Izet Haxhia: Familja Berisha që kam njohur unë – Pjesa 1 -4 e intervistes

Nga e dërguara e DITA-s në Kusadasi, Turqi

Mira Kazhani



Unë nuk kam patur fatin që të jem gazetare në vitet ’90. Por kryeredaktori im Adrian Thano më ka nxitur drejt intervistave mbi ngjarjet e forta të atyre viteve që siç thotë ai, shënjuan fatin e asaj që po jetojmë sot.

Kur intervistova këtë verë Jaho Mulosmanin, dhe më pas Fatmira Hajdarin besova që nuk do ecja më tej. Por reagimi qytetar ishte një uri e jashtëzakonshme. Gazeta u shit si buka e ngrohtë. Komentet ishin të të gjitha natyrave dhe pyetjet në vend të reduktoheshin shtoheshin.

Një ditë njëri nga komentuesit me emrin Izet Haxhia ndërhyri me një replikë me ato çka kish’ thënë zonja Fatmira Hajdari. Shumë miq e kolegë thanë se ishte një njeri që po shtirej sikur ishte ish-badigardi i Berishës, por në redaksi zbuluam shumë lehtë se komentuesi me emrin Izet, shkruante nga një IP turke. Nuk humbisja asgjë nëse i shkruaja këtij komentuesi dhe e bëra duke i lënë adresën e email dhe numrin celular të kontaktit në redaksi. Pas 3 ditësh u shfaq një numër turk. Ishte ai, Izet Haxhia. Folëm gjatë me të, gati 35 minuta. Lajmi pozitiv ishte se kisha rënë në gjurmë të një tjetër dëshmitari por vetëm kaq. Izeti më tha se nuk ishte i sigurt për të dhënë një intervistë. Nuk këmbëngula si mushka, kur më rrëfeu se nuk kish frikë për veten e tij por për familjen në Tiranë së cilës tha se i kish krijuar jo pak halle me jetën e tij. Familja ime ka vuajtur shumë prej meje, – më tha ai. Nuk dua më t’i trazoj e t’i tremb. Për ta, unë nuk isha asnjëherë ndihmë por vetëm një ankth, – më rrëfeu gjatë asaj telefonate, Izet haxhia.

Por pas disa ditësh më telefonoi duke më thënë se në Shtator mund të shkoja kur të doja në Turqi për një intervistë me të. Nuk donte kamera fillimisht, por edhe për këtë gjë arritëm në ujdi. Kur mbërrita në qytezën Kusadasi, në Turqi, më bëri përshtypje mungesa e shamive. Turqia që gjeta aty ishte më moderne se ajo ç’ka kisha pritur në mendjen time. Ndërsa Izeti u shfaq siç e kisha pritur me nje pamje veriori, i veshur me një bluzë të kuqe addidas dhe xhinse. Ai shoqërohej nga miku i tij Rrahmani, i cili na shoqëroi kudo ato 24 orë qëndrimi atje, mua dhe grupin e xhirimit.

Me Izetin biseduam gjatë para intervistës por jo për vitet -90 sepse ramë dakord që pyetje-përgjigjet të ishin spontane përgjatë intervistës. Gjatë një shëtitje që bëmë, vura re që të gjithë i thërrisnin Arkadash, (vëlla). Në kafen tonë u shfaqën miq të ndryshëm të tij, disa prej të cilëve flisnin anglishte të mirë për shkak të turizmit që gjeneronte qyteti bregdetar. Secili kishte një histori për të treguar për Izetin. U habita me thënë të drejtën sepse isha bërë gati të takojë një njeri të izoluar dhe të vështirë. E patakt e pyeta se si është e mundur kjo metamorfozë nga njeri i keq në njeri të dashur? Ai qeshi. Ndoshta edhe u prek por nuk ra në sy! M’u përgjigj se për disa gjëra është vonë por se pavarësisht gabimeve të tij, ai thotë se është përpjekur të jetë i ndershëm me disa parime.

IHera-herës të dukej se kishte dy Berishë në kokën e tij, njërin e donte akoma, atë kur i shërbeu, dhe tjetrin e urrente, atë kur e zhgënjeu. Nuk e di nëse ai është afër së vërtetës, afër asaj që mendojnë armiqtë e tij, miqtë, familja. Unë nuk kisha asnjë emocion edhe pse e pranoj që kurrë nuk më ka ndodhur që një burrë, trim, malësor, i dhunshëm, i zhgënjyer të arrij të nxjerr lot për Tiranën. Ajo që mund të them me siguri është se kjo intervistë me të, hapi një tjetër derë, do thoja, të tranzicionit tonë politik.

