon ne mendje RSA tani, dhe ideja perveç çelesave dhe kyçave qe permend Besniku, bie tek kalimi i tekstit ne shifra (faktikisht ne prodhim primoresh) te tilla qe eshte e pamundur deshifrimi. Pastaj, kam edhe nje nostalgji ndaj perdorimit te "shifrimit" ne fillimet e kriptografise (nuk shikoj ndonje arsye perderisa kemi fotografi). Ketu duhet menduar edhe per ato qe ne i quajme "one way functions". Duke pasur parasysh qe na duhet vetem per t'i hapur, çelesi do ishte mese i mjaftueshem. Nuk ke nevoje per kyçje, sepse nuk do ishte "one way function" - funksion i njeanshem?!?

Nga ana tjeter, fjala "code" perdoret edhe per te prezantuar brendesine e nje programi, keshtu qe do ishte me e arsyeshme te ruhesh dhe te perdoresh nen ate kuptim.

language - gjuhe (nuk perkthim me te mire se kjo)

Nuk ka kuptim te perkthesh apo te pershtatesh "programme", "programming", etj, sepse zor se mund te gjenden fjale me te duhura.

resolution - rezolucion?!? (imtesine?!?)

update - ?!?

Nejse, mund te vazhdoj me vone. Nese me te vertete mund te formohet nje fjalor termash ne shqip, ku do ishte e mundur te jepesh ndihma apo te shikohej progresi? Do doja ta vija veten ne dijeni me termat e pershtatur apo perkthyer.

Gjithe te mirat!

 

[lor]

Re: përkthim termash

Tani që të shplodhni pak trurin dhe të qeshni pak, lexoni këtë bug: http://bugzilla.gnome.org/show_bug.cgi?id=134171

Për ata që nuk e dinë "msgid" është mesazhi origjinal i programit, zakonisht në anglisht, dhe "msgstr" është përkthimi në gjuhë të ndryshme të mesazhit anglisht.
Në këtë rast, programuesi ka dhënë mesazhin origjinal ...... në shqip

P.S: Desktop GNOME është 100% e përkthyer në shqip dhe, nëse dikujt i nevoitet, mund t'i jap databazën me përkthimet në shqip të përdorura deri tani (~ 23.000 mesazhe) në formatin për grut apo kbabel.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Bëhet fjalë për paraqitje me anë të një kodi, prandaj edhe përdora kodim/çkodim.
Pa diskutim, që brenda kriptografisë, shifrim mund të ishte një nga kandidatët, por edhe këtu
bëhet dallimi midis cipher dhe encoding, dhe meqë nuk jam ekspert, nuk di të them nëse do
lindnin apo jo probleme duke përdorur një term për të dy ose dy terma (shifër, shifrim).
Sidoqoftë fakti që encoding përdoret në shumë raste të tjerë veç kriptografisë, sikur e bën pak
më tepër kërkues.
Nga njëra anë përdorimi shifrim mund të tingëllojë i sforcuar ose edhe të largon nga fillesa që është "kodi"
si një mënyrë apo proces kodimi. Nga ky largim rrezikohet tejdukshmëria, sa është e mundur, e termit të përkthyer.
Nga kod në kodim jo vetëm të çon muzikaliteti i gjuhës por edhe intuitivisht njëra fjalë thërret tjetrën, më lehtë
se sa nga kod në shifrim. Kjo lehtëson birësimin e termit të ri.

Shembuj, (origjinali marrë nga FOLDOC):

Character coding - kodim gërmash (Apo tingëllon më mirë shifrim gërmash?)

kriptografi
Praktikimi dhe studimi i kodimit dhe çkodimit - kodim të dhënash
që të mund të çkodohen vetëm nga persona të caktuar. Një sistem
për kodim dhe çkodim të dhënash përbën një kriptosistem. Këta
zakonisht përfshijnë një algoritëm për ndërthurjen e të dhënave
origjinale ("tekst i thjeshtë") me një ose disa "kyçe" - numra
ose vargje karakteresh të njohur vetëm nga dërguesi dhe/ose marrësi.
Përfundimi i dalë njihet si "tekst i shifruar"...

digital encoding for the audio = shifrim shifror tingujsh?

audio numerike
Një sekuencë kampionësh diskretë të marrë nga një valë e vazhdueshme
zëri. Dhjetra mijra kampione mmeren çdo sekondë. Çdo kampion
përfaqëson intensitetin e trysnisë zanore në atë çast. Përveç
kampionizimit të frekuencës,parametri tjetër është kodimi numerik
i çdo kampioni...
Kodimi mund të jetë linear, logaritmik ose mu-law.


ngjeshje frakatale
Një teknikë për kodim pamjesh duke përdorur fraktale.


