Katër të vdekur në një shtëpi, Italia nuk shpëton
Rëfimi i Sofie Selimajt, gruaja që ka humbur 4 fëmijë dhe burrin, të gjithë të sëmurë nga "mosfunksionimi i veshkave"
Sofia: Nuk po shkoja për asgjë tjetër, doja vetëm t'i dhuroja veshkën vajzës sime dhe t'i shpëtoja jetën
Andela na shikon pas xhamit të një fotoje të vënë mbi një frigorifer që shërben njëkohësisht edhe si komo, në dhomën e vetme të apartamentit të familjes Selimaj në Varosh të Vlorës. Përballë saj, me sytë fiksuar mbi foton e 23-vjeçares, që humbi jetën për "mungesë" vize, qëndron e ëma Sofie Selimaj, me sytë që i janë shterur lotësh, ndoshta ndërsa shihte komonë-frigorifer, prej nga i buzëqeshin dy vajzat dhe burri, të tre të vdekur nga mosfunksionimi i veshkave.Një a dy minuta, pasi jemi takuar e kemi pëshpëritur ngushëllimet të gjithë heshtim dhe sytëdashje pa dashje na shkojnë herë te Sofia, herë të fotoja mbi komo... Dhoma ku jemi, ndodhet në katin përdhes të një biçim pallati 2 katësh. Aty na pritën pesë gra të veshura me të zeza ulur në copa sfungjerësh të shtruara në të katër cepat e dhomës ku e vetmja orendi duket se janë fotot e fëmijëve dhe burrit të vdekur të Sofies, të vendosura mbi korniza, në muret e palyera prej kohësh....Sofia ndez një cigare dhe fiksohet sërish mbi foton, sikur kërkon të nxjerrë prej xhamit vajzën, për ta pasur sërish të gjallë. Ajo e di që nuk mund ta bëjë. Do ta kishte bërë një muaj më parë, por atëherë i duhej një vizë. Nëse do të kishte pasur një vizë, për të kapërcyer detin, Sofia do të ishte kthyer me të bijën dhe nuk do të shihte foton, ndërsa ndizte njëra pas tjetrës cigare, të cilat pastaj i mbante me zor mes duarve dhe buzëve që i dridheshin. Ne pa dashje fillojmë të mendojmë, sikur Sofia të kishte pasur një vizë, por fotoja është në kornizë dhe në krah të saj ndodhet Dhoksia, motra e madhe dhe ajo e vdekur nga "mos funksionimi i veshkave"(Nefrologjike), pa mundur të bëjë qoftë edhe një dializë; Mujo babai i vdekur po nga e njëjta sëmundje në Tiranë dhe Mezani djali 18 vjeç, i shtruar për të njëjtat arsye në një spital në Greqi, ku nuk e mjekojnë se nuk ka dokumente. Sikur të kishte vizë...
"Ta kishin hedhur në anë të detit..."
Sofia pret sa kthejmë kafetë e mortit dhe pastaj nis e flet. Fillimisht fjalët i ngatërrohen i bëhen lëmsh, ndërsa zëri i acarohet. Por historia e saj është e thjeshtë, ajo fillon me pritje në oborrin e Konsullatës Italiane në Vlorë, vazhdon me pritje në oborrin e Konsullatës Italiane në Vlorë dhe mbaron me pritjen e një arkëmorti që zbret andej nga dy vjet më parë nisi të bijën. "I përplasa dorën në tavolinë konsullit, se ai hapte dhëmbët, i thashë se nëse më vdiste vajza ai do të ma kishte në qafë",- tregon ajo duke shkundur duart si të vuante nga ndonjë tik nervor. Në gjithë atë që thotë, pa na lejuar asnjëherë ta ndërpresim, ngatërrohen bekimet për mjekët që ia mbajtën të gjallë vajzën për 2 vjet, për ata që u kujdesën për të ndërsa ajo si nënë nuk mund të merrte vizë, me mallkimet për ata që nuk e lejuan t'i qëndronte pranë të bijës. "Të më kishte thënë konsulli, se përse nuk ma jepte vizën dhe t'i kisha thënë të ma hidhte vajzën këtej detit, të paktën ta kisha këtu, por ai asgjë nuk më tha. Mezi më priti një herë dhe as dosjen e mbushur me fakse urgjente nga spitali, epikriza (analizë e posaçme veshkash) dhe pasaportën nuk mi ktheu",- thotë ajodhe duke e theksuar shqipton emrin e Konsullit të Përgjithshëm të Italisë në Vlorë- "Ai, Lorenzo Tomasoni".
