Re: Gazeta "Rilindja" mbrojtese e vertete e Shqiptarizmit

Re: Gazeta "Rilindja" mbrojtese e vertete e Shqiptarizmit

Letër nga Shqipëria


ZONJA PAK, “KALAMAJTË” PO TË SHAHEN PRAP


E nderuara Zonjë,


E di që është mëkat të Ju shqetësoj me “budallallëqe ballkanase” ( siç do t’i quante ballkaniksi i europianizuar Fatos Nano). Por hallet e dertet tona nuk kemi kujt t’ia qajmë pa teklif përveç Jush, që kujdeseni si një nënë e mirë europiane për ne ballkanikët e gjorë. E di gjithashtu se këto ditë Ju ka mjaftuar e tepruar racioni i bezdisë ballkanike sepse ata sllavishtfolësit e e një shteti me emrin FYROM Ju kanë akuzuar krejt padrejtësisht se dashkeni më shumë shqiptarët se ata. Por mos ua vini fort veshin qaramanëve të dreqit se ata ashtu janë mësuar të qaraviten gjithmonë kot së koti si fëmijët tekanjozë e shëndelig edhe kur prindërit e të afërmit i mbajnë në pëllëmbë të dorës. Në shqiptarët e dimë mirë përse ata qaraviten, madje përplasin këmbët se Ju nuk i dashkeni njësoj me shqiptarët. Ata duan që Ju dhe gjithë diplomacia euopiane t’i përkëdhelë edhe më shumë se i ka përkëdhelur deri tani.

Në këto ditë, kur Ju kanë prishur humorin sllavishtfolësit e Maqedonisë, nuk do të kisha shtuar brenga e nderuar Zonjë, sikur edhe këtu në Shqipëri të mos kishin ndodhur disa ngjarje të pahishme, disa zhvillimne që kujtuam se dolën nga moda e politikës shqiptare. Por, ja që për djall në datat 17 dhe 18 shkurt të vitit 2003 në parlamentin e Shqipërisë u zhvilluan skena të trishtueshme që na lanë një shije aq të hidhur sa nuk mundemi të mos shprehim pezmin tonë para Jush. Pamë deputetë që shaheshin e fyheshin, që kërcënonin e ulërinin, që grumbulloheshin rreth foltores e shtyheshin, që përvishnin mëngët të rriheshin me grushte.

Pamë atë që quhet “kryetar i opozitës”, zotëri Sali Berishën, të ngjitej e të ulej me dhjetra herë në foltore pa i marrë leje drejtuesit të seancës. E pamë Berishën të ngulej në foltore me mikrofon të mbyllur e të mos lëvizte nga vendi kur i kërkohej nga kryetari i parlamentit. Kjo na solli ndëmend një ditë të largët para 12 vitessh kur kryeministri i tanishëm Fatos Nano, atëherë “kryetar opozite”, ishte gozhduar në të njëtën foltore dhe nuk largohej që andej pa mbajtur një fhalim që i ishte shprepur atij, ndonëse për këtë nuk kishte çështje në rendin e ditës. Edhe atëherë u bë njëfarë përleshjeje deputetësh si tani. Për vite të radhë kujtuam se nuk do të përsëriten më ajo skenë. Por ja që u përsërit. Kësaj radhe ishte Berisha në rolin e “të persekutuarit”, kurse Nano në vendin ku rri qeveria qeshej e ngërdheshej gjithë cinizëm kur shihte tollovinë që bëhej rreth Berishës. Një gjë e përafërt ka ndodhur edhe një herë nga viti 1997 dhe grindja rreth foltores u pasua nga një atentat me armë pas disa kohësh brenda në sallën e parlamentit. Kështu që kur shihnim ato skena, e nderuar Zonjë, na dilnin para syve të mednjes gjëra të llahtarshme: burgimi i Nanos, plagosja e vrasja e Azem Hajdarit, përleshje deputetëhs me grushta. Si për ta bërë edhe më rrënqethëse këtë frikë një deputet i PD-së ia kujtoi kryetarit të parlamentit se në sallë kishte truproje të armatosur, se edhe deputetët të tjerë mund të vinin të shoqëruar nga roje të tilla.

Dy gjëra bënin më shumë përshtypje nga zallamahjia e dy ditëve : 1- një gjendje e rënduar psikologjike e shefit të opozitës parlamentare, Sali Berisha, që gjithë kohën turfulloi si kurrë ndonjëherë, bërtiti, shau, akuzoi, kërcënoi pa mundur të frenojë veten 2- një qetësi e shtirur dhe cinike e shefit të qeverisë, Fatos Nano, që zgërdhihej, zbavitej, nxiste, provokonte këtë inskenim absurditeti gjigand dhe njëkohësisht mbante “fjalim të moderuar” dhe i drejtonte ftesë opozitës për bashkëpunim. Pastaj sharjet britmat e të tjerëve sipas kampeve përkatëse dhe disa n dërhyrje “ paqtuese” të atyre që as prapanicën për të ndenjur në karrige nuk janë të sigurtë se e kanë të vetën nuk bënin më përshtypje.

Pra , Zonjë nderuar Pak, “kalamajtë” në parlamentin shqiptar u shanë prap, megjithëse Ju i paqtuat, i pajtuat, i rehatuat para disa muajsh. Mirëpo sado e mirë të jetë Nëna Europë, kur “kalamajtë” që ka në Shqipëri për të zbatuar porositë e saj bëhen haram, këto gjëra duket qenkan të pashmangshme.


