Re: Filozofi eshte ai qe do Zotin!
Meqe kerkon argumente po perpiqem te riforuloj dy llojet me klasike te argumentimit te Zotit, pa i hyre nje analize me te detajuar, pasi do te kerkonte kohe dhe studime. Ka dhe mjaft argumnte te tjera, por po perpiqem te trajtoj keta me te njohurit.
Sigurisht që problemi I ekzistencës së Zotit është një nga temat më të rrahura nga filozofët dhe përbën një nga cështjet kryesore në filozofi, e cila është trajtuar në të tëra periudhat e historisë së filozofisë. Sigurisht që argumentet dhe format e qasjes ndaj kësaj cështjeje janë nga më të larmishmet, gjë që në vetvete edhe e ka pasuruar gamën e argumenteve në lidhje me ekzistencën e Zotit. Megjithatë duket thuajse e pamundur që ky debat të mbyllet ndonjëherë, dhe duket se do të vazhdojë ende të tjerrë gjuhën filozofike me argumentat dhe kundërargumentat e veta.
Kështu argumentet klasike të vërtetimit të ekzistencë së Zoti, të cilat po I përmenim në mënyrë të përmbledhur janë: argumenti ontologjik dhe argumnti kozmologjik ku mund të përfshihet edhe ai që mund të quhet argumenti teologjik.
Argumenti ontologjik (greq. ontos, qenia), I formuluar nga Anselmi I Kantërbërisë, është provë e cila zakonish nuk ka shërbyer për të bindur me të mosbesimtarët, por për të forcuar besimin e besimtarëve, është më tepër një përpjekje për të bindur vetveten. Sipas kësaj prove, përderisa Zoti është I përkryer, ai duhet patjetër të ekzistojë, përndryshe nuk mund të ketë gjë të përkryer pa ekzistencë. Pra që të jetë vërtetë I përkryer Ai duhet patjetër të ekzistojë. Përkryeshmëria pra kërkon domosdoshmërisht ekzistencën.
Në një formë origjinale argumenti ontologjik vjen tek Dekarti, jo më si një gjykim mbi konceptin e kzistencës së Zotit, por si një gjykim mbi vetë subjektin njohës të Zotit, mbi vetë mendjen e cila përpiqet të njohë “Qenien e përkryer”. Dekarti gjykon se, përderisa cdo njeri ka në mendje idenë e një “qenie të përkryer”, dhe kjo ide nuk mund të vijë vetvetiu nga një qenie e papërkryer sic është njeriu, atëherë kjo ide domosdoshmërisht na vjen nga një qenie, të paktën po kaq e përkryer sa vetë ky koncept. Për të është vetë Zoti ai që e ka krijuar mendjen njerëzore në një mëmyrë të atillë që të përmbajë në vetvete idenë e qenies së përkryer, idenë e Zotit. Pra ideja e Zotit na vjen pikërisht nga vetë Ai.
Argumenti kozmologjik (greq. kozmos, bota, universi) I cili synon të na japë një panoramë të plotë të tërë universit ku Zoti është shkaku dhe qëllimi I final, “Qenia e domosdoshme” për ekzistencën e gjithckaje. Ky argument synon të japë shpjegim për ekzistencën e gjithckaje duke u ngjitur vertikalisht nëpër zinxhirin e të gjithë shkaqeve, apo të niveleve të krijesave, për t’u ndalur së fundmi tek Krijuesi, I cili është shkaku I të gjitha shkaqeve, apo “Shkaku i Parë” i gjithckaje. Ky argument, I shtjelluar fort nga Thoma d’Akuini, I cili, veç të tjerash, synonte të harmonizonte arsyen me besimin, përpiqet të krijojë një rend universaj ku gjithcka ka vendin e vet në një hierarki nivelesh të ekzistencës, ku Zoti është mbi gjithcka dhe është Qenia e përkryer, në saj të të cilit merr kuptim dhe vlerë gjithcka. Kështu për të gjetur shkakun e gjithckaje Thoma d’Akuini ngjitet nëpër zinxhirin e shkaqeve deri sa të arrijë tek Zoti, Shkaku I parë, Shkaku i cili nuk është pasojë e asnjë shkaku tjetër, apo thënë ndryshe është “shkak I Vetvetes”. Vec kësaj ai vëren se tek sendet në botë nuk ekziston vetëm shkakësia, por ai shpreh se gjërat synojnë edhe drejt një qëllimi. Bota është plot kuptim dhe qëllimsi. Në univers mbretëron një rregull, një rend I përkryer që duket se pëmban mjaft kuptim në vetvete dhe që duket se udhëhiqet nga qëllimsia. Ne shohim kështu veprimin e Zotit në botë, dhe në këtë mënyrë kuptojmë se Zoti është qëllimi I saj final. Në këtë mënyrë argumenti kozmologjik merr ngjyra teologjike të të argumentuarit, formë kjo e hasur në pothuaj të gjitha besimet fetare dhe librat e shenjtë. Në këtë mënyrë universi, shfaqet si një njësi e tërë e përkryer ku gjithcka ka rendin e vet, në botë mbretëron një harmoni e përkryer, gjë që dëshmon për ekzistencën e një Krijuesi që e ka hartuar dhe krijuar. Gjithcka në univers ka një qëllim, asgjë e kotë nuk duket në të, gjë që dëshmon se asgjë nuk mund të jetë e rastit. Pra ka një Krijues, tek I cili gjendet qëllimi I gjithckaje.
Meqe kerkon argumente po perpiqem te riforuloj dy llojet me klasike te argumentimit te Zotit, pa i hyre nje analize me te detajuar, pasi do te kerkonte kohe dhe studime. Ka dhe mjaft argumnte te tjera, por po perpiqem te trajtoj keta me te njohurit.
