Re: Teo Van Gogh!
Regjisor, aktor, producent, shkrimtar, publicist. 47-vjeçari Theo Van Gogh u vra nw Amsterdam, tw martwn e 2 nwntorit. Filmat e tij janw kritikuar pwr polemikwn e ashpwr. Nw Festivalin Ndwrkombwtar tw Filmit nw Selanik (19-28 nwntor) wshtw menduar t’i bwhet homazh krijimtarisw filmike tw hollandezit Theo Van Gogh.
Xhihadi në parajsën e tolerancës
Enver Robelli
Theo Van Gogh ishte një provokator pothuaj i padurueshëm. Ai e quante veten me dëshirë “palaço katundi”. Atij ia merrte mendja se askujt nuk do t’i shkonte ndërmend të vriste një palaço. Theo, një pasardhës i piktorit të famshëm Van Gogh, fyente hebrenjtë, pushtetarët, feministet, myslimanët. Nga elita politike dhe kulturore holandeze ai përbuzej dhe nuk merrej aq seriozisht. Por, në një vend si Holanda, ku toleranca ndaj medimit të lirë dhe konsumimit të mariuanës është e pakufishme, Theo Van Gogh kishte një hapësirë të gjërë veprimi. Një shoqëri e lirë duhet të ketë vend edhe për njerëz të tillë, mendonin shumica e holandezëve.
Sulmet e Theo Van Gogh kundër myslimanëve filluan vonë, pas vrasjes së populistit djathtist Pim Fortuyns në maj 2002. Më parë Van Gogh e kishte fyer rëndë shkrimtarin holandez me prejardhje hebraike Leon de Winter, duke e akuzuar me një fjalor vulgar për komercializim të judaizmit (“Leon de Winter e mbështjell k… me tela gjemborë dhe çirret: Auschwitz, Auschwitz”). Autorë dhe kineastë të tjerë hebraikë Van Gogh i kishte shpotitur rëndë: “Hej, po vjen era karamel, këtu sigurisht po digjet një hebre i sëmurë nga sheqeri”! Me këtë gjuhë të gërthitshme Theo Van Gogh kishte folur për 20 vjet me radhë. Në maj 2002 një aktivist fanatik i mbrojtjes së kafshëve vrau politikanin Pim Fortuyns, i cili me teza provokative kundër shoqërisë multietnike dhe kundër të huajve kishte shqetësuar shumë partitë e etabluara holandeze dhe kishte tërhequr në grupimin e tij të ri politik shumë të pakënaqur, mes tyre jo pak racistë. Fortuyns, një homoseksual i ekstrovertuar, me cinizëm thoshte se “nuk kam asgjë kundër myslimanëve: madje fle me ta”. Vrasësi i Pim Fortuyns ishte holandez. Motivet mbesin deri më sot jo aq të qarta.
Që nga ky rast tragjik Theo Van Gogh “zbuloi” një terren të ri për të vjellë, kritikuar, fyer dhe pështyrë. Theo, shpesh me një cigare përskaj buzës, shkruante kolumna therëse. Për të myslimanët s’ishin gjë tjetër veçse “shkërdhyes të dhive”, ndërsa profeti Muhamend as më pak e as më shumë se një “dhunues pedofil”. Besimtarët myslimanë ai i quante gardë e armatosur e Allahut dhe armiq të shoqërisë së lirë. Në gusht të këtij viti në televizionin holandez u shfaq filmi “Submission” (Nënshtrimi) i Theo Van Gogh. Filmi pretendon të tregojë se si shtypen femrat nga feja dhe shoqëritë islame. Aty shfaqen femra lakuriq, të shëmtuara nga plagët, mbi trupin e të cilave janë shkruar Sure të Kuranit. Filmi i Theo Van Gogh kishte ndezur emocionet në mesin e një pjese radikale të rreth një milion myslimanëve në Holandë. Skenarin e kishte shkruar Ajan Hirsi Ali, një deputete konservative holandeze, e cila si vajzë kishte ikur nga Somalia, pasi prindërit ishin përpjekur ta martojnë me forcë. Ali së fundi është distancuar nga feja islame. Theo Van Gogh dhe Ajan Hirsi Ali u kërcënuan me vdekje nëpër forume interneti. Derisa Ali si deputete ruhej nga policia, Theo Van Gogh, siç u përmend më lart, vazhdonte të besonte se askush nuk e vret një palaço katundi, siç e quante veten.
Të martën e 2 nëntorit Mohamend B., një maroken me pasaportë holandeze, me syze, me mjekër dhe i veshur me xhelaba (fustani tradicional arab) e ndali në rrugë Theo Van Gogh-un dhe e shtriu përtokë me plumba revolveri, pastaj nxori një thikë dhe e masakroi regjisorin. Një dëshmitar tregon se vrasësi krejtësisht i qetë kishte hapur një çantë dhe prej saj kishte nxjerrë një thikë më të madhe. Në majën e kësaj arme të ftohtë Mohamed B. nguliti një letër dhe e goditi viktimën në bark. Pas arrestimit të 26-vjeçarit dhe hetimeve të para policia holandeze publikoi përmbajtjen e letrës. “Ajan Hirsi Ali: Me armiqësitë e tua kundër islamit ti ke hedhur një bumerang. Ti e di se ky bumerang do të kthehet te ti”, shkruante atentatori. Mohamend B. akuzohet për krimin e kryer, për kontakte me islamistë radikalë dhe me grupe terroriste. Ndërkohë parlamentarja Ali është fshehur në një vend të panjohur; për sigurinë e saj kujdeset policia holandeze. Nga “nëntoka” ajo ka dërguar një letër, ku shkruan se ndihet fajtore, sepse ideja për filmin “Submission” kishte qenë e saj.
