Re: LUFTA KUNDER ISLAMIT
Toleranca në Islam Hyrje Muhamed Marmaduk Pickhall ka qenë anglez, orientalist dhe musliman që përktheu kuptimin e Kuranit të shenjtë. Përkthimi i tij u botua për herë të parë në vitin 1930, ku në përpjekjen e sipër u mbështet nga Nizam Hajdarbad (udhëheqësi i Dekanës, në jug) Indi. Pickhall udhëtoi shumë herë në një sërë vendesh muslimane përfshirë këtu, Sirinë, Palestinën, Turqinë, Egjiptin, Arabinë dhe Indinë. Në Indi kaloi shumë vite të jetës së tij ku pati dhe shumë lidhje me muslimanët e atjeshëm. Në vitin 1927, Pickhall mbajti tetë leksione në disa fusha të qytetërimit islam me ftesë të komitetit "Leksionet e Madras mbi Islamin" në Madras të Indisë. Një pjesë e këtyre leksioneve qenë të gjindshme në Indi për një kohë relativisht të gjatë. Të gjitha leksionet u botuan nën titullin "Ana kulturore e Islamit" në 1961 nga Muhamed Ashraf botime, në Lahorë, nëpërmjet një dorëshkrimi të siguruar nga Xhemal Moinudin. Që atëherë, libri ka kaluar në disa ribotime.
Më poshtë, është paraqitur një version i përmbledhur i leksionit të tij të pestë mbi tolerancën në Islam. Në leksionin e tij të gjatë, ka përmendur herë pas here versete të Kuranit për të theksuar shumë pika dhe për të mbështetur me fakte analizat dhe përfundimet e tij. Aty paraqitet tema kryesore e leksionit të tij. Të tetë leksionet e Pickhall, flasin gjerë e gjatë për hstorinë islame, historinë fetare, politike dhe intelektuale të Perëndimit në kohëra dhe arsyet e ngritjes dhe të rënies. Leksionet e tij hedhin dritë në mjaft çështje, janë të dobishme për karakterin e tyre analitik dhe kanë vlera të paçmuara madje edhe në ditët tona. Një version i shkurtuar i leksionit të pestë të Pickthall Në të pamurit historik, toleranca fetare është dëshmia më e lartë për kulturën e një kombi. Popujt perëndimorë u bënë më tolerantë vetëm atëherë kur arritën të shkëputeshin nga ligji fetar, ndërsa muslimanët dështuan në tolerancë dhe në të tjera fusha të kulturës kur u shkëputën nga ligji fetar. Para ardhjes së Islamit, toleranca asnjëherë nuk predikohej si pjesë themelore e një feje.
Nëse Europa në atë kohë, do ta njihte Islamin aq sa muslimanët njihnin Krishterimin, nuk do të kishin vërshuar ato kalorës dhe heronjë burracakë, të çmendur dhe aventurierë, dhe as shpërthimet fanatike të njohura si kryqëzata, nuk do të kishin ndodhur, sepse të tëra qenë bazuar në keqkuptime monstruoze. Manastire të panumërta me një thesar të pasur, vlera e të cilit llogaritet të ketë qenë jo më pak se njëqind milion stërlina, përfituan goxha nga Karta e Profetit të shenjtë ndaj murgjve të Sinait, të cilët respektoheshin fetarisht nga të gjithë muslimanët. Sekte të ndryshme të krishtera përfaqësoheshin nga patriarkët e tyre në këshillin e perandorisë, nga peshkopët në atë të lagjes dhe të krahinës dhe nga priftërinjtë në këshillin e fshatit, fjala e të cilëve nuk vihej në dyshim asnjëherë në lidhje me çështje që kishin të bënin me komunitetin e tyre. Toleranca fetare në Islam ka qenë dhe mbetet përherë e pashoqe në historinë e njerëzimit; klasa, raca dhe ngjyra pushuan së qëni pengesa dhe mure rrethues. Historikisht një ndër akuzat më të dëgjuara kundër Islamit nga perëndimi ka qenë se Islami është fe jotolerante. Por kur të bien në mend një sërë faktesh historike, të vjen t'i kthesh gjërat përmbys nga inati: kur kujton se as edhe një këmbë muslimani nuk mbeti mbi sipërfaqe të tokës në Spanjë, Siçili dhe Pulia; kur kujton se asnjë musliman dhe asnjë xhami nuk mbijetoi në Greqi pas rebelimit të vitit 1821, kur kujton se si muslimanët në Gadishullin Ballaknik, dikur shumicë, u pakësuan sistematikisht me miratim të mbarë Evropës, se si të krishterët nën drejtimin e muslimanëve janë nxitur të ngrenë krye kundër tyre, madje dhe t'i masakrojnë; se si reprezaliet e këtyre të fundit, janë dënuar thjesht me një të konsideruar të panevojshëm. Si në Spanjë, nën drejtimin Umajad ashtu edhe në Bagdad nën drejtimin Abasit, të krishterët dhe hebrenjtë, njësoj si muslimanët, pranoheshin në shkolla dhe universitete- dhe jo vetëm kaq, por nga arka e shtetit u sigurohej ushqimi dhe fjetja në konvikte. Kur maurët u përzunë nga Spanja, hebrenjtë u përndoqën ashpër nga pushtuesit e krishterë. Një pjesë patën fatin e mirë të arratiseshin, disa në Marok e disa në Perandorinë Osmane, ku pasardhësit e tyre jetojnë ende në bashkësi të veçanta dhe komunikojnë edhe sot mes tyre me një version të vjetër spanjishtje. Perandoria e muslimanëve ishte strehë për të gjithë të arratisurit që përndiqeshin nga inkuizicioni.
