Re: Filozofi eshte ai qe do Zotin!
E Paskeni zgjeru shume muhabetin, dhe keshtu qe i bie qe te behet shume me teper lemsh. Me duhet te theksoj se askush nuk ka shfaqur agresivitet deri tani Atman, dhe nuk ka perse te permendet ne rastin konkret. Gjithashtu, orvatjet tuaja per te shprehur mungesen e fakteve tek besimtaret, vazhdon te mbetet nje mungese vemendjeje ndaj menyres suaj te gjykimit gje qe nuk mund t'iu jape te drejten te pohoni se juve keni fakte. Ne qofte se une, me koshience, deri tani nuk iu kam sjelle asnje fakt, kjo nuk do te thote aspak se juve e keni bere kete. Deri tani juve vetem keni sulmuar besimin, fete (ne fakte juve, nga neglizhenca dhe mosnjohja qe iu karakterizon ne kete fushe shpreheni “feja”, sikur ajo te jete nje tekst shkolle i perfunduar, i plote dhe i vetem), por nuk keni dhene aspak nje alternative tjeter per te zevendesuar kendveshtrimin teist. Juve nuk keni dhene asnje prove per mosekzistencen e Zotit. Ajo qe ti Atman tenton te besh, duke u ngaterruar ne perkufizime, ne percaktime vendndodhjeje per Zotin (qe sigurisht ka shpjegimet e veta nga pikpamja teiste), ka te beje vetem me njefare tendece per kriticizem ndaj mendimit teist (qe ti shpesh e ngaterron me ate qe ti e quan “feja”, qe eshte thesi i perbashket ku fut te gjitha mendimet dhe rrymat fetare), por nuk ka te beje aspak me argumente dhe prova per mendimin ateist, per mungesen e ekzistences se Zotit. Ti nuk arrin te kuptosh qe, edhe ne momentin kur ti do te perpiqesh te gjesh prova per kete mosekzistence, do te hasesh ne te njejtat veshtiresi, te cilat ua ke nxjerre perballe teisteve. Kjo pasi ti nuk arrin te kuptosh qe veshtiresia e argumentimit ketu nuk ka te beje me argumentimin e Zotit, por me dhenien e perkufizimeve te sakta per nivele metafizike diskutimi. Porblemi eshte se ti nuk ke percaktuar metoden e perqasjes, dhe t’a ruash ate ne te dyja rastet: kur gjykon teizmin, dhe kur gjykon ateizmin. Shembullin per kete ta kam dhene me siper kur te kam marrre rastin e perkufizimit te qenies, por po keshtu mund te flasim edhe per perkufizimin e mosqenies, te pafundmes, te tejkohshmes etj.
Eshte e lehte dhe komode te marresh rolin e atij qe hesht kur sheh se gjerat nuk kuptohen. Pikerisht, si ty kam bere edhe une ne nje mori rastesh, kur kam pare diskutime banale. Natyrisht, qe per ateizmin eshte diskutuar shume ne kete forum dhe ne pjesen me te madhe te rasteve nuk kam marre pjese. Por, ne qofte se e ndjen veten te moskuptuar, kjo nuk te jep aspak te drejten te gjykosh, pasi po kaq te moskuptuar e ndjej veten edhe une ne rastin konkret. Megjithate, une po perpiqem te ti thjeshtoj gjerat, per efekt lehtesie ne gjykim, dhe kam faqe te tera qe po perpiqem te kerkoj nje minimum mirekuptimi vetem per nje gje te vetme. Per te pranuar qe fillimisht duhet kuptuar qe eshte e domosdoshme te sillen prova per mosekzistencen e Zotit edhe sikur teistet te mos sillnin dot asnje prove per ekzistencen e Tij. Me kete dua qe t’i ve ne te njejten vije ne start te dyja alternativat, hipotezat, ne menyre qe me pas te shihet se kush mund te jete me e argumentuar dhe e qendrueshme. Ndersa juve nuk e kuptoni kete, dhe mendoni se vetem duke sulmuar teizmin mund te vertetohet ateizmi. Meqe une sipas teje, nuk t’i tregokam dot manat (megjithese eshte nje shembull mjaft abuziv ky, pasi ndertohet mbi nje bindje fikse te paramenduar: manat nuk ekzistojne, dhe me pas kerkohet nje pergjigje), gjithsesi une dua te them qe as ti nuk mi tregon te tuat. Por sipas teje vetem une kam mana per te treguar. Ky eshte problemi yt. Ti nuk kupton se duhet te sjellesh prova.