Ju që do ta lexoni e ndiqni të plotë këtë intervistë në Dita print dhe Dita on line, do të njiheni me disa ngjarje për të cilat nuk di nëse duhet qeshur apo duhet qarë.

INTERVISTA, PJESA I



M.K: Zoti Haxhia faleminderit që pranuat këtë intervistë, pyetja e parë nuk ka të bëj shumë me ato që kanë karakterizuar vitet ’90 ku ju jeni dëshmitar dhe aktor i disa prej ngjarjeve më kulminante të tranzicionit politik shqiptar. Pra fillimisht dua ta nis me një pyetje që është kuriozitet normal: Çfarë ju solli në këtë cep të botës në Kusadasi (Turqi) një qytet i vogël bregdetar. Si mbërritët këtu?

I.H: Në radhë të parë mirëserdhët dhe unë kam kenaqësinë që intervistën e parë që jap për një media, e jap me ju si gazetare e re, dhe me talent e prespektivë. Vazhdimisht i kam ndjekur nëpërmjet internetit intervistat tuaja, shkrimet tuaja dhe jeni një brez i ri gazetarësh, që jepni shpresë për një media të pavarur, dhe në shërbim të interesave të njerëzve në Shqipëri. Të kthehem tek pyetja juaj; Unë në Turqi kam ardhur përpara 15 vitesh. Në vitin 1999 gjendesha në Tropojë në një kohë që në Tropojë nuk ekzistonte shteti. Pas luftës së Kosovës që përfundoi në vitin ’99, së bashku me familjen me fëmijët, me ftesën e një mikut tim, kam ardhur në Turqi dhe pikërisht në qytetin ku sot po bëjmë intervistën. Nuk kam ardhur me qëllim që të rri gjatë, por për një kohë një mujore ose dy mujore. Pastaj ngjarjet rrodhën në atë mënyrë që isha i detyruar të qëndroja deri më tani. Dhe vazhdoj të qëndroj në Turqi.



M.K: Pse? Patët frikë të ktheheshit pas?

I.H: Pas situatës që u krijua në Tropojë – sepse në atë kohë ishte jashtë kontrollit të qeverisë – pra pas ngjarjeve që ndodhën, por edhe pas venies në kontroll nga qeveria qendrore, për mua ishte e rrezikshme që të kthehesha sepse isha dhe i kërkuar nga policia, nga shteti. Në atë kohë ka pasur një urdhër nga autoritetet e shtetit që kudo të më shihnin, të më vrisnin pa paralajmërim.



M.K: Çfarë kishit bërë që kishte një urdhër të tillë nga qeveria e Nanos në atë kohë?

I.H.: Në atë kohë pra në vititn 1999 ka qenë qeveria Majko dhe jo Nano. Por në fakt ky urdhër ka dalë që në kohën e qeverisë Nano. Si duket, kjo ka ardhur pas ngjarjeve të 12 dhe 14 shtatorit dhe ka qenë si një hakmarrje për atë që ndodhi dhe për atë që bëmë. Për këtë qeveria socialiste kërkoi të hakmerrej ndaj meje që më shihte si personazhin qendror-kryesor, të trazirave dhe të përmbysjes së qeverisë për kohën dy-tre ditore (i referohet grushtit të shtetit në 14 shtator 1998).



Mira Kazhani: Do të flasim për ngjarjet e Tropojës dhe për këto momente të rëndëisshme, ku ju keni qenë dhe ndoshta edhe protagonist kryesor, por doja t’u pyesja: A keni përfituar azil politik në Turqi, sepse ne në Tiranë e dimë se ju keni azil politik këtu?

Izet Haxhia: Jo. Jam arrestuar në vitin 2006 në këtë qytet; është kryer një operacion me urdhër nga Ankaraja. Policët që kanë marrë pjesë në operacion nuk kanë qenë vendas por kanë qenë të gjithë të ardhur nga Ankaraja. Pasi më kanë pyetur kam pranuar identitetin dhe të gjitha të dhënat e mia që jam filani dhe kanë dëgjuar dëshminë time. Kur do më çonin në burgun Ajdin, policët më kanë thënë se nëse është kështu historia atëherë kërko azil politik dhe do të ta japin në Turqi.



