Lubonja, Lani, Ruli, interviste per Irakun
<ul style="list-style-type: disc">"NANO, KARSHILLEK EUROPES"[/list]
Lufta e pritshme ne Irak, eshte percjelle ne Shqiperi me nje lloj indiference. Asnje shesh i Kryeqytetit nuk pati kenaqesine te priste mbeshtetes te luftes, ose pacifiste. Kjo ka shpjegimin e vet, nisur nga distanca gjeografike e ngjarjes. Mirepo, realisht, politikisht jemi shume afer konfliktit. Vullneti qe ka shprehur qeveria dhe parlamenti shqiptar ne mbeshtetje te SHBA-se, eshte nje gje qe ka rene ne sy, ne debatin dhe ne percarjen e madhe europiane. Indiferente ndaj luftes, sigurisht nuk eshte inteligjenca shqiptare. Tre perfaqesues te shoqerise civile kane komentuar per "KJ", se si e vleresojne ata luften dhe pozicionin e Shqiperise ne kete rast.
<ul style="list-style-type: disc">Lubonja:[/list]
Nuk kemi ndonje interes t'i bejme karshillek Evropes ne perkrahje te Amerikaneve, sic beri Nano me artikullin e botuar ne Boston Globe
<ul style="list-style-type: disc">Lani:[/list]
Une mendoj se zgjedhja qe ka bere Shqiperia ne anen e SHBA ne kete konflikt, eshte e drejte dhe ne perputhje me interesat kombetare te shqiptareve
<ul style="list-style-type: disc">Ruli:[/list]
Shqiperia duhet te tregoje mirenjohje historike ndaj SHBA-se e mjaft qeverive te vendeve perendimore per ate aksion humanitar e te drejte qe ato kryen ne clirimin e Kosoves
<ul style="list-style-type: disc">KJ-Duke pare edhe nje here kundershtimin e hapur dhe masiv qe i eshte bere luftes, a mendoni se Shqiperia ka bere zgjedhjen me te mire duke perkrahur vendimet e SHBA-se?[/list]
<span style="font-weight: bold">Fatos Lubonja-</span>
Sipas meje zgjedhja me e mire per Shqiperine do te ishte ruajtja e nje profili te ulet ne kete mesele, qe do t'i korespondonte shume me mire disa gjerave: faktit qe kjo lufte po perceptohet gjithnje e me shume boterisht si nje arrogance ndaj shumices se banoreve te ketij planeti, faktit qe edhe shumica e popullsise shqiptare eshte kunder luftes, faktit qe nuk kemi ndonje interes t'i bejme karshillek Evropes ne perkrahje te Amerikaneve sic beri Nano me artikullin e botuar ne Boston Globe; por edhe rendesise se ulet te Shqiperise ne lojen boterore edhe faktit qe me boten myslimane ne pergjithesi, edhe per shkaqe historike, ne kemi patur marredhenie te mira.
<span style="font-weight: bold">Remzi Lani-</span>
Nuk ka dyshim se kriza e Irakut eshte shume komplekse. Pyetjet qe shtrohen dhe dilemat qe ekzistojne jane te shumta. Por, une mendoj se zgjedhja qe ka bere Shqiperia ne anen e SHBA ne kete konflikt, eshte e drejte dhe ne perputhje me interesat kombetare te shqiptareve. Nuk dua te zgjatem ne argumentat e njohura per rolin e SHBA-se ne clirimin e Kosoves, ne rolin e SHBA ne rrezimin e komunizmit per te shkuar deri tek roli i Presidentit
Willson ne vitet '20, por dua te nenvizoj se interesat tona kombetare dhe interesat amerikane jane kompatibel.
