Re: Grekët
Një artikull që kërkon autonominë e “Vorio-Epirit” në këmbim të mbështetjes së Greqisë për pavarësinë e Kosovës, është publikuar në të përditshmen më të madhe greke “Eleftherotipia” (
www.enet.gr, versioni greqisht). Shkrimi mban si autor një zyrtar të Ministrisë greke të Mbrojtjes, dhe është botuar si opinion në datën 18 janar. Në këtë shkrim, autori Dhimitris Gjeorgjiu, drejtor në Ministrinë e Mbrojtjes së vendit fqinj, bën thirrje që pavarësia e Kosovës duhet të pasohet nga një autonomi për “Epirin e Veriut”.
http://www.shqiperia.com
Në këtë opinion ai shprehet se “Greqia duhet të kërkojë me ngulm të drejtën e vorio-epirotëve për vetëvendosje, ashtu sikurse kërkojnë kosovarët për veten e tyre”. Sipas Gjeorgjiut, Kosova dhe “Epiri i Veriut” janë raste të ngjashme, dhe si të tilla nuk mund “të ketë dy qëndrime të ndryshme në dy çështje të njëjta”.
Ai e argumenton këtë duke thënë se “vorio-epirotasit” janë çliruar nga “zgjedha” shqiptare tri herë deri më tani. Sipas tij, herën e parë janë çliruar në vitet 1912-1913, kur ata zhvilluan kryengritje. Sipas historiografisë sonë por edhe autorëve të ndryshëm të huaj, këto vite janë pjesë e Luftës Ballkanike, ku shteti i sapoformuar dhe ende i panjohur shqiptar (njohja e Shqipërisë u bë në korrik 1913) kishte juridiksion vetëm në zonën e Vlorës dhe rrethinat e saj, ndërkohë që pjesa tjetër e vendit u bë arenë pushtimi nga serbët në veri dhe grekët në jug.
Periudha e dytë e “Vorio-Epirit të pavarur”, sipas Dhimitris Gjeorgjiu është viti 1914, kur u krijua edhe “Krahina Autonome e Vorio-Epirit”, në bazë të “Protokollit të Korfuzit”, që sipas Gjeorgjiut ishte pasojë e kryengritjes së “vorio-epirotëve” “duke dëbuar ushtrinë shqiptare dhe duke detyruar Fuqitë e Mëdha, por edhe Shqipërinë që të nënshkruajnë ‘Protokollin e Korfuzit’”, e që e kjo kryengritje ishte pasojë e faktit që “popullsia e saj (“Epirit të Veriut” red.) ishte në shumicë dërrmuese greke”.
Ndërkohë, libri “Historia e Popullit Shqiptar”, volumi 3, i sapodalë në treg qartëson që popullsia në jug të Shqipërisë, ndonëse nuk ishte homogjene, kishte shumicë shqiptare dhe që kryengritja ishte nxitur nga vullnetarët grek, kryesisht kretas që ishin grumbulluar nga forcat paraushtarake greke.
Ky shkrim botohet vetëm pak kohë përpara shpalljes së Pavarësisë së Kosovës nga ana e Kuvendit, siç është paralajmëruar nga kryeministri Hashim Thaçi. Pas shpalljes, Greqia, si çdo anëtar tjetër i Bashkimit Evropian do të duhet të vendosë nëse do ta njohë atë apo jo. Deri më sot, shteti fqinj është shprehur i pavendosur në lidhje me këtë çështje dhe ka kërkuar që të ketë zgjidhje të pranuar nga pala serbe.
Së bashku me Spanjën dhe Sllovakinë, Greqia është e pavendosur mbi mënyrën se si do të veprojë, duke pasur kundërshtime edhe nga bashkëkombësit qipriot, që janë shprehur prej fillimit të negociatave, që nuk do të njohin pavarësinë e Kosovës, duke thyer në këtë formë njësimin e qëndrimit të Bashkimit Evropian, në një nga ngjarjet më të rëndësishme për vitin 2008, në mbarë planetin.
