Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

[Kondrapedali]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Shefqeto, po pse ëre e nxore ktu kët vjershën n'geg ti? Jo për gjo po duhet me ja përkthy MLK që s'kupto gegnishten (ose mo troç, malokët).

MLK, a t'ka shku nërmen naiher që ti e kupto toskërishten mo kollaj se gjith jetën tate ke qen i rrethum nga toskë?

Ene un tironc me yyyyyyyy shum breza jom po s'kom pas naiher problem me mor vesh kosovarin, shkodranin, sarandiotin apo korçarin. Ktu nuk po du me nxjerr në pah inteligjencën /pf/images/graemlins/laugh.gif time por thjesht po dua që të tregohesh më objektiv.

Si dhe: Tema nuk bën fjalë për adoptimin e gegërishtes e braktisjen e toskërishtes. JO. Bëhet fjalë për pasurim të gjuhës letrare me elementë të gegërishtes (elementët e toskërishtes gjenden shumë tashmë) në mënyrë që edhe veriorët të përfaqësohen si duhet në gjuhën shqipe. Për më tepër, elemente të gegërishtes kanë filluar tashmë të çajnë në gjuhën zyrtare. Mjafton të merrni një tekst të shkruar me gjuhën letrare (zyrtare) dhe ta lexoni me syrin kritik se çfarë nuk shkon e mund të përmirësohet në te. Do shikoni se faktikisht ka disa probleme ndër të cilat më i shpeshti është përdorimi i ë-së në fund të shumë fjalëve si dhe mos-përdorimi i apostrofës tek fjalët që fillojnë me zanore. Gjithashtu, duhet futur detyrimisht e sa më shpejt paskajorja në shqip.

Pas vitesh eleminim nga gjuha letrare, paskajorja është shum e përdorur në shqip e kjo jo vetëm në gegërishte.

Ilustrim

Përdorimi i ë-së fundore;

folja është e cila faktikisht nga shumica e shqipfolësve (tosk e geg) shqiptahet ësht.

Mos-përdorimi i apostrofës para zanoreve

në oborr ndërkohë që të gjithë shqipfolësit e përdorin n'oborr.

Të dyja këto karakteristika janë të gjuhës gegë.

 

[Diddy19]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Kondrapedali, nje gje eshte gjuha e folur e nje tjetet ajo e shkruar.
N'oborr shkruhet kur do dergosh sms per te kursy karakteret.Per tu shqiptuar, shqiptohet n'oborr.Jo te gjitha ë-te shqiptohen.E rendesishme eshte te dish rastet kur fjalet jane me ë fundore dhe pa ë fundore.

P.S Ja psh, fjala "verdall" qe ke vene ti poshte imazhit , ne te vertete shkruhet "verdalle". Dhe s'ta kemi fajin ne verioret se ne ate fjale se perdorim fare.

 

[eniad]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

<font color="brown"> Mos ndoshta duhet te ndajme gjuhen e folur nga ajo e shkruar? Kjo e fundit eshte me teper normative. Ka rregulla te caktuara sipas te cilave shkruhet dhe mund t'u shtohen edhe te tjera. Megjithate, mendoj se, meqe ne shqiptim nuk e themi ë-në fundore, kjo nuk nenkupton qe te mos jete e pranishme ne gjuhen e shkruar.
Gjithnje gjuha e shkruar ka qene me e ngurte ne rregulla, krahasuar me gjuhen e folur.

PS. Ka gjuhe ku "h"-ja nuk shqiptohet, por eshte pjese e fjales, pasi i tille eshte rregulli i drejtshkrimit te asaj fjale.

