Re: Lajme ekonomike!
Rikthehen dyqanet e kontrabandës
Qeveria miraton 8 leje për dyqane "Duty Free", FMN dge PD patën kërkuar dikur mbylljen e tyre
Altin Xhikneli
Qeveria rikthen dhe njëherë dyqanet e dyshuara për kontrabandë në pikat doganore, që ndryshe quhen Duty Free Shops. Një vendim i posaçëm i qeverisë, vetëm një javë para inaugurimit të aeroportit të Rinasit, ka rihapur debatet për dyqanet pa taksa. Duket qartë se vendimi i qeverisë për rihapjen e “dyqaneve pa taksa” është i ndikuar nga hapja e tetë dyqaneve Duty Free në terminalin e ri të ndërtuar nga Aeroport Partners. Aq më tepër që në media, një ditë para inaugurimit të terminalit të ri, u bë publike një letër e kompanisë Tirana Aeroport Partners për kryeministrin ku i bënin presion ministrit të Financave për dhënie licence për dyqanet pa taksa. Kështu, në vendimin e qeverisë Nr. 134, më datë 14 mars të këtij viti, janë bërë disa ndryshime në një vendim të Këshillit të Ministrave “Për miratimin e dispozitave zbatuese të kodit doganor”. Ky vendim bën fjalë për dispozitat zbatuese të kodit doganor, dhe në këtë rast ndryshimi thelbësor ka të bëjë me “Duty Free Shops”. Kështu, vendimin e ri të Këshillit të Ministrave, përcakton kriteret e reja që subjekti i cili do të ushtrojnë një aktivitet të tillë. Kështu sipas vendimit të ri, subjekti duhet të ketë përvojë jo më pak se 5 vjet në fushën e operimit të Duty Free apo të veprimtarive të tjera, të ngjashme si dhe të ketë qarkullimin vjetor total për tri vitet e fundit, jo më të vogël se 1 milionë USD.
Licencat e reja
Kështu vendimi i ri i qeverisë përcakton që Ministri i Financave është i ngarkuar që rast pas rasti të emërojë komitetin e shqyrtimit të dokumentacionit për licencat e Duty free, i cili në përputhje me kriteret e përshkruara më sipër, përcakton, në mënyrë të hollësishme dokumentet e plota, teknike dhe financiare, të përzgjedhjes së operatorëve Duty Free. Kështu, sipas këtij vendimi komiteti, brenda shtatë ditëve, shqyrton dokumentacionin dhe i paraqet Ministrit të Financave praktikat e operatorëve, të cilët plotësojnë kriteret. Më pas Ministri i Financave, brenda tri ditëve, miraton lëshimin e licencave për operatorët, që
plotësojnë kriteret. Kjo licencë është e vlefshme për 7 vjet, me të drejtë rinovimi.
FMN: Mbyllni duty free
Megjithëse, këto dyqane doganore patën krijuar një konflikt të madh midis qeverisë Nano dhe FMN-së në vitin 2003, ku kjo e fundit pat shtyrë nënshkrimin e marrëveshjes me qeverinë. Tashmë, licencat e reja për këto dyqane do të jenë me afate më të mëdha deri në 7 vjet, për ti siguruar qëndrueshmëri këtij biznesi.
Në fillim të vitit 2003, FMN pa këshilluar qeverinë Nano që të mbyllë magazinat doganore si dhe Duty Free Shops, pas ishin bërë vatër e kontrabandës në vend. Por kjo marrëveshje nuk u arrit pasi kur u dërgua ligji në parlament, pati kundërshti sidomos nga opozita e atëhershme, sot në qeveri. Madje ligji u rrëzua dy herë në Parlament. Kështu, Bordi i Drejtorëve ekzekutivë të Fondit Monetar Ndërkombëtar, vendosi ta shtyjë diskutimin e çështjeve ekonomike të Shqipërisë i cili ishte parashikuar për në 29 janar 2003. Ndërkohë që shefi i misionit të FMN-së për Shqipërinë në Uashington, Hossein Samiei u shpreh asokohe në Zërin e Amerikës se ky vendim u mor për shkak se një nga kërkesat kryesore të programit nuk është realizuar në kohën e duhur. Sipas tij, kjo shtyrje kishte të bënte me mos miratimin në parlament të ligjit për mbylljen e dyqaneve pa taksë, ose Duty Free Shop, në pikat tokësore të kalimit kufitar. Qeveria Nano duke patur mbi kokë presionin e FMN-së për mbylljen e Duty Free Shops, kishte vendosur ta ndërmerrte këtë veprim. Por ndërkohë që FMN, akuzonte që në këto dyqane lulëzonte kontrabanda dhe evazioni fiskal, opozita doli kundër FMN-së duke u shprehur se këto dyqane janë simbole të ekonomisë së lirë të tregut. Kështu, opozita kishte kërkuar nga qeveria të merrte masa për të frenuar kontrabandën. Por, Partia demokratike vendosi të ndryshojë qëndrim për këtë çështje vetëm pas një takimi të kryetarit të Partisë Demokratike, Sali Berisha me përfaqësuesit e FMN-së dhe më pas deputetët e kësaj partie kanë premtuar se do të votojnë tashmë për mbylljen e tyre. Kreu i FMN-së për Shqipërinë në vitin 2003, pat deklaruar tek Zëri i Amerikës se programi i FMN-së nuk është anuluar, por FMN po pret që Shqipëria të plotësojë kërkesat. Ai i tha Zërit të Amerikës, se nëse parlamenti e miraton ligjin për mbylljen e dyqaneve Duty Free, atëherë Bordi i Guvernatorëve ka shumë mundësi që të mblidhet në gjysmën e dytë të muajit shkurt për të diskutuar mbi programin për Shqipërinë.
