Re: Si votohej ne vitin 1945.
Parlamenti i parë i pasluftës dhe fundi i opozitës së tij
Parlamenti i parë i Shqipërisë së pasluftës, i dominuar nga komunistët, të cilët merrnin pjesë në zgjedhje nëpërmjet përfaqësuesve të Frontit Demokratik, i filloi punimet plot 10 ditë si kishin përfunduar zgjedhjet e përgjithshme, pra në 12 dhjetor 1945. Por situata demokratike e prezantuar aq bukur ditën e zgjedhjeve, ku çdo shqiptar e dha votën e tij me dëshirë për atë që kishte drejtuar luftën, filloi të degjeneronte dalëngadalë. Konkretisht, në këto zgjedhje morën pjesë edhe shumë elementë të cilët nuk ishin në rezonancë me partinë që po merrte frenat e pushtetit në dorë, por që ishin të detyruar të hynin me grupin e deputetëve të Frontit Demokratik. Nga ky grup, që tashmë kishte krijuar në ilegalitet opozitën e parë, arritën të dilnin deputetë nëpërmjet rrugës së mësipërme Shefqet Beja, Kolë Kuqali, Selaudin Toto,
sheh Ibrahim Karbunara, Riza Dani, Enver Sazani etj. "Grupi i deputetëve" menjëherë i vuri detyrë vetes përpilimin e strategjisë për të arritur te legalizimi i qëllimit të tyre për të krijuar një platformë funksionimi të jetës dhe veprimtarisë shoqërore dhe shtetërore, krejt ndryshe nga sa po projektohej në atë periudhë. Konkretisht, ndërhyrjen e parë ky grup e ka bërë që në seancën e katërt të parlamentit të parë, pikërisht kur po zgjidhej kryesia e tij. Por këtu u dështoi qëllimi për të futur në kryesi njerëzit e tyre, pasi në atë seancë është rrëzuar lista e propozuar nga Riza Dani dhe u miratua ajo e propozuar nga deputetët e Beratit. Por tre muaj më pas, pikërisht më 6 mars 1946, Riza Dani dhe grupi i tij do të pësonte një nga goditjet më të mëdha, pas së cilës do të vijonin peripecitë e mëtejshme deri në eliminim të plotë. Atë ditë ai, në zbatim të praktikës që kishin ndërmarrë si grup opozitar, ka mbajtur një fjalë që ishte oponente me të gjithë opinionin e atjeshëm komunist, me qëllimin e vetëm për të penguar miratimin e kushtetutës së porsahartuar. Jo më vonë se 30 minuta pas fjalës së mbajtur, Dani është kërcënuar me hakmarrje prej Enver Hoxhës, nëpërmjet njeriut të besuar të këtij, Nako Spirut.
Pas kësaj do të vinte vendimi i Byrosë Politike i datës 14 maj 1947, i firmosur nga Enver Hoxha, Nako Spiru, Hysni Kapo dhe Shefqet Peçi, ku urdhërohej arrestimi i 10 deputetëve, të cilët, me vendimin e datës 30 gusht 1947, dënohen me vdekje dhe ekzekutohen.
Programi dhe platforma e opozitës së parë komuniste
Ka qenë saktësisht data 16 nëntor 1945, kur duheshin dhe dy javë që Shqipëria komuniste e porsadalë nga lufta të zhvillonte zgjedhjet e para të përgjithshme, prej të cilave do të dilte edhe parlamenti i parë. Pikërisht atë ditë bëhet e ditur se në Tiranë, në ilegalitet të thellë, janë mbledhur përfaqësuesit e disa grupeve shoqërore të asaj periudhe. Takimi ka vazhduar me orë të stërzgjatura dhe me shumë tension. Qëllimi ishte për të krijuar opozitën e parë shqiptare përballë frontit komunist, të quajtur Fronti Demokratik. Nga materialet arkivore të dosjes tepër sekrete, të matrikulluar "Mbi gjyqin e deputetëve", mësohet se në atë mbledhje janë prezantuar këto grupe përfaqësuese:
- Grupi i Rezistencës, i përbërë nga Sami Qeribashi, Prof Çoka dhe Ali Kavaja.
- Grupi i Monarkistëve, i përbërë nga Qenan Dibra, Mehmet Ali Beshiri dhe Reis Hashoja.
- Grupi Socialdemokrat, i përfaqësuar nga Musine Kokalari.
- Grupi i Intelektualëve Indipendentë, i përfaqësuar nga Gjergj Kokoshi.
Ata, pas shumë debatesh dhe problematikash teorike, arritën që natën e dytë, madje në orët e mesnatës, të përpilonin programin e përbashkët koordinues, i cili do të shërbente edhe si platformë detyruese për cilindo që do të angazhohej në misionin e guximshëm të porsanisur. Programi u vendos të mbështetej në këto pika:
1. Regjimi do të vendosej me anë të zgjedhjeve dhe do të ishte një regjim demokratik parlamentar.
2. Do të bëhej një reformë agrare bazuar në traditat dhe zakonet e vendit.
3. Do të kërkohej një Shqipëri etnike.
4. Do të krijohej një ushtri për të siguruar qetësinë e vendit.