Të krishterët perëndimorë, deri me ardhjen e enciklopedistëve në shekullin e XVIII, nuk ia kishin haberin dhe as që interesoheshin të dinin se ç’besonin muslimanët, e as që kërkuan të dinin se çpikëpamje kishin të krishterët e lindjes në lidhje me ta. Kisha e krishterë tashmë ishte ndarë në dy pjesë, dhe në fund ngjarjet rodhën në mënyrë të atillë, sa të krishtërët e lindjes preferuan udhëheqjen muslimane që i lejonte të praktikonin fenë e tyre dhe t'u qëndronin dogmave të tyre të veçanta, në vend të udhëheqjes së vëllezërve të tyre të krishterë që ose i kthenin në të krishterë romakë ose i asimilonin. Të krishterët e perëndimit arritën t'i quanin muslimanët paganë, paynims madje dhe idhujtarë ka plot libra ku muslimanët ???? përshkruhen si idhujtarë që adhurojnë një idhull të quajtur Mohamet ose Maohund, madje në të dhënat për pushtimin e Grenadës ka dhe të tjera përshkrime monstruoze idhujsh të cilët muslimanët ishin zotuar t'i adhuronin – ndërsa në anën tjetër, muslimanët e dinin se ç'ishte krishtërimi dhe në ç'pika ndryshonte me Islamin. Nëse Europa në atë kohë, do ta njihte Islamin aq sa muslimanët njihnin Krishterimin, nuk do të kishin vërshuar ato kalorës dhe heronjë burracakë, të çmendur dhe aventurierë, dhe as shpërthimet fanatike të njohura si kryqëzata, nuk do të kishin ndodhur, sepse të tëra qenë bazuar në keqkuptime monstruoze. Do të më duhet të përmend këtu fjalët e një studiuesi të njohur francez: "Një muhamedan konsiderohej nga çdo poet i krishterë si njeri pafe e idhujtar me tre zota; përmendur sipas radhës ata ishin: Mohamet, Mahund ose Muhammed, Apollon dhe i treti Termogond. Thuhet se kur të krishterët i sfiduan muhamedanët në Spanjë dhe i përzunë deri në portat e qytetit të Saragosës, Muhamedanët u kthyen dhe thyen idhujt e vet. " "Një poet i krishterë i asaj kohe pohon se Apolloni njëri nga 'zotat' e muhamedanëve, mbahej në një strofull dhe zhdëpej në dru prej tyre, të cilët pasi i lidhnin këmbë e duar e kryqëzonin në një shtyllë, e vinin poshtë këmbëve, e shqyenin në copa dhe e godisnin me shkopinj; se zotin i dytë të tyre Mahoundin e hodhën në një kanal dhe e lanë që ta shqyejnë derrat dhe qentë dhe se nuk ka pasur zota në historinë e njerëzimit të keqtrajtuar kaq poshtërisht; pas gjithë kësaj që u bënë zotave të tyre, u penduan dhe iu kthyen sërish adhurimit të tyre të zakonshëm dhe se kur perandori Karl hyri në qytetin e Saragosës, filloi kontrollin e çdo xhamie të qytetit dhe theu 'Muhamedin' dhe gjithë zotat e tyre me çekiça hekuri."