Mira Kazhani: Deri në vitin 2006 ishit me dokumente të rregullta?

Izet Haxhia: Jo kam qenë në mënyrë ilegale. Pa asnjë lloj dokumenti. Hyrjen në Turqi e kam bërë me një pasaportë që është përgatit në komisariatin e Tropojës dhe nuk ka qenë me emrin Izet, por kam pasur edhe pasaportën diplomatike që ishte e skaduar sepse qeveria e re të gjitha pasaportat e dhëna në kohën e qeverisë demokratike i kishte nxjerrë jashtë përdorimi. Më kanë thënë që kërko strehim se do ta japin, dhe kur kam shkuar në burg me atë turqishten time kam shkruar dhe një kërkesë drejtuar Ministrisë së Brendshme turke dhe asaj të Drejtësisë ku kërkoja strehim politik. Pas disa ditësh kanë ardhur tre katër veta për të më pyetur dhe në mënyrë të sinqertë u kam treguar çdo gjë. Pas disa javësh më ka ardhur përgjigja e tyre që ishte negative. Më pas, përmes avokatit këtë përgjigje të Ministrisë së Drejtësisë turke e kemi hedhur në gjykatën administrative shkalla e parë që është në Ankara dhe kjo ka vazhduar gjatë. Si përfundim pas tetë vitesh, pra vitin e kaluar më ka ardhur përgjigje negative nga kjo gjykatë. Nuk kam strehim politik.



Mira Kazhani: Nuk ju japin azil politik në Turqi por as nuk i’u ekstradojnë në Shqipëri ku ju pret një dënim i gjatë…Si kështu?

Izet Haxhia: Kjo është ajo që as nuk unë nuk e kuptoj. Unë kam qëndruar në burg rreth pesë vite nga 2006 deri në fund të vitit 2010. Në kundërshtim me të gjitha ligjet ndërkombëtare të ekstradimit, që thonë që një njeri i kapur për llogari të Interpolit, kur vjen dosja nga vendi që e kërkon për tre muaj ose të ekstradohet ose të lirohet. Unë as nuk jam liruar as nuk jam ekstraduar. Ju dini që është kapur dhe një tjetër nga Shqipëria, sic është Aldo Bare që u kap dy muaj para meje dhe ai u ekstradua direkt. Në kohën që kam qenë në burg avokati i tij hyri në lidhje me mua dhe më ka pyetur përmes avokatit tim se cfarë procedurash kam ndjekur unë për qëndrimin në Turqi. Kanë qenë identike procedurat, dhe ai ka kërkuar strehim politik dhe unë po ashtu, por gjykata e tij ka mbaruar ndërsa e imja s’ka mbaruar ende.



Mira Kazhani: Nëse ju ekstradojnë…?

Izet Haxhia: Unë gjykatës i kam thënë që ose më ekstradoni ose më lironi sepse mbajtja ime këtu është një mbajtje peng jashtë çdo lloj rregulli. Përderisa në Turqi s’kam pasur asnjë lloj faji, jam mbajtur jashtë çdo lloj ligji.



Mira Kazhani:Ju tashmë nuk keni dokumente? Si ja beni?

Izet Haxhia: Kam dokumente proviziore, që rinovohen cdo një muaj dhe dy herë në javë paraqitem në polici dhe hedh firmën.



Mira Kazhani: Punoni?

Izet Haxhia: Ligjërisht unë nuk kam të drejtë të punoj, sepse kështu shkruhet në dokumentet e mia. Por jam i detyruar të punoj. Prej dy vitesh e gjysëm jam në një punë këtu. Puna është punë nuk ka rëndësi e rëndomtë ose jo. Unë s’kam turp të punoj, kam qenë dhe në ndërtim. Ndërsa për momentin punoj në një klub nate. Merrem me sigurinë e klubit.



Mira Kazhani: Jeni pak a shumë në profesionin e vjetër…

Izet Haxhia:Është tamam ashtu, ai profesioni i vjetër që nuk na u nda (qesh).



Mira Kazhani: Si është e mundur që një student i mjekësisë vendosi në një moment të caktuar të bëhej truprojë, konkretisht e ish-presidentit Berisha?

