AI - Inteligjenca Artificiale

E

eM

Paper Moon
AI

Artificial Inteligence

Me krijimin e roboteve te pare doli dhe idea ose me mire endra e krijimit te nje makine ne gjendie te ndienje!

A do te jete e mundur nje gje e tille?
Dhe nese vertet eshte e mundur cilat do te jene te mira dhe te keqia e saj?
Mos valle do te vije dita qe AI do te zevendesojne njerezit?
Cfare mendimi keni?

eM
 
gurax

gurax

Pan ignoramus
Re: AI

Nje makine qe eshte ne gjendje te ndieje. E mundur mund te jete, por ende shume larg per mendimin tim. Ndienjat tek njeriu mund te shihen si nje "shtrirje" te zhvillimit te arsyes, nje brumosje e inteligjences ne anen e kundert te sofistikimit te saj ne efikasitetin qe e ka bere njeriun te ndryshem nga kafshet qe ne nje menyre ose nje tjeter eshte kondrapesha balancuese e mendjes tone perhere projektuese.
Makinat me efikase jane ato qe sado pak imitojne qeniet e gjalla. Nje avion eshte shume i ngjashem me nje zog dhe motorri i tij eshte varianti mekanik i aftesise levizese te sepjeve dhe kallamareve, radari dhe sonari punojne njesoj si lakuriqi i nates, etj. Por ende drejtohen nga mendja e njeriut. Sistemet e rroboteve te sotem replikojne vendime te caktuara ne nje situate te paracaktuar me nje imitim inteligjence. Sa me afer t'i afrohemi ketij imitimi aq me afer i afrohemi dhe AI se vertete. Dhe nese ky efikasitet per veprime te pavarura do te jete perhere e me pak i kushtezuar nga nderhyrja e njeriut ne makine, atehere e njejta teori per vendimmarjen mund te aplikohet nga makina jo vetem per punen per te cilen eshte krijuar. Nese nje rrobot minierash e di qe nje gur me madhesi te caktuar do ta demtonte po te perpiqej ta ngrinte vetem, ai mund te kerkoje ndihme nga nje tjeter. Por nese ai meson qe si vetem si me shoke, heret a vone do te demtohet nga puna, mund te vendose te mos punoje fare.
Progresi duhet pranuar me te mirat dhe te keqiat e tij. E rendesishme eshte te mos merret me frike dhe pesimizem.

---------------
"When God created sunrise, He was trying to copy your smile."
 
E

eM

Paper Moon
Re: AI

Richard S. Sutton
MIT Aritificial Intelligence Lab.
Experience-Oriented AI

I propose that experience - the explicit sequence of actions and sensations over an agent's life - should play a central role in all aspects of artificial intelligence. In particular:
Knowledge representation should be in terms of experience. Recent work (with Precup & Singh) has shown that a surprisingly wide range of world knowledge can be expressed as predictions of experience, enabling it to be automatically verified and tuned, and grounding its meaning in data rather than in human understanding.
Planning/reasoning should be in terms of experience. It is natural to think of planning as comparing alternative future experiences. General methods, such as dynamic programming, can be used to plan using knowledge expressed in the aforementioned predictive form.

State representation should be in terms of experience. Rather than talk about objects and their metric or even topological relationships, we represent states by the predictions that can be made from them. For example, the state "John is in the coffee room" corresponds to the prediction that going to the coffee room will produce the sight of John.

Much here has yet to be worked out. Each of the "should"s above can also be read as a "could", or even a "perhaps could". I am optimistic and enthusiastic because of the potential for developing a compact and powerful theory of AI in the long run, and for many easy experimental tests in the short run.
 