E nderuara Zonjë,


Më ka bërë shumë përshtypje lumturimi Juaj nga arritja e pajtimit të madh midis Nanos e Berishës në verëne vitit 2002. Në gazetën e Tiranës “Panorama” të datës 16 Nëntor 2002 kam lexuar edhe fjalët tuja plot kënaqësi që u arrit të qetësohej furtuna në atë legenin e ujit të pisët të politikës shiqptare, pas realizimit të mrekullueshëm të idesë suaj që Shqipëria të bëhej me “president konsensual’.

Jam njëri ndër ata më të paktit që e kanë kundështuar për arsye parimore dhe praktike këtë “shpikjen” Tuaj të mahnitëshme dhe kam shprehur skepticizëm të madh për pajtimin Nano-Berisha. Nuk m’u shuan ndienjat e dyshimit e të skepticizmit as kur lexova fjalët Tuaja : “Gjatë viztës time të fundit në Shqipëri për herë të parë pata ndiesinë se klima politike në vend kishte ndryshuar për mirë, që politikanët silleshin normalisht, ndonëse siç është e natyrshme që ata jo gjithmonë mund të jenë të të njëtit mendim. U ktheva me një ndienjë optimizmi që Shqipëria mund ta zotërojë të tashmen dhe të ardhmene vet”. Në atë intevistë të botuar në “Panorama” të datës 16 nëntor , e nderuara Zonjë, Ju u përpoqët të na gëzonit edhe me pohimin se kishit zgjedhur në Paralamentin Europian “presidentin konsensual” të Shqipërisë, se kishit mundësuar pranimin në familjen e Partive Popullore të Europës të një partie opozitare shqiptare, të partisë që e kyeson miku Juaj më adhuruar në Shqipëri, Genc Pollo.

Por për fat të keq, e ndëruara Zonjë, ajo që pamë për dy ditë me radhë në parlamentin shqiptar dhe krlima e acaruar që vazhdon pas atyre ditëve janë dëshmi se zgjedhja e “presidentit konsensua” ka qenë një vërë në ujë, nëse e vlerësojmë atë nga ndikimi në ndyshimin e klimës politike konfliktuale që ekzistonte në Shqipëri. Për muaj të tërë pas dashurisë së madhe Nano-Berisha, që nuk bënin më gjë pa njëri tjetrin, që filluan bashkërisht të bënin kokëprerje dhe kokëngjitje politike, shqiptarët u trullosën nga “ndyshimi i klimës” së konfliktualitetit politik. Pati natyrisht shumë që nuk besonin në këtë ”mrekulli” dhe prisnin atë që pamë në parlament më 17 dhe 18 shkurt 2003. Pra, e ndëruara Zonjë, ” kalamajtë” më sherxhinj të politikës shqiptare që ju i edukuat dhe i bëtë djem të mbarë me premtimin se do të silleshin si engjëj të pajtimit politik, i nxorrën përsëri brirët e djallit në politikën shqiptare. Gjithçka Ju keni kujtuar se realizuat për mbarë e për mirë në Shqipëri ka shkuar brenda dy ditëve për dhjamë qeni.

Tani, e nderuara Zonjë, do të bënit mirë të takoheshit e të qanit hallet tona e bezditë Tuaja me Franc Vranickin, i cili kur merrej me sherret e Shqipërisë në vitin 1997 pat deklaruar se “ në këtë vend është e pamundur të dallosh djajt nga engjëjt”. Edhe zotëri Prodi që erdhi atëherë si kryeministër i Italisë të shuante flakët e rebelimit në Shqipëri dhe të shpërndate nëpër vend hirin e pushtetit që e shkrumboi rebelimi, më shumë u mor me rbelelët. Tani u dekorua nga pushteti që vendosën ata. Por as ai nuk na ka thënë qartë se ka arritur apo jo të dallopjë djajt nga engjëjt në Shqipëri. Ju në verën e vitit 2001 duke realizuar projektin e caktimit në krye të shtetit shqiptar të një “presidenti konsensual” me pëlqimin e atyre që ishin kryetar të engjëjve e të djajve për të cilët flisste Vranciki, sikur tentuat të krijonit përshtypjen se të gjitthë ishin engjëj, se ajo puna djajve kishte qenë vetëm një halucinacion. Mirëpo zhvillmet më të fundit po na bëjnë të mendojmë se atëherë e tani në politikën shqiptare gurët i paskan lujatur vetëm djajt dhe se as zotëri Vranicki, as zotëri Prodi, as Ju, e nderuara Zonjë, as të tjerë që janë marrë me këto punë nuk kanë kuptuar gjë nga politika shqiptare, ose , Zoti na ruajtë, kanë hedhur vetë vallet djallëxzore që janë luajtur në Shqipëri.


E nderuara Zonjë,


“Pajtimi” Nano-Berisha na është servirur edhe nga Europa si “shkopi magjik” për qetësimin e tensioneve politike në Shqipëri. Kjo doli rrenë e madhe dhe bllof i shëmtuar. U gënjye Europa, apo na gënjeu ne me llustrën që i dha gjendjes politike në Shqipëri gjatë disa muajve? Nano e Berisha nuk ndryshuan aspak. Rolet e tyre janë ato që ishin. Grindjet pajtimet e tyre janë pjesë e lojës së tyre. Po Europa i ka ditur këto? I ka pëlqyer këto? Apo nuk ka qenë e aftë të bëjë ndryshe dhe i ka pranuar këto lojëra?.

