Demokracia është qeverisje e popullit, nga populli, për popullin
Nga Albin Kurti -</p>
Kutia e votimit është një vend ku qytetari takohet me sistemin. Aty ai provon ta zgjedh kandidatin nga i cili dëshiron të përfaqësohet. Nuk dihet nëse qytetarit do t’i plotësohet kjo dëshirë. Dhe nuk dihet se për kë ka
votuar ai. Mirëpo, dihet që gjithsesi me atë rast ai e ka legjitimuar sistemin nga ana e tij dhe ia ka plotësuar këtë dëshirë sistemit. Kur kryetari i Kosovës, Fatmir Sejdiu, gabimisht thoshte që votimi është obligim kushtetues (dhe jo një e drejtë që fundja mund të mos shfrytëzohet), ai vetëm sa po e shprehte këtë dëshirë të sistemit për t’u legjitimuar.</p>
Në një vend si puna e Kosovës ku ka rregullisht votime për
parti, por asnjëherë nuk ka referendum për asnjë çështje (si privatizimi,
decentralizimi, Kushtetuta, flamuri, himni, etj.), votimi patjetër
degradon në legjitimim.</p>
Mosvotimi në Kosovë nuk është as indiferencë e as pasivitet.
(Paramendojeni po të kishim referendum për integrim në NATO apo BE, se
çfarë do ta kishim pjesëmarrjen e qytetarëve me atë rast). Njerëzit te ne
nuk votojnë sepse ndjehen të mashtruar nga i gjithë ky sistem që i pasuron
politikanët e i varfëron qytetarët. Jashtë çështjeve të ekonomisë dhe të
sovranitetit (për të cilat nuk po zgjedh paraprakisht qytetari),
demokracia është veçse demokraci formale (e cila e ka për qejf
legjitimimin posteriori nga qytetari). Pasi që e shitën Kosovën si resurs
(përmes privatizimit neoliberal) dhe si territor (përmes decentralizimit
mbi baza etnike), tash e ftojnë qytetarin të zgjedhë! Qytetari nuk po
ftohet të zgjedh kurrfarë të ardhme, por po ftohet që t’ia jep aminin së
kaluarës, avazit të vjetër.</p>
Përfshirja formale e qytetarit është manipulim me qytetarin. Edhe në këto
zgjedhje, të pasurit (që janë pakicë) po i kërkojnë votat e të varfërve
(që janë shumicë), në mënyrë që të pasurohen edhe më shumë. Asnjë nga
kandidatët që po garojnë nuk është i papunë në Kosovë ku papunësia është
60 për qind. Asnjë kandidat nuk është i varfër në Kosovë ku 40 për qind
jetojnë me më pak se 2 dollarë në ditë. Asnjë kandidat nuk është nga
shtresa tejet e varfër dhe e uritur, në Kosovë ku 18 për qind jetojnë me
më pak se një dollar në ditë. Partitë politike po harxhojnë miliona euro
në fushata bajate. Ato kërkojnë votat e qytetarëve shumica e të cilëve
janë ose të varfër, ose të papunë, e zakonisht të dyja këto. Por, partitë
nuk u japin të holla të varfërve e të papunëve dhe nuk investojnë në ta e
për ta. Partitë duan që qytetarëve të cilëve ua kanë marrë mirëqenien dhe
perspektivën, tash t’ua marrin edhe votën. Votat e qytetarëve shndërrohen
në para për politikanët. Më shumë vota, më shumë para. Më shumë para, më
shumë vota. Për edhe më shumë para.</p>
Por, nga bisedat e shumta me qytetarë të ndryshëm, jam bindur se edhe ata
pak që do të votojnë dhe legjitimojnë këtë sistem, nuk besojnë në të. Më
parë besojnë në përfitimet e drejtpërdrejta që mund t’i nxjerrin nga
sistemi i këtillë. Një numër i konsiderueshëm i votuesve kosovarë e kanë
kuptuar tërë lojën dhe orvaten të nxjerrin përfitime nga kjo lojë. Nëse e
ndihmon në fushatë filan partinë dhe në fund e voton kandidatin e saj, kjo
mund të të shpërblehet pastaj me ndonjë vend pune që ta ofrojnë si shpagim
për angazhimin militant, ose edhe me ndonjë tender komunal a qeveritar.
Madje, nuk është e thënë që të kesh kompani tënden për të fituar tender.
