Re: SHQIPTARE NDERGJEGJESOHUNI!!!!!!!
Për Çfarë Duhet Të Bisedojmë Me Greqinë
Nga Sabri Godo*
Gjëja më e mërzitshme është kur të shohin siç nuk je dhe kur të akuzojnë për gjëra që nuk i ke bërë. Gazetarja e një televizioni, në paraqitjen e një interviste timen, tha me dashamirësi: "Politikani nacionalist dhe kritiku i njohur i Greqisë".
Termi "nacionalist" përdoret sot në kuptimin e njeriut që ve vendin e tij mbi vendet e tjera. Ideologji të tilla janë anakroniste në epokën e integrimit të Evropës. Me sa kam shkruar e folur deri më sot, askush s‘mund të më quajë "nacionalist". Të mbrosh të drejtat dhe dinjitetin e kombit tënd me aq sa mundesh, është një gjë krejt tjetër. Për sa i takon etiketimit tim si "kritik i njohur i Greqisë", është një keqkuptim edhe më i rëndë. Si qytetar i botës, edhe unë kam marrë diçka nga kultura e lashtë e Athinës, vatër e madhërishme e dijes dhe e arteve që trashëgon gjithë njerëzimi. Jo vetëm kaq, kam shëtitur një pjesë të madhe të Greqisë së sotme dhe për mua, Greqia, në çdo anë të saj, është ndër vendet më të bukura në botë. Greqia më bën të dua jetën edhe më fort e të ndihem më i plotë si njeri dhe këtë e shpjegoj me magjinë e saj të lashtë dhe me bukurinë mahnitëse të natyrës, që ka afërsi me atë të vendit tim. Kjo është e vërteta ime rreth Greqisë. Është diçka e brendshme, krejt personale dhe kur ndokush më shikon qoftë edhe lehtësisht si antigrek, ky ndokush më bën veç të vërshëllej.
Çka thashë më lart nuk synon t‘i ndryshojë mendjen ndokujt. Në politikë, sado i matur të jesh, do të krijosh aty-këtu keqkuptime, se në mos tjetër, gjithnjë do të gjenden njerëz që të krijojnë keqkuptime qëllimisht. Këto nuk duhet të bëhen pengesë në rrugën tënde, sa kohë ke dëshirë të jesh në politikë dhe të mbash anën e të vërtetës. E vërteta është se kam ankesa ndaj disa aspekteve të politikës greke kundrejt Shqipërisë. Po vetë Greqia dhe politika e ditës janë 2 gjëra të ndryshme. Politikat e ditës kalojnë, kurse Greqia mbetet përjetësisht siç është.
* * *
Unë vijoj të them se mes nesh dhe Greqisë ka disa probleme, që po të lihen në heshtje, do ta nxjerrin kryet hera herës. Ne s‘kemi asnjë problem me fqinjët e tjerë tokësorë, Maqedoninë dhe Malin e Zi. Perspektivat janë që marrëdhëniet me këto 2 vende të bëhen gjithnjë më miqësore e më intensive. Adriatiku nuk është më një pengesë për ta quajtur edhe Italinë fqinjë të afërt. Italia është partneri ynë ekonomik kryesor. Aktualisht kemi me Italinë ndonjë problem "teknik", si vota e Shqipërisë në Këshillin e Sigurimit ose licenca për "petrolifera". Duket se diplomacia italiane është treguar mjaft e ndjeshme në këto 2 pika, por jam i bindur se kemi të bëjmë vetëm më çështje "teknike" kalimtare. Për të plotësuar kuadrin e gjeografisë politike me fqinjët kufitarë duhet të kthejmë kryet nga Greqia.
Kur nuk je mirë me fqinjin, s‘mund të jesh mirë në shtëpinë tënde. Greqia nuk është thjesht fqinji ynë në jug. Historia, por sidomos e tashmja, na lidhin me fije të shumta me Greqinë. Edhe sikur të ndodhin në Gadishullin Ballkanik kataklizma të natyrës, ne përsëri do të jemi bashkë me Greqinë dhe ajo do të mbetet edhe në të ardhme një faktor i dorës së parë për mirëqenien tonë.
Ne kemi arritur marrëveshje të gjithanshme me Greqinë, që çojnë drejt një miqësie të qëndrueshme. Por duhet të vijë dita që në marrëdhëniet ekonomike të sundojë tërësisht tregu i lirë, duhet të vijë dita që shqiptari në Greqi dhe greku në Shqipëri të ndihen si në shtëpinë e tyre. Ky nuk është idealizëm, është diçka që dëshirohet dhe që mund të arrihet. Por ndodh që gjërat e bukura, të natyrshme e të thjeshta vijnë e komplikohen në mënyrë të pakuptimtë nga të ashtuquajturat strategji shtetërore, që në të vërtetë nuk i shërbejnë askujt, sidomos në shikim afatgjatë.