Modulim në Frekuencë
(FM) Një metodë për kodim të dhënash duke ndryshuar
frekuencën e një sinjali mbartës me amplitudë konstante.


horizontal encoding
<processor> An {instruction set* where each field (a bit or
group of bits) in an instruction word controls some
{functional unit* or {gate* directly, as opposed to {vertical
encoding* where instruction fields are decoded (by
{hard-wired* {logic* or {microcode*) to produce the control
signals. Horizontal encoding allows all possible combinations
of control signals (and therefore operations) to be expressed
as instructions whereas vertical encoding uses a shorter
instruction word but can only encode those combinations of
operations built into the decoding logic.

An {instruction set* may use a mixture of horizontal and
vertical encoding within each instruction. Because an
architecture using horizontal encoding typically requires more
instruction word bits it is sometimes known as a {very long
instruction word* (VLIW) architecture.

Packed Encoding Rules
<protocol, standard> (PER) {ASN.1* encoding rules for
producing a compact {transfer syntax* for data structures
described in {ASN.1*, defined in 1994.

PER provides a much more compact encoding then {BER*. It
tries to represents the data units using the minimum number of
{bits*. The compactness requires that the decoder knows the
complete {abstract syntax* of the data structure to be
decoded, however.


Return To Zero
<communications> A class of encoding methods for physical
circuits in which the carrier (current, voltage) returns to
zero after each transmitted bit, i.e. the data is carried in
pulse width or polarity, not in the level of the signal.

rot13
/rot ther'teen/ [{Usenet*: from "rotate alphabet 13 places"],
v. The simple Caesar-cypher encryption that replaces each
English letter with the one 13 places forward or back along
the alphabet, so that "The butler did it!" becomes "Gur ohgyre
qvq vg!" Most {Usenet* news reading and posting programs
include a rot13 feature. It is used to enclose the text in a
sealed wrapper that the reader must choose to open - e.g. for
posting things that might offend some readers, or {spoiler*s.
A major advantage of rot13 over rot(N) for other N is that it
is self-inverse, so the same code can be used for encoding and
decoding.


Më duket se kodim përfshin më shumë raste, duke ruajtur pak a shumë të njëjtën ide që do të përcjellë.

 

[ludwig]

Re: përkthim termash

Ka gjetur ndonjeri ndonje term per:

1- Tutorial
2- Links
3- Upload
4- Source code
???

Persa i perket fjales 'Home', besoj se nuk eshte e nevojshme te perdoret nje perkthim strikt i fjales angleze. Mund te perdoret p.sh. 'Hyrja/e' ose dicka qe ka te bej me 'fillim'.

shendet

 

[glamdring]

Re: përkthim termash

Besnik, premtoj te them me shume heren tjeter, por tani nuk kam kohe:

Mendoj se "shifrim" eshte me mire per vete faktin qe kuptimi baze i fjales i shkon shume pershtat kuptimit teknik. Gjate kohes po mendoja ato mjetet primitive qe ne kohet e Babilonise ku shifronin tekstin dhe shkruanin ne koken e qethur tulle çelesin, eshte pakez nostalgjike. Tani, ti e njeh me mire se une gjuhen shqipe (kjo eshte mese e qarte) dhe thua qe nuk tingellon mire, gje qe te them te drejten mua s'do me kishte shkuar ne mendje.

Mund te kesh te drejte sepse shqipja nuk ka nje fjale per "digital" apo "digitalisation", te vetmet qe me vine ne mendje jane "binar" apo "binarizimi" qe nuk i kam degjuar te perdoren, por per mendimin tim jane fjalet me te perkryera shqip per te paraqitur idene teknike. Madje, keto dy fjale ne shqip jane shume me pastra ne kuptim sesa "digit" qe nuk eshte anglisht nga rrenja.

Mund te shkruaj me shume me vone. Ç'mendon per "resolution" qe e pershtata si "imtesi"? Per mendimin tim eshte e goditur, por siç thashe, ti e njej me mire gjuhen shqipe.