Izet Haxhia: Unë kam qenë student i Fakultetit të Mjekësisë dhe nga fundi i vitit të katërt jam përjashtuar pas një sherri që është bërë në konvikt. Ky sherri është bërë mes tropojanësh dhe ka qenë një skenar i organizuar nga Sabit Brokaj, atë kohë Dekan i Fakultetit të Mjekësisë sepse në këtë sherr kanë marrë pjesë edhe njerëz të ardhur nga jashtë, si pjesëtar të gardës, të repartit famëkeq 326. Ne kemi qenë dhe të dëmtuarit dhe të përjashtuarit.



Mira Kazhani: Çfarë bëtë që ju përjashtuan?

Izet Haxhia: Thashë bëmë një sherr..



Mira Kazhani: Çfarë nënkuptoni me sherr?

Izet Haxhia: Na ngacmuan dhe ne u kundërprgjigjëm. Na erdhi një sulm në mënyrë të papritur dhe ne reaguam duke i hedhur ca nga kati dytë ku të dy palët u dëmtuan.



Mira Kazhaniati ndonjë viktimë?

Izet Haxhia: Jo, ca viktime?!



Mira Kazhani: Pse mendoni se zoti Berisha ju besoj sigurinë e jetës së tij?

Izet Haxhia: Ta vazhdoj pak përgjigjen se gjërat janë të lidhura. Ngjarja ka ndodhur në vitin 1989 dhe në atë kohë kishin filluar ndryshimet ne Europën Lindore, kishte rënë muri i Berlinit dhe ngjarjet po trondisnin regjimin komunist në Shqipëri. Njerëzit e ndjenin që do kishte ndryshime. Unë vazhdimisht shkoja nga Tropoja në Tiranë dhe për fatin tim në dhjetor kam qenë në Tiranë. Lëvizja studentore ka nisur me refleksionet në Institituin e Arteve që janë nismat e para kundër regjimit komunist. Më pas është kurorëzuar si përpjekje me levizjen studentore që ka filluar në datat 6-7 dhe është kulmuar më datën 8 dhjetor. Në këtë datë kemi qenë në sheshin para godinave të Institutit të Arteve dhe kemi qenë një numër i madh studentësh, por askush nuk merrte iniciativën për ta drejtuar këtë lëvizje që ishte në pikën e vlimit.

Natën e 8 dhjetorit rreth orës 9 vjen një bashkëpatriot i imi, Azem Hajdari i shoqëruar nag tre veta mes tyre dhe një tropojan që ka punuar operativ sigurimi, Besnik Cerci. Azemi hypën sipër një stoli dhe thotë “unë jam filani, a pranoni që t’ju drejtoj unë?”

Ne atë prisnim, që të vinte dikush të na drejtonte. Azemi në atë kohë nuk ka jetuar në Qytetin Studenti dhe ardhja e tij për mua ishte befasuese, por edhe më erdhi mirë sepse edhe e njihja dhe ishim nga i njëjti qytet. Në datën 9, ngjarjet rrodhën sic dihen. U bë dhe përleshja te sheshi dhe aty kam parë dhe Berishën për herë të parë. Me duket se ka qenë me Kujtim Çashkun dhe Besnik Mustafajn.

Ka ndodhur një skenë që s’e harroj kurrë kur një ushtar i xhenios me një lopatë xheniere donte të godiste Berishën dhe në atë kohë një civil nga të Sigurimit, e kapi dhe e tërhoqi. Më pas ka nisur sulmi i policisë ku u shpërndamë duke filluar dhe arrestimet. Pas orës 5-së kemi qenë në Qytetin Studenti dhe aty ka ardhur Berisha dhe sic tha, vinte nga një takim me Ramiz Alinë. Unë e di se çfarë mund të ketë folur Berisha me Alinë, por siç edhe dihet ai ishte zgjedhur si një tropojan meqë edhe në krye të lëvizjes studentore, ishte një nga Tropoja . Alia i kish thënë, – Shko, qetësoni studentët. Në atë kohë është krijuar dhe ajo platforma mes kërkesave të tjera që do paraqiteshin. Berisha tha se i kishte kërkuar lirimin e gjithë studentëve të arrestuar dhe të dënoheshin fajtorët për dhunën ndaj qytetarëve. Mes këtyre kërkesave, është futur dhe ajo e pluralizmit politik. Me thënë të drejtën, ne s’e kuptonim as si term, se çfarë ishte pluralizmi.