Nejse, une ende s'e kam te qarte c'nenkuptohet ketu me pasurim: pasurimi i leksikut apo ai gramatikor (sintaksa)?
</font>

 

[Diddy19]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Une ate thashe Bulkth. Ndoshta s'jam shprehur qarte por ajo qe nenkuptoja ishte se te shkruash "n'oborr" ne vend te "ne oborr" eshte gabim ortografik.(Prandaj thashe se shkruhet gabim neper sms)

 

[eniad]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

<font color="brown"> Kemi postuar ne te njejten kohe, prandaj jane perseritur mendimet. </font>

 

[Diddy19]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

/pf/images/graemlins/smile.gif

 

[OROSHI]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

<font color="brown"> Duke qene se origjina jote eshte kaq e eperme ne krahasim me ne te tjeret, te lutem, tregoje edhe ne komunikim ne lidhje me temen, qe edhe ne te marrim pak nga ajo tradite. Gjithe te mirat! </font>

 

[atman]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Gegërishtja ka vlerat e saj si dialekt, vetëm si dialekt dhe këtë askush nuk ia mohon, por nuk mund kurrsesi të shndrohet në gjuhë letrare kombëtare dhe për këtë nuk ia ka fajin as politika (të gjithë ata që pretendojnë se Kongresi i drejtshkrimit ishte i tillë) dhe as dialekti tjetër, ai i toskërishtes. Vetë gegërishtja është një dialekt që evoluon shumë pak, shumë ngadalë, thuajse në mënyrë të pandjeshme, aq sa mund të thuhet se ka mbetur i pandryshuar për mijëra vjet dhe kjo ruajtje e karakterit arkaik, ka vlerë studimore, historike. Parë nga ky kënd është pozitive, por nga ana tjetër karakteri stinor e ka penguar të zhvillohet dhe këtu mund të hamendësojmë rrethanat historike të cilat nga jashtë ushtruan shtypjen e duhur duke e shndruar në një dukuri të brendëshme. (mbyllja gjeografike si dhe lëvizjet e pakta)Toskërishtja nuk vuan nga kjo plagë, është dialekt më i epshëm dhe më pranues. Në gjuhësi diçka e tillë është me vlerë sepse e pasuron si dhe e bën të larmishme.
*Askush nuk ndalon të shkruhen dhe botohen libra në gegërisht. Përshembull në Milano ka pak librari (dy tre) që tregëtojnë libra të botuar në dialektin milanez, por ato nuk kanë zënë kurrë hapësirë kombëtare dhe asnjë milanez nuk mëton diçka të tillë, jo pse dialekti i toskanës ngjason me të tyren, por thjesht ngaqë ky është një fenomen i pranuar natyrshëm.
*Pretendimet se gegërishtja, ose në gegërisht, është shkruajtur shumë më herët se në toskërisht, bien vetiu.
* Moralisht, kjo do të thotë të spekullosh me veprën e autorëve duke ua veshur qëllimet e tua makiaveliste, atyre.
* Fizikisht, mund të flasim për Universitetin e Voskopojës, (shek XVIII ).
Por kjo hidh e prit nga ana tonë është imoralitet, sepse asnjë nga autorët që kanë lëvruar shqipen në atë kohë, nuk e ka bërë në emër të gegërishtes, apo të toskërishtes.

 

[Kondrapedali]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
<font color="brown"> Mos ndoshta duhet te ndajme gjuhen e folur nga ajo e shkruar? Kjo e fundit eshte me teper normative. Ka rregulla te caktuara sipas te cilave shkruhet dhe mund t'u shtohen edhe te tjera. Megjithate, mendoj se, meqe ne shqiptim nuk e themi ë-në fundore, kjo nuk nenkupton qe te mos jete e pranishme ne gjuhen e shkruar.
Gjithnje gjuha e shkruar ka qene me e ngurte ne rregulla, krahasuar me gjuhen e folur.

PS. Ka gjuhe ku "h"-ja nuk shqiptohet, por eshte pjese e fjales, pasi i tille eshte rregulli i drejtshkrimit te asaj fjale.

