Vendoset gjatë natës pranë kishës së Fshat-Himarë busti i Aristotel Gumës, i mbuluar me një flamur grek, për t’u zbuluar ditën.Në një lartësi prej 2 metrash, mbi trupin e mermerit të bardhë me kokë bronzi, u shfaq edhe mbishkrimi: “U vra pse foli gjuhën amtare, greqishten”. Një rresht makinash, të gjitha me targa greke, si edhe disa të rinj me motorë, bllokuan për pak minuta trafikun në rrugën nacionale, vetëm 1 kilometër larg Himarës. Me emrin e Aristotelit në gojë, “të importuarit” nga vendi fqinj bënë xhiro 2 herë duke lëshuar parulla, por herën e tretë, policia lokale u tregoi vendin se ku duhet të parkonin me këtë rast. Pranë kishës Fshat-Himarë, aty ku do të prezantohej busti i Gumës në një ceremoni përkujtimore të organizuar nga shoqata “OMONIA”, që drejtohet nga ish-kryebashkiaku Vasil Bollano. Një ceremoni që filloi pak para mesditës, por që sfidoi kryebashkiakun aktual Gjergj Goro, i cili në një prononcim për gazetën “Panorama” pati deklaruar se nuk do të lejonte shkeljen e ligjit, pra vendosjen e bustit të të riut pa miratimin e Këshillit Bashkiak. Pavarësisht heshtjes, ndryshe nga një vit më parë kur punonjës të Bashkisë Himarë, së bashku me kreun e saj, Bollano, ishin në krye të protestave për aksidentin e të riut 35-vjeçar, Goro është mënjanuar krejtësisht nga kjo ngjarje. As ai, as ndonjë zyrtar tjetër i Bashkisë nuk ka marrë pjesë në ceremoninë e djeshme.
Shenjtor dhe hero
Busti i Gumes, dje ne oborrin e Kishes se Himares
Për disa orë ndenji i mbuluar. Aty, në oborrin e kishës Fshat-Himarë dhe i mbuluar me flamurin kombëtar grek. Në mënyrë sekrete, monumenti i të riut 35-vjeçar, që sipas versionit zyrtar të Tiranës “vdiq në një aksident rrugor”, ndërsa sipas atij të Athinës “u vra nga katër të rinj shqiptarë vetëm pse foli greqisht”, është transportuar gjatë orëve të para të mëngjesit drejt kishës. Lajmi bëhet i ditur nga burime pranë policisë lokale, që kanë patrulluar pranë kishës. “Jemi të bindur që e kanë transportuar gjatë natës, pasi të paktën që nga ora 06:00 ne kemi qenë këtu dhe nuk kemi parë asnjë automjet me bust. Nuk është diçka e vogël që mund ta fshehësh”, thonë efektivët e policisë, të cilët gjithashtu mohojnë që monumenti të ketë qenë aty që një ditë më parë. Ndërkaq, edhe pse ceremonia ishte paralajmëruar rreth orës 09:00, ajo u zhvillua në orën 11:00. Pas kësaj vonese, familjarët, anëtarë të shoqatave të ndryshme minoritare, si dhe të ardhur specialë nga politika greke, u futën brenda kishës së fshatit për të kryer meshën sipas riteve ortodokse. Jashtë, dy vajza të veshura me kostume popullore helene ndenjën në pritje për ta zbuluar bustin. Po në pritje ishin edhe disa djem, por këta të fundit për të dëbuar të paftuarit. Në ceremoni nuk u lejuan mediat shqiptare, madje pati debat me kameramanët e televizioneve. Ndryshe nga këta, të ftuar për të xhiruar ishin disa operatorë dhe gazetarë të ardhur posaçërisht nga Greqia. Vetëm prej tyre mundën të dilnin më vonë filmimet nga ceremonia e vendosjes së bustit dhe kasetat e montuara të viheshin në dispozicion të kolegëve shqiptarë. Disa i pranuan, disa ngelën me copëza xhirimesh, ndërsa ne të “Panoramës” mundëm të përvidheshim mes turmës.