Mali i zi mbyll Duty Free Shops nga kontrabanda
Qeveria malazeze ka marrë masa të menjëhershme për të ndaluar kontrabandën e cigareve me Shqipërinë. Në një aksion të gjerë të drejtuar nga vetë ministri i Financave Igor Lukshiq po merren masa të rrepta për kontrabandistët e cigareve në kufi me Shqipërinë. Veprimet e para që janë bërë nga ministria malazeze e financës është heqja e licencës së punës "duty free shop"-eve, në vendkalimin kufitar të Bozhajt, në pronësi të ndërmarrjes "Stigma Impex".
Duty Free Shops i parë
Pas miratimit të Kodit Doganor, në 15 maj 1999, në Aeroportin e Rinasit u hap i pari Duty Free Shop, i cili tregtonte mallra të ndryshme, kryesisht ato të akcizës pa taksa doganore. Tashmë në Terminalin e Ri në Aeroportin e Nënë Tereza, janë ndërtuar tetë Duty Free Shops.
Kuptimi klasik i “dyqaneve pa taksa”
“Duty free shop” sipas Kodit Doganor shqiptar, do të thotë një magazinë doganore të tipit C, të përdorur për magazinimin e furnizimeve për t’iu shitur mallra udhëtarëve që largohen nga territori doganor i Republikës së Shqipërisë.
Neni 2
Në kreun II të titullit III, pas pikës 8 të nenit 248, shtohet pika 9, me këtë përmbajtje:
“9. Subjekti, që aplikon për licencë për ushtrimin e veprimtarisë duty free, duhet të plotësojë
këto kritere:
a) Të jetë i regjistruar në regjistrin tregtar të Republikës të Shqipërisë dhe të jetë i pajisur
me certifikatën tatimore;
b) Të ketë përvojë jo më pak se 5 vjet në fushën e operimit të duty free apo të veprimtarive
të tjera, të ngjashme;
c) Të ketë qarkullimin vjetor total për tri vitet e fundit, jo më të vogël se 100 000 000
(njëqind milionë) lekë;
ç) Të ketë numër mesatar të punonjësve për tri vitet e fundit, jo më të vogël se 8;
d) Të depozitojë garanci bankare prej 10 000 000 (dhjetë milionë) lekësh;
dh) Të paguajë një çmim vjetor të pakthyeshëm prej 65 000 (gjashtëdhjetë e pesë mijë)
lekësh, për metër katror;
e) Të jetë i pajisur me të drejtat ekskluzive tregtare të markave dhe tipeve të produkteve, që
do të tregojë apo me aplikime certifikatash për mallrat elektronike;
ë) Të jetë i pajisur me një sistem menaxhimi elektronik dhe të sigurtë, të mbështetur nga një
softëare, për mbajtjen dhe mirëmbajtjen e inventarit, duke u lidhur drejtpërdrejt me sistemin
ASCUDA, të Doganës. Sistemi elektronik duhet të mbështesë riprogramime dhe “Costumise”, për
të dhëna shtesë, që mund të kërkohen;
f) Të jetë i pajisur me një sistem skanimi të inventarit si në hyrje dhe në dalje, si dhe të
“Bording pass”, të pasagjerëve, që paraqiten si klientë të dyqanit;
g) Të paraqesë pranë Ministrisë së Financave:
i) planin e hollësishëm financiar të biznesit, duke argumentuar qarkullimin vjetor të
parashikuar, numrin e mallrave, që do të tregtohen, mënyrën e tregtimit dhe të manifestimit të
mallit;
ii) planin organizativ të zhvillimit të biznesit, duke dhënë hollësi për ndarjen e punës;
iii) planin e magazinimit të mallit, ku përfshihen:
- dokumenti i stokut;
- autorizimet;
- gjetja e vendndodhjes së mallit;
- personeli i magazinës;
- dokumentet e përdorura për çdo lëvizje malli.
gj) Të paraqesë metodat e përdorura për auditim të brendshëm apo për kontrollin e
veprimtarive, si dhe dokumentimin e këtyre proceseve;
h) Të jetë i pajisur me një sistem ruajtjeje alarmi;
i) Të ketë tregues efiçentë ekonomikë për kthimin e qarkullimit vjetor, vitet e kthimit të
investimit.
E Shtune, 31 Mars 2007