Nejse, une ende s'e kam te qarte c'nenkuptohet ketu me pasurim: pasurimi i leksikut apo ai gramatikor (sintaksa)?
</font>

[/ QUOTE ]

Ka gjuhë ku shkruhen edhe 4 gërma për një tingull /pf/images/graemlins/shrug.gif. Mirëpo rasti i shqipes ësht i veçant e pretendohet që të lexohet ashtu siç shkruhet /pf/images/graemlins/shrug.gif. Kur shumica dërrmuese e popullsisë nuk e përdor ë-në fundore, atëherë, të më falni për përsëritjen e pyetjes, përse duhet insistuar në shkrimin e saj? Përse kjo ngurtësi e gjuhës? Gjuha evoluon është e vërtetë, por shpesh duhet kthyer pak mbrapa për të rikujtuar nga vjen, përndryshe humbet edhe rrënjët e njëkohësisht edhe funksionin.

P.S. Nuk kuptoj se ku qëndron vështirësia e të kuptuarit se bëhet fjalë për ndryshim, pasurim, zgjerim të gjuhës letrare me elementë tepër të nevojshëm të cilët gjenden në dialektin gege!

 

[eniad]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
P.S. Nuk kuptoj se ku qëndron vështirësia e të kuptuarit se bëhet fjalë për ndryshim, pasurim, zgjerim të gjuhës letrare me elementë tepër të nevojshëm të cilët gjenden në dialektin gege!

[/ QUOTE ]

<font color="brown"> Ne fakt, Kondre, s'e kam fare te veshtire te kuptoj qe duhet kjo, se e kam thene edhe vete faqe me pare. Ideja eshte te jepen gjera pak me konkrete.</font>

 

[Diddy19]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Kondrapedali,kam pershtypjen se ë-ja fundore nuk vihet ne fund te fjales kot.Per mendimin tim, kjo shkronje e vendosur ne fund te fjales dhe e pashqiptuar sherben per te treguar qe zanorja para saj shqiptohet si zanore e gjate.Fjalet pa ë-fundore e kane zanoren perpara te shkurter.Ndoshta eshte rregull i pashkruar, por ishte si tip marreveshjeje mes gjuhetareve.
Psh , nqs une s'do ta kisha degjuar kurre fjalen "molle" dhe ta gjeja te shkruar "moll" do ta shqiptoja ndryshe nga çe shqiptoj sot, "molle".

 

[zog]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

vet fjala molle (trajta e pashquar) sidhe molla (trajta e shquar) nuk shqiptohen njesoj.
ben molle dhe mOOlla, pra tek e shquara zanorja O zgjatet bile rrumbullakoset. .

 

[The_Meditator]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
Kondrapedali,kam pershtypjen se ë-ja fundore nuk vihet ne fund te fjales kot.Per mendimin tim, kjo shkronje e vendosur ne fund te fjales dhe e pashqiptuar sherben per te treguar qe zanorja para saj shqiptohet si zanore e gjate.Fjalet pa ë-fundore e kane zanoren perpara te shkurter.Ndoshta eshte rregull i pashkruar, por ishte si tip marreveshjeje mes gjuhetareve.
Psh , nqs une s'do ta kisha degjuar kurre fjalen "molle" dhe ta gjeja te shkruar "moll" do ta shqiptoja ndryshe nga çe shqiptoj sot, "molle".

[/ QUOTE ]

/pf/images/graemlins/thumbsup.gif e drejte cfare ke thene.

 

[Diddy19]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Fillimisht postuar nga zog:
</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
vet fjala molle (trajta e pashquar) sidhe molla (trajta e shquar) nuk shqiptohen njesoj.
ben molle dhe mOOlla, pra tek e shquara zanorja O zgjatet bile rrumbullakoset. .

[/ QUOTE ]

Nuk e kuptova vezhgimin tand zog.
Po flasim per perdorimin e-se fundore, jo per te shquaren dhe te pashquaren.Gjithsesi s me duket te kete ndryshim ne shqiptim(s jam e sigurte).

 

[pzn]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
qe nje gjuhe apo dialekt te jete mbizoteruese ka dy forma: dhuna dhe zhvillimi.
Natyrisht, geget mund te rrokin armet dhe t'i detyrojne njerezit te rikthehen tek gegnishtja, por nuk jam e sigurte per rezultatin?! /pf/images/graemlins/winkwink.gif

[/ QUOTE ]

natyrisht formimi yt kupton vetem dominimin me arme, por dokumentat e par shqip jane Gegnisht....pra kur ti don te provosh se i perket nji komi me kultur, duhet te citosh dokumentat Gegnisht.

