Ahmeti: Feminiteti si mjet kërkimi
Botohet në gjuhën gjermane romani “Gruaja haluçinante” i Mimoza Ahmetit. Autorja:</p>
Romani im me strukturë femërore</p>
Tre vjet pas botimit në shqip (”Ombra GVG”, 2006) romani i Mimoza Ahmetit “Gruaja Haluçinante” del në qarkullim në gjuhën gjermane nga shtëpia botuese austriake “Otto Muler Verlag”.</p>
Ahmeti flet për çka mund t’i thotë lexuesit të një tjetër kulture romani i saj, i përkthyer nga shkrimtarja Andrea Grill, me një tjetër titull krejt të ndryshëm nga origjinali, “Puthje qumësht”.</p>
Dikur ia kushtonte “të gjithë depresivëve dhe atyre që ishin njëherë të tillë”, por të veçantën e veprës në fjalë autorja e gjen (e ka ngritur tashmë) te rishikimi i marrëdhënieve që uni krijon me botën, një proces që ndodh falë femërores, të cilën Ahmeti e vlerëson si një motor kërkimi me shumë vlera në shoqërinë moderne patriarkale globale.</p>
Autorja tregon edhe për projektin gati në përfundim, një përmbledhje tregimesh, “love story”.</p>
Me sa dimë kjo është e para vepër e plotë e juaja (pa llogaritur cikle të poezive) që botohet në gjuhën gjermane. Si është pritur përkthimi në gjermanisht i “Gruas…”?</p>
Dhe, i besoni përkthimit të fjalës suaj në gjuhë të tjera?</p>
“Gruaja haluçinante”, ky roman imi, u përkthye nga shkrimtarja austriake Andrea Grill, këtë vit. Është vërtet vepra ime e parë e plotë në gjuhën gjermane. Ajo u botua me titullin “Milchkuss” që mund të përkthehet në shqip “Puthje qumësht”, pasi titulli i origjinalit ishte pak i gjatë në gjermanisht.</p>
Përkthimi është pritur shumë mirë. Kam marrë fjalët më të mira nga Annemarie Turk, (drejtoresha e Kultur Kontaktit në Vjenë), për përkthimin e Andreas, ashtu si edhe opinionin e disa lexuesve të tjerë që unë i konsideroj njerëz të aftë të kulturës gjermanfolëse.Libri doli nga shtypi në shtator 2009, nga shtëpia botuese austriake “Otto Muler Verlag”.</p>
Çfarë ka për t’i thënë kjo vepër lexuesit gjermanishtfolës, që natyrisht i përket edhe një gjeografie tjetër lexuesish.</p>
Kjo vepër është një strukturë femër, nëse do të quajmë mashkull një strukturë letrare nga autorë meshkuj. Ajo është e veçantë për arsye të feminitetit, i cili është një engine kërkimi me shumë vlera në shoqërinë moderne patriarkale globale.</p>
Vepra është një riprezantim i unit, që ngre mjaft pyetje për ato që i marrim si lidhje të mirëqena sociale dhe efekti i marrjes si të mirëqena, mbi shpirtin dhe mbi trupin e njeriut…</p>
Njerëzit në përgjithësi duan të dinë çfarë lidhjesh ka mes autorit dhe personazheve të tij. Kështu, a mund ta identifikojmë “Gruan haluçinante” me krijuesen e saj, Mimoza Ahmetin?</p>
Besoj se një barazim mes personazhit dhe autorit është në çdo rast i gabuar.