Permenda interesat, pasi te gjtha vendet pro apo kunder luftes, nisen dhe veprojne ne perputhje me interesat e tyre. Eshte bere mode te flitet vetem per interesat amerikane, por harrohen interesat ruse, gjermane, franceze, apo britanike. E them kete, pasi shoh shpesh nje gjykim bardh e zi, te gjerave. Flitet, shpesh jo pa te drejte, per arrogancen ne rritje amerikane dhe harrohet arroganca franceze, qe te pakten ne rastin e reagimit te Shirakut ndaj letres se Vilnius 10, e linte ku e ku pas fjalorin e Bushit. Ose, meqe pyetet per kundershtimin masiv te luftes. Eshte e vertete, opinioni publik dhe levizjet pacifiste kane artikuluar kundershtimin e tyre ndaj luftes dhe kjo eshte normale. Anormale eshte fakti qe ata qe quhen pacifiste, nuk thane nje gjysem fjale, jo me te dalin ne rruge, kur bombat ruse binin mbi civilet e Groznit ne Ceceni ne dimrin e '99. Une nuk do te hezitoja te bashkohesha me pacifistet, neqoftese nuk do te kisha dyshimin se prapa maskes se pacifizmit, fshihet nje antiamerikanizem i semure. Nese je pacifist i sinqerte, duhet te jesh kunder cdo bombe, jo vetem atyre amerikane.
<span style="font-weight: bold">Genc Ruli-</span>
Formalisht, numri i shteteve qe jane prononcuar pro vendimit te SHBA per te nderhyre ushtarakisht ne Irak eshte me i madh se sa ai i shteteve te deklaruar kunder. Dhe qendrimi i qeverise shqiptare eshte pjese e qendrimit te shumices. Por, qendrimin konkret te qeverise e parlamentit shqiptar per t'u rreshtuar ne koalicionin antiterrorizem dhe perkrah SHBA-se, ne ndeshkimin e nje diktatori te rrezikshem sikunder eshte Sadam Hyseinin, do ta quaja te drejte edhe sikur te ishte qendrim i nje pakice shtetesh apo qeverish. Si nje vend post-diktatorial, Shqiperia ka nje arsye me te theksuar per te qene kunder ekzistences se rregjimeve e individeve diktatoriale e tiranike.
Se dyti, Shqiperia duhet te tregoje mirenjohje historike ndaj SHBA-se e mjaft qeverive te vendeve perendimore per ate aksion humanitar e te drejte qe ato kryen ne clirimin e Kosoves si dhe urtesine per te kuptuar se ndaj Sadamit duhet mbjatur i njejti standart politik sikunder ndaj Miloshevicit.
<ul style="list-style-type: disc">KJ-A mendoni se vendi yne do te vuaje pasojat e pakenaqesise qe mund te kete shkaktuar ne BE, qendrimi yne pro-luftes?[/list]
<span style="font-weight: bold">Fatos Lubonja-</span>
Nuk mendoj se ne merremi aq seriozisht sa ky akt te na beje te vuajme pasojat per te cilat flisni ju. Si me kete akt, si pa kete akt, problemi yne kryesor mbetet ai qe politika dhe politikanet tane kane kredibilitetin minimal ne Evrope dhe ne bote per shkaqe qe kane te bejne me menyren se si e menaxhojne brenda kete vend, per lidhjet e tyre me krimin. Ky akt diletantesk, delirant, dhe provincial (te tre keto epitete mund te marrin kontekstin ne fjale si snonime) nuk ben tjeter, vese e perforcon kete perceptim ne syte e botes. Kurse lidhur me pasojat brenda vendit do te doja te vecoja shqetesimin qe me krijoi lajmi qe lexova ne shtyp se Shqiperia na qenka futur ne gjendje gatishmerie. Nuk e di sa e vertete eshte por mua ky lajm me mbajti ere krijimi te nje atmosfere qe i jep shtetit dore te ushtroje presion mbi lirite dhe te drejtat e njeriut brenda vendit e per te mbuluar problemet e medha brenda vendit qe ka krijuar qeverisja e korruptuar.
<span style="font-weight: bold">Remzi Lani-</span>
Shqiperia, si edhe disa vende te tjera te Ish Lindjes, mund te ndeshin nga njera ane pakenaqesine e vendeve te ndryshme europiane (asaj qe Rumsfeld equan Europa e Vjeter), dhe nga ana tjeter, simpatine e disa vendeve te tjera (asaj qe Kadare e quan Europa Atlantike).
Nuk mund te flitet per presion te Bashkimit Europian, pasi ne te
vertete nuk ka nje qendrim te Bashkimit Europian rreth krizes. Nuk mendoj se do te ishte e drejte dhe logjike qe te identifikohet Europa vetem me Francen dhe Gjermanine. Nuk jane me pak Europe, Spanja, Italia, Britania e Madhe, apo edhe Polonia.