Sa per rrokjen e armeve mmmmhhhh, menoj se eshte cilsi toske....te pakten mke terrorizmin politik te 65 viteve te funit.
tung sonila...nga lezhjani....

 

[99999]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

E pse qenka i domosdoshem kthimi i gegerishtes? Gjuha zyrtare eshte vendosur nje here dhe nuk eshte ne interesin e shqiptareve qe kjo gje te rishikohet. Rishikimi i gjuhes ne çdo shtet mund te sjell konflikt.Mjafton te shikosh dialektet e provincave te Frances.Ato kane shume ndryshime, por asnje francez nuk guxon te hap gojen te kerkoj dialektin e vet.
Arsyja e dyte qe kjo gje nuk duhet te behet eshte sepse gegerishtja dhe toskerishtja nuk ndryshojne shume nga njera-tjetra.Alfabeti dhe gramatika e gjuhes shqipe jane aq te bukura sa qe nuk ia vlen ti prekesh. Mendoj se linguistet angleze apo franceze e kane shume zili gramatiken e gjuhes shqipe.

 

[pzn]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
E pse qenka i domosdoshem kthimi i gegerishtes? Gjuha zyrtare eshte vendosur nje here dhe nuk eshte ne interesin e shqiptareve qe kjo gje te rishikohet. Rishikimi i gjuhes ne çdo shtet mund te sjell konflikt.Mjafton te shikosh dialektet e provincave te Frances.Ato kane shume ndryshime, por asnje francez nuk guxon te hap gojen te kerkoj dialektin e vet.
Arsyja e dyte qe kjo gje nuk duhet te behet eshte sepse gegerishtja dhe toskerishtja nuk ndryshojne shume nga njera-tjetra.Alfabeti dhe gramatika e gjuhes shqipe jane aq te bukura sa qe nuk ia vlen ti prekesh. Mendoj se linguistet angleze apo franceze e kane shume zili gramatiken e gjuhes shqipe.

[/ QUOTE ]

sepse gegnishtja asht shkruejt perpara, bart nji kulture ma antike dhe shqiptare, dhe asht giuha e shumices se shqiptareve.te kujtoj se shqiptaret qe flitshin gegnisht (kosovaret) meten shqiptare, ata qe flitshin tosknisht (shqiptaret e greqise) jane sot armiqte ma te medhej te komit shqiptar. sepse imponimi i dhunshem i labnishtes asht ne vetvete diskriminim i kultures ma te vjeter shqiptare. sepse labnishtja asht imponua me te njajtet sisteme si serbishtja ne kosove....

 

[Qerratai]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Ku ishin keta gege qe e konsiderokan veten me shqiptare se te tjeret gjate viteve 70-80 ? Ku ishin keta gege kur Xhaxhi dominoi Shqiperine per 40 e ca vjet ?

Une nuk e di ku jeton ti pzn, por ne Itali psh, gjuha zyrtare eshte rrenjesisht ndryshe nga shumica e dialekteve qe miliona njerez flasin ketu, por s'ka dale njeri qe te kerkoje ndryshimin e gjuhes apo bazimin e saj ne nje dialekt tjeter. Ju kerkoni dicka qe pervecse idiote ne vetvete, eshte e pamundur ne praktike. Kosovaret, qe ti i quan ultra-shqiptare, po e perkrahin gjuhen letrare shqipe me me teper ngulm e deshire sesa banoret e jugut te vendit.

Nuk eshte faji i toskeve nqs ti si gege nuk ke aq tru sa te mesosh gjuhen letrare. Shume gege e zoterojne gjuhen letrare ne menyre te perkryer. Biles po ta marresh ne aspektin kulturor, lenia menjane e dialektit ne fushat e duhura dhe perdorimi i gjuhes letrare ne to, e larteson njeriun, e ben INTELEKTUAL dhe jo krahino-fashist.