Vrasja e Theo Van Gogh-ut ndezi gjakërat. Në një seri sulmesh gjatë kësaj jave në Holandë u dëmtuan objekte fetare kristiane dhe islame. Ky zhvillim dramatik i ngjarjeve i ka tronditur politikanët holandezë. Kryeministri Jan Peter Balkenende ka thënë se ekstremizmi “po shkatërron rrënjet e demokracisë sonë”. Ministri holandez i financave shkoi një hap më tutje dhe tha se Holanda gjendet në luftë. Balkenende, ndërkaq, e kundërshtoi: “Unë preferoj fjalën grindje, jo luftë”. Por, çfarë po ndodh në Holandë është më shumë se grindje, pa dyshim. Gazeta gjermane “Frankfurter Allgemeine Zeitung”, e cila ka qenë skeptike ndaj politikës së dyerve të hapura për të huajt e qeverive perëndimore, shkruan se ngjarjet në Holandë i përngjajnë shkallës së parë të luftës civile.
Xhihad në parajsën e tolerancës?
Sidoqoftë vrasja e Theo Van Gogh-ut nga një islamist radikal ka bërë që shumë intelektualë europianë të shtrojnë pyetjen nëse koncepti i shoqërisë multietnike mund të funksionojë. Janë hapur debate mbi vështirësitë e integrimit të të hujave, sidomos atyre nga vendet arabe, në shoqëritë perëndimore. Si pengesa kryesore përmenden roli poshtërues dhe nënshtrues i gruas në shoqëritë muslimane, mosnjohja e shtetit sekular (ndarja e fesë nga pushteti), monopoli i forcës, i cili në demokracitë perëndimore është i rezervuar për shtetin dhe jo për individin. Disa intelektualë mendojnë se qeveritë perëndimore duke lejuar imigrimin e pakontrolluar të të huajve dhe krijimin e getove, ku jetojnë vetëm “ardhacakët”, nuk kanë luftuar sa duhet zonat e jashtëligjshme, ku kod i vetëm është sharja dhe jo ligjet e përparuara perëndimore. Edhe argumenti i politikanëve holandezë se nga një milion myslimanëve vetëm 1 për qind janë të rrezikshëm është hedhur poshtë si naivitet, sepse llogaritur në shifra rezulton që Holanda është strehë e 50 mijë fanatikëve islamikë.
Këtë debat interesant, që po zhvillohet në mediat perëndimore, opinioni shqiptar dhe sidomos diaspora shqiptare nuk është mirë ta shikojë me indiferencë. Ndonëse nëpër xhamitë e shqiptarëve në Zvicër, Gjermani dhe Austri vazhdon të kultivohet islami tradicionalisht tolerant me elemente osmane dhe ballkanike. Imamët shqiptarë kanë një shans të papërsëritshëm që të tregojnë se mënyra se si interpretohet feja islame nga ana e disa fanatikëve nga vendet arabe nuk ka të bëjë asgjë, as me Kuranin, as me porositë e profetit as me Mekë, as me Medinë! Theo Van Gogh mund të ketë irrituar opinionin me provokimet e tij të çmendura, por ai nuk e ka merituar të vritet në mes të rrugës dhe të theret në një ritual trishtues. Një hoxhë i mençur shqiptar me banim në Bernë me të drejtë tha: “Askush nuk guxon ta vrasë artistin vetëm pse kritikon fenë.”
Theo Van Gogh mund të ketë irrituar opinionin me provokimet e tij të çmendura, por ai nuk e ka merituar të vritet në mes të rrugës dhe të theret në një ritual trishtues. Një hoxhë i mençur shqiptar me banim në Bernë me të drejtë tha: “Askush nuk guxon ta vrasë artistin vetëm pse kritikon fenë.”
Në gusht të këtij viti në televizionin holandez u shfaq filmi “Submission” (Nënshtrimi) i Theo Van Gogh. Filmi pretendon të tregojë se si shtypen femrat nga feja dhe shoqëritë islame. Aty shfaqen femra lakuriq, të shëmtuara nga plagët, mbi trupin e të cilave janë shkruar Sure të Kuranit.
19/11/2004
A nuk ju duket se eshte nje tjeter shprehje e intolerances dhe rrezikut islamist qe keta arabe shimpanze orangotango paraqesin per boten e evoluar perendimore? A nuk mund te thuhet se para se t’i pranonin keta arabe ne vendin e tyre,holandezet duhet t’i detyronin te pranonin zakonet,kulturen,traditat,mentalitetin perendimor?