1 - mirdita miku yne student akitekture ne gjermani. (me fal por vetem fjala arkitekture e lidhur me fjalen gjermani me ben per te qeshur !)Fillimisht postuar nga Archi:
[qb] Une per vete i kam lexuar postimet ne kete teme me vemendje dhe ne heshtje, dhe sa vjen e me teper me perforcohet bindja e shprehur edhe ne nje postim me lart se: "Lavdi Zotit, qe planrregullimet urbanistike nuk miratohen me referendume popullore."
Kjo pasi “populli” eshte subjektiv ne dhenien e mendimeve per ceshtje teknike, per te cilat “nuk merr ere” fare. Dhe nga vezhgimet personale mund te them, se kur diskutohet mbi dicka, rreth te ciles ose nuk ia ke idene fare ose ke idene e pergjithshme (te njejtat njohuri te mases popullore), pa njohur detajet, atehere tendenca e pergjithshme eshte kritika dhe mosaprovimi. Ndoshta eshte edhe nevoja (ndoshta kjo me e theksuar ne karakterin tone) per kerkimin e debatit. Dihet, qe po ti pergjigjesh pyetjes "A te pelqen?" me "Po", debati vdes, mbaron aty, e kunderta eshte me pergjigjen "Jo", aty fillon debati, te duhet te japesh nje pergjigje, nje argument, mohimin e pohimit, te cilin e ndjek mohimi i mohimit dhe keshtu me rradhe.
Debati eshte i mrekullueshem, ne qofte se ai zhvillohet mbi bazen e objektivitetit. Por ne qofte se ai sundohet prej subjektivitetit, atehere debati shpesh i kalon edhe kufijte e mediokritetit.
Tek ne ne Gjermani, ne fakultet, te gjithe studentet, te cilet duan te studiojne arkitekture dhe urbanistike, studiojne se bashku ne ate, qe quhet Grundstudium, dhe pas semestrit te gjashte, atij te praktikes (qe i korrespondon vitit te trete ne Shqiperi), deget ndahen ne arkitekture dhe urbanistike, ku ne secilen dege merren njohurite specifike. Dhe fakt eshte, qe per ceshtje urbanistike, arkitektet kane njohuri te pergjithshme, por kur vjen puna per te zberthyer proceset urbanistike te rinovimit te nje qyteti, atehere shumica e tyre te thone “pas”.
E thashe kete, per te dhene nje ide, se sa e komplikuar eshte urbanistika, ku per disa ceshtje edhe arkitektet e mirefillte nuk te japin ndonje pergjigje, lere pastaj ai, qe vjen nga rruga.
Por duke u kthyer perseri mbi projektin e “Architecture Studio” mbi Qendren e Tiranes, me e bukura eshte kur dikush, duke shpalosur njohurite e tij mbi urbanistiken, projektin e fundit e hedh poshte, me argumentin se projekti i bere ne ´89-´90 na qenkerka shume me i mire. Nuk e di, se ku e ka marre ky person kete lloj informacioni, pasi edhe ne qofte se na paska patur nje projekt te tille planrregullimi, ky nuk ka qene publik per masat e gjera, aq me teper per ti vene kapak, une per veten time (mund te jem edhe subjektiv) jam shume skeptik ndaj cdo projekti te arkitekteve te realizmit socialist, biles jam edhe skeptik ndaj cdo arkitekti te asaj periudhe mediokre, te cilet i falen Tiranes nje pamje te trishtueshme dhe sot duan te na shesin mediokritetin e tyre si nje sakrifice per te miren e Tiranes. Per fat te keq, keta bicim arkitektesh akoma po e helmojne edhe studentet e rinj te arkitektures edhe publikun me mediokritetin e tyre.
A ka dicka pozitive ne kete planrregullim te qendres te Tiranes?
Patjeter, biles shume me teper se c´mund te kete mangesi.
E para, ky projekt eshte fryti i nje konkursi ku pas pjesemarrjes ne raundin e pare te shume studiove te arkitektures, u perzgjodhen tre studiot, sipas mendimit te jurise, me te mirat. Fakt eshte, qe te tre studiot e perfaqesuara ne raundin perfundimtar jane nga studiot me prestigjioze ne Europe dhe ne bote.
Gjeja me kryesore pozitive eshte fytyra e re dhe karakteri i ri, qe i jepet Tiranes. Kompleksi i tete kullave te larta ne qender me kompozicionin e tyre mund te shikohen me syrin pozitiv si nje karakteristike e re dalluese per Tiranen, kurse po ta shikosh me syrin kritik, mund te thuash, qe keto kulla i heqin vlerat nje tjeter shenje dalluese te Tiranes, sic eshte Kulla e Sahatit dhe Xhamia. Mirepo kjo eshte ceshtje kendveshtrimi, qe kerkon te mesohesh me te.