Mira Kazhani: Më vonë si ndodhi që u përzgjodhet si truproja i zotit Berisha?

Izet Haxhia: Kur u krijua PD, pasi u shpall edhe legalisht, ne rrinim fillimisht te godina 15. Në atë kohë rrija dhe flija në një dhomë me Azemin. Kur PD nisi prezantimin dhe organizimin edhe nëpër rrethe, shkoja vazhdimisht me Azemin. Ishte një gjë e re, dicka e panjohur për shqiptarët, ishte ai çlirimi i gjithë asaj shtypjes nga regjimi komunist, ishte shpresa e shqiptarëve, ishim të gjithë entuziast.

Por një ditë Azemi më kërkoi që në mitingje dhe takime të ndryshme të kisha kujdes Berishën. Unë mund të dal e të kujdesem vetë për veten, – më tha Azemi, – por Berisha ka më shumë nevojë, sidomos para gjithë atyre turmave entuziaste që futej mund të përballej edhe me njerëz dashakeq. Ka qenë një sugjerim i Azemit që unë të kaloja me Berishën.



Mira Kazhani: Si ka qenë raporti juaj me Berishën, si ju trajtonte ai?

Izet Haxhia: Fillimisht raporti ka qënë mëse normal. Berisha ka qënë në atë kuptimin një njeri impulsiv, korrekt në disa marrëdhënie. Pas tre-katër muajsh pata një problem me Azemin, ky i fundit shkoi dhe i tha Berishës, që Izeti është rrugaç, është ashtu e është kështu dhe mos e prano më të të shoqërojë. Pata një shkëputje dy tre mujore me Berishën.



Mira Kazhani: Si u riktheve?

Izet Haxhia: Jam rikthyer në shtator të vitit 1991. Në fakt më ka thirrur vetë Berisha përpara kongresit të Partisë Demokratike. Në atë kohë kishin filluar përçarjet mes grupeve në PD dhe grupi që ishte Pashko, Ceka, e të tjerët përdorën Azem Hajdarin si kandidaturë për të mundur Berishën. Nga ana tjetër doli dhe kandidatura e Cekës. Qëllimi i tyre ishte që votat që përkranin Berishën, përkrahnin dhe Hajdarin dhe nga përcarja e votave, fitonte Ceka. Une mendoj se ai kongres ka qenë më demokratiku ndonjëherë që është zhvilluar në atë parti. Azemi mori rreth 12 vota mos gaboj, Ceka dicka më shumë dhe Berisha fitoi me një shumicë dërrmuese.



Mira Kazhani: Pse mendonte Azemi se ju ishit rrugaç?

Izet Haxhia: Azemi i zmadhonte gjërat dhe ato gjëra që nuk i kishte nën kontroll mundohej t’i eliminonte. Sepse përplasja ka ndodhur që ta sqaroj, në kohën pas rrëzimit të bustit të Enverit kur unë kërkohesha nga policia pse kisha marrë pjesë në atë grupin që rrëzoi bustin. Ika në Kavajvë. Ditën që është rrëzuar busti, Azemi nuk ka qenë aty. Më pas ky erdhi në Kavajë për një vizitë se kuptohet Kavaja ishte atëherë qendra e demokracisë. Kur u takuam filloi të gënjente. Thoshte se ai kish qënë aty, madje kryesori. Unë i thashë që nuk është ashtu siç po thua. Ti nuk ke qenë aty kur u rrëzua busti, pse duhet të gënjesh?! Madje filloi të fantazonte, thoshte se ka qenë në një makinë të policisë dhe kishte kapur mikrofonin e Ministrit të Brendshëm dhe se ai i ka thënë policisë tërhiquni. Sepse nga Hekuran Isai në atë kohë kishte një urdhër që policia të qëllonte ndaj qytetarëve por sipas Azemit ai kish nderhyrë dhe e kish zgjidhur këtë punë. Ja, ato fantazitë e tij policeske që ka pasur gjithmonë në kokë.



