Re:Me stilin e vjetër
Historia e Dashnor Lakmim Marroshit
Dua t'ju rrëfej një histori të vjetër.
Jua ka thënë, ndoshta, më parë dikush tjetër.
Vetë s'ka shumë kohë që e kam dëgjuar
Nga një endacak, që në këto anë ka shkuar.
Historia flet për njëfarë djaloshi.
Na ia thoshin emrin, Dash Lakmim Marroshi...
Gjithkush që dëgjon atë çfarë ka ngjarë,
Tund kokën e thotë: Ky është rast i rrallë
Dashua e kish babën usta, murator.
Dimrit edhe verës, me një torbë në dorë,
Bridhte shtpi më shtpi, katund më katund.
Ndreqte një havlli, një mur a një kulm.
Punonte, i varfri, se kishte nevojë.
Duhej të ushqente, jo pak, por shtatë gojë.
Rrëfejnë, nëna e Dashos, grua fort e mirë,
Nga hallet e shumta, kokën mbushur thinjë,
Shumë e re, e gjora, tridhjeteca vjet,
Mbylli sytë e vdiq, u nda nga kjo jetë.
Në një fshat të vogël rronte Dashua ynë.
Në fund të sokakut e kishte shtëpinë.
Mall e gjë e pare, kishin aq sa duhej,
Të hanin, të pinin, gjer dimri të shtyhej.
Kishin...çfarë të thuash, si çdo shtëpi tjetër,
Porse Dashua ynë, donte shumë më tepër:
Donte që të kishte kuaj të hazdisur,
Kullota, livadhe, bari pakositur.
Donte ara, vreshta, pa anë e pa masë,
Me pajton t'shëtiste përmes kasabasë.
Donte në nahije të ishte i pari,
Sahatin ta kishte me qostek prej ari.
Donte që të vishej e të ngjishej bukur,
Pare shumë të kishte sa mos dihej numur.
Donte shtëpi të lartë, sëlargu të dukej.
Donte...
...çfarë nuk donte,por ç'e do se smundej!
Me një vajzë të fshatit kishte shtënë sevda,
E bukur, puntore sa dhe fukara.
Dhe ajo e donte më shumë se vetveten,
Në shpirt e në zemër s'kish vend për kënd tjetër.
Dashua s'e kish zgjatur, nuse e kish marrë,
Po ta kishte ditur diçka qysh më parë:
Dashuron njeriu veç njëherë në jetë,
I pasur, i varfër, zemra s'të pyet.
Gjithë duke shpresuar t'harrojë dashurinë,
Një ditëprejditësh Dashua la shtëpinë.
Pa i thënë kujt, pa e parë njeri,
Mori nga sytë këmbët, u bë nabeti.
Tri herë nga pemët ranë gjethet e thara.
Kudo u korr gruri, tri herë nëpër ara.
Asnjë fjalë për Dashon, s'mori vesh kurrkush,
Thonë, vajza q'e donte, ra, u mbyt në pus.
Si u hoqën zvarrë tri vite të gjatë,
S'dihet kush për Dashon, haber pru' në fshat:
Në një vend të largët kish shkuar firari.
Kishte marë për grua një bijë tregtari.
Tani kish të tijat kuaj të hazdisur,
Kullota, livadhe, bari pakositur.
Kishte ara, vreshta, pa anë e pa masë.
Me pajton shëtiste përmes kasabasë.
Në të gjithë nahijen ishte bërë i pari.
Sahatin e kishte me qostek prej ari.
Vishej, kapardisej, nga të gjithë më bukur.
Kishte aq shumë pare, sa nuk dihej numur.
Kish shtëpi të lartë, gjithkush e lakmonte.
Kishte...
...çfarë nuk kishte, asgjë s'i mungonte.
Thonë, si i mbet Dashos kamja e të vjehrrit,
Pa shkuar shumë kohë, shpirtin ia dha dreqit.
Rretheqark i rrinin horra, pijanecë.
Kafeneve gdhihej deri në mëngjes.
Kohën e kalonte me qejfe të kota.
E kërkoi shpëtimin ta gjente tek gota.
Pinte pa pyetur, gjer t'i dilte fundi,
Në kumar e k.rva, pasurinë e humbi.
Thonë, ish shumë i ri, kur ndërroi jetë.
Rretherrotull tij gjithçka mbeti shkretë.
Gërrmadhë shtëpia, pa dritare e derë,
Karroca iu ndryshk, arat mbetën djerrë...
Tani s'mban mend kush, ku jetoi i ngrati,
Ç'moshë kish kur vdiq, cilën grua pati,
Ç'stinë ka qënë atherë, ç'muaj apo vit,
Veç të gjithë e dinë çfarë tha kur dha shpirt:
S'kanë se ç'më duhen kuajt e hazdisur,
Kullotat, livadhet, bari pakositur.
Ç'duhen arat, vreshtat pa anë e pa masë?
Xhaba dhe pajtoni përmes kasabasë.
Ç'lypset në nahije të jem unë i pari?
Më kot dhe sahati me qostek prej ari.
Kujt t'i kapardisem e t'i vishem bukur?
S'bëjnë punë as paret, le të jenë pa numur.
Shtëpitë-saraje, nuk më duhen mua,
Kur s'e kam pranë meje atë që e dua!
Kur nuk është pranë meje ajo që më deshi,
Githçka shitet-blihet, le ta hajë dreqi!...
Ja, pra, jua thashë historinë e vjetër.
Në fund, endacaku, shtoi dhe diçka tjetër:
Ka plot janë si Dashua, e di se çbëjnë, vallë?
Vetëm tundin kokën, thonë: Është rast i rrallë!