Ky ishte lloji i historisë më të cilën fryhej e ushqehej turma e Evropës perëndimore. Ato ishin idetë që frymëzuan radhët e kryqtarëve në sulmet më të ashpra kundrejt popullit më të qytetëruar të asaj kohe. Krishterimi ishte ai që e shihte botën që e rrethonte, si diçka të mallkuar përjetësisht, jo Islami. Por, në Krishterim kishte dhe burra të mirë dhe zemërbutë që e shihnin trishtueshëm faktin se popujt e tjerë duhej të mallkoheshin përjetësisht dhe dëshironin me zemër shpëtimin e tyre. E vetmja rrugë që ata dinin për këtë shpëtim ishte konvertimi në besimin e krishterë. Popujt perëndimorë u bënë më tolerantë vetëm atëherë kur arritën të shkëputeshin nga ligji fetar, ndërsa muslimanët dështuan në tolerancë dhe në të tjera fusha të kulturës kur u shkëputën nga ligji fetar. Para ardhjes së Islamit, toleranca asnjëherë nuk predikohej si pjesë themelore e një feje. Tek të parët, toleranca kishte ekzistuar tek tuk diku nëpër botë, mes burash të ndritur; por ata burra kishin qenë gjithmonë kundër fesë dominuese. Toleranca konsiderohej jo e fesë, për të mos thënë jofetare. Para ardhjes së Islamit, asnjëherë nuk flitej për tolerancë si diçka themelore në një fe. Për muslimanët, Hebraizmi, Krisherimi dhe Islami, janë tri forma të një feje, e cila në pastërtinë e saj origjinale ishte feja e Ibrahimit: Islami, vetnënshtrimi i përsosur ndaj vullnetit të një Zoti të vetëm, që është baza e Teokracisë; Hebrenjtë në fenë e tyre pas Musait, e kufizuan mëshirën e Zotit vetëm brenda kombit të tyre dhe menduan për Mbretërinë e Tij si vendi vetëm i sojit të tyre; madje vetë Krishti, ashtu siç tregohet në shumë thënie të tij, pohoi se ishte dërguar vetëm për delet e humbura të shtëpisë së Izraelit dhe dukej se mesazhin e tij e kishte të orientuar vetëm kah hebrenjtë; dhe qe vetëm pas një vegimi të veçantë, ku shën Pjetrit iu dha leja që pasuesit në vijim ishin të autorizuar për t'u predikuar Ungjillin joizraelitëve. Të krishterët e kufizuan mëshirën e Zotit vetëm në një rreth që u besonte ca dogmave të caktuara. Çdokush që nuk u përmbahej atyre dogmave konsiderohej i dalë dhe i pafe dhe duhej përndjekur për të mirën dhe shpëtimin e shpirtit të tij apo të saj. Ndërsa në Islam, manifestohet natyra e vërtetë e Mbretërisë së Zotit. Dy ajetet kuranore 2:255-256, e plotësojnë atë që u tha më sipër. Aty ku arrihet të realizohet Sovraniteti dhe Sundimi i Allahut xh.sh, nuk ekziston dhunë në fe. Njeriu e zgjedh vetë rugën e tij-pranimin apo refuzimin- dhe për ata që kundërshtojnë mjafton si ndëshkim e dënim largimi gjithmonë e më tepër nga e vërteta.
