You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an alternative browser.
You should upgrade or use an alternative browser.
Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
- Thread starter Vis Elbasani
- Data e fillimit
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
<font color="black"> Ne pergjithesi, theksi logjik i fjales ne gjuhen shqipe bie te rrokja e fundit ose e parafundit. Ka, natyrisht, perjashtime (dhe nuk jane pak) kur theksi i fjales bie ne rrokjet fillestare (me shpesh ne fjalet me tre rrokje e me teper). </font>
<font color="black"> Ne pergjithesi, theksi logjik i fjales ne gjuhen shqipe bie te rrokja e fundit ose e parafundit. Ka, natyrisht, perjashtime (dhe nuk jane pak) kur theksi i fjales bie ne rrokjet fillestare (me shpesh ne fjalet me tre rrokje e me teper). </font>
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
"Perse" perdoret vetem per te formuar pyetje kur pergjigjia shpreh qellim (dmth fjali qellimore) prandaj quhet "lidhez nenrenditese qellimore". Dmth kur pyet me "Perse..?" pergjigjia s'mund te jete "sepse", por duhet te jete "per te...."
Kurse "Pse ?" eshte me e pergjithshme, shpreh shkak dhe qellim prandaj si pergjigje mund te marrim si "sepse" ashtu edhe "per te"
"Perse" perdoret vetem per te formuar pyetje kur pergjigjia shpreh qellim (dmth fjali qellimore) prandaj quhet "lidhez nenrenditese qellimore". Dmth kur pyet me "Perse..?" pergjigjia s'mund te jete "sepse", por duhet te jete "per te...."
Kurse "Pse ?" eshte me e pergjithshme, shpreh shkak dhe qellim prandaj si pergjigje mund te marrim si "sepse" ashtu edhe "per te"
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
<font color="black"> Nuk ka ndryshime kuptimore mes "pse" dhe "perse"; jane njesoj si "cfare" dhe "c'". Te dyja format jane te barazvlefshme semantikisht. E dyta, "pse", eshte thjesht pjese e gramatikes pershkruese (pra, si perdoret). Si ne cdo gjuhe, ka fjale qe, per shkak te perdorimit shume te gjere dhe per nje kohe te gjate nga njerezit, hyjne ne gjuhen e shkruar. </font>
<font color="black"> Nuk ka ndryshime kuptimore mes "pse" dhe "perse"; jane njesoj si "cfare" dhe "c'". Te dyja format jane te barazvlefshme semantikisht. E dyta, "pse", eshte thjesht pjese e gramatikes pershkruese (pra, si perdoret). Si ne cdo gjuhe, ka fjale qe, per shkak te perdorimit shume te gjere dhe per nje kohe te gjate nga njerezit, hyjne ne gjuhen e shkruar. </font>
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
<font color="black"> Nuk eshte perdorim i gabuar, perndryshe s'do ishte perfshire ne gjuhen e shkruar. Jane te dyja lidheza shkakore. Pashe edhe njehere fjalorin e gjuhes shqipe per te qene me e sakte dhe eshte pikerisht keshtu. Te dyja lidhezat jane te barazvlefshme ne kuptim dhe perdoren te nderkembyera. Natyrisht, kjo nuk perjashton perdorime te tjera te tyre, por kuptimi eshte i njejte per te dyja.</font>
<font color="black"> Nuk eshte perdorim i gabuar, perndryshe s'do ishte perfshire ne gjuhen e shkruar. Jane te dyja lidheza shkakore. Pashe edhe njehere fjalorin e gjuhes shqipe per te qene me e sakte dhe eshte pikerisht keshtu. Te dyja lidhezat jane te barazvlefshme ne kuptim dhe perdoren te nderkembyera. Natyrisht, kjo nuk perjashton perdorime te tjera te tyre, por kuptimi eshte i njejte per te dyja.</font>
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
Dallimi mes gjuhes se folur dhe asaj te shkruar per sa i perket permbajtjes eshte ....? Me fal po se mora vesh pse e ke futur ne valle gjuhen e shkruar ne postimin tend.