Sofia ndalon vetëm për të marrë frymë. Me zërin që e ngre gjithmonë e më shumë, me duart që i lëviz gjithmonë e më fort. "Nëse nuk më jepnin vizën, të ma kishin hedhur në këtë anë të detit",- thotë dhe tregon me orë e data duke kapërcyer nga viti në vit, ditët që iu deshën të kalonte në konsullatë dhe pritjen e pafund e të pashpresë për një vizë. Fillimisht tregon se ka mundur të marrë një leje qëndrimi 6- mujore në Itali, kjo në kohën kur edhe vajzës iu dha e drejta për të shkuar për kurim në vendin fqinj. Një mjek italian në Vlorë, Karlo Guardiani, kishte gjetur të bijën në gjendje të rëndë në spitalin e Vlorës ku kishte pësuar dy vdekje klinike. Me ndihmën e tij është mundur të sigurohej viza për të dyja dhe vetëm një grup ushtarësh të "Guardia di Finanza-s", ka marrë përsipër të transportonte dhe pastaj të fuste me forcë në një traget të linjës vajzën që edhe pse ishte duke vdekur nuk e lejonin të udhëtonte për shkak të një vule. Në Itali vajzën e shtruan në Spitalin e Potenzas dhe me kujdesin e mjekut Guardiani ajo mori kurën e duhur dhe arriti të merrte veten. "Do t'iu mbetem borxh gjithë jetën këtyre njerëzve, që nuk di mese t'ua shpërblej për atë që bënë me vajzën time",- thotë ajo duke thirrur Zotin që t'i bekojë këta njerëz që edhe pse u treguan të gatshëm, nuk mundën të shpëtonin jetën e vajzës së saj, por kjo për faj të vizës. 6 muajt e leje qëndrimit mbaruan dhe Sofies i duhejtë kthehej në Shqipëri, për të marrë një vizë të dytë. Gjatë kësaj kohe ajo kishte bërë të gjitha analizat dhe kishte rezultuar dhuruese e vlefshme për të bijën, por në kohën kur duhej të kthehej për të bërë operacionin askush nuk i jep vizë. Ajo e kujton mirë 4 shkurtin e 2006-s, kur për herë të parë e kthyen pa asnjë përgjigje nga dyert e konsullatës. 4 shkurti ishte dita e parë, e ditë-pritjeve të saj të pashpresa dhe ajo donte vetëm një vizë, që të mund t'i jepte vajzës veshkën, por atëherë...
"Dyert m'u mbyllën të gjitha"
Askush veç bashkëqytetarëve që e ngushëllonin, nuk e priti Sofien, që nuk kërkonte asgjë veç vizës, që duhej ta merrte për t'i qëndruar pranë të bijës dhe në fund për t'i dhuruar asaj një veshkë. "Ishin të gjitha gati dhe unë nuk doja që t'i gjenin veshkë, veshkën do t'ia jepja unë, vetëm për të do të shkoja në Itali. Nuk po i kërkoja asgjë tjetër. Vetëm të më kishte dhënë vizë, se unë veshkën vajzës sime do t'ia dhuroja, por nuk më ndihmoi asnjë njeri. Të gjithë m'i mbyllën dyert",- shpërthen ajo në një breshëri fjalish, herë të lidhura herë të palidhura, që megjithëse të shqiptuara me ton të lartë, tingëllojnë më shumë si vajtime të një gruaje që nuk ka më lot..."I shkova Liri Berishës kur erdhi në një festë për jetimët këtu në Vlorë, madje e mora në telefon, por asnjë përgjigje nuk mora. Nuk mora përgjigje as nga Bujar Leskaj, as nga deputetët e tjerë të Vlorës, që të gjithë më mbyllën derën",- thotë Sofia, ndërsa fut andej këndej nëpër fraza se, "vajzën ia kërkon shtetit" se, "shtetit i kërkon të drejtën" se "nuk dua të dijë çdo të bëjnë, mua të më kthejnë vajzën" . Dhe megjithëse s'e kërcënon duke shkundur duart, nga toni që u jep fjalëve e di që janë thjesht "përçartjet" e një nëne që nuk mund të bënte asgjë më shumë, pasi ishte e pafuqishme përballë dyerve të konsullatës dhe indiferencës së qeveritarëve. "Dua të di përse nuk ma dhanë vizën",- thotë ajo edhe pse e kupton që gjithë kjo nuk ka asnjë kuptim e vajzën nuk ia kthen dot. "Dua të di përse nuk më ktheu përgjigje konsulli, kur i vinin njëri pas tjetrit fakset ku shkruhej se duhej të shkoja urgjent. Transplanti ishte me afat dhe ai mbaroi në shtator të vitit që shkoi. Prej asaj dite unë vetëm kam dërguar pafundësisht epikriza e analiza në konsullatë, pa marrë asnjë përgjigje, madje pa më pritur askush". Dhe gruaja ndez sërish një cigare, lëshon dorën, mbi shiltet e sajuara me sfungjer në dhomën pa mobilje dhe mban frymën, si të priste përgjigjen të cilën ka frikë se nuk do ta marrë kurrë.