Gje tjeter kryesore eshte percaktimi perfundimtar i menyres se shtrirjes te Tiranes. Deri me sot te gjithe thonin dhe te gjithe e kemi degjuar, qe shtrirja e Tiranes synohet te behet ne drejtim te Paskuqanit, per te vazhduar ne drejtim te Durresit. Por ne praktike Tirana ka vazhduar te rritet ne menyre te eger, te rremujshme dhe per fat te keq duke i zene frymen Parkut Kombetar tek liqeni artificial.
Disa te thone, qe nuk eshte respektuar historia e Tiranes, duke harruar, qe historia e Tiranes si kryeqytet nuk eshte shume e lavdishme. Nje aksident i rastit beri kryeqytet nje qytet, ne 1920 me sforcim te madh mund ta quaje Tiranen qytet, i cili qofte nga menyra e ndertimit te tij, qofte nga mentaliteti i tij oriental, ishte shume larg te qenurit qytet dhe lere pastaj per kryeqytet, per te mos thene edhe shume larg Europes. Tirana ishte nje qytet nga ana urbanistike i eger, me shtrirje kaotike dhe pa plan. Vetem gjate regjimit te Zogut I u be nje perpjekje, qe ti jepej fytyres orientale te Tiranes nje make-up europian, duke angazhuar arkitekte dhe urbaniste italiane. Planrregullimi italian vazhdoi te zbatohej nga regjimi komunist deri ne njefare kohe duke i bashkangjitur modifikimet socrealiste, per te arritur ne “cmendurine” e parafabrikateve dhe te pallateve me forca vullnetare, per te kaluar pastaj ne katastrofen ndertimore te 13 vjeteve te fundit. Une per vete jam rritur ne lagjen Ali Demi, ne njeren nga ato shtepi karakteristike tiranase dhe pa harruar nostalgjine, kur vjen puna per te diskutuar mbi te shkuaren, te tashmen dhe te ardhmen e Tiranes bej gjithmone pyetjen: Cila histori arkitektonike e “lavdishme” e Tiranes duhet te respektohet dhe te ndiqet?
Projekti ka edhe disa mangesi te vogla, por te cilat jane te kuptueshme dhe te falshme, pasi jane frytet e nxitimit dhe e punes nen stres, per arsye te kohes shume te reduktuar te zhvillimit te ketij konkursi. Ketu nuk dua te harroj te ve ne dukje gomarllekun e njefare Agron Jano, i cili ne nje shkrim se fundi tek gazeta Shekulli mburrej se Kryeministri shqiptar dhe Bashkia e Kryeqytetit kishin organizuar nje konkurs arkitekture ne kohe rekord, gje per te cilen duhet ti kishin zili te gjithe vendet perendimore. O tempora o mores! A thua se konkurset e arkitektures jane konkurse kalamajsh te tipit “Me i shkathti, me i shpejti, me i bukuri”. Te mburresh se organizon nje konkurs shume te rendesishem per te ardhmen e nje kryeqyteti ne dy muaj, kur vete realizimi i tij kerkon te pakten 20 – 30 vjet, kjo gje i kalon te gjitha kufijte e groteskes.
Cfare do te bente vaki, sikur ketyre studiove tu lihej me teper kohe ne perpunimin e projekteve?
Une per veten time jam shume i bindur se projekti do te ishte me i perkryer, sikur arkitektet te kishin patur me teper kohe ne dispozicion.
Mund te shkruash shume gjera ne lidhje me kete teme, po duke e pare se ky postim po behet shume i gjate, po e mbyll njehere per njehere ketu, me shpresen se mund te kem nxitur ndopak arsyen e te gjitheve per diskutime me normale dhe objektive. [/qb]
1 - per prejardhjen afrikane te prezantuesve te asaj kopje konforme te bibliotekes "francois mitterrand", kompleksi arkitektural me medioker ne paris, nuk eshte fare ceshtje kompleksi, as ceshtje racizmi, por vetem per te thene qe nuk jane franceze per te vene ne pamje dhe per te qendruar ne konteksin e historise se evropes, te syrit te evropjanit (meqe arkitektura sic e thua ne mesazhin tend - dhe qe eshte nga te vetmet gjera te vlefshme qe thua - eshte art dhe ka nje pjese te madhe - si cdo art - qe vjen drejt nga psishe-ja e artistit (prandaj dhe origjina fondamentale ka rendesi)). pra nuk eshte ceshtje kompleksi. per te qendruar ne te njejte teme kompleksi, personalisht nuk kam asgje kunder te bukures, dhe asgje kunder te huajve qe shkojne ne shqiperi dhe bejne gjera te bukura per shqiptaret. sa per <prostituimin> qe duhet ta kesh lexuar ne nje mesazh me lart (kur pashe per here te pare ate tmerr qe duan te bejne ne tirane), e perseris qe jam gati te shkoj edhe me larg, edhe te kthehem ne shqiperi (megjithse evoloj per me teper se dhjete vjete ne vendin tim te adoptimit) dhe te vdes per shqiperine, per te ndaluar njerez medioker te tallen me shqiptaret. pra mos bej amalgame midis te huajve qe bejne gjera te bukura per shqiptaret dhe njerez medioker qe direkt apo indirekt tallen me popullin shqiptar ne shqiperi.Fillimisht postuar nga Archi:
[qb]
...Persa i perket vezhgimeve te tua mbi prejardhjen afrikane te arkitekteve, mendoj qe ben mire te clirosh trurin nga komplekset e tua...