Gjithe te mirat.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Link - Lidhje
Tutorial - Manual, Ndihmë, Udhëzues, (deri edhe doracak si përpiqen në mos gaboj disa shqiptarë të Kosovës)
Upload - Ngarkoj
Source code - Unë përdor Kod-i burim. Një miku im
te www.alblinux.net parapëlqen kod burues. Ka një fije të hollë që shpëton lehtë nga shikimi: kod burues i bie të jetë ai që buron, ashtu si punues është ai që punon dhe nënshkrues është ai që nënshkruan, lëvizës ai që lëviz, ndërkohë që fjala është për kod prej nga i cili buron një tjetër. Edhe në Shqip kemi në përdorim burim, burimor...si të themi veshi është organ dëgjues në vend të organ dëgjimi apo pikë takuese në vend të pikë takimi.

Glam, falemnderit për bujarinë, po mos kujto që e njeh Shqipen më pak se unë. Thjesht i kam bluajtur më shumë, se nuk kam provime për të dhënë. /pf/images/graemlins/smile.gif
Më duket pak e çuditshme alergjia jote për tastierë: në fakt tastiera e pianos dhe organos datojnë gati dy shekuj para asaj të kompjuterit dhe analogjia funksionon shumë mirë edhe për Shqipen, njësoj si u importua në origjinal prej muzikës.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Ooops! Doracak në atë rastin që përmenda përdorej në vend të manual.

Tani u kujtova që më pyete për "resolution". Përkthyer si "imtësi" mund të përdorej fare mirë brenda një teksti. Dyshoj në rastin e një menuje. Ka si për dreq një mospërputhje që duket si lojë fjalësh, por nuk është:

Rritja e "imtësisë", e shqyrtuar lidhur me figurën dhe kartën video, nuk na bën që të shikojmë më "imët", (që është diçka e disktueshme nëse shihet si karakteristikë shikimi dhe pothuaj e papërdorur), por na bën të shohim më qartë, më pastër. Flas gjithmonë nga këndvështrimi i përdoruesit, që kalon nga 600X800 në 1600X1200. Kurse ulja e "imtësisë", pra më pak e imët pamja, na bën të "dallojmë" imtësi në gërma ikona etj.
Më duket që "imtësi" në këtë përdorim nuk është aq intuitive sa "qartësi", duket sikur ka nevojë edhe për një përkufizim shoqërues të imtësisë.

 

[Admirali]

Re: përkthim termash

Besnik, mos u perpiqni qe te perktheni cdo gje ne shqip. Kjo sepse ka fjale qe nuk perkthehen dot ne shqip, dhe po e bere, e humbasin kuptimin origjinal. Nqs nuk gjendet ndonje fjale shqipe, perpiquni ta shqiperoni, pasi ne kete rast kuptimi nuk i humbet.

Me respekte

 

[dori_wikipedian]

Re: përkthim termash

Desha te dija opinion tuaj se si mund te perkthehet fjala disambiguation. Gjer tani me kane rene nder mend fjalet: kthjellim, qartesim*, shpjegim dhe ftillim.

Per te pare se si do perdoret shikoni: http://sq.wikipedia.org/wiki/Mars

* qartesim me pelqen me shume, por s'kam edhe aq qejf te shtyp qartësim. I shmangem sa me shume fjaleve me ë dhe ç ngaqe s'e kam tastieren me ato germa.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Vënd sipas normës shkruhet Vend në mos gaboj.
(Vend, mend, shpend...)
Kthjellim apo ftillim mbase do ishte më mirë, ngaqë shpreh veprimin, dhe jo emërtimi për diçka apo cilësi, si në rastin e qartësisë.

Kurse ë dhe ç janë domosdoshme, të duhet të zgjidhësh çështjen me tastierën. Dhe zgjidhet.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

A do duhej ndryshuar përkthimi i "copyright" nga "të drejta të autorit" në "të drejta kopjimi"?

Përkthimi i parë mbase është bërë në një kohë që të drejta të tilla nuk shiteshin e bliheshin, nuk kish tre të tillë. Sot "të drejta të autorit" është i pamjaftueshëm, ngaqë është i pasaktë. Si shembull: nëse flitet për të drejta mbi një vepër shkruajtur nga X, por shitur ose dhuruar Y-nit (person apo shoqëri), tingëllon shtrembër t'i referohesh të dytit në rastin e "copyright" të tij si "të drejta autori" kur ky në fakt nuk është autori. Ndaj edhe origjinale i referohet kopjimit, në çfarëdo rrethanë, dhe jo autorit.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Termat "hardware" dhe "software" janë nga më të sertët. Meqë në Shqip nuk ka asnjë fjalë, me sa di, që mund t'i ndërthurej gabimisht përdorimi me "hard" dhe "soft", a mund të përdornim këto dy shkurtime, pra "hard" dhe "soft" për të shmangur përdorimin e "w" në Shqip, apo thonjzat (" ") e padëshiruara?

