Re: www.enverhoxha.net
Nexhmije, kerko te falur publike!
shkruan Zenepe Luka (koha jone)
As Nexhmije Hoxha e as Nermin Vlora Falaski nuk jane ndjere te qeta diten e diele, gjate 120 minutave takim, ne shtepine e ish-zonjes se pare. Dikur shoqe klase ne Institutin Femeror Nena Mbretereshe, e me vone armike te betuara te regjimit hoxhian. Nexhmija, gruaja e diktatorit Hoxha, ndersa Nermini, edhe pse stermbesa e Ismail Qemalit, u perndoq se bashku me te emen nga nje ideologji e semure komuniste. Eshte nje moment paksa i rralle ky takim pas 62 vjetesh ne shtepine e Nexhmijes. Nis me pershendetje ne gjuhen italiane, e cila ishte gjuha e shkolles. Vijon me kerkesen e llogarise nga ana e Nerminit per vuajtjet qe i kishte shkaktuar burri i Nexhmijes, justifikimet e kesaj te fundit dhe si epilog nje keshille: Nexhmije, kerko te falur publike dhe kthehu ne jeten normale!
Takimi, duke u pershendetur ne gjuhen e shkolles, italisht
Ne oren 10.00 te se dieles, Nermin Vlora ka trokitur ne deren e dhomes se vetme qe ka Nexhmije Hoxha ne Laprake. Ato jane perqafuar me mallin e viteve, duke u pershendetur italisht. Jane ulur perballe njera-tjetres te mbushura me emocione, per takimin e shumepritur, takim pas 62 vjetesh. Nexhmija kerkon ndjese qe eshte erresire, pse nuk ka drita qysh nga e shtuna, pasi keto banesat ketu jane te lidhura me fshatin dhe kufizimet jane te vazhdueshme, me dite te tera. E zonja e shtepise, krejt ndryshe nga c'ka jetuar nje jete te tere, jeton ne nje dhome qe i eshte dhuruar nga e bija, Pranvera, duke e kompletuar me gjerat me te domosdoshme, pa harruar nje fotografi te madhe te Enverit ne faqen e murit, ne te djathte. Me nje shkathtesi qe te habit, ngrihet per te qerasur me raki te forte, shurup thane, si dhe embelsiren e Dibres, sheqerpare. Po mysafirja eshte shprehur se eshte vegetariane dhe ka mjaftuar me nje gllenke raki. Nexhmija eshte shprehur se nuk duhet te trembet nga krismat e pushkeve qe degjohen ketu afer, pasi eshte nje repart ushtarak ku behen vazhdimisht qitje.
Nermini: Me rrihte zonjusha Qiriazi se isha nxenese e prape
Nga vitit 1934 deri me 1940 ato kane qene bashke, shoqe shkolle dhe fale kujteses se jashtezakonshme qe kane te dyja, kujtojne emer per emer shoqet e klases dhe mesuesit. Te kujtohet Vito Kondi (Kapo) motra e Lola Gjokes qe na mesonte baletin, po Ollga, motra e Migjenit, qe ishte nje mesuese e shkelqyer? Nuk harroj mesuesin Ahmet Gashi, por edhe Beqir Simonin qe na jepte filozofi. Me vjen shume keq qe ketu ne Laprake nuk ka nje shkolle me emrin e Ahmet Gashit, mesuesit te madh, fjalet hyrese te Nexhmijes. Sigurisht qe i kujtoj, ka thene Nermini. Une kisha numrin 81 ne shkollen Qirjazi, kurse Vera Blloshmi, vajza e tezes sime, kishte numrin 87 dhe gjithsej ishim 120 vajza. Ishte nje shkolle e persosur, teper komode, pasi ishte kompletuar nga shqiptaret e Amerikes. Madje kurre nuk nderpriteshin dritat, pse ishte nje gjenerator i madh. Po infermieren austrike Maria qe na thoshte: Vajza flini pa jastek se ndryshe beheni gungace. Une edhe sot fle pa jastek. Por nuk le dot pa kujtuar qe zonjusha Qiriazi me rrihte vazhdimisht, pse isha e prape. Madje, njehere me ra ne qafe kot, duke me thene se nuk ke ardhur ne shkolle sepse nuk kishe mesuar, por kur mori vesh se isha me temperature te larte, se me kish zene fruthi, me perkedheli. Por pellembet e saj me bene shume mire, ka qene pergjigjja e Nerminit.