Tenderi ta krijon edhe kompaninë që duhet ta fitojë atë tender. Lojaliteti
partiak e bën të realizueshme edhe të paimagjinueshmen. Këta votues nuk
konsiderojnë që demokracia kosovare ua përmirëson gjendjen të gjithëve ose
shumicës, e mandej rrjedhimisht edhe atyre, por ata janë të bindur që
demokracia jonë edhe ashtu e avancon vetëm një pakicë, dhe është mirë që
të shtyhen për të zhvatur diçka edhe këta. Shteti tashmë është
privatizuar, shteti është uzurpuar e po vidhet, dhe çfarëdo vjedhje nga të
tjerët është veçse vjedhje e plaçkës së hajnave, besojnë këta. Kësisoj,
shumica e asaj pakice që voton, këtë e bën meqë përfiton direkt nga
pjesëmarrja në proces: e ka ndonjë të afërm ose shok që kandidon dhe andaj
shpreson në përfitim për vete, ose, megjithatë, i konvenon materialisht
kjo situata aktuale në të cilën sado-kudo është duke u pasuruar (ani pse
ankohet gjithë ditën shumë më tepër sesa ata që janë të varfër).</p>
Po mirë, nëse nuk mund të identifikojmë ndonjë parti, institucion apo
procedurë në Kosovë për të cilën do të mund të themi se është njëmend
demokratike, a ka ndonjë interval kohor demokratik në Kosovë? Pra, nëse
s’paskemi demokraci në hapësirë dhe në strukturë, a kemi demokraci në
kohë? Po, ama fare shkurtimisht. Demokracia në Kosovë është fotografi.
Demokracia është çast. Nuk është e vërtetë se demokraci kemi vetëm një
ditë në katër vjet, pra atë ditë kur qytetarët votojnë. As ajo ditë
s’duket kaq mirë. Qytetarët e Kosovës kanë demokraci vetëm një sekondë në
katër vjet (apo aq shpesh sa kemi zgjedhje) – në momentin kur qytetari që
voton e ka fletën e votimit përgjysmë brenda kutisë së votimit dhe ende
nuk e ka lëshuar atë. Një sekondë më herët, s’ka demokraci: qytetari
votues paradoksalisht e ka mundësinë e kontrollit të pushtetit që s’është
edhe kontroll i pushtetit. Një sekondë më vonë pushteti tashmë është shumë
larg prej qytetarit, ai i ka dalur dore atij sikurse fleta e votimit:
kandidatët që do të fitojnë në fund i ndanë një humnerë e tërë prej
qytetarëve – humnerë izoluese materiale dhe institucionale. Me paratë që
kanë, ata do të jetojnë në një botë tjetër; e, nëse vendosin të zbresin në
botën e qytetarit, atëherë këtë e bëjnë duke qenë në makina të blinduara e
të rrethuar me truproje, plotësisht të izoluar me këto prej qytetarit.
Pushtetari gjithmonë bëhet i paarritshëm. Pushtetari është i paarritshëm.
Të gjithë e kemi parë se si kur vetë kandidatët votojnë, ata e mbajnë
pezull fletëvotimin që të kapen sa më gjatë nga aparatet fotografike të
gazetarëve. Thuajse pavetëdijshëm dëshirojnë ta zgjasin sekondën e
demokracisë. Thuajse pavetëdijshëm na e zbulojnë të vërtetën: demokracia
është çast, demokracia është fotografi.</p>
Secila fushatë dhe secila parti po na e konfirmon që partitë politike në
Kosovë janë thelbësisht demobilizuese. Ato i thonë qytetarit: ti rri, dhe
unë ta sjell rrymën, ujin, vendin e punës, parkun, kanalizimin, etj. I
premtojnë mospunë qytetarit, e inkurajojnë atë të mbetet spektator, sepse
e cilësojnë qytetarin si një dembel injorant, të reduktueshëm në dembelinë
e tij injorante. Politikanë të sinqertë dhe të vërtetë janë vetëm ata që u
thonë qytetarëve se nuk mund t’ua përmbushin premtimet pa u bërë aktivë
edhe vetë qytetarët. Pra, një demokraci ku qytetari është pjesëmarrës e jo
spektator i cili pret ta përfaqësojnë. Me një qytetar spektator dhe pasiv
nuk ecet para. E, me politikanë që e duan dhe i mirëmbajnë qytetarët
pasivë në tribuna, ecet veçse mbrapa.</p>
Pa një rizgjim shoqëror e kombëtar, i cili do të na shpijë drejt situatës
ku politikanët i frikësohen qytetarëve e jo anasjelltas siç është rasti
tani, demokracia do të jetë sundim mbi popullin, e jo sundim i popullit.
Me këso zgjedhjesh, me këto zgjedhje lokale, nuk zgjidhet asgjë. Ato janë
pjesë e problemit.</p>
Ky artikull eshte marre nga: http://www.shqipmedia.com/?p=23783. Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://www.shqipmedia.com/?p=23783