“Kalamajtë” po shahen e grinden në politiknë shqiptare, e nderuar Zonjë, por balta dhe gurët si gjithnjë bien mbi shqiptarët. Ju lutemi urdhëroni edhe një herë sa më shpejt në Shqipëri që të mos kujtojmë se po i lani duart nga misioni Juaj mirëvbërës tani që “kalamajtë” e bindur u bën sërisht harrakatët që ishin. Nuk po Ju themi hajdeni të na rregulloni punët, se këtë nuk e bëni dot edhe sikur të doni. Hajdeni të zbaviteni edhe Ju, sikurse po zbavitemi ne me pajtimet dhe grindjet në politikën shqiptare ku sharjet kanë zëvendësuar përshëndetjet, ku veprimtaritë mafioze kanë zëvendëaur qeverisjen, ku kushtetutën thuhet se e shkelin ata që e imponuan në mënyrë jo kushtetuese dhe hiqen se po e mbrojnë ata që e shpallën anti-kushtetutë. Hajdeni, Zonjë, të kënaqeni me arritjet e mëdha të Europës në vendosjen dhe në konsolidimin e “demokracisë” në Shqipëri.


23.02.2003 Abdi Baleta


Një kritik-dashamir i misioneve Tuaja në Shqipëri

 

[kastriot]

Re: Re: Gazeta "Rilindja" mbrojtese e vertete e Shqiptarizmit

DUKE U NISUR NGA NJË GABIM I KOLEGUT TIM

Në gazetën “Ballkan” të datës 5 mars është botuar shkrimi me titullin direktivëdhënës “Kosova ka detyrën e progresit”. Autor i shkrimit është një ish-kolegu im i viteve të punës diplomatike dhe njëkohëisht mik i mëvonshëm, diplomati i njohur i rangjeve më të larta në diplomacinë e Shqipërisë , zotëri Sokrat Plaka. Për këtë arsye me shumë ngurim vendosa të shpreh mosmiratimin për shkrimin e tij. Për më tepë analizën e duhur të aspekteve themelore politiko-teorike të këtij shkrimi e bëri kolegu im Hysamendin Feraj në numrin e kaluar të gazetës “Rimëkëmbja”. Por nuk mund të qëndroja pa shkruar diçka sepse disa gjëra të ngarkojnë me përgjegjësi jo vetëm kur flet për to, por edhe kur hesht për to. Në këtë kategori çështjesh unë përfshij edhte atë se si duhet të flasim për afirmimin e të drejtës së shqiptarëve në Kosovë që të kenë e ndërtojnë shtetin e tyre.

Në shkrimin e tij Sokrat Plaka ka theksuar : “ Kosova është një shtet shumëkombësh; të drejtat e tyre njerëzore dhe kombëtare duhet të respektohen dhe përgjegjësia kryesore bie mbi shumicën shqiptare. Këta nuk duhet të ndjekin shembullin makabër të shovinistëve serbë që i dënoi historia”.

Vërejtje e parë

Mjerisht historia ende nuk i ka dënuar shovinistët serbë, sepse nuk ka dënuar shovinizmin serb. Dënimin e Milosheviçit e të dissa të tjerëve në Hagë po e bëjnë në një mënyrë që nuk e ndëshkon shumë as moralisht shovinizmin serb. Edhe për kaq sa është cënuar në kapriçiot e veta ky shovinizëm e dha përgjigjen me vrasjen e kryeministrit Zoran Xhinxhiç. Shovinizmit serb po i bëjnë lëshimin e madh duke dërguar pranë Milosheviçit në Hagë komandantë e luftëtarë të UÇK-së. Kjo është një tragjedi për parimet e shenjta të drejtësisë e moralit sepse synohet vendosja e shenjës së barazimit midis xhelatit e viktimës, midis kombit e shtetit agresor dhe të sulmuarit e të masakruarit prej tij; midis terrorizmit shtetëror dhe një luftë çlirimtare guerrilje. Është një largim i hapur nga parimet e deritanishme të të drejtës ndërkombëtare. Është një shanatzh mbi shqiptarët që edhe po të vihen sërisht nën zgjedhën e terrorin e huaj të mos guxojnë të ngrihen në luftë pë rliri.

Milosheviçit dhe shovinizmit serb u është bërë një lëshim i madh sepse gjykimi i luftëtarve të UÇK -së në Hagë shkon në favor të tezës serbe se ata kanë qenë terroristë. Në shtypin e Tiranës nuk mungojnë shkrimet cinike si ai me titull “Haga nuk është karamanjollë që pret koka”, shkruar nga Mustafa Nano në “Shekulli” më 21 shkurt 2003 për të pranuar që serbë e shqiptarë të jenë n jësoj të gjykueshëm nga Gjykata e krimeve të luftës. Këta shkrues nuk e mbajnë fare parsysh se janë pikërisht amerikanët që nuk pranojnë që shtetasit e tyre të gjykohen nga gjykatat ndërkombëtare edhe pse ka shumë më tepër arsye të mendohet se ushtarët amerikanë nëpër botë e jo luftëtarët shqiptarë të lirisë në tokën e tyre mund të kryejnë veprime që duhen gjykuar nga të tilla gjykata.

Shkrues të tillë nuk arrijnë sigurisht as ta kuptojnë e jo më ta pranojnë mendimin që shpreh Bashkim Muça në shkrimin “Anatemimi i UÇK-së” ( “Shekulli” 22 shkurt 2003) se “NATO në Kosoëv nuk ndërhyri se i deshi shqiptarët më shumë se serbët dhe as thejsht për të çliruar Kosovën. Ndërhyrja u krye për të shmangur një precdent të rrezikshëm për luftë ballkanike”. Ndërhyrja u krye edhe për shumë arsye të tjera parimore, politike, gjeostrategjike. U bë për të shmangur krijimin e një Palestine të re në Ballkan. Nuk duhet të na mërzisë mendimi se ndërhyrja nuk u bë bë vetëm për dashurinë ndaj shqiptarëve. Nuk kanë përse të na duan më shumë se të tjerët. Por duhet të na trajtojnë njësoj si të tjerët. Dhe ne duhet t’i kuptojmë e t’i trajtojmë punët me realizëm, jo me pasione euforike, me entuziazëm fëminor, me servilizëm e konformizëm teatral.