Ajo që përgjithësisht muslimanët marrin në konsiderate, është se ligji është i zbatueshëm si për komunitetin e tyre ashtu edhe për popujt e huaj, ligjet e Zotit janë universale; dhe se jotoleranca që muslimanët mund të shfaqin për besimet dhe mendimet e të tjerëve, është dëshmi se ata vetë, në çastet që veprojnë ashtu, kanë harruar vizionin dhe mëshirën e Allahut të cilën e hasin mjaft shpesh në Kuran. Në Kuran gjejmë dy kuptime të fjalës 'Kafir', që bëhen një, atëherë kur ne kërkojmë të kuptojmë pikëpamjen hyjnore. Në rastin e parë me kafir kuptojmë mospasuesin e ndonjë feje. Kësisoi njeriu bëhet kundërshtues i vullnetit hyjnor dhe qëllimit të krijimit- dhe si rjedhim mosbesimtar i së vërtetës në të gjitha fetë, mosbesimtar i të gjitha shkrimeve të shenjta, mosbesimtar deri në mohimin e të gjithë profetëve a.s, të cilët muslimanët janë të urdhëruar t'i pranojnë pas asnjë lloj dallimi si të dërguar të Allahut. Kurani vazhdimisht përmend se është pohim i së vërtetës së të gjitha feve. Shkrimet e mëparshme u ndryshuan, profetët a.s u shfaqën si figura mitike dhe mënyra se si tregoheshin legjendat për ta, u teprua ca si shumë. Njerëzit filluan të dyshonin nëse ndodhej ndonjë e vërtetë në shkrimet e mëparshme dhe nëse kishin ekzistuar vërtet njerëz të tillë si profetët. Kurani përmend se është një Shkrim në të cilin nuk ka dyshim. Aty është profeti që jeton mes tyre dhe që u predikon fenë e tyre. Po të mos ishte ky libër dhe ky Profet a.s, njerëzit do të shfajësoheshin në thëniet e tyre se udhëzimi për njerëzimin nga Allahu ishte thjesht një tregim. Por, ky libër dhe ky Profet vërtetojnë të fshehtën e gjithçkaje që është shpallur më parë dhe ata që nuk besojnë deri në atë pikë sa të mohojnë ekzistencën qoftë dhe të një profeti apo të një shpalljeje të vetme, kanë mohuar udhëzimin e Allahut në tërësi- që është e vërteta e shpalljes së të gjitha feve. Vetë profeti ynë a.s tha se termi kafir nuk mund t'i mvishet askujt derisa prej gojës së të tij, muslimanët dëgjojnë fjalën 'selam'. Në vija kuranore, kafirë janë keqbërësit e vetëdijshëm të çdo lloj besimi apo komuniteti. Jam shmangur ca si tepër nga kjo temë pasi mu duk e nevojshme, sepse në lidhje më këtë çështje, dhe mes vetë muslimanëve ka shumë paqartësi, për shkak të studimit jo të saktë të Kuranit dhe jetës së Profetit a.s. Shumë arabë harrojnë se Profeti ynë a.s kishte aleatë nga pala idhujtare dhe madje edhe pasi Islami kishte ngadhënjyer në Arabi, ai iu përmbajt marrëveshjes që kishte nënshkruar me ta, deri në çastin e fundit. Qëndrimi i lartë i muslimanëve, jo shpata, u bë shkak për konvertimin e atyre idhujtarëve në fe duke qenë se ata e pranuan Islamin para se të mbaronte afati i marrëveshjes. Ky lloj qëndrimi u mbajt kundrejt idhujtarëve të Arabisë që nuk kishin bindje të vërteta e argumenta të bazuar për të mohuar e kundërshtuar mësimet e Islamit, por thjesht mbështeteshin në supersticione. Ata u drejtoheshin idhujve të tyre sipas krahinave për ndihmë në kohë lufte dhe besimin e mbështesnin thjesht në përdorimin e një force shtazarake. Në këtë mënyrë ata ishin shumë herë më superiorë se sa muslimanët. Por kur muslimanët fituan, ata ngelën të shashtisur dhe të gjitha argumentat bazuar në fuqinë superiore të idhujve të tyre, ranë në një heshtje të thellë. Konvertimi i tyre në Islam erdhi tepër natyrshëm. Ishte thjesht çështje kohe, madje dhe me më të pabindurit nga mesi i tyre. Ndryshe ishte me njerëzit që kishin një fe të tyren të respektuar- ithtarë të librit- si ç'u drejtohet Kurani. Ishin njerëz që kishin pranuar shpalljen e një profeti të mëparshëm, si hebrenjtë, të krishterët dhe zorastrianët. Ndaj këtyre qëndrimi i profetit a.s ishte tepër dashamirës. Karta e tij për murgjit e krishterë të Sinait, flet akoma. Nëse e lexoni do të shihni se fryma e saj nuk është thjesht mirësia por dhe dashuria. Ai i trajtoi çifutët e Medines, përsa kohë që ata do të qëndronin besnikë, ashtu siç trajtoi muslimanët. Ai asnjëherë