Ndersa per sa i perket te gjithe atij referati te gjate lidhur me demet e “fese”, lidhur me mungesen e pranimit te shkences prej saj, etj, dua te pohoj vetem dicka. Eshte teresisht nje gjykim subjektiv, eshte thjesht nje menyre e jotja per ta pare problemin, dhe qe, per mendimin tim eshte mjaft e ngushte, dhe mjaft kategorike. Gjithashtu ndeshet mjaft sforcim ne rrjeshtat e tu per ta ndertuar mendimin, sic ben ne rastin kur kapercen nga Irani, ne Avganistan per te argumentuar ndryshimet e revolucionit Iranian.
Se pari Irani nuk mund te merret per shembull per te gjykuar per fete.
Se dyti, nuk mund te thuash me saktesi, ne se Irani eshte zhvilluar apo ka rene pas revolucionit islamik shiit.
Se treti, minifundi, diskoteka apo gjithcka tjeter e ketij lloji nuk jane kritere te zhvillimit apo prapambetjes se nje vendi.
Se katerti kur flet per disa ndryshime te bera ne nje vend dhe pasojat e atyre ndryshimeve, nuk mund te flasesh per probleme te nje vendi tjeter, per te pare ato pasoja. Ne qoftese po flasim per disa ndryshime ne nje vend si Irani, atehere duhet te shohim se cfare pasojash kishin keto ndryshime ne jeten e Iranianeve dhe jo te kalojme ne problemet e Afganistanit, per te treguar qe gjerat po ndryshojne per keq.
Se pesti, ne qofte se kerkon vertete te njohesh lidhjen ndermjet Islamit dhe shkences, duhet te marresh para sysh kryesisht dogmen, te njohesh mire interpretimet e saj, metoden sipas te ciles nxirren keto interpretime, dhe pastaj te flasesh. Nuk mund te marresh nje moment historik dobesie per te nxjerre konkluzione. Ne qofte se duhet te gjykosh vertete me objektivitet per nje fe, duhet te shikosh lidhjen e saj me shkencen ne momentet e lulezimit te saj dhe jo ne momentet e renies. Kjo pasi ne momentet kur kjo fe eshte e forte, mund te tregoje vertete se cfare mund te beje, ndersa ne momente kur njerezit kane rene kulturalisht, shpirterisht, intelektualisht, ekonomikisht, politikisht, per nje mori arsyesh qe nuk eshte vendi t’i permendim, dhe nuk e zbatojne sic duhet fene e tyre, prej ketej nuk mund te nxjerresh konkluzione per menyren se si ndikon kjo fe tek njerezit. Nuk mund t'ia mveshesh fese fajet e njerezve. Ne qoftese njerezit sot nuk jane me ata te paret, faj per kete nuk ka feja. Kur njerezit i jane larguar kesaj feje, dhe vec te tjerash i jane larguar ne pergjithesi kultures, dijes, shkences, po kaq sa fese, atehere e vetmja gje qe mund te deshmojme eshte fakti qe kjo prapambetje vjen pikerisht sepse i jane larguar fese, per sa kohe qe, kur keta njerez i qendronin me prane asaj ishin mjaft te zhvilluar.