Thirrje për Vorio-Epirin
Pas gjysmë ore meshë, organizatorët kryesorë të kësaj ceremonie ngjitën shkallët drejt bustit; lideri i OMONIA-s, Vasil Bollano, kreu i PBDNJ-së, Vangjel Dule, si dhe ish-deputeti Harallamb Karathano, i shquar për pozicionin e tij antishqiptar dhe në mbrojtje të çështjes së ashtuquajtur Vorio-epirote. Madje, me këtë emër ishin dhe parullat kryesore të asaj që duhet të ishte ceremoni përkujtimore. Në kor, të pranishmit brohorisnin “Vorio-Epir” dhe “Aristotel”, të vetmet fjalë që të linin të kuptoje pak shqip, edhe pse ishin në greqisht. Me radhë u vunë disa kurora me lule, shumica të ardhura nga Greqia, ashtu si edhe të pranishmit. Fjalime, duartrokitje. Thirrje Vorio-Epir. Një entuziazëm i paparë shihej tek të ardhurit e huaj dhe ata të shoqatave, një entuziazëm ky krejt i munguar te nëna dhe familjarët e aristotel gumës. Ndryshe nga politikanët grekë dhe ata të omonia-s që rrokën mikrofonin për të folur, nëna e të ndjerit Aristotel Gume u ul në një karrige duke qarë. Erdhi e para dhe u largua e fundit…
Vendos lule mbi bust dhe e quan gumën birin e një nëne
Incidenti, mitropoliti i gjirokastrës akuzon krerët e omonia për pronat
Kreu i Omonia-s, Bollano dje në Himarë
Një incident krejt i paparashikuar ka ndodhur dje gjatë ceremonisë përkujtimore të Aristotel Gumës. I paparashikuar, sidomos sa i përket personazhit, por edhe akuzës. Mitropoliti i Gjirokastrës e ka akuzuar OMONIA-n për vjedhje. I ftuar për të nderuar të riun 35-vjeçar, ai e ka nderuar vërtet atë si birin e një nëne…“Unë nuk mund të pranoj që të përdoret një djalë i ri, i vdekur, për qëllimet tuaja. Unë respektoj të ndjerin si bir nëne, por distancohem nga këto veprime të ulëta”, tha mitropoliti i Gjirokastrës në gjuhën greke, ndërsa e ka respektuar familjen e Gumës me një kurorë me lule. Duke e prekur monumentin, ai sërish tha disa fjalë nën zë që nuk u kuptuan qartë, por pati disa të tjera që gjëmuan: “Unë do t’ju denoncoj se ju keni vjedhur pronat e kishës dhe keni bërë hotele”. Me të thënë këto fjalë, ai është distancuar vërtet nga të ftuarit, përveçse ka përshëndetur nënën e të ndjerit. Që të dy kishin diçka të përbashkët në këtë ceremoni. Edhe nëna, ashtu si mitropoliti, duket se ka qenë kundër vendosjes së bustit të djalit të saj në oborrin e kishës. Madje vonesat e nisjes së meshës kishin të bënin pikërisht me këtë refuzim të tyre. Sipas informacioneve pranë familjes, janë dashur disa orë bindëse nga Bollano, Dule dhe Karathano, në mënyrë që prindërit e Aristotelit të pranonin lartësimin e monumentit. Pavarësisht bindjes, u pa qartë se ata dhe familjarë të rrethit të ngushtë nuk ndenjën në rreshtin e parë të të ftuarve në ceremoni. Secili prej tyre zuri një cep dhe vajtuan sipas mënyrave të tyre, por më i dhimbshëm ishte vajtimi i nënës; vetëm lot, pa fjalë!