Mira Kazhani: Do flasim për raportin tuaj me Azemin, por do doja të qëndrojmë pak në familjen Berisha. Raportet me fëmijët e zotit Berisha, gruan e tij Lirien si ishin gjatë kohës kur ju ishit truproja e tij?

Izet Haxhia: Raportet kanë qenë korrekte. Fëmijët kanë qenë të vegjël, vajza ka qenë pak më e rritur. Unë shkoja e merrja në shtëpi edhe gjatë kohës kur nuk ishte President. Kemi shëtitur gjithë Shqipërinë bashkë. Shkëlzeni në atë kohë ka qenë i vogël, por që atëherë ka pasur ato prirjet për luksin, i kishte qejf lekët. Tregoj vetëm një rast që vitin 1997, në muajin Janar e kujtoj edhe datën, në 28 janar, te stadiumi Qemal Stafa ka marrë nga një trafikant droge rreth 30 milionë lireta. I ka thënë që më duhen për një ndërtesën e dajës së tij, që po ndërtonte te Blloku. Atë e njihja, e kisha edhe mik edhe pse nuk e dija në atë kohë që merrej me trafik droge. Emri nuk ka shumë rëndësi sot, po të doni edhe e them. Dua të them se që në atë kohë Shkëlzeni ka pasur qejf lekun. Edhe disa herë ka transportuar nëpërmjet makinës që përdonte familja, edhe heroinë. Dhe aty ka marr shuma parash.



Mira Kazhani: Po flisni për një kohë që ai mund të ketë qenë gjimnazist kam përshtypjen…

Izet Haxhia: Më duket se diku te 17 vjetët ka qenë, mos gaboj…



Mira Kazhani: Gjithmonë nëse këto janë të vërteta… Por a mendoni se ishte në dijeni zoti Berisha?

Izet Haxhia: Nuk e di, nuk mendoj por jam i sigurt për këto që them. Janë mëse të vërteta, le t’i kundërshtojnë.



Mira Kazhani: Pse jeni i sigurt?

Izet Haxhia: Shumë i sigurt. Unë them dhe emrin se te vila e kujt e ka cuar nëse doni?



Mira Kazhani: Po. A mund ta thoni?

Izet Haxhia: Te vila e Landit të Jasharit në Vlorë. Vlonjatet e njohin. Por e njohin edhe më gjerë. Është në Itali ai tani.



Mira Kazhani: Pse i duhej djalit të presidentit të bënte një gjë të tillë, ai kishte gjithë vëmendjen në atë kohë dhe mund të kish njerëz që mund t’ia falnin aq para?

Izet Haxhia: Mund ta pyesni vetë atë. Ai e ka pasur dëshirë lekun. Njerëzit që e kanë lekun si ideal mund të bëjnë cdo gjë që ta fitojnë atë.



Mira Kazhani: Ishte një kohë kur kishit lukse? Ju udhëtonit shumë në atë kohë. Përfitonit nga fakti që ishit afër presidentit, dieta, udhëtime…

Izet Haxhia: Unë kam udhëtuar (jashtë vendit) rreth pesë-gjashtë herë me Berishën. Sepse pas një incidenti që patëm në Crans Montana, kur ktheheshim nga Amerika unë përfundimisht nuk kam udhëtuar më me të. Ktheheshin nga SHBA, vizita e parë e Berishës atje, në muajin qershor, dhe si shqiptarët që dolën nga varfëria ekstreme dhe ajo (Liria) nuk bënte përjashtim nga shqiptarët e thjeshtë edhe pse ishte gruaja e presidentit. Shqiptarët e Amerikës e mbushën me dhurata atë. Pasi mbaruam gjitha takimet në Uashington u kthyem në Nju Jork ku kishim takime në OKB dhe do iknim direkt për në aeroportin Kennedy. Çantat i mbaja unë të gjitha, dietat… Mendojeni, atë kohë, as shef protokolli nuk kishte Presidenti. Asgjë! Unë i mbaja të gjitha, e imagjinon dot? Edhe ajo pyeti për një çantë blu që kishte marrë, një çantë me 20 palë këpucë që kishte marrë atje a ku di gjë unë.. Unë pyeta gazetarët a e keni parë një çantë blu? Ata thanë po, ka ikur në aeroport. I thashë që është në aeroport çanta. Ne hipëm në avion dhe shkuam në Zvicër. Një natë qëndruam aty në Gjenevë dhe kur shkuam te hoteli në Crans Montana më tha mua, që mungon çanta blu. I thashë nuk e di – Ti me the që është në aeroport. – Ndoshta ka ngel në hotel i thashë unë… Unë e di që është nisur.