Te lutem me hiq nje kuriozitet: me thuaj nje lidhez qellimore (ne fjali pyetese).
Nuk po mundohem te te ze ngushte, jam thjesht kurioze. E mbaj mend qe ne shkolle e kemi mesuar sic ta thashe une, por kam frike mos kam ngaterruar njeren me tjetren. Une me vete s'kam asnje liber gjuhe, as nje fjalor shqip. /pf/images/graemlins/frown.gif
Dallimi mes gjuhes se folur dhe asaj te shkruar per sa i perket permbajtjes eshte ....? Me fal po se mora vesh pse e ke futur ne valle gjuhen e shkruar ne postimin tend.
Te lutem me hiq nje kuriozitet: me thuaj nje lidhez qellimore (ne fjali pyetese).
Nuk po mundohem te te ze ngushte, jam thjesht kurioze. E mbaj mend qe ne shkolle e kemi mesuar sic ta thashe une, por kam frike mos kam ngaterruar njeren me tjetren. Une me vete s'kam asnje liber gjuhe, as nje fjalor shqip. /pf/images/graemlins/frown.gif
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
<font color="black"> Nuk e marr absolutisht si qellim per te me zene ngushte /pf/images/graemlins/smile.gif, fundja une s'jam e gjitheditur dhe as nuk dua ta tregoj nje gje te tille.
Eshte normale qe, me kalimin e kohes, te harrojme rregullat e perkufizimet, pasi perdorimet na jane bere instiktive. Fjalite pyetese nuk behen me lidheza, por me ndajfolje. Ne rastin e formes pyetese, "pse" dhe "perse" jane ndajfolje shkaku. Nese themi "Erdha, <u>sepse</u> me duhej te te takoja", kemi te bejme me lidheze.
Gjuhen e shkruar e kam permendur, sepse eshte forma me e drejte e perdorimit te gjuhes, pertej formave te gjuhes se folur ku ka edhe shtremberime.
Ketu me poshte eshte nje shpjegim per Lidhezat
ndersa ketu per ndajfoljet .
Shoh qe te ndajfoljet "pse", "sepse" ka nje ndryshim ne pershkrim sipas asaj qe ke permendur ti me siper. Megjithate, ne baze te fjalorit te gjuhes shqipe, ato jane te barazvlefshme.
</font>
<font color="black"> Nuk e marr absolutisht si qellim per te me zene ngushte /pf/images/graemlins/smile.gif, fundja une s'jam e gjitheditur dhe as nuk dua ta tregoj nje gje te tille.
Eshte normale qe, me kalimin e kohes, te harrojme rregullat e perkufizimet, pasi perdorimet na jane bere instiktive. Fjalite pyetese nuk behen me lidheza, por me ndajfolje. Ne rastin e formes pyetese, "pse" dhe "perse" jane ndajfolje shkaku. Nese themi "Erdha, <u>sepse</u> me duhej te te takoja", kemi te bejme me lidheze.
Gjuhen e shkruar e kam permendur, sepse eshte forma me e drejte e perdorimit te gjuhes, pertej formave te gjuhes se folur ku ka edhe shtremberime.
Ketu me poshte eshte nje shpjegim per Lidhezat
ndersa ketu per ndajfoljet .
Shoh qe te ndajfoljet "pse", "sepse" ka nje ndryshim ne pershkrim sipas asaj qe ke permendur ti me siper. Megjithate, ne baze te fjalorit te gjuhes shqipe, ato jane te barazvlefshme.
</font>
Le_Routard
Forumium maestatis
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
Une jo vetem qe e kam shkruajtur shqipen gjithmone shtremet, por edhe e kam shqiptuar gjithmone skic. Me duket se duhet te kthehem prap ne shkolle...
Une jo vetem qe e kam shkruajtur shqipen gjithmone shtremet, por edhe e kam shqiptuar gjithmone skic. Me duket se duhet te kthehem prap ne shkolle...
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
PSE ndajf.