K

Krisel

Primus registratum
I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Kthesa me e madhe qe ka perjetuar njerzimi.Ne 11 maj 1997 mbreti i shahut Gari Kasparov humbi...Por jo nga nje njeri por nga nje kompjuter i cili quhet Deep-Blue.Mjaft njerez mendonin se ky ishte nje triumpf shkencor mjaft i rendesishem mbi njerezimin.Disa te tjere mendonin se kjo date percaktonte fillimin e nje apokalipsi teknologjik ku krijesa(makinat) do te mposhtnin krijuesin.Por prap nuk mund ta krahasojme kompjuterin me njeriun sepse kompjuteri eshte programuar per tu bindur disa rregulave dhe nqs i del dicka e paparashikuar ato nuk dine se cmund te bejne kurse nqs del nje e paparashikuar njeriu do te mendoje per nje menyre tjeter per ta zgjidhur problemin->Keshtu qe kompjuteri nuk mund te krahasohet as me trurin e nje mize dhe kjo eshte mese e vertete.Prap une prese pergjigje pytjes qe ka vete titulli. /pf/images/graemlins/smile.gif /pf/images/graemlins/smile.gif
 
T

Turing

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Une te keshilloj te hedh nje sy ne internet se cfare eshte AI dhe deri ku ka arritur si disipline. Nuk ka asnje rapport (substanciel, sepse ne fakt perdor disa algorithma heuristique qe perdoren shume ne AI por nuk eshte kjo pika e forte e tij) midis Deep-blues.

Me duket se je 10 vjet me vonese. Ne kohen e deep-blue(1997) fliteshe se kush duhet ta shtypte butonin HAAL apo DC ... Ishin koherat kur fluturonin me ... ne .... shkencetaret e MIT dhe kishin projekte te medhaja. Gjithsesi Deep-blue nuk ben nje kthese ne historine tone. Ishte thjesht nje ekzibicion popullor qe njerezit ta kuptonin mire se ku kishte arritur technologjia jone, por kthesen e kishim marre me pare.

Nejse tema eshte interesante por doja thjesht te sqaroja kete piken e Deep-blue qe te mos degjeneronte ne komente shahu tema.
 
T

Turing

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Per ti shkuar deri ne fund komentit te meparshem. DeepBlue ishte nje projekt i IBM per te ndertuar ordinatorin me te fuqishem qe arrinte te bente me duket 1Tfop dhe per te terguar se sa te forte ishin moren lojen me te veshtire per tu luajtur nga nje kompjuter(qe eshte akoma me e veshtira) dhe i hodhe sfiden kampionit ne fuqi.

Por ne fund te fundit per nga inteligjenca deep-blue nuk eshte se tregoi gje te madhe se ai ate pak inteligjence qe kishte e kishte te lindur(te hardcoduar, te gjitha stategjite e Kasparovit Deep-blue i kishte ne memorie dhe arrinte te parashikonte deri ne 8 levezje perpara).

Nejse persa i perket temes une do thosha qe ne sdatin ku ndodhet AI sot nuk behet me fjale per dominim dhe per nje jete (apo realitet sic e quan ti) artificiale te mirefillte. Sic e thashe me pare keto ishin enderra te viteve 90.

Nqs do te diskutosh nje teme te tille ka interes(mbase?????) ta diskutosh nga ana filozofike apo sociologjike (???) por nga ana shkencore mendoj qe nuk eshte me e kohes.
 
B

blendiys

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Inteligjenca artificiale njihet dhe tek humanet .
Nje grup amatoresh ne USA po mundohen te hedhin ne treg "pilulen e inteligjences",e cila stimulon si gjithe pilulat e njohura ne fushen e sportit,dhe qe ngre pompimin e gjakut ne zona te caktuara te hemisferes e cila na ben te reagojme me shpejt dhe te marrim vendime me te arsyeshme.
(eshte akoma e pa-aprovuar,kete e di nepermjet te nje dokumentari dhe mbase do te ishte me interes nese dikush qe di me teper te diskutonte reth saj)
 
Z

ZeroCool

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Qe nje makine te quhet inteligjente duhet te kaloj testin e Turing propozuar nga Alan Turing ne 1950.
Shume prej jush duhet ta dine ku qendron ideja e testit por po e them per ata qe se dine.