nuk ishte agresiv kundejt askujt, pavarësisht nga klasa që i përkiste; asnjëherë nuk penalizoi ndokënd apo shpalli luftë ndonjë populli pë shkak të besimit. Të gjitha këto ndodhnin për shkak të qëndrimeve jo të mira morale. Historia e pranimit të vizitorëve të krishterë dhe zorastrianë është e shënuar. Në gjithë këtë nuk ekziston as dhe shenja më e vogël e mostolerancës fetare. Duhet të pëkujtojmë këtu se muslimanët priren më shumë që ta harrojnë këtë. Gjithësesi, në këndvështrimin tonë, ka shumë rëndësi fakti se profeti a.s nuk kërkoi prej ithtarëve të librit të bëheshin pasues të tij. Ai kërkoi prej tyre vetëm të pranonin Mbretërinë e Allahut, të shfuqizonin priftërinë dhe të kthenin fetë e tyre në origjinalitetin e pastër. Në të vërtetë, ai gjithësecilit i drejtoi këtë pyetje: "A jeni ju për mbretëinë e Zotit që na përfshin të gjithë neve, apo jeni për komunitetin tuaj kundër gjithë pjesës tjetër të njerëzimit?" Njëra duket qartë se është rruga e paqes dhe e zhvillimit njerëzor, ndërsa tjetra e shtypjes dhe e gjëmave. Por shumica e udhëheqësve të botës të cilëve ai u dërgoi mesazh nga ana e tij, e konsideruan ose pasanik të pafytyrë ose një fanatik të çmendur. Të dërguarit e tij u fyen rëndë madje dhe u masakruan. Nuk mund të rrish pa menduar se me ç'miratim do të të pritej e njëjta ambasadë nga udhëheqësit e botës sot, kur e gjithë pjesa me mend e njerëzimit pranon premisat e Profetit a.s, flak tutje pengesat e priftërisë dhe ushqen idenë e vëllazërisë njerëzore. Por, megjithëse të krishterët, çifutët dhe zorastrianët e refuzuan mesazhin e tij dhe udhëheqësit e tyre gjetën fyerjet më të rënda për të dërguarit e tij, profeti ynë asnjëherë nuk e humbi qëndrimin e tij dashamirës ndaj tyre si komunitete fetare ashtu siç dëshmon Karta për murgjit e Sinait, e përmendur tashmë. Dhe megjithëse muslimanët e ditëve që vijuan iu shmangën shumë tolerancës së Profetit të shenjtë a.s, duke shfaqur dhe arrogancë ndaj pasuesve të besimeve të tjera, ata i kanë trajtuar gjithmonë në një mënyrë të veçantë çifutët dhe të krishterët. Vërtet që ligjet për këtë lloj trajtimi janë pjesë e sheriatit. Në Egjipt dhe Kopt nuk kishte linja të një miqësie të afërt me muslimanët, në shekujt e parë të pushtimit nga këta të fundit. Në Siri, një sërë bashkësish të krishtera patën miqësi të ngushtë me muslimanët që në shëkujt e parë të pushtimit musliman, dhe miqësi të ngushtë vazhdojnë të kenë edhe me muslimanët e ditëve të sotme, duke shfaqur hapurazi pëlqimin e tyre për dominim musiman ndaj zgjedhës së huaj. Degradimi dhe shkatërrimi i Spanjës daton me përzënien e moriskonëve që andej. Shën Fernando ishte vëtetë i zgjuar dhe shumë më patriot në tolerancën e tij për të pushtuar Siviljan, Mersinë dhe Toledon, sesa mbreti i fundit i cili nën maskën e luftës së shenjtë, pushtoi Grenadën dhe i zgjidhi fretë inkuizicionit që të përmbushte dëshirën e tij me muslimanët dhe hebrenjtë. Madje dhe shtetet e Ballkanit të sotëm dhe Greqia kanë lindur të mallkuar. Kjo gjithashtu mund të dëshmojë se degradimi dhe rënia e qytetërimit Evropian daton më ditën kur të ashtuquajturit burra shteti të qytetëruar pranuan politikën jonjerëzore të Rusisë Cariste dhe ndëshkuan fanatizmin e ashpër të Kishës Ruse. Nuk ka dyshim se në sytë e historisë, toleranca fetare është dëshmia më e lartë e kulturës së një populli. Asnjë musliman, kur shikon shkatërimin e botës muslimane e cila erdhi nga ndërhhyrja e atyre kombeve të cilët muslimanët i kishin toleruar dhe mbrojtur për gjatë shekujve, kur Evropa perëndimore mendonte se është detyre fetare shfarrosja apo konvertimi me forcë i njerëzve që i përkisnin një besimi tjetër, të mos mendojë apo të mos e shikojë tolerancën si një dobësi të Islamit. Ajo është forca më e madhe që ka Islami sepse është qëndrim i së vërtetës. Allahu nuk është Zoti vetëm i çifutëve, të krishterëve apo musimanëve, aq sa dielli mund të ndriçojë e shiu të bjerë vetëm për të krishterët, çifutët dhe muslimanët.