1. Për ç'shkak, për ç`arsye, përse (përdoret
zakonisht në fjali pyetëse, të drejta a të zhdrejta,
kur pyesim për shkakun e diçkaje, për qëllimin e
një veprimi etj.). Pse të mos vijë? Pse e bëre
kështu? Pse ke frikë? Ja pse të pyeta. Nuk e di
pse ngurron.
2. përd. lidh. shih PËRSE 2. S`ke pse të
mërzitesh.
3. përd. pj. Përdoret në fjali pyetëse për të
shprehur qëndrimin e folësit (zakonisht
kundërshtimin, mospëlqimin etj.) kundrejt
veprimeve a fjalëve të dikujt, në fjali pyetëse
retorike ose me ngjyrime habie etj. Pse, të lë ai?!
Pse, ç`të duash ti do të bëjmë?! Pse, rri i qetë
ai?! Pse, i mbushet mendja atij?! Pse, lë dy gurë
bashkë ai?! Pse, vetëm ty do të të dëgjojmë!?
4. si em. ~, ~JA f. sh. ~, ~TË. Shkaku, arsyeja;
përse. Nuk i dihet (nuk iu gjend) pseja. Kërkonte
psenë. Nuk e kuptoi psenë. Ua tha psenë. Psenë
e di vetëm ai.
* edhe pse... lidh. përdoret për të lidhur fjali të
varura lejore (p.sh. edhe pse e dinte, nuk e tregoi).
S'ka pse shih S'ka përse te PËRSE.
---------------------------------------------------------
PËRSE ndajf.
1. Pse, për çfarë shkaku, për ç'arsye. Përse u
vonove? Përse nuk erdhe?
Përse qesh? Përse luftojnë (punojnë)? Përse
është e tronditur?
2. përd. lidh. Përdoret përpara fjalive të varura
kryefjalore ose kundrinore me nuancë shkaku. Nuk
e di përse u gëzua (përse u zemërua). Ata kishin
përse të krenoheshin (të qëndronin ballëlart).
3. si em. ~, ~JA f. sh. ~, ~TË. Shkaku, arsyeja,
pse. Kërkonte (gjeti) përsenë.
Nuk e di përsenë e diçkaje.
* S'ka përse përdoret si përgjigje mirësjelljeje kur
na falënderon dikush.
/pf/images/graemlins/laugh.gif
PSE ndajf.
1. Për ç'shkak, për ç`arsye, përse (përdoret
zakonisht në fjali pyetëse, të drejta a të zhdrejta,
kur pyesim për shkakun e diçkaje, për qëllimin e
një veprimi etj.). Pse të mos vijë? Pse e bëre
kështu? Pse ke frikë? Ja pse të pyeta. Nuk e di
pse ngurron.
2. përd. lidh. shih PËRSE 2. S`ke pse të
mërzitesh.
3. përd. pj. Përdoret në fjali pyetëse për të
shprehur qëndrimin e folësit (zakonisht
kundërshtimin, mospëlqimin etj.) kundrejt
veprimeve a fjalëve të dikujt, në fjali pyetëse
retorike ose me ngjyrime habie etj. Pse, të lë ai?!
Pse, ç`të duash ti do të bëjmë?! Pse, rri i qetë
ai?! Pse, i mbushet mendja atij?! Pse, lë dy gurë
bashkë ai?! Pse, vetëm ty do të të dëgjojmë!?
4. si em. ~, ~JA f. sh. ~, ~TË. Shkaku, arsyeja;
përse. Nuk i dihet (nuk iu gjend) pseja. Kërkonte
psenë. Nuk e kuptoi psenë. Ua tha psenë. Psenë
e di vetëm ai.
* edhe pse... lidh. përdoret për të lidhur fjali të
varura lejore (p.sh. edhe pse e dinte, nuk e tregoi).
S'ka pse shih S'ka përse te PËRSE.
---------------------------------------------------------
PËRSE ndajf.
1. Pse, për çfarë shkaku, për ç'arsye. Përse u
vonove? Përse nuk erdhe?
Përse qesh? Përse luftojnë (punojnë)? Përse
është e tronditur?