Ti e ben si te ajo barcaleta me Qerosin, ku nusja qe ishte mbi mushke nuk kalonte dot tek dera e shtepise se dhendrrit edhe njerzit sugjeronin qe ti priteshin kembet mushkes, ose koka nuses...

Une qe po te shkruaj jam gjysme "zadrimor" e gjysme lab.
Armiqte me te medhenj te kombit jane ata gege qe jetojne ende ne baze te Kanunit /pf/images/graemlins/wink.gif ... sepse jane ata qe vrasin vellezerit e tyre.

Sdq, cilido njeri, gege apo toske, qe kerkon ndryshim kaq rrenjesor te gjuhes letrare, ta dije qe do ngelet shume i zhgenjyer.

Hajt tung!

 

[Kondrapedali]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

</font><blockquote><font class="small">Citim:</font><hr />
Kondrapedali,kam pershtypjen se ë-ja fundore nuk vihet ne fund te fjales kot.Per mendimin tim, kjo shkronje e vendosur ne fund te fjales dhe e pashqiptuar sherben per te treguar qe zanorja para saj shqiptohet si zanore e gjate.Fjalet pa ë-fundore e kane zanoren perpara te shkurter.Ndoshta eshte rregull i pashkruar, por ishte si tip marreveshjeje mes gjuhetareve.
Psh , nqs une s'do ta kisha degjuar kurre fjalen "molle" dhe ta gjeja te shkruar "moll" do ta shqiptoja ndryshe nga çe shqiptoj sot, "molle".

[/ QUOTE ]

Po në rastin "popullsinë" a thua është e gjatë i-ja? Po tek fjala "është" mendon se zgjatet ë-ja e parë?

Ka disa raste ku mendimi yt qëndron por në disa të tjera ë-ja fundore vendoset më kot dhe është pasojë dialektalizmi (toskë në këtë rast).

Mosto, gegët ishin ata që i nxorën probleme xhaxhit deri në vitet 60 si antikomunista që ishin. Por nuk duhet me kalu nga fiku ke kumlla se i metet hatri dardhës.

 

[hawk]

Re: Domosdoshmenia e kthimit te gegnishtes?

Tek te dy shembujt qe ke sjelle ti Kondre zanorja parardhese e zanores fundore zgjatet.
Mjafton te besh nje eksperimet te thjeshte duke i shqiptuar me ose pa zanore fundore.Pastaj po deshe ka nje metode edhe me praktike.
Prandaj Vintage ka te drjete.

Jo vetem gjer ne vitet '60 por gjer ne fundin e diktatures,madje kan dhene kontributin me te madh ne levizjen popullore antikomuniste.Kjo nuk ka fare lidhje me temen prandaj mos u zgjatni ne fantazi te trazuara nga patologji te vjetra.

Sic duket dikush akoma ka kohe te insistoje ne kthimin apo jo te nje dialekti gje e cila eshte e pa mundur dhe e padobishme..por tashme e kemi sqaruar disa here.
Eshte e kote qe sjellni shembull Italine.Aty ka nje mori dialektesh dhe nuk mund te percaktoni se cili eshte kryesori.Ne Shqiperi ka dy te tille(dy kryesore).Ja perse nuk ka asgje te keqe nderthurja.Flasim per dicka qe ka ekzistuar por eshte permbysur ne '72.
Gjuha jone eshte levruar ne gegerisht pastaj per arsye politike...ndodhemi tek ky debat.

Gegerishtja ka disa forma praktike drejteshkrimiore dhe disa fjale te cilat letrarja duhet ti referohet-ti huazoje-nga gjuhe te tjera.
Mjafton te mendosh zanoren fundore qe ne gegerisht bie,pra nuk esht(e) nevoja ti zgjasim fjalet apo te ngat(e)rrojme zanore mes bashtinglloreve...gjera te perseritura me qindra here.
Nese dikush eshte me te vertet i interesur te lexoje dicka nga Arshi Pipa dhe do te kete mundesi gjykimi me te zgjeruara.