Pas kujtimeve te bukura, shperthen zemerimi
E kam brenge ta madhe, Nexhmije, sidoqe mundohem te harroj. Cilat jane arsyet qe u soll aq keq regjimi i Enverit me gjyshen time, qe ishte vajza e Ismail Qemalit. Me nenen time, nje mjeke e apasionuar qe u detyrua te punoje me kazme e lopate. Perse Enveri nuk deshi qe im shoq te vinte ambasador ne Tirane, por na detyroi te ikim ne Ugande? Keto kane qene pyetjet e veshtira per Nexhmije Hoxhen, qe ajo i priste. Une nuk jam ne dijeni se cfare ka ndodhur me familjen tende ketu, ca me pak Enveri, ka thene bashkebiseduesja. Edhe une nuk di ku i ka kockat gjyshja ime, pse u prishen varrezat e Bamit dhe nuk di c'eshte bere me tej. Per vuajtjet e nenes tende, i mesoj tani, pas intervistes qe ke dhene per mua. Si nuk e di, une te kam shkruar leter, te kam kerkuar ndihme si shoqe shkolle qe ishim? Nuk kam marre asnje leter prej teje? "Nuk ka mundesi, po te falat me Sihanukun, i ke marre me Jovanken e Titos? Keto, po, po jo leter. Pastaj dua te them se Enveri nuk kish ndonje njohuri te madhe per shoqerine tone ne shkolle. Pikerisht per kete edhe te akuzoj. Duhet t'ia kishe thene, duhet te kishe reaguar, jo per te me marre ne mbrojtje mua, por per t'i thene se nuk kishte asnje shak qe te sillej aq mizorisht regjimi me dy gra, vajzen dhe mbesen e Ismail Qemalit, vetem per arsyen se ishin me prejardhje te pasura. Une Enverin nuk e kam pare kurre, vetem ne fotografi, por ti duhet ta kesh dashur aq shume sa nuk ke nderhyre per te korigjuar gabimet e tij, ndaj edhe te quajne bashkefajtore, per pasojat qe solli regjimi monist. Lidhur me pranimin e bashkeshortit Tuaj si ambasador ne Shqiperi, une jua kam shpjeguar arsyet, e ndoshta me kete problem nuk do te jete marre vete Enveri. Renco ishte oficer italian dhe pas pushtimit te Shqiperise nga Itala fashiste, kurrsesi nuk mund te pranohej nje gje e tille. Kishte rregulla, ligje te forta shteti, kishte kritere qe ma do mendja se, edhe po te kisha biseduar une me Enverin, nuk do te realizohej. Pastaj, mendoj se nuk do te mund ta kryenit aktivitetin tuaj si shqiptare, si mbesa e Ismail Qemalit, duke qene ne Ambasaden Italiane ne Tirane. Une e kuptoj izolimin qe erdhi dashur pa dashur nga Enveri, por mos harro se i eshte dashur te perballet me lloj-lloj tradhtish shtetesh miq, por edhe miq e bashkepunetoret e tij te ngushte. Edhe per vete u izolua, madje kur takonte personalitete te huaja, cmonin aftesite e tij, frengjishten qe e fliste aq bukur, ideologjine qe pasqyronte. Mjerisht, sot Enveri akuzohet per gjithcka, se ka bere gjithe te zezat per kete vend, dhe asnje te mire, edhe luften nuk e ka drejtuar ai, pse nuk e bejne as veteran lufte. Gjithsesi, do te vijne kohet kur historia te thote te drejten, te mirat dhe te keqijat e kohes kur drejtoi shtetin Enver Hoxha.
Filozofia e jetes sime
Ajo cka dua te them eshte se une studiova besimet fetare, por nuk me dhane force, atehere studiova filozofet me radhe, qysh nga Leonardo Davinci e deri tek kinezi Lao Ce. Kishin parime e ligje qe me pelqenin dhe qe i zbatoj pike per pike edhe sot. Me dhane force mendore qe te mposht vuajtjet, te jem e kuptueshme edhe ndaj atyre qe s'me duan. Kinezi thosh: Ti mos bej keq edhe kur te bejne te tjeret. Keshtu, une kam arritur qe te dua vendin tim, popullin tim, njerezit edhe ata qe me kane bere te vuaj. Kam mposhtur gjithcka me armen qe me kane dhene filozofet. Kur vendosa te te takoj ty, shumekush thosh, jo, madje te vinin edhe epitete qe nuk deshiroj te them, pse te shihnin si shkaktare te vuajtjeve te mia. Jo, une erdha te te shoh, te te ndiej per vuajtet qe kalon, por edhe te jap nje keshille, shoqja ime e shkolles.
Nexhmije, kerko falje publike dhe hyr ne rrjedhen e jetes
Ndjehem e paperkrahur, e vetme, vetem mes miqve te huaj, por shteti dhe politika aktuale me ka braktisur. Jam pa shtepi, nuk me respektojne per te me ftuar atje ku duhet te jem. Keshtu me mbeti peng qe nuk me ftuan ne pervjetorin e Konferences se Pezes, pse isha e vetmja delegate e gjalle. Nuk e di nese do te vije nje dite te ingranohem ne shoqeri, i drejtohet Nexhmija shoqes se saj.
Ke te drejte, por une do te te keshilloja qe ti, te kerkoje nje te falur publike per ato c'kane ndodhur, pavaresisht se sa eshte pergjegjesia mbi ty. Sigurisht, une mund t'i kerkoj falje asaj pjese qe ka vuajtur, sikurse vuajta edhe une, bera 5 vjet burg ne kete moshe, por jo klases se sotme politike qe i ka shkaktuar vuajtje e dhimbje njerezve disa here me shume se ne kohen e Enverit. Keshtu jane ndare dy shoqet e rinise, qe u takuan pas 62 vjetesh, ne kushte te tjera, por me elegancen, intelektin dhe bukurine e rinise. Ajo qe kishte ndryshuar ishte rruga e kundert e jetes dhe mosha. Nexhmija i dha me vete dy sheqerparet, ndersa Nermini i dhuroi nje parfum te shtrenjte te sjelle nga Roma. Si nje kujtim te cmuar e veja e Hoxhes ruan edhe nje pende si te Ismail Qemalit, qe Nermini ia kish derguar me drejtorin e burgut te Bences qe e kish takuar ne Dhermi. Me te, do te shkruaj kujtimet e shkolles, ku kemi qene bashke, ka thene ajo dhe e ka percjelle me sy deri matane rruges mysafiren e e larget dhe te afert, Nermin Vlora Falaski."
