Fillimisht postuar nga elibubazheli:
Tjeta, Jack o'war
E bukur kjo e kalit por po du me t’a than edhe un i tjeter per punen e Kalit : kali ka dy kambe para, dy kambe mrapa e nga dy kambe anash.
e paqa lone...ma s'du mi peqate ket pune...Kujdes e mos i ço njerzit prej gjumit s’e kur çohen keq s’e dine se ça bajne...
nuk mund te mos filozofosh; edhe nqs nuk do te filozofosh, per te then "psene" duhet te filozofosh!Fillimisht postuar nga jack o'war ][:
[qb]
marrja me fillozofi asht humbje kohe e jete... [/qb]
Fillimisht postuar nga ludwig:
me mendu e me fillozofu jane dy gjana t'ndryshme...nuk mund te mos filozofosh; edhe nqs nuk do te filozofosh, per te then "psene" duhet te filozofosh!
te gjithe ata qe kan marre pjese ne kete diskutim sado pak kan filozofuar.
llogjika eshte ajo qe dallon njeriun nga kafshet dhe meqenese filozofia eshte 'stervitja' e llogjikes eshte f. qe na dallon nga kafshet.
keni degjuar ndonjehere per: Giuseppe Barzaghi - Il piacere di pensare .
njeri asht kafshe - s'e di se prej kah po e merrni ket guxim e arrogance prej budalle me u shprehe ** njeri s'asht kafshe...
nese e di ** t'menduemunit edhe fillozofia jane dy sene t'ndryshme, s'do me thane ** edhe e di se shka asht njona e shka asht qetra...Fillimisht postuar nga ludwig:
Fillimisht postuar nga jack o'war ][:
____
me mendu e me fillozofu jane dy gjana t'ndryshme...
____
eshte e vertet. po nuk na the ndryshimin sipas teje. te mendosh eshte dicka qe behet edhe pa 'vetdije', ne kuptimin qe gjithmon (shume shpesh) mendon. ndersa te filozofosh kalon pertej mendimit. per kete te fundit je dakort edhe ti mesa kuptova.eshte e veshtire qe vetem me ane te mendimeve te dalesh ne konklusione te sakta kur behet fjale per argumente te veshtira.
llogjikimi yt asht ma se i mbrapshte. qe qysh thu ti: llogjika na dallon prej kafsheve, fillozofia asht stervitje e llogjikes, rrjedhimisht fillozofia na dallon prej kafsheve.Fillimisht postuar nga jack o'war ][:
_____
njeri asht kafshe - s'e di se prej kah po e merrni ket guxim e arrogance prej budalle me u shprehe ** njeri s'asht kafshe...
_____
nuk e kuptova me saktesi c'deshe te thoshje, neqoftese ka mundesi shpjegohu. sidoqofte nuk ishte synimi im te ofendoja dike.
une kam thene: llogjika eshte ajo qe dallon njeriun nga kafshet dhe meqenese filozofia eshte 'stervitja' e llogjikes eshte f. qe na dallon nga kafshet.
edhe kjo nuk ka pse te ofendoje njeri ose te merret si arrogance; dhe aq me shume si budallek.
shendet
gysi, t'faleminderit per pergjigjje...Fillimisht postuar nga Gysi:
Duke ndjekur debatin tënd Jack nuk mund te mos ve ne dukje qe ti vete se pari ke gjithe kohen qe po filozofon. Se cfarë vlere ka kjo, ti e di vetë më mirë. Edhe sikur të vertetosh që filozofia është shpikja me e kotë dhe më e dëmshme e njeriut vlera e filkozofise eshte kjo, që ti mësojë njerëzimit t’I largohet asaj, sepse a nuk ndogje metoden e vete filozofise per te arritur në këtë përfundim?! Ky është edhe avantazhi I filozofisë që e bën të ketë një pozicion tepër komod. Nuk mund t’a kundërshtosh ndryshe, vetëm se në mënyrë filozofike. Por në këtë mënyrë bie në grackën e saj.
Jam plotësisht dakort me ty kur thua që duhet të mendojmë për vetë filozofin, apo duhet të filozofojmë për vetë filozofinë, dhe unë nuk besoj se ka pasur ndonjë filozof që s’e ka bërë këtë, edhe mohimi, edhe pohimi absolute nuk besoj se të con gjëkundi (nëse nuk përdoret për arsye subjective).
Besoj se e rëndësishme së pari është përcaktimi I asaj cfarë presim nga filozofia, përpara se të nxjerrim komkluzione nese vlen apo jo.