Merr nje "makine" dhe dy njerez. Nje njeri ben pyetje te cilat i shkojne edhe makines edhe njeriut te dyte. Me pas njeriu qe ben pyetjet merr pergjigjet pa e ditur se ksuh po ja jep ato pergjigje. Pas shqyrtimit te pergjigjeve nese njeriu i pare nuk dallon dot kush eshte makina dhe kush eshte njeriu atehere makina mund te quhet inteligjente. Sigurisht qe kjo nuk realizohet vetem me nje pyetje ose dy porme shume te tilla qe perfshijne te gjitha situatat mbi temen per te cilen pyetet

Asnje makine e ndertuar deri tani nuk mund te thuhet se e ka kaluar me suksese testing e Alan Turing. Mendoj se Kasparovi pas nje numri te caktuar ndeshjesh do arrinte ta mundte Deep Blue sepse ai do te arrinte te gjente nje menyre qe Deep Blue nuk do e parashikonte dot.

Nje inteligjence artificiale qe do te mundi krijuesin e vet. Kjo eshte thjesht nje teme per librat fantastiko shkencor.
 
T

Turing

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Ajo qe thua ti ne lidhje me testin e Turing eshte pjeserisht e vertete.

Qe te thuash qe nje makine eshte inteligjente apo jo varet nga perkufizimi qe ti i ben inteligjences.

Atehere, ka nje mori perkufizimesh dhe testesh si ai i Turing ne lidhje me inteligjencen , si psh makine inteligjente eshte cdo makine qe arrin te beje nje pune qe kerkon nga ana e nje qenjie njerezore refleksion.
Makine inteligjente disa quajne cdo mekanizem qe arrin te beje dicka qe nje qenjie njerezore nuk arrin te beje dot.

Por mbi Deep blue, sigurisht qe eshte makine inteligjente sikur te ndjekim parimin e testit te Turing. Arsyeja ?

Pyetja qe do i drejtoje Deep Blue dhe Geri Kasparov do ishte nje levizje ne fushen e shahut.

Pergjigja do ishte strategjia e ndjekur nga secili perballe kesaj levizje. Te dy do ndiqnin nje stategji gati perfekte, dhe askush nuk do ishte ne gjendje te bente dallimin midis strategjise se Kasparovit dhe asaj te Deep Blue.

Megjithate per momentin makina inteligjente qe kthehen kundra qenieve njerezore i perket ashtu sic thua dhe ti librave fantastiko shkencor.
 
Z

ZeroCool

Primus registratum
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Sipas testi te Turing Deep Blue del inteligjente por inteligjenca e Deep Blue kufizohet brenda fushes se shahut qe eshte nje loje qe ka te beje me kombinacionet matematike.
Kasparovi e mundi Deep Blue ne 1996. Pas kesaj Deep Blue u riprogramua dhe ne ndeshjen tjeter ne 1997 krijimtaria e Kasparovit nuk arriti te krijonte kombinimet qe te arrinte ta mundte perseri makinen te ciles i ishin shtuar nje numer shume i madh kombinimesh te reja, te bazuara edhe tek loja e pare.
Pra Deep Blue nuk ka aftesine te mesoj dhe te krijoj dhe kjo e ben te vecante inteligjencen njerezore dhe qe e dallon nga inte;ligjenca artificiale.
 
gurax

gurax

Pan ignoramus
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Une jam i te njejtit mendim me shkrimet e Turing pak me siper.
Sidoqofte, situata ka ndryshuar, dhe po vazhdon te ndryshoje perhere e me shpejt. Celsi i ketyre ndryshimeve jane nje menyre relativisht e re programimi, duke perdorur ato qe quhen 'algoritma evolutive'. Sic sugjeron dhe emri, kata algoritma kane parim kryesor gjeneraten, apo breznine, e programit te robotit.
Eshte arritur qe brenda 100 gjeneratash qe kontrollohen nga nje rrjet neural shume i thjeshte, te arrihet ne sjellje te pabesueshme nga ana e rroboteve. Ne gjeneratat e para, rrobotet kishin sjellje komplet pa lidhje, nuk leviznin dot, edhe kur leviznin perplaseshin, demtoheshin shume kollaj, etj. Por me kalimin e kohes, me kalimin e gjeneratave, rrobotet evoluan ne menyre te tille qe orientoheshin, zhvilluan sinjalistike per orientim (nje forme primordiale komunikimi dhe gjuhe) si dhe mesuan se mund te gjuajne rrobote te tjere apo t'i ruhen rroboteve gjuetare, sipas rastit.

