Re: Dritëro AGOLLI
POEME PER BABANE DHE PER VETE
Kenga e pare
Im ate token shume e donte
Sic donte nene e grua
Per token lodhej dhe rekonte
Dhe djersen derdhte krua
Kur plis me plis hidhte hapin
I kishte hapi hije
Dhe zogjte e malit udhe i hapnin
Me fjale hiresie
Kur grushtin mbushte plot me fare,
Mahnitej kush e shihte,
Dhe era ndalte frymen ne are,
Qe qejfin mos ja prishte
Ne kembe si ne kater klecka
Ne gur ngrinte hardhucka
Pergjonte lart ne shelg rebecka
Me thonjte me majucka.
Me sqep lejleku bente harqe
Rreth rruzullit te diellit
Dhe dukej sikur ndillte paqe
nen kaltersine e qiellit
Po ati im mbi plisa ecte
Me shpirt te madherishem
Dhe tokes shpirt me shpirt i jepte
Nga shpirti i cuditshem
kur prane molles ulej qete
te hante buke e gjize
Nuk feshferinin gjethe e flete
Nuk pipetinte drize
Me token rrinte dite e nate
Ne vape, ere e mjegull
Ndaj nga pasardhesit im ate
Kerkonte djerse e rregull
Nuk kish syze dijetari
Dhe rafte me deftere,
Po udhe ihapte shkencetari
Me nam te madh e vlere
Ky shkencetar qe njihte dhene
Ne fusha pas me mori;
''mesoje biro abecne
ne brazdat qe le plori
Mesoje biro abecene
E gjithe abeceve
Atje ku plisat shpinen ngrene
Pas plugut e pas qeve....''
Pa dale mire nga pelena
Me dha ne dore hostene
Dhe shfryu si era ne bedena;
''Tani permbyse dhene/
Permbys dhene, dheu s'ankohet
Kur plori ia kruan shpinen,
Po qesh, lot valle dhe gezohet
Dhe gazi cmend luginen.
Dhe te harbuar marrin vrapin
Kercejte radhe-radhe
Dhe sythat syte e vegjel hapin
Per ditezen e bardhe"...
Nje dite i lodhur, i menduar,
I thashe me ngadale:
"Per se kaq shpejt m'i ke mesuar
Kaq pune e brenge e halle?"
Ai nga buzet llullen hoqi
E foli dy-tri fjale:
"Qe mos ta haje qeni shkopin.
Pellumbi im, o djale!"
Pastaj u ngrit te perkedhelte
Balashin dhe Kazilin,
Qe nxirrnin gjuhen si lepjet
Dhe shelgjet i lepinin.
Ata i bindeshin tim eti,
Sic binden dy femije,
Me ta e lidhte fort nje jete
Me qindra mijera fije...
Dhe nuk ia prishnin qejfin kurre
ne vape,ere, e mjegull,
leronin, mbillnin, mbanin grure;
Im ate donte rregull...
Pastaj babai ne plis mbeshtetur
Kendonte fill i vetem,
Sikur perpiqej per ta gjetur
ne kenge te verteten:
"Qe nga maja e malit
Ta shtira dylbine,
Pas drites se llambes
Ta pashe stoline.
Me gjysmen e ballit
Te derdhej shamia,
M'u ne doren time
Sec me ngriu dylbia.
Me eren e malit
Desha te te vinja,
Sarhosh sec me bere,
Mbeta neper brinja.
Qete m'i zu zekthi,
Kali malet mori,
Maje grurit mbata,
C'te bej une i gjori!...
Qe nga maje e malit
Ta shtira dylbine,
Them te vij pas teje,
Them ta shes shtepine..."
Kenga e dyte
1.
O brezi im u vrenjte heret
Ne rrugen e mjerrimit;
Ti pe te paren dite te erret,
Te paren te pushimit
Ti s'e mesove Shtate Prillin
Ne liber e gazete,
Ti Shtate Prillin me qefinin
E pe, e ndjeve vete!
2.
Babai me boten zemerohej
Dhe behej pike e vrer,
Dhe arave ngahere ankohej,
Dhe toshte: "Duam nder!"
Ka qene i ri, ka qene i zgjuar,
Me supe te medhenj
Dhe mund te ngrinte me dy duar
Dy dema, dy shkembinj.
Keto dy duar une i pashe
Tek hiqnin me rrembim nje derrase
Nje tra, nje hu, nje gur...
Atje babai e mbante fshehur
Nje pushke me fisheke,
Qe trashegim i pati mbetur
Nga gjyshi im i shkrete.
E nxorri pushken dhe e ngriti
Me sy te perlotur:
"O plaku im, te ndritte shpirti,
Na le nje gje te cmuar!"
Pastaj i vrenjtur si oxhaku
M'u kthye ballelarte:
"Eh, ky dyfek qe na la plaku,
Kerkon nje dore te arte!