...Ndoshta nuk ta ka thene njeri, qe muzika e himnit shqiptar, i cili eshte gjeja me sublime per nje shqiptar, eshte veper e nje rumuni. Perndryshe do te filloje, qe te prostituoheshe, derisa ta ndryshonin himnin. Uroj per ty te mos e besh nje gje te tille...
...Opinioni publik kete gje nuk e kupton, opinioni publik llap, opinioni publik kerkon debat, ...
...Te gjitha teorite mbi rolin e opinionit publik shqiptar ne zhvillimin urbanistik mua me duken pallavra dhe shume larg realitetit...
...Opinioni publik shqiptar eshte zeri i nje shoqerie, qe i ka hyre kalbezimi nga te gjitha anet.
...Shoqeria shqiptare ka arritur ne nje pike kritike, ku nuk duhet te degjohet, por duhet te drejtohet.
[/qb]
o plak, paske marr ne mbrojtje popullin?Fillimisht postuar nga plakudhedeti:
EHDE NJEHERE TURP !
ve re qe perseri archi(dhe abstract) m'i marrin fjalet prej goje.Fillimisht postuar nga Archi:
[qb] Plakudhedeti,
mendoj, qe per temen ne fjale, eshte fare irrelevante, nese une jam student apo kam mbi dy vjet qe ushtroj profesionin e arkitektit. Fundja mua nuk me duket ofendues etiketimi student, pasi mendoj, se perderisa dituria nuk ka te shteruar, njeriu mbetet nje “student” i perjetshem (ndoshta jo te gjithe, une per veten time po).
Persa i perket arkitektures gjermane, qe ty te ben per te qeshur, nuk di se cfare te te them, pasi e pelqyera apo jo per dike, i cili nuk i perket materies, eshte dicka subjektive. Edhe mua nuk me pelqen lulelakra.
Nuk e di, se ku e ke kaluar zotrote week end-in tend, ne Frankfurt am Main apo ne Franfurt an der Oder, i cili eshte Shqiperi, pasi i perket ish – DDR. Por perseri edhe kjo eshte irrelevante per temen, qe po diskutojme. Ketu flitet mbi Tiranen dhe urdhero te flasim mbi Tiranen.
Po qe se ke qene ne Frankfurt am Main, urdhero ne nje teme tjeter, le te diskutojme mbi te, pasi une e perjetoj perdite, qe prej 12 vjetesh.
Persa i perket vezhgimeve te tua mbi prejardhjen afrikane te arkitekteve, mendoj qe ben mire te clirosh trurin nga komplekset e tua. Ndoshta nuk ta ka thene njeri, qe muzika e himnit shqiptar, i cili eshte gjeja me sublime per nje shqiptar, eshte veper e nje rumuni. Perndryshe do te filloje, qe te prostituoheshe, derisa ta ndryshonin himnin. Uroj per ty te mos e besh nje gje te tille.
sita!
E kuptoj fare mire shqetesimin tend. Po ashtu edhe thumbat e tua. Une per veten time, kam qene gjithmone kunder snobizmit profesional dhe kam patur dhe kam bindjen, qe njeriu duhet te qendroje me kembe ne toke.
Urbanistika eshte reale, por nuk behet nga opinioni publik, behet nga urbaniste, te cilet jo me kot studiojne per kete gje. Fakt eshte, qe ne zgjidhjet urbanistike, asnjehere nuk mund te perfshihen dot te gjithe deshirat, ose per ta thene me mire, asnjehere nuk i jepen zgjidhje te gjitha problemeve. Kjo jo nga mungesa e deshires, por nga mungesa e mundesive. Urbanistet e zote (nuk deshiroj te filloj dikutimet, nese kemi te tille) e dine kete dhe jo shpesh u takon, qe mes “me te mires” dhe “me te rendesishmes” per tu bere, zgjedhin ate, qe eshte me e rendesishme per tu bere. Opinioni publik kete gje nuk e kupton, opinioni publik llap, opinioni publik kerkon debat, kerkon adrenaline, ndeshjen e rradhes mes gladiatorit dhe luanit duke shpresuar, qe luani do te haje gladiatorin. Pa permendur fare, qe opinioni publik shqiptar, mbas cdo vendimi, kerkon te gjeje “pisllikun”. Edhe aty ku nuk ka “pisllik”. Pa “pisllik”, gjithcka eshte e parendesishme, jointeresante.