Ne testet gjuetar-pre, fillimisht gjuetaret dinin vetem qe sapo shihnin prene, turreshin drejt saj. Pas 125 gjeneratave, gjuetaret tashme dinin si te afroheshin nga ana qe 'preja nuk te sheh', dinin ne fshiheshin, te zinin prita, ngrinin gracka. Kurse prete mesuan te rrine larg cepave qe ju pelqenin predatoreve per t'u fshehur, kur 'ja mbathin' e benin perhere duke kthyer 'syte' nga predatori qe mos e humbnin nga vezhgimi, etj. Ne nje test tjeter, rrobotet leviznin objekte dhe objektet me te renda jepin me shume pike. Njohuria fillestare e rroboteve ishte vetem qe duhen levizur objektet dhe pas cdo levizje fiton pike. Pas 100 gjeneratash, rrobotet jo vetem qe leviznin objektet, por bashkepunonin ne skuadra per te levizur objekte te renda duke ju besuar sinjalistikes te anetareve te skuadres. Ne fund fare, kulmi u arrit kur rrobotet filluan te ndihmojne vetem ata rrobote te tjere me te cilet kishin te njejten linje programimi para-ardhje, ose e thene ndryshe ne gjuhe me familjare, "qe ishin fis me njeri tjetrin".

Ajo qe eshte per tu theksuar ne te tera keto, eshte se kodi programues ne vetvete i secilit rrobot eshte shume i shkurter. Ne eksperimentin e levizjes se objekteve ishte vetem ekuivalenti i 15 neuroneve. Keto eksperimente edhe nje here demonstrojne hapur qe funksionet me te nderlikuara ne natyre jane produkt qe lind ne menyre te natyrshme nga shume pak rregulla baze themelore.
 
A

atman

Forumium maestatis
Re: I.A (Inteligjenca Artificiale) Dicka me e mire se ajo Realja???

Përbri problemit të isomorfizmit ose midis inteligjencies njerëzore dhe IA, ngrihen edhe një numër i panumërt problemesh teorike dhe etike të cilat luajnë rolin e piktakimit midis filozofisë dhe inteligjencies artificiale.
Psh, problemi i integrimit ose i simbiozës njeri makinë, ekzistojnë që tani që po flasim ne. Më kujtohet të kem përkthyer një intervistë ku flitet pikërisht për këtë gjë, atë të simbiozës dhe të nanorobotëve.Pra, nuk jemi në fushën e ëndrave apo të fantazive të hazdisura, por në fushën e realizimit, ndaj edhe një filozof si Hilary Putnam thotë. “Duke parë shpejtësinë e ndryshimeve teknologjike e shoqërore, është e mundur që një ditë robotët të ekzistojnë dhe të deklarojnë: Ne jemi të gjallë, jemi të vetdijshëm!. Ndaj, ato që sot janë paragjykime filozofike të tipit antropocentrist dhe mentalistik do të shndërohen ka të ngjarë në sjellje politike konservatore. Kështuqë, “nëse duhet të marrim një vendim më duket e pëlqyeshme ta shtrijmë konceptin e ndërgjegjes në mënyrë që edhe robotët të jenë të vetdijshëm, meqënëse një diskriminim i bazuar mbi “fortësinë” dhe “butësinë” e pjesëve të trupit, të një organizmi sintetik, më duket po aq marrëzi sa një trajtim diskriminues i qenieve njerëzore i bazuar mbi ngjyrën e lëkurës.”. (Historia e filozofisë – kap. XXXIII – Inteligjenca artificiale dhe filozofia, fq 219 – volumi 9-të)

Një nga çështjet e ngritura prej filozofisë që ndjek dhe i paraprin tashmë zhvillimit të shkencave informatike dhe inteligjencës artificiale, është: A duhet tu njohim robotëve të drejtat civile krahas qenieve njerëzore?
 
gurax

gurax

Pan ignoramus
Eksperiment mendor:

1.* Imagjinoni nje zone disfunksionale ne tru, i cili zevendesohet me nje 'kuti te zeze', nje pajisje teknologjike e cila nga ana elektrike sillet identik dhe ekzakt njesoj sic do te ishte sjelle zona perkatese e trurit nese do te ishte e rregullt. Personi ne studim do te konsiderohej nje qenie njerezore, apo jo?