Tani me mua eja djale,
Te dalim ne fushim,
T'ia fshijme tyten rrath-rrathe,
Se ndryshku na e grin
E grin i shkreti si veremi
Dhe pushka mbetet shterpe,
Fisheke pak ne vezme kemi,
Se pula s'pjell fisheke
Ndaj pusken, biro, ta gatitim,
T'ia njohim dege e rrenje
Nga tyta plumbin kur ta nisim,
Te shkoje drejt ne shenje.
Babait nje dite i thashe prape
Te kumbulla me flete:
-Kjo pushke e shkrete c'do me jape,
C'do bej me te ne jete?
I ngriti syte lart ne pllaje
Dhe na tha te njejtat fjale:
-Qe qeni shkopin mos ta haje,
Pellumbi im o djale!
Ka qener plot kjo zuske bote,
Kjo bote e turbullt shume,
Ne zheg na vijne e ne te ftohte
Dhe kurre s'kane gjume...''
Pastaj pas kumbulles mbeshtetur
Kendoi ngadale i vetem,
Sikur mundohej per ta gjetur
ne kenge te verteten
''Lumi vjen i turbullt,
malet bore kane,
Dale, pusht iShagut,
Te ta shoh fustane!
Po therret tellalli:
E kujt eshte kjo palle!
Devolliu ivogel
Tri pellembe djale!
Devolliu i vogel,
Takijen menjane,
Ne hendek me balte
Hodhi kajmekamne.
Dale pusht i Shagut,
Te ta shoh fustane!...''
Kenga e trete
S'e thur poemén aq té gjaté,
Me vargje si litare,
Se kushedi e gris im até
Dhe dredh me té cigare.
Nga kjo poemé e nisa rrugen
E vargjeve rinoré,
Né rrokje e rima treta jugén
Dhe erén me déboré...
Do béj poerna mé té mira.
Po ti né mend do vish,
O moj e para mé e véshtira,
E thurur mes lajthi
Dhe do mé thuash buzéplasur:
-S'mé vure shumé fieté! -
Ahere ati irn i dashur
Né varre do té jeté!
S'do futesh fare ne botimet
E vargjeve te zgjedhur
Do mbetesh vetem ne kujtimet
E kalter, e pazverdhur.
Po mund te ndodhe ndonjehere,
Qeflinjte e poezise
Ty té té véné né defteré
Si fakt té historisé:
"Dhe fshati yné nxjerr poeté,
Sic nxori trima shumé.
Vrapojné vargiet me réketé
Dhe piqen né njé lumé,,...
Po ti, poemé, moj naive,
E thurur aré mé aré,
Do sjellésh erén e lajthive,
Si dashuriné e paré
Dhe thellé rreshtave té tua
Ku zemra ime mbeti,
Do dal'e do mé zgiojé mua
Cibuku i tim eti...
Ka qene i ri, ka qene i zgjuar,
Me supe te medhenj
Dhe mund te ngrinte me dy duar
Dy dema, dy shkembinj.
Keto dy duar une i pashe
Tek hiqnin me rrembim nje derrase
Nje tra, nje hu, nje gur...
Atje babai e mbante fshehur
Nje pushke me fisheke,
Qe trashegim i pati mbetur
Nga gjyshi im i shkrete.
E nxorri pushken dhe e ngriti
Me sy te perlotur:
"O plaku im, te ndritte shpirti,
Na le nje gje te cmuar!"
Pastaj i vrenjtur si oxhaku
M'u kthye ballelarte:
"Eh, ky dyfek qe na la plaku,
Kerkon nje dore te arte!
Tani me mua eja djale,
Te dalim ne fushim,
T'ia fshijme tyten rrath-rrathe,
Se ndryshku na e grin
E grin i shkreti si veremi
Dhe pushka mbetet shterpe,
Fisheke pak ne vezme kemi,
Se pula s'pjell fisheke
Ndaj pusken, biro, ta gatitim,
T'ia njohim dege e rrenje
Nga tyta plumbin kur ta nisim,
Te shkoje drejt ne shenje.
Babait nje dite i thashe prape
Te kumbulla me flete:
-Kjo pushke e shkrete c'do me jape,
C'do bej me te ne jete?
I ngriti syte lart ne pllaje
Dhe na tha te njejtat fjale:
-Qe qeni shkopin mos ta haje,
Pellumbi im o djale!
Ka qener plot kjo zuske bote,
Kjo bote e turbullt shume,
Ne zheg na vijne e ne te ftohte
Dhe kurre s'kane gjume...''
Pastaj pas kumbulles mbeshtetur
Kendoi ngadale i vetem,
Sikur mundohej per ta gjetur
ne kenge te verteten
''Lumi vjen i turbullt,
malet bore kane,
Dale, pusht iShagut,
Te ta shoh fustane!
Po therret tellalli:
E kujt eshte kjo palle!
Devolliu ivogel
Tri pellembe djale!
Devolliu i vogel,
Takijen menjane,
Ne hendek me balte
Hodhi kajmekamne.
Dale pusht i Shagut,
Te ta shoh fustane!...''