Sigurisht që problemi I ekzistencës së Zotit është një nga temat më të rrahura nga filozofët dhe përbën një nga cështjet kryesore në filozofi, e cila është trajtuar në të tëra periudhat e historisë së filozofisë. Sigurisht që argumentet dhe format e qasjes ndaj kësaj cështjeje janë nga më të larmishmet, gjë që në vetvete edhe e ka pasuruar gamën e argumenteve në lidhje me ekzistencën e Zotit. Megjithatë duket thuajse e pamundur që ky debat të mbyllet ndonjëherë, dhe duket se do të vazhdojë ende të tjerrë gjuhën filozofike me argumentat dhe kundërargumentat e veta.
Kështu argumentet klasike të vërtetimit të ekzistencë së Zoti, të cilat po I përmenim në mënyrë të përmbledhur janë: argumenti ontologjik dhe argumnti kozmologjik ku mund të përfshihet edhe ai që mund të quhet argumenti teologjik.
Argumenti ontologjik (greq. ontos, qenia), I formuluar nga Anselmi I Kantërbërisë, është provë e cila zakonish nuk ka shërbyer për të bindur me të mosbesimtarët, por për të forcuar besimin e besimtarëve, është më tepër një përpjekje për të bindur vetveten. Sipas kësaj prove, përderisa Zoti është I përkryer, ai duhet patjetër të ekzistojë, përndryshe nuk mund të ketë gjë të përkryer pa ekzistencë. Pra që të jetë vërtetë I përkryer Ai duhet patjetër të ekzistojë. Përkryeshmëria pra kërkon domosdoshmërisht ekzistencën.
Në një formë origjinale argumenti ontologjik vjen tek Dekarti, jo më si një gjykim mbi konceptin e kzistencës së Zotit, por si një gjykim mbi vetë subjektin njohës të Zotit, mbi vetë mendjen e cila përpiqet të njohë “Qenien e përkryer”. Dekarti gjykon se, përderisa cdo njeri ka në mendje idenë e një “qenie të përkryer”, dhe kjo ide nuk mund të vijë vetvetiu nga një qenie e papërkryer sic është njeriu, atëherë kjo ide domosdoshmërisht na vjen nga një qenie, të paktën po kaq e përkryer sa vetë ky koncept. Për të është vetë Zoti ai që e ka krijuar mendjen njerëzore në një mëmyrë të atillë që të përmbajë në vetvete idenë e qenies së përkryer, idenë e Zotit. Pra ideja e Zotit na vjen pikërisht nga vetë Ai.
Argumenti kozmologjik (greq. kozmos, bota, universi) I cili synon të na japë një panoramë të plotë të tërë universit ku Zoti është shkaku dhe qëllimi I final, “Qenia e domosdoshme” për ekzistencën e gjithckaje. Ky argument synon të japë shpjegim për ekzistencën e gjithckaje duke u ngjitur vertikalisht nëpër zinxhirin e të gjithë shkaqeve, apo të niveleve të krijesave, për t’u ndalur së fundmi tek Krijuesi, I cili është shkaku I të gjitha shkaqeve, apo “Shkaku i Parë” i gjithckaje. Ky argument, I shtjelluar fort nga Thoma d’Akuini, I cili, veç të tjerash, synonte të harmonizonte arsyen me besimin, përpiqet të krijojë një rend universaj ku gjithcka ka vendin e vet në një hierarki nivelesh të ekzistencës, ku Zoti është mbi gjithcka dhe është Qenia e përkryer, në saj të të cilit merr kuptim dhe vlerë gjithcka. Kështu për të gjetur shkakun e gjithckaje Thoma d’Akuini ngjitet nëpër zinxhirin e shkaqeve deri sa të arrijë tek Zoti, Shkaku I parë, Shkaku i cili nuk është pasojë e asnjë shkaku tjetër, apo thënë ndryshe është “shkak I Vetvetes”. Vec kësaj ai vëren se tek sendet në botë nuk ekziston vetëm shkakësia, por ai shpreh se gjërat synojnë edhe drejt një qëllimi. Bota është plot kuptim dhe qëllimsi. Në univers mbretëron një rregull, një rend I përkryer që duket se pëmban mjaft kuptim në vetvete dhe që duket se udhëhiqet nga qëllimsia. Ne shohim kështu veprimin e Zotit në botë, dhe në këtë mënyrë kuptojmë se Zoti është qëllimi I saj final. Në këtë mënyrë argumenti kozmologjik merr ngjyra teologjike të të argumentuarit, formë kjo e hasur në pothuaj të gjitha besimet fetare dhe librat e shenjtë. Në këtë mënyrë universi, shfaqet si një njësi e tërë e përkryer ku gjithcka ka rendin e vet, në botë mbretëron një harmoni e përkryer, gjë që dëshmon për ekzistencën e një Krijuesi që e ka hartuar dhe krijuar. Gjithcka në univers ka një qëllim, asgjë e kotë nuk duket në të, gjë që dëshmon se asgjë nuk mund të jetë e rastit. Pra ka një Krijues, tek I cili gjendet qëllimi I gjithckaje.
pNdersa ty Gysi doja te te beja nje pyetje.E ke vene ndonjehere ne dyshim ekzistencen e zotit?Te lutem mu pergjigj.Fatkeqesisht ti zgjatesh shume Gysi dhe une pertoj te te lexoj po asnjeri nuk i beri filozofet qe flasin per Zotin teologe thjesht shume filozofe ekzistojne sepse ne mendjen njerzore ekziston Zoti.Te lutem mu pergjigj pyetjes me lart...