Autori ka rrugën e vet në jetë, kurse personazhi të tijën. Ata takohen në një pikë që është premisa e veprës ose edhe më shumë sesa kaq, por ata shkëputen në mënyrë radikale që prej çastit që vepra del nga duart dhe del edhe në dritën e botimit.</p>
Kjo është kaq e vërtetë, saqë ky diferencia, i cili nuk merret në konsideratë nga të tjerët, i krijon vështirësi autorit, i cili për shembull, edhe pas vitesh duhet të jetë në gjendje të shkëlqyer për të folur rreth personazhit të tij.</p>
Por, kjo nuk është reale. Ngadonjëherë mund të jetë edhe aspak komode. Megjithatë, këtu mund të nxirren tema të tjera letrare nga autori, nëse e toleron fati.</p>
Është nga rrëfimet e pakta në letërsinë shqipe i shkruar, qoftë nga autorë apo autore, për pikëshikimin e objekteve dhe të njerëzve në raport me veten, me individin si një qenie autentike që nuk pranon të unifikohet në mënyrë artificiale, sidomos me mjedisin urban.</p>
Apo nuk është kështu?</p>
Është kështu. Dhe përveç kësaj është edhe dënimi i të qenit kështu.</p>
Ky është romani juaj i parë. Ai tregon se nuk ju interesojnë temat, nuk është roman me subjekt në kuptim klasik të termit. Nga ana tjetër nuk është proza që keni lëvruar tek “Absurdi koordinativ” apo më pas.</p>
Është një kohë tjetër në krijimtarinë tuaj?</p>
Ky është romani im i dytë. Romani im i parë është “Arkitrau”. Ai u botua në vitin 1993, pastaj në Itali, Piza, në 1996 dhe në Athinë, në 2002.</p>
Në lidhje me klasifikimin e “Gruas Haluçinante” nga pikëpamja letrare, mund të them se nuk është aq e thjeshtë. Këto janë caqe të kritikës letrare më shumë sesa të krijuesit.</p>
Atmosfera e “Gruas…”, shqetësimi, kujtesa pa kujtesë, rendja nëpër qytet me “nuse pashkën”, “zonat e influencës” të qytetit në shpirtin, mendjen, por edhe trupin e individit, rezonon me një kohë që lexuesi shqiptar nuk e ka të vështirë ta identifikojë. Romani është shkruar në mesin e krizës së vlerave që po përjeton vendi i autores…</p>
Në të vërtetë, ajo çka më ka thënë vetë përkthyesja Andrea Grill për këtë libër është se ai nuk identifikohet me një koordinatë të caktuar dhe as me një problem të caktuar. Duket se këtë libër mund ta kish shkruar një shkrimtar i kudogjindshëm. Dhe ajo këtë e quante meritën kryesore të librit…</p>
Romani në mënyrë implicite të çon te pyetja si e vlerësoni të sotmen në Shqipëri si qytetar dhe si individ.</p>
Nuk besoj se romani im ka të tillë konduksion, apo drejtim nëse e themi shqip. Në fakt, ai u shkrua në gjuhën shqipe, por ky vend, vendi ynë, ka mijëra vjet që merr e jep me aleanca dhe armiqësi, me lidershipet e qytetërimeve më determinuese, dhe nuk është aspak e çuditshme që vepra me një diapazon universal, qoftë edhe jo voluminoze nga faqet, të dalin nga autorët e tij.</p>
Çfarë bëhet me “Tutorin” romani për të cilin jeni shprehur se nuk e keni të lehtë ta mbaroni.</p>
Tutori” është një roman që ka një pritshmëri të gjatë në tryezën e letrave të mia. Deri tani ka arritur faqen 86. Ai po i pret dhe përcjell pa u mërzitur të gjitha krijimet e mia, që po vazhdojnë botimet.</p>
Këtë muaj pres të nxjerr në shtyp një vëllim me love story titulluar “Ich Liebe dicht Adlia”. Titullin vendosa ta mbaj në gjermanisht edhe pse tregimet janë në shqip. Kjo sepse nuk mund të përktheja fjalët që një i dashur gjerman i shkruante në fund të çdo letre vajzës së zemrës nga Shqipëria.</p>
Duke shkruar këtë libër kuptova se shqipëtarët e kanë dashuruar në mënyrë anormale Perëndimin, i cili është sjellë shumë vakët me ta.</p>
Nga ana tjetër kuptoj se integrimi bëhet nga njerëzit e thjeshtë, anonimë që dashurojnë e mundohen…, venë ëndrrat e tyre dhe zemrat e tyre në vende e njerëz të ndryshëm të botës, sidomos të botës perëndimore. Në këtë aspekt Shqipëria është krejt e pazbuluar, e pashfaqur në media e libra…</p>
Gjithsesi, gjej rastin të prezantoj këtë titull të ri për lexuesin: “Ich Liebe dicht Adlia” dhe t’ju falenderoj personalisht ju për intervistën.(Shekulli)</p>
Ky artikull eshte marre nga: http://www.albaniasite.net/?p=23998. Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://www.albaniasite.net/?p=23998