Mira Kazhani: Kush ju tha që mungonte çanta blu?

Izet Haxhia: Berisha, sepse i thoshte e shoqja. U mërzit shumë për çantën ajo. Berisha më tha mua uli valixhet poshtë, më pas tha ngjiti lart. I ngjita sërish! Uli prapë- më tha. Kur më tha për herën e dytë uli poshtë, ju ktheva: – nuk jam hamall. Ishte diçka që zor e kam mbajt veten. Si duket edhe nga mimika e fytyrës, gruaja (Liria) tha, tamam tamam, nuk ka gjë. Ajo siç duket e pa që u bëra keq dhe kërkoi të qetësonte situatën.

Berisha më tha: Pse e bën fytyrën ashtu? I thashë: Kam 24 orë pa ngrënë. Sepse ne kur shkonim në udhëtime jashtë merrnin 12 dollarë dieta në ditë. Në forumin e Crans Montana në Zvicër një McDonald atje bënte 15 dollarë, unë kisha 12 në xhep dhe rrija pa ngrënë gjithë ditën. -Pse unë do të jap bukë me hangër më tha Berisha? I thashë dietat nuk mjaftojnë. Ai m’u përgjigj:- herë tjetër mos hajde më atëherë! Mos të vish më! I thashë që vetë më ke marrë. Si të duash, nuk vij më. Dhe nga ajo kohë s’më mori në asnjë vizitë jashtë shteti si President.



Mira Kazhani: Tani që i tregon këto histori, si të duken? A nuk janë pak qesharake?

Izet Haxhia: Normal që duken qesharake. Por për kohën kanë qenë normale. Për një shtet si Shqipëria të rreckosur, me arkë shteti bosh, çdo gjë bosh. Ishim të varfër të gjithë. Ka dhe një histori interesante që dua ta tregoj. Kur po shkonim në Bruksel, se përveç se bëja protokollin, mbaja çantat e atyre, mbaja edhe dhuratat që çonim atje. Kjo qe një gjë vërtet komike në Belgjikë. Kur kemi shkuar te mbreti Albert në Belgjikë, në vend që t’i jepte dhuratën e tij, një shpatë të punuar me argjend, Berisha i dha gabimisht një dhuratë për gra. Ishte një rrip mesi për Caterina Lemierr, kryetare e Asamblesë…



Mira Kazhani: Nuk më thatë si i kishit marrëdhëniet me zonjën Liri?

Izet Haxhia: Normale. Zonja Berisha ka qenë një grua e heshtur që në dukje nuk ngatërrohej me asnjë lloj gjëje, por në prapaskenë ka qenë atkive dhe me shumë ndikim te Berisha, me sa kam arritur të kuptoj. Në paraqitje ajo është një grua shumë dashamirëse dhe unë këtë përshtypje kam, por që si ta them nuk është se edhe asaj nuk i pëlqente luksi…



Mira Kazhani: Ju vetë e pëlqenit?

Izet Haxhia: Unë kam mbetur në kohën e komunizimit për sa i përket lekut. Rëndësinë e lekut e kam kuptuar në Turqi, kur kam ardhur këtu. Kam pasur mundësi të bëj shumë lekë por asnjëherë s’i kam bërë. Një shtëpi kam marrë dhe jam i vetmi që e mora me një kredi të gardës. Para dy vjetësh e kam mbaruar. Madje e kanë shlyer njerëzit nga ana e gruas. Një kredi rreth 20 milion lekë të vjetra. Kam dorëzuar shtëpinë e vjetër dhe rreth 13 milion janë paguar nga xhepi. Kjo është pasuria e familjes time në Tiranë.



Mira Kazhani: Jeni bërë i pasur këtu në Turqi?

Izet Haxhia: Sic e shihni vetë. Pasuria më e madhe që kam unë këtu është respekti që kam krijuar te njerëzit, miqësitë që kam krijuar këtu.



Mira Kazhani: E pashë që kishit shumë miq…

Izet Haxhia: Pasuria ime kjo është.