E perdor kete argument, sepse dikush mund te thote se interesi yne
kombetar eshte qe te mos acarohemi me Europen, se ne duam te integrohemi ne Europe, etj etj. Eshte e vertete, por kjo do te perbente problem, nese Europa do te kishte nje qendrim unik dhe ne do te tregoheshim te pakujdesshem apo kapricioze. Nga pikepamja e interesave tona, mendoj se eshte shume e rendesishme dhe e favorshme qe partneri strategjik i Shqiperise dhe vendi europian me i rendesishem per Shqiperine, Italia ka nje pozicion te ngjashem me tonin.
<span style="font-weight: bold">Genc Ruli-</span>
Kjo kosto hipotetike mund te rendoje jo vetem ndaj Shqiperise por edhe ndaj gjithe atyre vendeve qe ditet e fundit u cilesuan si "Evropa e Re". Toni kercenues i deklarates se Presidentit Shirak, ndaj zgjedhjes politike qe keto vende bene se fundi, i jep shkak te arsyeshem pyetjes suaj. Por mendoj se ky qe nje reagim i padrejte dhe i paarsyeshem i nje kryetari te respektuar shteti, sikunder eshte presidenti i Frances. Bashkimi Evropian vete nuk eshte unik ne qendrimin ndaj ceshtjes se Irakut, shumica e shteteve anetare te tij ose u rezervuan ose u shprehen pro qendrimit te SHBA-se. E drejta per te mbajtur qendrimet e gjykuara ne menyre te pavarur e sovrane mbi ceshtje te politikes nderkombetare eshte po aq e vlefshme si per Francen e Gjermanine e "Evropes se vjeter" sa edhe per Polonine, Hungarine apo Shqiperine e "Evropes se re".
Ne planin e principeve e kritereve, qendrimi unik i shteteve anetare kandidate apo metonjese te Bashkimit Evropian, ne ceshtje te politikes nderkombetare as ka perbere dhe as ka qene i mundur te behet nje kriter vleresues i nje identiteti kolektiv. Evropa e bashkuar ka deshmuar fatkeqesisht se eshte teper e paafte te jete e bashkuar persa i perket nje politike te jashtme te perbashket.
<ul style="list-style-type: disc">KJ-Po flitet shume se pas luftes, ne do te perfitojme nga ana ekonomike, prej SHBA-se. A besoni ju tek keto zera?[/list]
<span style="font-weight: bold">Fatos Lubonja-</span>
Lidhur me pyetjen e parave do te citoja nje leter publike "falenderimi" qe nje nga shkrimtaret me te njohur sot ne bote, Paolo Coelho i ka drejtuar Bushit. Midis te tjerash ai thote: "Faleminderit zoti Bush qe na tregove se populli turk dhe parlamenti i tij nuk shiten edhe per 26 bilion dollare". Mua me duket se ideja qe mund te shesesh politiken e vendit tend me para ndonese shumica e popullsise nuk pajtohet me zgjedhjen tende, jep nje mesazh degradues per moralin e politikes dhe te nje shoqerie ne pergjithesi.
<span style="font-weight: bold">Remzi Lani-</span>
Nuk kam ndonje koment per kete pyetje.
<span style="font-weight: bold">Genc Ruli-</span>
Nuk besoj se mbeshtetja politike qe po i japim ne kete moment qeverise se SHBA-se duhet te shperblehet drejtpersedrejti me perfitime financiare. Madje do te ishte gabim po te ishte kushtezuar me kete llogjike pazari. Sigurisht, neqoftese angazhimi jone ne kete ndermarje strategjike politike e ushtarake do te sillte per pasoje kosto te drejtperdrejta apo te terthorta ne ekonomine tone, apo ne buxhetin tone publik, si dhe ne qoftese ne do te ishim te afte te llogarisnim e prezantonim ato, atehere, problemi do te shtrohej ne aspektin e te drejtes qe i takon te kete nje vendi te varfer per t'u kompensuar, per shpenzimet apo demtimet e jashtezakonshme, per gatishmerine ne pjesemarrje ne nje kauze te perbashket me qeveri partnere qe jane aq te pasura sa te perballojne kete kosto.
<span style="font-weight: bold">Intervistat: Edi Lesi</span>