Në këtë anë të detit, presin "Andelat"
Zor se shteti shqiptar ka ndonjë statistikë, të atyre njerëzve që vdesin se ndërsa presin në radhë para ambasadave, nuk arrijnë të marrin një vizë. Askush nuk di sa janë ata që mbetën të vdekur maleve, ata që i rrëmbyen dallgët, ata që u vranë prej policive kufitare dhe "Andelat", që presin nënën apo këdo t'iu dhurojë veshkën apo çfarëdo për të jetuar. Ato që presin vulën për të jetuar,por mbeten të vetme në spitale ku s'njohin askënd apo ku i njohin të gjithë dhe askush nuk mund të bëjë asgjë për to. Në këtë anë të detit presin "Andelat". Në prill njëra prej tyre zbriti me një arkivol të mbyllur hermetikisht nga një traget i linjës. Thonë që e kishin veshur si nuse, por askush nuk mund ta shihte, pasi tabuti nuk hapej. Në 6 prill ajo u përcoll për në varreza e u mbulua me baltën e vendit të saj që nuk mund të bënte asgjë për të, veç ndoshta t'i dërgojë tani erën e detit me të cilin u rrit, detit që nuk lejoi nënën e saj t'i shkonte në ndihmë. Të gjitha "Andelat" më 6 prill ishin ulur këmbëkryq në dhomën me shilte të stisura të familjes Selimaj, ku prej komosë së stisur sheh duke qeshur Andela, në krah të djathtë të saj motra më e madhe Dhoksia, në krah të majtë i ati. Të gjithë të vdekur...
Mezani 18 vjeç rëndë në Greqi
E gjithë familja e Selimajve në Vlorë, duket se ka vuajtur trashëgiminë e një sëmundjeje që iu ka marrë jetën pjesës më të madhe të familjes.Një grua na thotë se më parë familjesi kishin vdekur edhe dy fëmijëtë tjerë, të cilët e bëjnë më të plotë tragjedinë që u ka marrë jetën 5 vetave dhe e gjitha për shkak të mungesës së mjekimit. Andela, Dhoksija, e cila ka lënë një fëmijë jetim, Anita, Marengleni dhe babai i tyre Mujo, të gjithë kanë vdekur nga mosfunksionimi i veshkave. Vetëm dy nga të shtëpisë së Selimajve nuk vuajnë nga sëmundja. Sofia dhe Skënderi 14-vjeç, ndërsa djali tjetër Mezani ndodhet tashmë në një spital në Greqi, në gjendje të rëndë dhe askush nuk e merr përsipër ta kurojë, pasi as ai nuk ka dokumentet. Sofia që herë-herë sheh telefonin, duket se tani e ka mendjen tek djali, të cilin duhet me doemos ta shpëtojë, por sërish i kanë dalë përpara vizat. Jeta e Mezanit është sërish në udhëkryq, për shkak të vulave dhe tragjedia duket sërish sikur troket në derën e shtëpisë së Selimajve. "Këtu jam me qira",- tregon Sofia duke na shpjeguar më tej se shtëpinë që kishte e kishte shitur dhe paratë i kishte harxhuar nëpër spitale, ku ka lënë edhe shpresën e saj.
Konsulli: Nuk kam kohë të flas, më keni marrë në numrin personal
"Nuk kam kohë që t'ju përgjigjem, për 10 minuta kam një takim zyrtar",- kështu iu përgjigj interesit të gazetës Konsulli i Përgjithshëm i Italisë në Vlorë, Lorenzo Tomasoni, pasi i thamë se përse e kishim telefonuar në celularin e tij pasditen e së dielës. Ai na sqaroi se numri ishte personal, ku nuk duhej ta telefononim dhe nuk pranoi të përgjigjej mbi çështjen. Pak ditë më parë, ai kishte thënë për të përditshme italiane "Corriere della Sera", se nëse do t'i kishte dhënë vizën gruas do të kishte shkelur ligjin. Ndërkohë, deputetë të së majtës në senatin e vendit fqinj, kanë kërkuar një interpelancë me Ministrin e Brendshëm dhe atë të Jashtëm, në lidhje me këtë rast, duke këmbëngulur në sqarimin e rrethanave të ngjarjes, të cilën e kanë cilësuar tragjike. Media italiane e ka cilësuar rastin si shumë të rëndë, duke ia vënë fajin burokracive që kishin çuar në vdekjen e vajzës shqiptare 23 vjeçe.