Në ceremoninë e djeshme në himarë merrnin pjesë politikanë grekë dhe përfaqësues të shoqatave minoritare
Karathano, thirrje për Vorio-Epirin
Ultranacionalisti grek shoqërohej nga Vasil Bollano e vangjel Dule
Dule, Bollano dhe politikanët Grekë, dje në Himarë
I ardhuri posaçërisht nga Greqia në Himarë, ish-deputeti dhe ultranacionalisti grek, Harallamb Karathano, ka rikthyer dje thirrjet për çështjen e Vorio-Epirit.Bëhet fjalë për të njëjtin politikan që ka qenë në Himarë disa herë dhe ka krijuar tensione, siç ndodhi në zgjedhjet lokale të vitit 2003. Deputet në atë kohë, Karathano ndoqi zgjedhjet për pushtetin lokal në Himarë, duke mbështetur kandidatin Vasil Bollano, i cili arriti të marrë edhe mandatin e kryebashkiakut. Kjo mbështetje vijoi edhe vitet që pasuan, ashtu si edhe në zgjedhjet lokale të 8 majit. Karathano u pa duke lëvizur i shoqëruar me një eskortë prej 6 personash, me trupa të fuqishëm, si dhe në kafenetë përballë zyrës së OMONIA-s, sërish me kreun e kësaj shoqate, Bollano dhe me kreun e PBDNJ-së, Vangjel Dule. Në oborrin e kishës dhe pranë bustit të Aristotel Gumës ai u interesua që mikrofoni t’u kalonte miqve të tij të ardhur nga Greqia dhe qëndronin në radhën e parë
Karathano dje gjatë ceremonisë
të të ftuarve, përkrah Bollanos dhe Dules. Të gjithë përmendën Vorio-Epirin në fjalimet e tyre.
E, ndërsa zhvillohej ceremonia, pak metra larg oborrit ndodhi një incident i vogël. Një burrë rreth të 40-tave po komunikonte për një çështje biznesi, siç duket me dikë përtej telefonit që nuk dinte shqip, ndërsa katër djem të rinj iu afruan dhe nisën ta shanin në greqisht. Një moment, burri në fjalë mbylli telefonin dhe ua ktheu me të njëjtën gjuhë; ishte njëri prej tyre, por për çështje biznesi i duhej që të fliste shqip. Pasi u sqaruan, të rinjtë i rrahën paksa shpatullat atij si për t’i treguar mirëkuptim, por jo gjithkujt që mund të fliste shqip pa shkak. Kureshtarë të tillë që tentuan të afrohen, u larguan menjëherë. Megjithatë, qytetarët Himarës thuajse e injoruan ceremoninë e djeshme dhe nuk iu përgjigjën thirrjes për të marrë pjesë në kishë. As bllokime rrugësh, as parulla antishqiptare si një vit më parë, kur Bollano ishte në krye të Bashkisë së Himarës. Gjithsej të pranishmit ishin rreth 150 veta dhe shumica ishin të ardhur nga vendi fqinj.
PDIU: veprim i paligjshem dhe provokues
PDIU dënoi ngritjen e një busti të të ndjerit Aristotel Guma në Himarë, të cilin e quajti “provokimin e disa qarqeve”. Partia për Drejtësi, Integrim dhe Unitet kërkon që të mos manipulohet me viktimat dhe që të respektohet kujtimi i të ndjerit Guma. Sipas PDIU-së, “në asnjë rrethanë ky provokim nuk i shërben bashkekzistencës së një vendi europian. Ky veprim është i paligjshëm dhe sfidues, pasi Këshilli Bashkiak i Himarës e ka refuzuar ngritjen e një busti të tillë”. Me anë të kësaj deklarate i bëhet thirrje shtetit shqiptar të ndërhyjë për të dekurajuar ata që duan të kthejnë një fatkeqësi me të cilën po merret Drejtësia, në një akt atavist e shovinist e që nxit tensione të panevojshme në mes të sezonit turistik.
Aleanca Kuq e Zi
Aleanca Kuq e Zi e ka cilësuar aktin e vendosjes së bustit të Aristotel Gumës në Himarë si provokacion të hapur ndaj shqiptarëve. “Vendoja e bustit me flamurin grek është një veprim arbitrar i organizatës ‘OMONIA’”, pohuan përfaqësuesit e Aleancës. Duke iu referuar edhe debateve më të fundit mbi regjistrimin e popullsisë, AK akuzon edhe PBDNJ-në e Vangjel Dules se po i bën sfidë të hapur shtetit dhe ligjit shqiptar. Nga ana e përfaqësuesve të AK-së, “grekët po luajnë rëndë me durimin e shqiptarëve”. Ata u kanë bërë thirrje institucioneve shtetërore t’i japin fund kësaj padrejtësie.