Një mjek e di më së miri anatomine e trupit te njeriut. Nese e pyet per doren ai do te tregoje me hollesi se si eshte ndërtuar, si funksionën, per cfare sherbet etj. Po kështu po t’a pyesësh për të gjitha pjesët e trupit ai është në gjendje të të japë shpjegim se përse shërbejnë. Por nëse e pyet mjekun se përse shërbejnë të gjitha pjesët së bashku ai nuk do të ketë kompetencë për t’u përgjigjur. Sigurisht nuk mund të mos njihen meritat e arritjeve shkencore, por kjo nuk mjafton për ta bërënjeriun të kuptojë ekzistencën e tij në këtë botë. Një fjale e një të mecuri thotë që njeriu sot ka mundur të ecë edhe në sipërfaqe të hënës, ndërkohë që ende nuk ka mësuar të ecë në sipërfaq të tokës.
Besoj se njeriu I sotëm I ndricuar nga shkenca është i prirur të shohë e të zberthejë detajet në imtësirat më të vogla, por më duket se ka harruar tërësinë, të përgjithshmen, uniken, krejt si mjeku I mësipërm. Për t’a arritur këtë nevojitet një metodë ushtruar e mendimit në këtë drejtim, ku filozofia ka peshën e vet.
kjo asht poenta, me i kqyre senet my n'thelb, kjo asht aftesia e fillozofimit, hulumtimit, apo e t'bames shkence...Fillimisht postuar nga Gysi:
Unë menoj se me këtë temë I ke hy filozofisë drejt e në thelë.
ku e bazon pohimin ** problemet thelbsore jane t'pazgjidhshme dhe ** njeri syn i percepton? tek e fundit, ideja asht ** njeri me evolue prej ksaj ** asht n'dishka ma t'madhe e ma t'mire, e ky evoluim syn bahet pa i rrehe kto pytje...Duke bërë fjalë për gjëra që merren me thelbin, (sic shprehesh edhe vetë) hapim probleme që vetëm dicka e kanë të sigurtë, pazgjidhshmërinë e tyre. Sepse thelbi lidhet me dimensione që I kaprëcejnë perceptimet e njeriut.
paj, me nifare forme, ajoqi une po e tham asht ** me u marre me fillozofi asht me u celle si kali n'mulli e me e blu hiqin...Gjithmonë më ka joshur trajtimi I këtyre problemeve, por përgjithësisht I jam shmangur. Jo pse I frikësohem, por sepse e di që nuk kam për të nxjerrë gjë. Në fakt nuk është thënë që duhet m qit patjetër dicka, por nganjëherë besoj që disa gjëra duhet të vazhdojnë të qëndrojnë të pashpjegueshme, sic janë. Më pëlqen t’I le gjërat ashtu sic janë, aq më tepër kur e di se nuk mund të ndryshohen (nuk dëshiroj t’a kaloj jetën duke tërhequr përpjetë malit, gurin e Sizifit). Nuk mund t’a nxjerrësh thellësinë në sipërfaqe. Ajo mbetet atje dhe duhet që ti të zhytesh herë pas here, për t’a parë botën më ndryshe. Pikërisht për këtë besoj se vlen edhe filozofia.
Nejse për t’u marrë me këto probleme, shpesh duhet se sillesh vërdallë si kali në lëmë dhe me mulli bosh. Dhe nuk besoj se ka gjë më të zorshme se të bluash hicin.
ka percaktime absolute: matematika e euklidit, logjika aristoteliane, zbatueshmenia e ligjeve t'fizikes n'tane universin (chak edhe zoti duhet me ju nenshtru ligjeve t'fizikes)...Më kujtohet nga viti I IV I gjimnazit kishim një takim me Hysamedin Ferajn në një klub kulturor, ku do të diskutonim për filozofinë. Dhe ai shtroi një pyetje: a ekzistojnë përcaktimet absolute, apo jo . Ne, si të flaktë dhe të rrafinuar që ishim me këto probleme (por sigurish jo aq sa ai), për t’iu shmangur kërkesës që mund të pasonte prej tij, që t’I tregonim një përfundim absolut (në rast se do të përgjigjeshim po), u përgjigjëm: jo, gjithcka është relative . Atëherë ai shtroi pyetjen tjetër edhe më makabër: ky konkluzion a është absolutisht I vërtetë? Tashmë sille nga të duash muhabetin, po re në grackë, e hëngre. Prandaj besoj që filozofi më I mirë është ai që flet sa më pak, mundësisht të mos thotë asgjë.