Instituti i komunikimit dhe dialogut, në bashkëpunim me ambasadën greke në Tiranë, organizuan më 18 nëntor një tryezë për nxitjen e mirëkuptimit ndërmjet qytetarëve të dy vendeve tona. Nisma është shumë e mirë. Nëse arrihet mirëkuptimi i duhur qytetar, atyre që bëjnë politikën nuk u mbetet veç të pinë çaj së bashku në fundjavë. Por, rruga e mirëkuptimit ndërmjet qytetarëve nuk është e shtruar me lule, sidomos kur ndonjëra nga qeveritë a rrymat politike synon të përfitojë nga dobësitë e çastit të palës tjetër. Kemi të bëjmë me atavizma, me skema të huajtura nga e kaluara, ose edhe me interesa elektorale të ditës dhe është e neveritshme të shohësh se pikërisht ata që vënë në lëvizje skemat, flasin kundër klisheve dhe kthimit në atavizma. Por demagogjitë dhe sofizmat s‘mund të jenë të suksesshme në kohën e sotme.
* * *
Nëse duam që organizmat e shoqërisë civile të luajnë ndonjë rol të vërtetë në afrimin ndërmjet popujve tanë, duhet të jemi të ndershëm ndaj vetes sonë dhe ndaj të tjerëve. Të hiqesh sikur nuk ekzistojnë probleme, t‘u kalosh atyre anash, ose t‘i lëmosh, për t‘i lënë pastaj në heshtje, nuk i shërben kurrsesi qëllimit të afrimit të popujve. Mirëkuptimi arrihet duke hequr nga mesi pengesa.
Sipas meje, ndërmjet nesh dhe Greqisë sot kemi në mes 4 çështje që duhet të shqyrtohen me seriozitet dhe po ashtu të ndreqen.
Problemi i parë dhe më i lehtë për t‘u zgjidhur është anulimi i ligjit të luftës i vitit 1941. Thuhet se ky ligj është shuar, por në fakt ai mbetet në fuqi prej 55 vitesh dhe do të mbetet i tillë derisa të shfuqizohet nga parlamenti grek, i vetmi institucion që mund të shpallë luftën e të vendosë paqen. Ky ligj, nga pikëpamja thjesht juridike, hedh një farë hijeje mbi gjithë marrëveshjet që kemi nënshkruar. Ky ligj pengon zgjidhjen e disa problemeve të pronësisë, por mund të bëhet shkak debati edhe në raste të tjera. Greqia me siguri do të votojë pro anëtarësimit të Shqipërisë në NATO. Mirëpo dikush do të ngrejë pyetjen se si mund të jenë anëtarë të së njëjtës organizatë politike ushtarake dy vende që formalisht janë në gjendje lufte. Ndërmjet Shqipërisë e Greqisë absurditete të tilla mund edhe të kalohen në heshtje, po këto nuk janë aq të thjeshta në arenën ndërkombëtare.
E dyta: ndonjë personalitet grek ka deklaruar se problemi çam nuk ekziston.
Ky qëndrim është pranuar në heshtje si qëndrimi zyrtar i qeverisë greke. Mirëpo ekzistojnë në Shqipëri rreth 200000 çamë të shpërngulur me forcë dhe ky fakt s‘mund të zhduket me deklarata aty-këtu. Nëse respektohen të drejtat universale të njeriut, çamëve u duhet njohur shtetësia që u është mohuar kolektivisht dhe t‘u njihet gjithashtu e drejta të gëzojnë pronat e stërgjyshërve, gjyshërve dhe baballarëve. Kjo nuk do t‘i sillte ndonjë tronditje ekonomisë greke dhe as do të mbartte ndonjë rrjedhojë politike.