Te gjitha teorite mbi rolin e opinionit publik shqiptar ne zhvillimin urbanistik mua me duken pallavra dhe shume larg realitetit. Opinioni publik shqiptar eshte zeri i nje shoqerie, qe i ka hyre kalbezimi nga te gjitha anet. Shoqeria shqiptare ka arritur ne nje pike kritike, ku nuk duhet te degjohet, por duhet te drejtohet.
Plus asaj, qe opinioni publik shqiptar nuk ka aspirata dhe nuk interesohet te debatoje per te ardhmen e qytetit te tij, opinioni publik shqiptar interesohet vetem qe te debatoje, fjalet jane me te kollajta se veprat.
Eshte e vertete qe projekti i paraqitur nuk eshte ideali dhe une per veten time kam edhe rezervat e mia, por nuk eshte e vertete, qe ai projekt i permbledh te gjitha te zezat, sic kerkojne disa te na e bejne te qarte.
Gjithashtu doja te korrigjoja veten ne shkrimin e meparshem: gjate shikimit te fotografive te projektit une numeroj dhjete kulla dhe jo tete. [/qb]
Per te shmangur ndonje keqkuptim, une s'marr shume vesh nga urbanistika ose me sakte s'marr vesh fare. Do them vetem ato qe di.Fillimisht postuar nga plakudhedeti:
[qb] 1 - per prejardhjen afrikane te prezantuesve te asaj kopje konforme te bibliotekes "francois mitterrand", kompleksi arkitektural me medioker ne paris, nuk eshte fare ceshtje kompleksi, as ceshtje racizmi, por vetem per te thene qe nuk jane franceze per te vene ne pamje dhe per te qendruar ne konteksin e historise se evropes, te syrit te evropjanit (meqe arkitektura sic e thua ne mesazhin tend - dhe qe eshte nga te vetmet gjera te vlefshme qe thua - eshte art dhe ka nje pjese te madhe - si cdo art - qe vjen drejt nga psishe-ja e artistit (prandaj dhe origjina fondamentale ka rendesi)). pra nuk eshte ceshtje kompleksi. per te qendruar ne te njejte teme kompleksi, personalisht nuk kam asgje kunder te bukures, dhe asgje kunder te huajve qe shkojne ne shqiperi dhe bejne gjera te bukura per shqiptaret. sa per <prostituimin> qe duhet ta kesh lexuar ne nje mesazh me lart (kur pashe per here te pare ate tmerr qe duan te bejne ne tirane), e perseris qe jam gati te shkoj edhe me larg, edhe te kthehem ne shqiperi (megjithse evoloj per me teper se dhjete vjete ne vendin tim te adoptimit) dhe te vdes per shqiperine, per te ndaluar njerez medioker te tallen me shqiptaret. pra mos bej amalgame midis te huajve qe bejne gjera te bukura per shqiptaret dhe njerez medioker qe direkt apo indirekt tallen me popullin shqiptar ne shqiperi.
2 - per vazhdimin e mesazhit tend ne lidhje me mendimin e opinionit publik shqiptar... me shqiptaret qe per nje harabel ** puna jote na qenka "NJE TURME QE DUHET DREJTUAR" duhet te te vije TURP TURP TURP DHE TURP. nuk kam ndermend te fyej njeri se nuk me pelqen, por ti meriton me teper se fyerja qe flet per popullin tend ne ate menyre.
te lutem, mos repliko, se nuk te pergjigjem (ty superiorit te popullit shqiptar te cilit nuk duhet ti merret mendimi, por i cili duhet drejtuar ! )
EHDE NJEHERE TURP ! [/qb]
1 - nuk eshte puna nese projekti i shkon parisit, tiranes, apo tirana eshte apo jo paris. te mos ngaterrojme objekt. puna eshte se ky maket eshte nje KOPJE dhe adaptim. nje cope kocke e hedhur ne tirane... duke thene "fundja hajde se shqiptare jane...! te shkojme te mbledhim nja ca leke (gje qe ia arriten!) dhe hop..."Fillimisht postuar nga DriniS:
[qb]...Nese nje projekt nuk i shkon Parisit, s'do te thote se ai projekt i prish pune dhe Tiranes...
...Ato palma te vendosura i kemi patur me kohe, nese qenka ajo njolla e tiranes (te fakulteti i shkencave te natyres prane trenit, e leme jashte hyrjen e lushnjes plot me palma)...
..."kjo me pelqen e kjo jo". Nuk eshte puna cfare i pelqen nje individi po PERSE i pelqen apo urren...
[/qb]