2. përd. lidh. Përdoret përpara fjalive të varura
kryefjalore ose kundrinore me nuancë shkaku. Nuk
e di përse u gëzua (përse u zemërua). Ata kishin
përse të krenoheshin (të qëndronin ballëlart).
3. si em. ~, ~JA f. sh. ~, ~TË. Shkaku, arsyeja,
pse. Kërkonte (gjeti) përsenë.
Nuk e di përsenë e diçkaje.
* S'ka përse përdoret si përgjigje mirësjelljeje kur
na falënderon dikush.
/pf/images/graemlins/laugh.gif
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
Upss, ça gafe nga ana ime-thuhet Ndajfolje, dhe jo Lidhez. Me falni.
Ok, tani i kam idete me te qarta. I realize qe s'mbaj mend asgje nga gjuha shqipe: interesant si perfundim. /pf/images/graemlins/frown.gif
Flm per kete teme: ndihmon sh ne qartesimin e dyshimeve qe mund te na lindin. Flm.
Upss, ça gafe nga ana ime-thuhet Ndajfolje, dhe jo Lidhez. Me falni.
Ok, tani i kam idete me te qarta. I realize qe s'mbaj mend asgje nga gjuha shqipe: interesant si perfundim. /pf/images/graemlins/frown.gif
Flm per kete teme: ndihmon sh ne qartesimin e dyshimeve qe mund te na lindin. Flm.
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
<font color="black">Nuk ke bere gafe Vintage. Po te shohesh me kujdes, perdoret ne te dyja format (ndajfolje dhe lidheze), por ne fjalite pyetese qe permende eshte ndajfolje.
Une do hapja nje tjeter diskutim ne vijim te kesaj. Perdorimi i presjes eshte shume problematik. Ka shume ndikime nga gjuhe te tjera dhe shohim qe, perdite e me shume, vendosja e presjes behet gabim.
Mendoj se ia vlen te diskutohet dhe te sillen shembuj.
</font>
<font color="black">Nuk ke bere gafe Vintage. Po te shohesh me kujdes, perdoret ne te dyja format (ndajfolje dhe lidheze), por ne fjalite pyetese qe permende eshte ndajfolje.
Une do hapja nje tjeter diskutim ne vijim te kesaj. Perdorimi i presjes eshte shume problematik. Ka shume ndikime nga gjuhe te tjera dhe shohim qe, perdite e me shume, vendosja e presjes behet gabim.
Mendoj se ia vlen te diskutohet dhe te sillen shembuj.
</font>
Elida Raiti
Primus registratum
Re: Probleme drejtshkrimi e drejtshqiptimi
Ke te drejte, Satin, per punen e keqperdorimit te presjes. Une terminologjine e mesuar ne 8 vjecare mbase nuk e kujtoj plotesisht, po ama rregullat e drejtshkrimit i mbaj mend qe c'ke me te dhe nuk e kuptoj pse eshte e veshtire te vendodesh presjen ku duhet.
Ne fjali te perbera, ku njera eshte pjesa kryesore dhe tjetra e varur, nese e varura vjen perpara, atehere vihet presje; nese futet ne mes te kryesores, perseri vihet presje; nese vjen ne fund te fjalise, s'duhet presje.
Shembuj:
- Kur mberriten ne klase, femijet e klases se peste u ulen menjehere per te nisur provimin.
- Femijet e klases se peste, kur mberriten ne klase, u ulen menjehere per te nisur provimin.
- Femijet e klases se peste u ulen menjehere per te nisur provimin kur mberriten ne klase.
Pjesa e varur njihet sepse nuk mund te qendroje si fjali me vete, ndersa ajo kryesore ka kuptim edhe pa te varuren. Vini re se si mund te ndryshohet pozicioni i kryefjales nga pjesa kryesore ne ate te varur:
- Kur femijet e klases se peste mberriten ne klase, u ulen menjehere per te nisur provimin.
Serish, "u ulen menjehere per te nisur provimin" eshte nje fjali me te gjithe komponentet e duhur (edhe pse pa kryefjale, qendron si fjali), kurse "kur femijet e klases se peste mberriten ne klase", eshte e paplotesuar.