ajo ** une po e baj asht fillozofi e vertete, jo si fillozofia e "fillozofeve", por fillozofi e vertete, fillozofi e atij ** do mi njofte vetveten...prandaj, pa marre parasysh se a i bahem a jo i merzitshem dikuj, mu nuk m'kercet hiq...fillozofia asht ba e merzitshme, sepse fillozofet e shtramnojne ate ** fillozofia n't'vertete asht. fillozofet s'i kane pru asnji t'mire njerzimit, asni problem fundamental nuk e kane zgjidhe, asnji ndjenje nuk ja kane ngacmu njeriut - ata vetem e kane blue hiqin, edhe e kane mashtru njerine...Kështu që, për të qenë brenda, unë them se njerëzit edhe duhet edhe s’duhet të merren me filozofi. /pf/images/graemlins/smile.gif …. Ndërsa për faktin se përse njerëzit merren me filozofi, unë do të thosha se a rri dot miza pa ngrënë m…?! Filozofia është një ngasje e pashërueshme. Ja shiko veten. Ashtu sic është edhe një fushë tepër e mërzitshme (për këtë kam dëgjuar një shprehje që femrat I urrejnë mjaft filozofët). Dhe të imagjinosh që burrëria sot po zhduket nga faqja e dheut, a e imagjinon dot sa të vetmuar ndjehen filozofët?!
Nejse, pyetja se përse duhen filozofët, më tingëllon e ngjashme me pyetjen që një gazetar I bënte Gabriel Garcia Marques-it, se përse duhen shkrimtarët. Të gjithë e dinë se përse duhet inxhinieri, arkitekti, mjeku por përse duhesh ti si shkrimtar? Dhe Marquesi përgjigjet se kam përshtypjen se shkrimtar u bëra pasi e kuptova: për asgjë tjetër nuk vlej. Kur nisa të shkruaj tregime në të vërtetë nuk ia kisha idenë se përse duhen ato. Dhe pastaj duke medituar mbi zanatin e shkrimtarit vendosa që letërsia ka funksionet e veta. Më poshtë ai vazhdon: një gjë është qarte, shkrimtaria është predestinim prej të cilit s’ke nga ia mban, dhe ai që e ka këtë duhet të shkruajë, sepse vetëm kështu ai mund t’a kapërcejë dhimbjen e kokës dhe tretjen keqe të ushqimit.
Sigurisht, filozofia nuk është tërësisht si letërsia, sepse në filozofi ndjenjat nuk kanë ndonjë peshë të rëndësishme në trajtimin e mendimit, por gjithsesi joshja që ndjell ekzistenca në vetvete është një tërheqje e pashmangshme.
Kjo temë ka mjaft për të thënë, por po mjaftohem me kaq, për të mos u bërë I mërzitshëm, ndoshta herë tjetër mund t’a vazhdojmë më tej. [/QB]
Kur them se problemet qe merren me thelbin jane te pazgjidhshme, kjo nuk do te thote se nuk duhet te merresh me to. Une besoj se edhe kerkimi ne erresire ka vlere, sepse te pakten te stervit shikimin.citim:
--------------------------------------------------------------------------------
Duke bërë fjalë për gjëra që merren me thelbin, (sic shprehesh edhe vetë) hapim probleme që vetëm dicka e kanë të sigurtë, pazgjidhshmërinë e tyre. Sepse thelbi lidhet me dimensione që I kaprëcejnë perceptimet e njeriut.
--------------------------------------------------------------------------------
ku e bazon pohimin ** problemet thelbsore jane t'pazgjidhshme dhe ** njeri syn i percepton? tek e fundit, ideja asht ** njeri me evolue prej ksaj ** asht n'dishka ma t'madhe e ma t'mire, e ky evoluim syn bahet pa i rrehe kto pytje...
Mos kujto se hici eshte krejt bosh. Edhe hici ka shtrirjen e vete dhe aq me teper vleren e vet. Edhe hici eshte dicka, perderisa ekziston. Dhe nuk e di se sa mbetet hic, ne momentin kur ne e perceptojme ne ekzistence. (nejse kjo besoj vlen per nje teme tjeter)paj, me nifare forme, ajoqi une po e tham asht ** me u marre me fillozofi asht me u celle si kali n'mulli e me e blu hiqin...
Kush tha qe gjeometria ka percaktime absolute? Une nuk e njoh mire matematiken, megjithese e respektoj shume si fushe, por me sa di une, gjeometria e Lobacevskit, apo edhe matematika iracionale sot niset nga premisa te ndryshme duke i thyer rregullat e gjeometrise euklidiane, duke ngritur postulate te tjera te kunderta me ato euklidianet, te cilat konsideroheshin te padiskutueshme. p.sh. nje postulat i shtruar eshte edhe ky qe shuma e kendeve te trekendeshit nuk eshte 180 grade. Dhe nga kjo premise e re ngrihet nje gjeometri e re.ka percaktime absolute: matematika e euklidit, logjika aristoteliane, zbatueshmenia e ligjeve t'fizikes n'tane universin (chak edhe zoti duhet me ju nenshtru ligjeve t'fizikes)...