Mospajtimi i parë

Është për mënyrën e shtrimit të problemit dhe të lëshimit të direktivës së tij që krijon përshtypjen sikur tashmë shqiptarët paskan hyrë në rrugën e përsëritjes së “veprimeve makabre që kanë bërë serbët kundër shqiptarëve”. Kjo është absolutisht e pavërtetë, është hamendje dhe nuk ka asnjë bazë. Për këtë çështje na është dashur të shprehemi kundër akuzave që bëri Veton Surroi menjëherë pas ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë kur u tërhoqi vemendjen shqiptarëve të mos kalonin në pozitat e fashizmit ndaj serbëve. Koha tregoi se ai ishte i gabuar. Shqiptarët edhe sot vazhdojnë të përjetojnë tmerre nga shypja serbe dhe për shumë kohë do të jenë në try snitë e asaj trashëgimie të tmerrshme edhe sikur serbët të heqin dorë nga shovinizmi i tyre që po rritet e përsoset dita-ditës .

Mospajtimi kryesor

Por gjëja me e papranueshme nga pjesa e cituar më lart është pohimi se “Kosova është shtet shumëkombësh”. Deri tani faktorët ndërkombëtarë kanë spekuluar në dëm të afirmimit e realizmit të të drejtave shtetërore të shqiptarëve nën petkun e ndërtimit në Kosovë të “shoqërisë multietnike” e cila është një konstruksion artificial pa asnjë një bazë të shëndoshë juridike, politike dhe etnologjike në teorinë dhe praktikën e shteformimit. Kosova ende nuk është bërë shtet me të gjitha atributet e njohura dhe të formalizuara nga pikëpamja juridiko-ndërkombëtare. Prandaj askush nuk ka të drejtë të shpallë se Kosova qenka “shtet shumëkombësh”, domethënë t’i imponojë një status, që nuk i përshtatet objektivisht dhe që e kërkojnë serbët si “zgjidhjen e tyre in ekstremis” për të penguar realizmin e plotë të të drejatve kombëtare të shqiptarëve.

Shtetet shumëkombëshe kanë karakteristika të posaçme dhe ato nuk mund të shpallen sipas qejfit dhe për oportunitete politike e propagandistike. Termat “shtet shumëkombësh” nënkuptojnë një formë të caktuar të organizimit politiko-territorial të shtetit. Ata mund të jenë shtete monarkike, të tipit union real apo personal, ose shtete republikane, federatë apo konfederatë. Në të drejtën ndëkombëtare këto quhen bashkim shtetesh dhe imponohen nga fakti se përbërësit e bashkimit kanë individualitetin e tyre të spikatur kombëtar e shtetëror, të krijuar historikisht dhe jo të sajuar e imponuar artificialisht në një moment të dhënë si zgjidhje pragmatike. Pra që shtetet të jenë shumëkombëshe nuk është punë qejfi, por rezultat zhvillimesh të caktuara historike, karakteristikash të veçanta të popullisë së tyre dhe të ndarjeve territoriale, që finalizohen dhe në një organizim shteëror. Kushti themelor është që në këto shtete të jetojnë kombe të ndryshme në territor e të përcaktuara që përbëjnë njësi të veçanta nga pikëpamja gjeopolitike dhe ekonomike të njohura si të tilla.

Në Kosovë mbi 90 % e popullsisë është shqiptare, madje pjesë e shkëputur me dhunë nga trungu kombëtar shqiptar shqiptar. Edhe në përbërje të ish-Federatës jugosllave Kosova ndonëse në pozitën faktike të kolonisë ka qenë njësi e veçantë. Ishte e tillë jo sepse këtu banonin shumë kombe, por sepse këtu shumica dërrmuese ishin shqiptarë. Jugosllavia ishte shtet shumëkombësh sepse përbëhej nga disa njësira shtetërore të ngritura mbi baza të përkatësisë kombëtare të ndryshme.Kosova përfaqëson tani një territor shqiptar, që ka qenë pushtuar e aneksuar me dhunë nga Serbia, por që ka dalë faktikisht nga ai pushtim i dhunshëm dhe është vënë nën një autoritet të huaj. Pra Kosova nuk ka fituar lirinë e përsosur shtetërore e kombëtare, si subjekt i së drejtës ndërkomëbtare, por është tashmë një subjekt i marrëdhënieve ndërkombëtare. Ky është një element që nuk duhet lënë anash kur analizojmë gjendjen në Kosovë.

Banorët e Kosovës që nuk janë pjesë e kombit shqiptar janë kryesisht serbë. Dihet që ata janë pasardhës të kolonëve të vendosur në kohë të ndryshme, ose edhe kolonë të periudhës më të fundit. Dihet gjithashtu që fizionominë një shteti ia jep ai që quhet kombi bazë, ose “kombi i rrënjës”, edhe pse në këtë terrirtor mund të ketë grupime të tjera. Dihet se në republikat e Balltikut të ish-BS, për shkak të dyndjes së popullsisë ruse ndryshoi shumë raporti i kombësive brenda tyre, aq sa në ndonjërën nga këto rusët përbënin gjysmën apo më shumë të popullisë. Megjithatë Estonia, Letonia, Lituania pas shkëputjes dhe pas fitimit të pavarësisë janë quajtur e pranuar si shtete unitare të kombit eston, leton,e lituan, jo shtete shumëkombëshe. Po kështu edhe disa ish-republika të tjera të BS, apo e dhe të Jugosllavisë. Është pranuar kjo mbi bazën e konceptit të “karennaja nacija” ( “Kombit rrënjë”). Madje në këto vende, sidomos në Estoni, ka qenë problem që banorëve me kombësi ruse nuk u njihej as shtetësia. Kështu që nuk ka fare arsye të fillojmë të tjerrim historira për Kosovën si një shtet shumëkombësh, kur ky problem është zgjidhur ndryshe dhe në kushte kur përpjestimet e popullsive me kombësi të ndryshme kanë qenë krejt të tjera në krahasim me përpjestimet në Kosovë.