2.* if [ (biotruri - kutia_zeze) > kufiri_final ] then goto 1

Ne perfundim te kesaj procedure, sjellja perfundimtare e qenies se perbere asnjehere nuk do te ndryshoje. Dhe ne kete moment, ku do te ishte ai 'kufiri final' pas te cilit ju do te duhet t'i thoni shokut/gruas/burrit/femijes te verteten se teknikisht nuk eshte nje qenie e gjalle por dicka artificiale dhe ndoshta do te ishte me mire te deaktivizohej? Si edhe, cili do te ishte momenti i pershtatshem per ta hapur kete bisede? Para se te urohet 'naten e mire'? Gjate nje shetitje buze detit?
 
Aki

Aki

Paint It Black
gurax said:
Eksperiment mendor:

1. Imagjinoni nje zone diskfunksionale ne tru, i cili zevendesohet me nje 'kuti te zeze', nje pajisje teknologjike e cila nga ana elektrike sillet identik dhe ekzakt njesoj sic do te ishte sjelle zona perkatese e trurit nese do te ishte e rregullt. Personi ne studim do te konsiderohej nje qenie njerezore, apo jo?

2. if [ (biotruri - kutia_zeze) > kufiri_final ] then goto 1

Ne perfundim te kesaj procedure, sjellja perfundimtare e qenies se perbere asnjehere nuk do te ndryshoje. Dhe ne kete moment, ku do te ishte ai 'kufiri final' pas te cilit ju do te duhet t'i thoni shokut/gruas/burrit/femijes te verteten se teknikisht nuk eshte nje qenie e gjalle por dicka artificiale dhe ndoshta do te ishte me mire te deaktivizohej? Si edhe, cili do te ishte momenti i pershtatshem per ta hapur kete bisede? Para se te urohet 'naten e mire'? Gjate nje shetitje buze detit?
Click to expand...

Ja te te sugjeroj dhe nje film te ri :D - Ex Machina
 
gurax

gurax

Pan ignoramus
Nje opsion per te dale nga ngerci dhe dilema e paraqitur nje shkrim me lart, mund te ishte psh te prodhojme edhe me shume rregulla, edhe me shume legjislacion, edhe me shume shtylla te perkulshme morali apo drejtesie.
Ne menyre qe shokut/gruas/burrit/femijes te mos t'i thuhet "Ka ardhur koha te deaktivizohesh" por t'i thuhet "Tashme ti je shnderruar ne nje Human 2.0"
 
gurax

gurax

Pan ignoramus
Aki said:
Ja te te sugjeroj dhe nje film te ri :D - Ex Machina
Click to expand...
E pashe sot. I lezetshem si film. "I am become Death..." . E besoj qe Nathan e dinte shume mire ate shprehje. Kaleb ishte personifikimi ne film sesi budallenjte jane ata qe e marrin ne qafe njerezimin perhere. Duhet ta kishte paraprire ngjarjen, ai vend nuk ishte me kot si nje fortese. Por nuk u zgjodh per shkelqimin e tij intelektual profesional (he was just ok), keshtu qe nuk mund t'i vihet faj... Testi i Turingut doli me rezultat dhjete me yll me xixa.
:p
 
  • Like
Reactions: Aki
Aki

Aki

Paint It Black
Nuk ishte ndonje risi, nuk kishte ndonje fund qe me habiti te thoja wow se prisja kete, por sidoqofte me pelqeu ideologjia qe kane parashtruar, AI kane aftesi te vetedijesohen, dhe te krijojne instinktin per mbijetese qe e ka cdo krijese e gjalle, por nga ana tjeter jane te paafte per te 'ndjere' empati, apo cfare do lloj ndjenje? Do mbushej bota me psikopate, kjo vertete e frikshme :D....por, perhere ekziston nje 'nese', asnjehere nuk e dime cila scenario do realizohej nese ekzistonin vertete dhe ka me qindra mundesi, ne mos me shume :)
 
You must log in or register to reply here.
Top