Ajo qe me ka vene ne pikepyetje mua e nuk e mbaj mend mire nga shkolla eshte nese vihet apo jo presje pas lidhezave ne fillim te fjalise si: "Megjithate,..." pasi ne anglisht rregulli e do me presje. Kush e di me saktesi, te me shkruaje nje rresht e te me shuaje kureshtjen /pf/images/graemlins/smile.gif. Ju falenderoj paraprakisht.
Pervec keqperdorimit te presjes ne fjalite e perbera si me siper, nje tjeter rast fragrant - dhe qe s'ka te justifikuar - eshte ndarja me presje e kryefjales me kallzorin. Kjo eshte per te vene kujen. Nje liber teper i famshem, i perkthyer shqip prej nje viti, i kishte fjalite fertele me presje te vena vend e pa vend. S'me ka skandalizuar ndonjehere botim si ai. Si eshte e mundur te hidhet ne shtyp ne gjendje ate gjendje te mjerueshme, kur paturpesisht mbante ne faqen e pare dhe emrin e redaktorit e te korrektores letrare (ata ta kene bere fertele thua? Edhe mundet! Po dhe perkthimi vete ishte per faqe te zeze)
Ke te drejte, Satin, per punen e keqperdorimit te presjes. Une terminologjine e mesuar ne 8 vjecare mbase nuk e kujtoj plotesisht, po ama rregullat e drejtshkrimit i mbaj mend qe c'ke me te dhe nuk e kuptoj pse eshte e veshtire te vendodesh presjen ku duhet.
Ne fjali te perbera, ku njera eshte pjesa kryesore dhe tjetra e varur, nese e varura vjen perpara, atehere vihet presje; nese futet ne mes te kryesores, perseri vihet presje; nese vjen ne fund te fjalise, s'duhet presje.
Shembuj:
- Kur mberriten ne klase, femijet e klases se peste u ulen menjehere per te nisur provimin.
- Femijet e klases se peste, kur mberriten ne klase, u ulen menjehere per te nisur provimin.
- Femijet e klases se peste u ulen menjehere per te nisur provimin kur mberriten ne klase.
Pjesa e varur njihet sepse nuk mund te qendroje si fjali me vete, ndersa ajo kryesore ka kuptim edhe pa te varuren. Vini re se si mund te ndryshohet pozicioni i kryefjales nga pjesa kryesore ne ate te varur:
- Kur femijet e klases se peste mberriten ne klase, u ulen menjehere per te nisur provimin.
Serish, "u ulen menjehere per te nisur provimin" eshte nje fjali me te gjithe komponentet e duhur (edhe pse pa kryefjale, qendron si fjali), kurse "kur femijet e klases se peste mberriten ne klase", eshte e paplotesuar.
Ajo qe me ka vene ne pikepyetje mua e nuk e mbaj mend mire nga shkolla eshte nese vihet apo jo presje pas lidhezave ne fillim te fjalise si: "Megjithate,..." pasi ne anglisht rregulli e do me presje. Kush e di me saktesi, te me shkruaje nje rresht e te me shuaje kureshtjen /pf/images/graemlins/smile.gif. Ju falenderoj paraprakisht.
Pervec keqperdorimit te presjes ne fjalite e perbera si me siper, nje tjeter rast fragrant - dhe qe s'ka te justifikuar - eshte ndarja me presje e kryefjales me kallzorin. Kjo eshte per te vene kujen. Nje liber teper i famshem, i perkthyer shqip prej nje viti, i kishte fjalite fertele me presje te vena vend e pa vend. S'me ka skandalizuar ndonjehere botim si ai. Si eshte e mundur te hidhet ne shtyp ne gjendje ate gjendje te mjerueshme, kur paturpesisht mbante ne faqen e pare dhe emrin e redaktorit e te korrektores letrare (ata ta kene bere fertele thua? Edhe mundet! Po dhe perkthimi vete ishte per faqe te zeze)