Të drejtat njerzore dhe të drejtat e minoriteteve sigurisht duhen respektuar në mënyrën më të plotë sipas standarteve më të përparua të së drejtës ndërkombëtare për të gjithë joshqiptarët në Kosovë. Por ata nuk përmbushin asnjë parametër apo kriter për t’u qujatur komb i veçantë në Kosovë. Nuk ka asnjë bazë të shëndoshë juridike që shtetshmëria në Kosovë të ndërtohet sipas parimit të shteteve shumëkombësh, gjë që nënkupton një ndërtim federativ.

Çfarë nuk mban parasysh kolegu im

Pjesa që citova nga shkrimi i kolegut tim më duke edhe më pa vend kur lexon se serbët kërkojnë pikërisht një federalizim të Kovës. Edhe i ndjeri ish-kryeministër i Serbisë, Zoran Xhinxhiç, deri në vigjilje të atenttait që i mori jetën, ka kërkuar krijimin e një shteti serb në veri të Kosovës dhe federalizmin e Kosovës. Fatkeqësisht shklrimi i kolegut tim në diplomaci doli në kohën kur u shpall një federatë komunash serbe, e cila u kundërshtua dhe nga UNMIK. Prandaj mendoj se hedhia e ideve që mund të duken me tingëllim shumë parimor mund të bëhet shumë lehtë e dëmshme për çështjen shqiptare në Kosovë, e cila po hyn pak nga pak në një rrugë që mund të çojë në rreziqe të reja për shqiptarët. Të paktën specialistët shqiptarë të ruhen nga formulimet që mund t’u shkojnë për shtat atyre që duan t’i vënë sa më shumë shkopinj në rrota procesit të afirmimit të shteshmërisë sovrane të Kosovës, si shet i shqiptarëve, jo si koloni ndërkombëtare e tipit të ri.

Për fat të keq nga disa intelektualë shqiptarë, në Shqipërie Koosvë, duke përfshirë edh specailistë të mamrëdhënive ndërkombëtare, herë pas herë shtjellohen e mbrohen teza që sjellin shumë dëm edhe pse ambalazhohen me frazeologji të bukur e të këndshme për veshët e diplomacive të huaja. Me kalimine kohës këto teza formojnë një vargëzim bezdisës. Siç e përmenda më lart, menjëherë pas fitores së NATO-s ishte Veton Surroi që lëshoi në publik akuzën se shqiptarët mund të bënin ndaj serbëve atë që kihsin bërë serbët ndaj shqiptarëve. Tani është Sokrat Plaka që e kujton këtë rrezik. Ishtë përsëri Veton Surroi që kohët e fundit hodhi tezën se çështja shqiptare në Ballkan mund t’u zgjidhka nëpërmjet një “bashkësie shoqërisë shqiptare”, pra jo si një çështje kombëtare. Tani është Sokrat Plaka që hedh idenë e “Kosovës shumëkombëshe”. Ka dhe të tjetrë që flaisn për “bigëzimin kulturor shqiptar” ( Aurel Plasari), për “kombin shqiptar të ndarë në dy popuj” ( Andrea Stefani); për “dy kombe shqiptare në botën shqipfolëse në Ballkan” ( Fatos Lubonja, Ylli Popa) etj. Janë edhe më të shumtë ata që edhe Shqipërinë londineze duan ta kthejnë në një konglomerat pakicash kombëtare, etnike, madje që synojnë një “federalizim” të saj sipas modelit të shteteve shumëkombëshe. Prandaj lojrat me termat e terminologjitë, edhe kur bëhen nga pakujdesia rreziqet i krijojnë njësoj si kur bëhen me qëllimet më të këqija.

Të gjitha këto teorizime difektoze nga pikëpamja e mirëfilltë teoriko-shkencore dhe të rrezikshme nga pikëpamja politike për kombin shqiptar për shkohen nga një një fill i përbashkët lidhë: mohimi i domosdoshmërisë së bashkimit të shqiptarëve në një shtet unitar kombëtar, nga zëvëndësimi i kësaj aspirate e detyre kombëtare me të ashtuqujaturin “integrim europian”. Madje këtë magjinë e “integrimit europian” tani duan ta përdorin edhe si justifikim për të kaluar në plan të dytë të shqetësimevet politike njohjen e pavarëisë shtetërore të Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare.

Sërisht avangardizëm integralist shqiptaro-sllav

Prej disa kohësh shkrimeve të Veton Surroit po u bëhet në Tiranë reklamë më shumë se më parë. Ata ribotohen jo vetm nga gazeta “Korrieri” si dikur por edhe nga “Tema’, “Albania”, “55” e ndonjë tjetër. Pra është rritur interesimi i mjedisve të caktuar politike të Shqipërisë e të huaja për ta ushqyer edhe më shumë opinin publik të Shqipërisë me gatimet e kuzhinës sorosiane të Surroit për trajtimin e problemeve politike shqiptare ballkanike.