Problemi i tretë, ai i dyshtetësisë, është i errët dhe kërkon më tepër shpjegime. Duhet thënë që në fillim se deklarata e qeverisë greke, aty më parë, për dhënien e dyshtetësisë minoritarëve, parimisht s‘mund të pranohet, sepse komuniteti ndërkombëtar nuk e njeh dhënien kolektive të dyshtetësisë, aq më tepër kur kjo bëhet mbi baza etnike. Sikur të bënte të njëjtën gjë edhe Shqipëria për shqiptarët rreth nesh e kjo të shtrihej edhe në vendet e tjera që kanë pakica përtej kufijve, Evropa e sidomos Ballkani do të hyjnë në një trazirë administrative. Por puna jonë nuk mbaron me kaq, sepse dyshtetësia po i nënshtrohet edhe ndërrimit të kombësisë. Prej kohësh zhvillohet një proces i nëndheshëm i dhënies së kombësisë dhe shtetësisë greke shtetasve me kombësi shqiptare që s‘kanë asnjë lidhje me minoritetin. Këtyre u paguhen edhe pensione 240 euro në muaj. Që të shpallet grek një shqiptar, sipas ligjit të 9 nëntorit 2004, mbi të cilin është vënë "Vula e Madhe e Shtetit", mjafton që kërkuesi të jetë njohës i gjuhës greke, historisë dhe kulturës greke. Homogjenizimi, ose dhënia e kombësisë greke, sipas nenit 10 të ligjit që u përmend, bëhet në një relacion të konsullit grek, me një deklarim gojor të pasaportizimit në praninë e dy shtetasve grekë si dëshmitarë, me një fotokopje të pasaportës ose me një dokument udhëtimi çfarëdo dhe me certifikatën e lindjes ose të pagëzimit. Praktikisht s‘ka gjë më të lehtë. Veçse kemi një shkelje të procedurës që në fillim. Nuk dihet sa janë personat e homogjenizuar që nuk dinë greqisht dhe që s‘kanë qenë ndonjëherë në Greqi, le pastaj të jenë njohës të historisë dhe kulturës greke. Lind pyetja përse duhet ky rekrutim. Le të dalë personi që mund të japë një përgjigje. Deklarata e qeverisë greke thotë që procesi do të vazhdojë. Deri ku? Certifikata e pagëzimit mund të përfshijë mbi 20 për qind të shqiptarëve të lindur ortodoksë. Nëse ky është synimi, nuk do i mbante dheu rilindësit ortodoksë që shkrinë jetën për shtetin shqiptar të pavarur. Ata ishin shtylla e rilindjes dhe lista e tyre shkon shumë gjatë.
Ky proces i greqizmit të shqiptarëve duhet ndalur. Nëse shteti grek dëshiron të ndihmojë nevojtarët në Shqipëri, duhen gjetur rrugë të tjera. Dhe t‘i saktësojmë gjërat me emrat që kanë. Homogjenizimi dhe dyshtetësia që u bëhet minoritarëve në masë dhe jominoritarëve, s‘ka të bëjë fare me legalizimin e emigrantëve. Nëse nuk arrijmë të merremi vesh në këtë pikë me palën greke, le të bëjmë siç bëjnë vetë grekët në shtetin e tyre. Neni 16, i ligjit numër 3284, datë 9 nëntor 2004, thotë se qytetari grek e humbet nënshtetësinë kur me vullnetin e tij merr një nënshtetësi të huaj dhe kur merr shërbim shtetëror në shtet të huaj. Atëherë le të vihemi baras. Greqia s‘mund të kërkojë nga ne atë që nuk e pranon për vete. Nëse juristët dhe këshilltarët tani të Kuvendit dhe qeverisë nuk e njohin "Kodin e nënshtetësisë greke", le ta bëjnë sa më parë, se është koha. Në mbyllje të këtij kapitulli që të sjell dhimbje koke, dua t‘i them diçka edhe mikut tim, Leonard Solis, që paska thënë në Masmedia se Godo ka frikë nga populli i tij. Kam frikë vërtet. Nëse i jep një të varfëri bashkë me gruan 440 euro në muaj, ai del me një jetë tjetër dhe nuk është e vështirë t‘i ndërrosh kombësinë dhe shtetësinë. Por, në të vërtetë, nuk është kjo që më frikëson. Ai njeriu i varfër që ndërron kombësinë do të zër të flejë mbi dy jastëkë, ai gjithnjë do të ketë në ndërgjegje të fshehtën e rëndë se mohoi gjyshin e babën që i ka bërë kokën dhe për këto nuk do të bëhet kurrë mik i vërtetë i Greqisë. E njëjta gjë ndodh edhe me emigrantët që punojnë në Greqi. Zor të gjesh ndonjërin prej tyre, mysliman a katolik, që të mos ketë ndërruar emrin e mbiemrin e deri vendin e lindjes. Këta s‘mund të ushqejnë ndjenja falënderimi për sa u ndodh. Kërcënimi dhe fyerja më e rëndë që mund t‘i bësh shqiptarit është t‘i thuash: "Unë të ndërroj emrin". Emri e mbiemri lidhen me identitetin, familjen, fisin, gjakun e personit, dhe nëse ti e detyron t‘i fshehë këto, ai s‘ka për të ta falur fyerjen sa të jetë gjallë. Kjo gjithashtu nuk çon drejt mirëkuptimit. Në këtë qëndron me të vërtetë frika dhe shqetësimi im. Me sa duket, ti i dashur Solis dhe të tjerë që eventualisht e mendojnë si ty, nuk i keni hyrë punës në thellësinë që duhet.