Dhe per sa i perket Islamit, jo vetem qe ka pasur mjaft besimtare dhe klerike qe kane qene shkencetare te medhenj, por ka qene nje epoke e tere kur Islami ka lulezuar, ku kane lulezuar dhe jane zhvilluar ne nje menyre te pashembullt shkencat, filozofia arti, kultuara etj. Pikerisht ishte kjo epo e ndritshme qe ushqeu edhe rilindjen Evropiane, e cila, me pas, me futjen e koncepteve humaniste, filloi te rreshkase dalengadale ne largim nga feja. Dhe per kete ka disa arsye, por qe nuk dua te zgjatemi. Ajo qe dua te theksoj ketu ka te beje, jo vetem me theksimin e faktit qe kjo epoke lulezoi ne nje kohe kur Islami ishte mjaft aktiv ne shoqeri, por me teper qe ishte islami ai qe e solli kete epoke. Ky qyteterim, ishte prodhim origjinal i kesaj feje, dhe per kete nuk ka pike dyshimi. Pikerisht, largimi dhe ftohja e njerezve me fene (do te na duheshin faqe te tera per te shpjeguar se si ka ndodhur nje gje e tille), solli edhe renien e popujve muslimane, duke i shnderruar nga zoterit e botes, ne roberit e saj.
Por vec kesaj, metoda shkencore eshte ne rrenje te mendimit islam, qe ne menyren e formulimit te legjislacionit fetar. Jane disa shkenca qe perfshihen ne nxjerrjen e nje dispozite fetare nga Kurani dhe Tradita Profetike. Po t’i permend shkurtimisht sa per njohuri:
1. zinxhiri i transmetimit te teksteve (fjaleve profetike) ku gjendet edhe nje fushe me vete qe quhet dija e njerezve, transmetuesve. Fushe e cila ka metodologjine dhe rregullat e saj.
2. dija e teksteve. E cila merret me kuptimin e teksteve reference Kuranit dhe tradites proetike, ku futet kuptimi gjuhesor, shpjegimi i tekstit me pjese te tjera te tij, shpjegimi i nje teksti me nje me te forte, shpjegimi ne baze te rrethanave ne te cilat ka zbritur teksti, shpjegimi hsitorik, duke e pare kete tekst edhe sipas nje kronologjie me te tjeret etj.
3. metodologjia. Studion menyren e perqasjes ndja teksteve nga ana logjike si dhe studimore. Prej ketej eshte ngritur nje shkence me vete qe studion metoden dhe nxjerr rregulla, parime baze se si duhet punuar me tekstet, se si mund te shkohet ne nxjerrjen e nje dispozite, nga teksti baze Kurani dhe tradita.
4. Jurisprudenca fetare. Qe permbledh tere gamen e besimeve, parimeve, dipozitave fetare, ne menyre te strukturuar, te zhvilluar ne nje sistem qe permbledh te gjitha qendrimet e fese, ndaj cdo ceshtjeje.
Keto jane kate grupe te medha te dijeve fetare islame qe une po i permend si me kryesoret, por brenda etyre ka specialitete nga me te larmishmet.
Keshtu qe, per mua eshte e qarte qe mendimi shkencor eshte ne thelb te mendimit Islam, edhe brenda per brenda fese, e lere me pasta, per ceshtje qe kane te bejne me shkencat natyrore apo ekzakte. Nuk dua tani te ndalem ne nxitjet e Kuranit apo te Profetit lidhur me kerkimin e dijes, si dhe vezhgimin e natyre, per ta njohur ate, pasi do te na shkonte shume gjate, por ajo qe dua verej, kuptohet ka te beje me pasaktesine e fjales tende se Islami e ka neglizuar zhvillimin shkencor. Perkundrazi, ai e ka nxitur, e ka zhvilluar, madje vete Islami ngrihet pikerisht mbi shkence, ndryshe nuk do te mund te mbijetonte dot.
Po e le me kaq, dhe nuk po zgjatem m tej, megjithese ka nje mori gjerash qe kerkojne sqarim ne shkrimet e mesiperme.