Një rast që bie ndesh me përkthimin e "Edit" si "Ndrysho" : "Edit contents" e përkthyer "Ndrysho përmbajtje" mund të keqinterpretohej duke nënkuptuar ndryshim cilësor të përmbajtjes (pra ndryshim që prek subjektin, thelbin e trajtuar nga kjo përmbajtje), ndërkohë që mund të bëhej fjalë thjesht për kalim nga gërma të zakonshme në të pjerrta, fjala vjen. Duke e përkthyer "Përpuno" një keqkuptim i tillë mund të shihet vetëm nëse kërkohet me këmbëngulje të gjendet kleçkë për t'u kapur.

 

[qoska]

Re: përkthim termash

Besoj qe per "encrypt" duhet perdorur fjala "shifrim" perderisa dhe ne kohe perpara vete sektoret qe merreshin me kete pune sidomos ne vende qe e perdorin ne ushtri dhe SHISH vendi i punes quhej shifriant dhe procesi quhej shifrim dhe pak a shume kjo eshte dhe ajo qe ben dhe "encryp"-imi ne kohet e sotme panvaresisht nga teknikat komplekse dhe matematika e avancuar.
Ky eshte mendimi im per momentin

 

[dori_wikipedian]

Re: përkthim termash

Une them se duhet lene si te drejta autori, sepse edhe po i shite nje kompanie te drejtat e kopjimit, ti vazhdon te mbash Copyright (i cili s'mund t'i jepet dikujt tjeter me sa di une).

Per hardware dhe software, une them harduer dhe softuer eshte me mire, ndonese nuk tingellon mire. Hard dhe soft shkojne me mire me ato ilacet qe jane shpikur ne kohet e fundit /pf/images/graemlins/smile.gif

Sa per edit, e di qe ti s'e pelqen shume kete fjale, por redaktim eshte perkatese ne kete rast.

 

[Besnik Bleta]

Re: përkthim termash

Të drejta autori ~ Copyright ~ Të drejta kopjimi, sa për tani. Kështu që po shite të drejtat e kopjimit apo të drejtat e autorit apo Copyright, që janë e njëjta gjë, i lave duart, edhe nëse je ti autori.
Copyright s'jepet ngaqë nuk ka leverdi të të ikë nga duart, jo sepse e ndalon ligji.
Pra si i bëhet me logjikën, në rast se ti prodhon një program apo poemë, dhe t'u shkrep ta shesësh përfundimisht krijimtarinë tënde? Unë që e blej nuk mund të pretendoj për të drejta autori sepse NUK jam autor.
Mbase kjo ka qenë arsyeja që termi origjinal nuk shprehet shprehimisht për autorin.

"harduer dhe softuer eshte me mire,..."? Pse hard dhe soft me tapi i ka marrë industria porno?

Nuk është fjala në më pëlqen mua apo jo redaktimi si term, por ngushtia që bart si term për rastin konkret, dhe që vjen nga praktika e tij e deritanishme në Shqip. Redaktorë dhe redaktim kish vetëm atje ku kish tekst, te ne. Kështu që redaktim kur bëhet fjalë për tekst, mund të mos ketë probleme funksionaliteti, (pra në këtë rast mund të ndajë shapin nga sheqeri pëlqimi vetiak. /pf/images/graemlins/smile.gif ).
Problemi shfaqet kur bëhet fjalë për vizatime, pamje, ikona, dokumente që veç tekst përmbajnë edhe elementë grafikë. Sikur nuk tingëllon të thuash "Redakto pamje123.jpeg".
Sikur në 1939 të na kish pushtuar Britania e Madhe tani do t'u thoshim "kopirajt" dhe "editoj" me po atë "natyrshmëri" të sotme për diritti d'autore dhe redaktoj.
Nuk di ç'kanë bërë vetë italianët me Edit, thjesht për kureshtje dhe për t'i shtuar kripë parodisë, jo se zgjedhja e tyre na është e domosdoshme për tonën.

 

[renea]

Re: përkthim termash

Po sikur, ka themelet e kesaj teme te ngrihet nje shoqate, apo grup persnoat te dashuruar me boten e kompjuterave qe te krijojne fjalorin shqip te vizatimit te faqeve ne internet dhe ate te kompjuterave.
Si mendoni?