Në shkrimin “Formula për Kosovën”, ribotuar nga gazeta “TemA” e datë 11 mars 2003 Surroi edhe një herë ka shpalosur shijet e tij të hershme jugosllaviste në trajtimin e zgjidhjes së problemit të Kosovës. Natyrisht këtë e ka bërë me kujdes të madh, me një ndërthurje të hollë të argumentimve, të konstatimeve, të tezave hipotezave për të proviuar se Kosova e Serbia kanë të njëjtin fat integrues në Europë, të njëjtin interes madhor të punojnë me të njëjtën frymë e të njëtët parametra që të arrijnë atë çka u levedis më së shumti, lumturinë e përbashkët në kuadër të integrimit euro-atlantik.

Analizën e vet Surroi e nis me parashtrimin e domosdoshmërisë së zbatimit për problemin e Kosovës të një “qasjeje të Ajnshtajnit”, sipas së cilës “kur nuk mud ta zgjidhësh problemin brenda kontekstit në të cilin gjendet problemi, atëherë duhet zgjeruar konteksti”. Zbatimin “çudibërës” të kësaj qasjeje në fushën e marrëdhënieve ndërkomëbtare Surroi e ilustron me zgjidhjen e sherreve shekullore franko-gjermane duke “zgjeruar kontekstin” në kuadrin e Bashkimit Europian. Edhe pse na është servit rur deri në pështirosje ky argumenti i “pajtimit franko-gjernman” si model për pajtimin shqiptaro-serb Surroi përsri e ofron atë për konsum.

“Qasjen e Ajnshtajnit” për çështjen e Kosovës Surroi e nis me një pyejtje retorike : “Çka do të dëshironim të bëhej me Koosvën edhe po të bëhej e pavarur nesër”. Dhe me arsyen e tij sorrosiane Surroi shton : “Përgjigja është po thuaj po aq konsensuale sa edhe për pavarësinë: integrimi i Kosovës në NATO dhe në BE”. Unë për veten time pyetjes së Surroit do t’i përgjigjesha ndryshe duke prishur, të paktën me një zë kundër, çdo konsensus : pas pavarësimit të Kosovës unë dëshiroj bashkimin e Kosovës dhe të Shqipërisë në një shtet dhe kështu të zëmë më me dinjitet e pushtet edhe vendin që na përket në atë që po e qujanë tani “Europa e bashkuar”. Kështu mendojnë sigurisht shumë shqiptarë.

“Qasja e Ajnshtajnit” si relativizim i pavarësisë së Kosovës

Kurse Verton Surroi në atë “formulën për Kosovën” përdor si elementë vetëm statusin e Kosovës, integrimin e saj euro-atlantik dhe veprimin paralel të Kosovës e Serbisë për të arritur këtë integrim. Marëdhëniet Kosovë Shqipëri i le jashtë vështrimit të tij.

Mënyra si ka bër pyetjen retorike dhe ka dhënë përgjigjen e pëlqyer po prej tij krijon përshtypjen se Surroi nuk beson shumë në pavarësimin e Kosovës, madje ky pavarësim nuk e shqetëson aq fort sa integrimi euro-atlanik. Për një sorroist ky është qëndrim i pritshëm. Edhe pse nuk ka si ta thotë shprehimisht nga mënyra e arsyetimit del se Surroi i përmbahet një logjike të tillë : përderisa qëllimi final madhor i shqiptarit duhet të jetë integrimi euro-atlantik, përse të humbasim kohë e të kalojmë peripoecira për pavarësim të Kosovës. Bashkim kombëtar as e çon nëpërmend sepse atë e quan të padëshiruar. Kur trajtojmë problemet e pavarësimit të kombeve e shteteve dhe të integrimeve ndërkombëtare nëse do të shkohej sipas “qasjes së Ajnshtajnit”, ashtu siç e parashtrton Surroi, atëherë duheshin cilësuar si dukuri negative e reaksionare shëmbja e sistemit kolonial, shpërbërja e BS, e Jugosllavisë, dalja e shumë shteteve të reja në Europë. Duhej quajtur fatkeqësi që numnri i shteteve të pavarura në botë brenda një shekulli u rrit nga më pak se 50 në 200. Si nuk i shkoi askujt ndërmend gjatë gjithë këtyre proceseve që jaë bërë me dhimbje shumë të mëdha, sakrifica të panumërta e krime të tmerreshme që të zbatonin atë “qasjen e Ajnshtajnit” se duhej zgjeruar konteksti i problemit për të zgjidhur problemin?!

Filozofimet që bën Surroi në shkrimin “Formula për Kosovën” janë të vjetëruara shumë. Madje të mykura. Ka qysh prej vitit 1990 që e dëgjojmë nga të gjitha mjediset politike shqiptare se çështja e bashkimit të shqiptarëve nuk duhet të shtrohet pasi çdo gjë do të zgjidhet në kuadrin e Europës së bashkuar. Tani kjo thuhet edhe për pavarësimin e Kosovës, pikërisht atëherë kur ky problem është shumë akut për t’u zgjidhur dhe duhet këmbëngulur në njohjen sa më të shpejtë të pavarësisë tashmë të shpallur. Mirëpo këtu na shfaqet hija joshëse e “qasjes së Ajnshtajnit” prapa së cilës qëndron si magjistar sorrosian Veton Surroi për të na mbushur mendjen se ka shumë vështirësi realizimi i njohjes së pavarësisë dhe prandaj qenka më mirë të zgjerohet konteksti i problemit, duke i lëshuar terren Serbisë që edhe ajo të jetë faktor përcaktues për ardhmërinë e Kosovës nën hijen e integrimit euro-atlantik. Pra “lamtumirë pavarërsi”, ‘mirësetëgjej integrim”. Ta paçim borxh more Ajnshtajn që disave ua lehtëson kështu misonin që kanë dhe të tjerëve u nxjerr dhe një bela më shumë të vrasin mendjen si të mos pranojnë qasjene ndaj problemit të Kosovës të mbështetur në teorinë tënde të relativitetit.