Ndonëse qëndrimi zyrtar grek, nuk është bërë ende i ditur, opinioni i shprehur në gazetën “Eleftherotipia” nga një prej zyrtarëve të lartë të administratës publike greke dhe presionet që ka vendi fqinj në lidhje me këtë çështje, duket se janë të pafavorshme për mbështetjen e pavarësisë së Kosovës.
Shënim: Shkrimin origjinal (në greqisht), mund të gjendet në adresën
http://www.enet.gr/online/online_hprint?q=%C1%CB%C2%C1%CD%C9%C1&a=&id=2046032.
Si Kosova dhe Epiri i Veriut
Dhimitrios Gjeorgjiu*
Duke filluar me një përvijim të shkurtër historik do të shohim që edhe pse Epiri i Veriut me Gjirokastrën, Himarën, Sarandën Delvinën, Korçën u çlirua në vitet 1912-1913, shumë më shpejt pra se pjesë të tjera të territorit grek (Traka, ishujt e Egjeut) si edhe pse popullsia e saj (“Epirit të Veriut” red.) ishte në shumicë dërrmuese greke, kjo tokë iu dhurua shtetit të sapokrijuar të Shqipërisë. Por vorio-epirotët reaguan me kryengritje, duke dëbuar ushtrinë shqiptare dhe duke detyruar Fuqitë e Mëdha, por edhe Shqipërinë që të nënshkruajnë “Protokollin e Korfuzit” në maj të vitit 1914. Duke u bazuar tek ky akt, Epiri i Veriut fitoi autonominë e saj me mbajtjen e gjuhës greke, si zyrtare, me të drejtat për liri fetare, vetadministrimin etj. Kjo tokë gëzoi, sërish për pak, të kalonte edhe një herë në ngrohtësinë e krahëve të nënës Greqi, gjatë Luftës së Parë Botërore (1914-1920) dhe të lirohet për herë të tratë në Luftën e Dytë Botërore, pas së cilit u debatua edhe çështja vorio-epirote në Konferencën e Parisit, më 1946.
Pas zgjidhjes së çështjes austriake (1955, ndalimin e bashkimit të Austrisë me Gjermaninë dhe ndalimin e ndërhyrjes së kësaj të fundit në punët e brendshme dhe të jashtme të Austrisë, red.) dhe asaj gjermane (1989, bashkimin e dy Gjermanive, red.), radhën duhet ta kishte zgjidhja e problemit të Epirit të Veriut. Fatkeqësisht, asnjë politikan grek nuk u interesua seriozisht dhe asnjëherë Greqia nuk bëri këtë detyrim të saj të shenjtë. Gjithashtu, fatkeqësisht, regjimi i Shqipërisë, kurrë nuk respektoi të drejtat bazike të njeriut dhe të drejtat e njohura të grekëve, që atëherë deri tani, vazhdojnë të shkelen orë e çast, duke bërë çfarë është e mundur që të shkretohet Epiri i Veriut nga grekët.
Shteti ynë ka detyrimin e shenjtë që t`i përgjigjet detyrimit të saj dhe të kërkoj nga Shqipëria dhe organizatat ndërkombëtare, atë që është e vetëkuptueshme. Të kërkoj me ngulm të drejtën e vorio-epirotëve për vetëvendosje, ashtu sikurse kërkojnë kosovarët për veten e tyre. Pse duhet të ketë dy qëndrime të ndryshme në dy çështje të njëjta? Pse Greqia renditet me vendet e tjera të perëndimit në përkrahje të pavarësisë së Kosovës, pa këmbimin përkatës?
*Drejtor në Ministrinë e Mbrojtjes së Greqisë, botuar në gazetën “Eleftherotipia”, 18 janar 2008
ARDIT BIDO : Gazeta Standard