Problemi 4 dhe më i rëndësishmi. Sipas Instat-it grek, emigracioni ynë aty arrin në 550000 veta, nga të cilët kanë aplikuar për legalizim 440000. Qeveria greke ka marrë në ditët e fundit masa të mira për të çuar përpara legalizimin dhe për të lehtësuar lëvizjet e emigrantëve në drejtim të vendit të tyre. Gjendja e këtij emigracioni mund të arrijë në standardet më të mira nëse ecet në 3 drejtime:
Sipas ligjit grek, një i huaj, me përjashtim të homogjeneve, mund të kërkojë nënshtetësinë me kusht që të ketë banuar legalisht në Greqi 10 vitet e fundit. Meqë shumica e emigrantëve nuk e përmbushin këtë kusht, le të ecet drejt legalizimit të të gjithë emigrantëve të punësuar e në banim, me përjashtim të atyre që kanë probleme me gjykatat.
Të shpallet me dekret se emigrantët mund të regjistrohen me emrat e tyre të vërtetë dhe me prejardhje të saktë, pa ndonjë rrjedhojë për ta.
Shteti grek të kontribuojë për hapjen e shkollave shqipe në qendra ku ka përqendrime emigrantësh për fëmijët e tyre dhe për ata vetë. Nuk është mirë që kjo masë e madhe njerëzish të mbeten të paarsimuar, ose të vihen në kushtet që të harrojnë gjuhën e tyre.
Mbase në diskutimin e kësaj çështjeje duhet të thirret IOM, organizata botërore për emigrantët. Por mendoj se me masat e mësipërme emigrantët tanë do dalin nga gjendja e njeriut ilegal e me personalitet të dyfishtë, do të ndjehen të lirë, do të bëhen qytetarë të mirë të shtetit grek, do të lidhen edhe shpirtërisht me vendin ku gjetën strehë e punë e do të kthehen realisht në një udhë të fuqishme për miqësinë ndërmjet dy vendeve.
* * *
Si qytetar, i bëj thirrje Kuvendit dhe Qeverisë të shqyrtojë me durim, seriozitet e transparencë, 4 problemet që mora guximin të trajtoj në këtë shkrim. Lënia zvarrë dhe qëndrimet ekuivoke nuk mund të jenë kurrsesi një kontribut në zgjerimin e miqësisë dhe në krijimin e lidhjeve gjithnjë e më të forta me Greqinë, të domosdoshme për të dyja palët, sidomos për ne. Mendje përtace dhe njerëzit që s‘mbajnë përgjegjësi mund edhe të thonë le t‘i lemë punët siç janë, se të gjitha rregullohen kur të hyjmë në NATO dhe Evropë. Kjo nuk qëndron. Ja tek janë NATO dhe Bashkimi Evropian, po shtetet prapë mbeten shtete, Gjermania Gjermani, Franca Francë e kështu me radhë. Çështjet që duhet të diskutojmë me Greqinë nuk zgjidhen nga darka në mëngjes. Disa mund të zgjidhen vitin e ardhshëm, disa më tej. Rëndësi ka që të jenë në qendër të vëmendjes e të punohet.
Unë përshëndes nismën e ambasadorit Kokosis për tryezën e 18 nëntorit, që u mbajt në Tiranë. Shoqëria civile, mass-media, i tërë opinioni publik duhet të japin një kontribut të gjallë për të mënjanuar keqkuptimet dhe për të zhvilluar bashkëpunimin ndërqytetar. Le të organizohen tryeza edhe në qytete të tjera të Shqipërisë e Greqisë. Bëjmë veç mirë të shihemi ndër sy e të shkëmbejmë mendimet lirisht. Vetëm kështu mund të ndërtojmë të ardhmen tonë.
* Ky shkrim eshte botuar ne gazeten “Shqip” dhe ribotuar nga Instituti Shqiptar i Marredhenieve Publike
http://www.albpr.org/g-news/modules.php?name=News&file=article&sid=364