Surroi kapet pas emrit të Polonisë, Rumanisë, Hungarisë, Bullgarisë, si vende që kanë qenë më të të prapambetura e më të ndrydhura se Kosova dhe tani për disa vite do të jenë anëtare të BE. Kaq i mjafton Surroi për të thënë se në vënd që të harxhojmë energji e kohë për pavarësimin e Kosovës të çalltisim më mirë për një objektiv më konkret , atë të integrimit të Kosovës deri andej nga viti 2015 në BE. Por, ama ai nuk thotë se si do të integrohet Kosova në BE, sepse deri tani anëtarësimi bëhet si shtet. Nuk kemi dëgjuar që Vendet Baske, Katalonja, Skocia, Flandra, Lombardia të jenë integruar në Europë si krahina. Nuk dimë që Transilvania ku ka sherre hungarezo-rumune do të integrohet në Europë si krahinë! Pra pa u njohur Kosova si shtet si do ta integrojë atë Surroi në NATO e BE? “Formula për Kosovën” që ka paraqitur Surroi duke iu përmbajtur “qasjes së Ajnshtajnit” nuk na ka sqaruarende për këtë. Mbase bën më vonë!

Surroi përpiqet të bëjë edhe Serbinë faktor përcaktues në ardhmërinë e Kosovës

Por ama Surroi nuk ka nguruar të na japë sihariqin më të madh se “Formula e Ajnshtajnit” mund të krijojë për herë të parë në historinë e Ballkanit marrëdhënie partneriteti ndërmjet Kosovës dhe Serbisë”.

Pra atë që shtë arritur me mundime shumë të mëdha, me luftra të shpeshta e me lumej gjaku midis Francës e Gjermanisë, “pajtimi e bashkëpunimi franko-gjerman pas LDB” ( që sipas Xhozef Xhofit në fund të fundit e ka bërë Amerika) në Ballkan mund ta bëkan fare lehtë Veton Surroi me shokë sipas “qasjes së Ajnshtajnit”. Nëse kjo do të bëhet vërtetë atëherë Ajnshtajni duhet të hyjë në historinë e njerëzimit më shumë për këtë mrekulli në fushën e marërdhënieve midis kombeve se për gjenialitetin e tij në shekncën e fizikës teorike.

Duke marrë pozën e Ajshtajnit të politologjisë shqiptaro-serbo-kosovare Surroi thekson : “Në vend të ngarendies dhe konfrontimit rreth statusit, marrëdhëniet mes Kosovës dhe Serbisë në të vërtetë do të përqëndroheshin në vendosjen e një konsensusi rreth ardhmërisë. Nëse Kosova dhe Serbia duan të jenë pjesë e BE-së më 2015, atëherë ato pa marrë parasysh statusin përfundimtar të Kosovës duhet të përgatiten për standarte të njëjta qeverisëse dhe për sisteme komplementare ekonomike”. Pra Surroi thotë që shqiptarët ta lënë atë punën e pavarësisë mënjanë e të mendojnë deri në vitin 2015 vetëm për integrim në BE dhe gjithë energjitë e tyre gjatë kësaj kohe t’i harxhojnë për të zgjidhur problemin sesi Kosova të integrohet plotëisht në qeverisien dhe sistemin ekonomik të përbashkët me Serbinë. Pra puna është që Kosova e Serbia të bëhen përsëri një, por kësaj radhe ji më në kuadrë të “bashkim-vllaznimit” komunist si në vitin 1945 e më pas, por në “kontekstin e zgjeruar të qajes së Ajnshtajnit”, në kuadër të “bashkim-vllaznimit integracionist europian”. Të ndritë shpirti o Ajnshtajn që me studimet geniale në fushën e fizikës ke lëshuar rreze drite për mendjet e intragracionizmit shqiptaro-serb në Ballkan(!).

Makiazh europianist për utopinë komuniste dhe jugosllavizmin e dështuar

Por duhet pyetur Surroi përse duhet pa tjetër që Kosova për t’u integruar BE u dashka të përgatisë standarte të njëjta qeverisëse dhe sistem ekonomik komplementar( plotësues në shqipen e pastër) me Serbinë? A nuk mund të bëhet ky integrim pa këto sisteme? A nuk mund ta arrijë të njëjtën gjë Kosova duke “ u përgatitur për standarte të njëjta dhe sistem plotësues ekonomik me Shqipërinë?”. Që t’i biem më shkurt : Surroi e ka hallin të bëjë shqiptarët të mendojnë e pranojnë se Kosova është ende e duhet të mbetet pjesë e Serbisë, se kjo nuk prish ndonjë punë meqenëse qëllimi final është integrimi euro-atlantik. Surroi e ka hallin që politika shqiptare të mos përqëndrohet aq shumë, qoftë dhe për demagogji, tek njohja e pavarësisë së Kosovës, por tek një integrim Kosovë-Serbi. Nëse nuk synon këtu atëherë tërë “Formula për Kosovën” e mbështetur në “qasjen e Ajnshtajnit” është një marrëzi dhe ushtrim i kotë intelektual që edhe gazetat e Tiranës kot ia servirin lexuesit. Gabimi më i madh i këtyre gazetave është se e kanë servirur pa kurrfarë komenti gjë që dëshmon se nuk kuptojnë nga ato që ribotojnë ose notojnë në të njëjtat ujra me Veton Surroin për të mbështetur integrimet e Kosovës me Serbinë edhe një herë.