Me verejtjen time per te qenit "e merzitshme" per filozofine, une nuk kisha per qellim filozofine ne vetvete, por menyren se si njerezit pergjithesisht e shohin filozofine. Kam pershtypjen se njerezit nuk i duan gjerat e ngaterruara. Ata e duan filozofine si nje pjate me pilaf, me leng mishi qe ta llupin menjehere sa pa u ftohur. Ndersa per t'i hyre mendimit me themeli rrallekush ka nge, aq me teper sot. Mua madje me eshte krijuar pershtypje se sot njerezit, aq me teper rinia, i cmon gjithnje e me teper gjerat qe e largojne nga mendimi. Dhe sot, me shume se kurre, lumturia eshte barazvleftesuar me jeten siperfaqesore.ajo ** une po e baj asht fillozofi e vertete, jo si fillozofia e "fillozofeve", por fillozofi e vertete, fillozofi e atij ** do mi njofte vetveten...prandaj, pa marre parasysh se a i bahem a jo i merzitshem dikuj, mu nuk m'kercet hiq...fillozofia asht ba e merzitshme, sepse fillozofet e shtramnojne ate ** fillozofia n't'vertete asht. fillozofet s'i kane pru asnji t'mire njerzimit, asni problem fundamental nuk e kane zgjidhe, asnji ndjenje nuk ja kane ngacmu njeriut - ata vetem e kane blue hiqin, edhe e kane mashtru njerine...
une s'e di se cfare pune ka kry fillozofia ktu, e per ma teper s'e di se cfare detyre ka n'pergjithesi fillozofia n'kontrollimin e shkences?Fillimisht postuar nga Gysi:
Sigurisht që brenda sistemit të tyre janë absolute, dhe nuk diskutohen vlerat e tyre, por unë përpiqem t’I shoh se si ato I zgjidhin, I shpjegojnë fnomenet në botë. Përderisa mekanika e Njutonit nuk I shpjegon dot të gjitha fenomenet, ajo është e kufizuar në gamën e vet të problematikës. Ajo që është e rëndësishme këtu është s ashtu si për filozofinë sëhtë mjaft e rëndësishme të zhvillohet edhe një kritikë e fortë e metodës shkencore, dhe në këtë drejtim filozofia ka bërë në njëfarë mënyre punën e vet.
nuk asht shkence gjethchka ** shitet me emnin shkence...psh, psikologjia shitet si shkence, mirepo ajo s'asht shkence...ma shume ka shkence n'astrollogji se sa n'psikollogji...njajte edhe n'histori - historine e shkruen llobi ma i forte, e aty kurrefare shkence s'ka...koheve t'fundit njeri po lexon perdite e ma shume per shkencat politike; po ku ka ma marri se kjo? allahile shka ka shkencore n'politike?Megjitahtë epistemologjia duhet të jetë më e ashpër, dhe duhet të përpiqet të ngrejë më qartësisht ideëtë e veta në lidhje dhe vec kësaj duhet të studiohet edhe nikimi shkencës në shoqëri. Unë mendoj se duhet të zhvillohet më tepër një “epistemologji sociale”, ku të studiohet mirë ndikimi I shkencës në idetë e njrëzve në mënyrën se si ata sillen ndaj saj dhe si ndikohen prej saj në mënyrën e të menduarit dhe të jetuarit. Sepse unë mendoj se shkenca është idealizuar mjaft duke e kapërcyer rolin e saj. Ajo ka marrë përsipër të japë një shpjegim që përfshin edhe jetën e përditshme të njeriut. Pa dyshim që në si gjithmonë edhe në këtë rast ka një amplifikim mediatik, por që gjithsesi vlen për t’u studiiuar.
fillozofia kurre nuk guxon me pretendu me e kontrollu ose me e mate ose me e shpjegu shkencen, sepse i thehen hundet...per ma teper, fillozofia as nuk ka takat me u marre me spjegimin e terminologjise shkencore...Sigurisht që filozofët këtu kanë mjaft faj, sepse përderisa nuk ka një filozofi të konturuar qartë, nuk mund të ketë një shpjegim të qartë të fenomeneve shkencore dhe kështu që nuk gjendet dot smafor që të mund të rregullojë kaosin e trafikut të sotëm të ideve.
Unë besoj se sot, më shumë s kurrë kemi një trenzicion të thellë ne fushën e mendimit dhe kjo për vetë format dhe ndryshimet e mëdha që po pëson sot mbarë globi. Dhe ky trenzicion ka sjellë probleme tepër të koklavitura që kërkojnë zgjidhje të vështira. Patjetër që duhet kohë që gjërat të marrin për mirë.