Për shkak të këtyre dyshimeve që lindin bëhej edhe më e nevojshme të reagohej ndaj tezës së Sokrat Plakës se Kosova është shtet shumëkombësh që praktikisht e vë Kosovën në distancë të njëjtë midis Shqipërisë e Sertbisë dhe ndihmon që nëpëmjet “formulash” si të Surroit ta shtyjë më shumë në prehër të Serbisë.

Ndonëse shprehet në mënyrë të mjegulluar Surroit duket sikur ia ka qejfi të rekomandojë që Kosova e Serbia të vendosin kanale të përbashkëta ose paralele komunikimi me Brukselin, të realizojnë një ”partneritet Kososvë-Serbi qëtë mos pengohen ndërmjet veti në ndërtimin e isntitucioneve të veta demokratike”. Pastaj Vetoni përpiqet t’i ëmbëlsojë integralistët me idenë se brenda 10 vitesh në operacionet e paqës në zona të tjera të boëts mund të ketë “batalion ballkanik”. Urrraaa, Ballkani u bë njësh, shqiptarë e serbë më në fund në vë vend të “bashkim-vllaznimit komunist-federalist “, i cili dështoi, do të realizojnë “vllaznim-bashkimin integralist europianist”. Si nuk e kishte zbuluar më parë askush atë “qasjen e Ajnshtajnit” për të zgjeruar kontekstin e problemit kur nuk zgjidhej dot problemi!.

Por as kjo “qasje e Ajshtajnit” nuk sjell gjë të re. Prapa “formulës së Surroit” etiketuar “qasje e Ajnshtajnit” janë po ato demagogji marksiste-leniniste të të shkuarës për e lumturinë e vëllazërimin e popujve e kombeve kur të shkrihen kombet e shuhen shtetet në sistemin utoppik të quajtur “komunizëm integral”. Se çfar solli kjo utopi dihet.

Ende nuk dihet mirë se globalizmat e integralizmat që po rekomandohen sot me të madhe janë variante “lieberal-demokrate perëndimore” të utopirave të rehatimit të botës në”komunizmin integral”. Grindiet që po gërryejnë integrimet euro-atlantike dhe që hë për hë janë të dukëshme vetëm si maja e ajzbergut e bëjnë të padobishme “qasjen e Ajnshtajnit” që paska zbuluar politologu Veton Surroi dhe “formulën për Kosovën” që ka shpikur ai nxjerrin si kopjen e keqe të asaj që përdori para gjysëm shekulli komunizmi sllav. Vrasja e Xhinxhiçit në Beograd pak ditë pasi Surroi shpalli “formulën e integrimeve të reja Kosovë-Serbi” është sinjali më i mirë se shqiptarët duhet të largohen sa më shumë nga demagogjia që u bëjnë një pjesë e politikanëve, politologëve dhe gazetarëve të tyre për t’i mbajtur të lidhur pas qerres së serbizmit, sipas mendësive të trashëguara nga kohërat e arta të propagandës jugosllaviste dhe proletar-internacionaliste.

LPK para disa kohësh shkaktoi nervozizëm me një sugjerim të saj që të krijohet një Union midis Kosovës e Shqipërisë. Në Shqipëri kundër kësaj më hapur doli teorizuesi dogmatik majtist Servet Pëllumbi, kryetar i parlamnetit, ndonëse propozimi vinte nga një formacion politik majtist-enverist i Kososvës. Pëllumbi e shpalli sugjerimin e LPK si gjë të kapërcyer nga koha. Do të shohim a do ta shpallë Pëllumbi gjë të kapërcyer nga koha edhe “formulën e Kosovës” të propuzuar nga Surroi për integrime të reja “europianiste” midis Kosovës e Serbisë?!.

Kur delegacioni i LPK-së erdhi kohët e fundit në Tiranë u takua me Pellumbin. Asnjëra palë nuk ka treguar si e zgjidhën kontradiktën për Unionin Kosovë-Shqipëri. U bind Pëllumbi se nuk është i kapercyer nga koha, apo hoqi dorëLPK-ja se kuptoi që propozimi i saj ishte prapa kohës? Nëse është tërhequr Pëllumbi duhet përgëzuar LPK-ja se, megjithë mëkatet, ka bërë një propozim që në fund të fundit ka diçka të mirë e racionale. Nëse është tërhequr LPK-ja i ka shtuar vetes një mëkat, sepse në fund të fundit propozimi i saj sillte një dobi .

Tani që kemi “Formulën për Kosovën” nga Surroi të githa formacionet e mjediset politike dhe intelektuale të shqiptarëve duhet të përcatojnë një qëndrim të qartë. Ai “Klubi 2002”, që ka nisur të bëjë zhurmë në Tiranë, me mbledhje vetreklamuese duke thirrur ambasadorë të huaj e bërë “diskutime sekrete” si në lozhat masonike më mirë të merret me këto “qasjet e Ajnshtajnit”, “formulat për Kosovën” të Surroit, sugjerimin e LPK-së për Unionin Kosovë-Shqipëri, sesa të shqetësohet t për arabizimin e Islamit në Shqipëri.

Shkrimi i kolegut e mikut tim më shtyri të hyja në një rrugë që më çoi mjaft larg, por ja që gjërat janë të lidhura edhe kur duken të shkapërderdhura në lëmin e mendimit politik shumë konfuz në mjediset shqiptare.

10.03.2003 Abdi Baleta