Mira Kazhani: Dua të flasim më shumë për vitet ’90. Shumë njerëz u kujtojnë që ju keni qenë i qetë , inteligjent, pak rebelë po, por që me përfshirjen në politikë u shndërruat në një badigard famëkeq. Pak ditë më parë një kolegia ime në Tiranë më tha ju kishte frikë dhe se në ato kohëra i dukeshit si Herkuli kur ecnit në rrugë. Kaq i vrazhë, kaq i frikshëm keni qenë?

Izet Haxhia: Shqipëria është nj vend i vogël . Thashethemet janë shumë të mëdha. Kuptohet që unë nuk kam qenë një njeri engjëll. Kam bërë gabimet e mija. Si njeri kam qenë pak i dhunshëm, por jo me njerëzit e thjeshtë. I dhunshëm kam qenë me politikanet. Dhe ma merr mendja se pak kam bërë ndaj tyre. Flas për politikanët e dy krahëve.



Mira Kazhani: Kur thua i dhunshëm çfarë nënkuptoni? I dhunshëm verbalisht apo fizikisht?

Izet Haxhia: Fizikisht, fizikisht…! Kam rrahur disa prej tyre.



Mira Kazhani: Kë keni rrahur?

Izet Haxhia: Po ku mbaj mend. Nga ata të PD-së kam rraf. E di si është puna? Në psikologjinë e shqiptarëve vlerësohet gjithmonë forca fizike dhe jo mendja. Të gjithë mendojnë se po të jesh i fortë fizikisht mund të jesh i pranueshëm. S’kemi përdor kurrë mendjen, por forcën. Në një vend të civilizuar duhet të vlerësohet mendja. Dhuna është arkaike, e di këtë.



Mira Kazhani: Pse ishit i dhunshëm ju?

Izet Haxhia: Ajo kohë ashtu ishte. Ka qenë një ndarje ideologjike. Të djathtë e të majtë. Edhe ne për fat të keq u mësuam me urrejtje në atë kohë. U mësuam mos t’i pranonim njerëzit me bindje të kundërtëa, pavarësisht se kishim dal nga një regjim komunist që kishim vuajtur të gjithë. Ne ramë po në atë gabimin që kishin bërë të tjerët. Filluam të dhunonim ata që ishin në opozitë..



Mira Kazhani: Kush u’a frymëzonte këtë?

Izet Haxhia: Kuptohet ideologu ka qënë Berisha. Ai nga një ish-komunist u kthye në një demokrat të tipit fashist.



Mira Kazhani: E dinte ai që ju ishit i dhunshëm me deputetët e PD?

Izet Haxhia: Po e dinte. Kuptohet që e dinte! Nuk e di nëse e mbani mend ju, ka qënë një ministër i punëve të jashtme, Serreqi që në kohën e lëvizjes studentore gjendej në Kanada. Ai vetë ka pas një djalë shumë të mirë dhe ka qënë mjaft aktiv dhe e respektoja. Serreqi u kthye nga Kanadaja dhe edhe atë e thirrën, e më vonë e vunë Ministër të Jashtëm. Por ishte gjithmonë shumë cinik. Më kujtohet një herë që shkuam për vizitë tek Papa. U fut fut Berisha në takim, më kujtohet Papa Vojtila ka qënë atëherë dhe në të tjerët prisnim në paradhomë. Ai (Serreqi) filloi ta tregonte veten më katolik se Papa duke më thënë se edhe pse je mysliman, ti Izet do futesh e do i puthësh dorën Papës. Jo i thashë dorën nuk ja puth askujt. Në atë kohë, ngrihem me nerva dhe nga nervozizmi harrova që me vete kisha edhe pistoletën. Ato rojet zviceriane më panë mue dhe u tmerrun. Më morën dhe më ulën poshtë, morën edhe pistoletën dhe pastaj shkum brenda. I dhashë dorën Papës. Ai më dha nje medaljon që në një anë kishte fytyrën e Papës.



Mira Kazhani: Nuk ja puthët dorën?

Izet Haxhia: Jo jo, nuk ja putha. Dora mund t’i puthet vetëm nanës dhe babës, askujt tjetër në botë. Ky është parimi im!



Mira Kazhani: Po me zotin Serreqi çfarë ndodhi atë ditë?

Izet Haxhia: Kur zbritëm poshtë, pasi mbaroj takimi me Papën, po bisedojshim. Berisha tregonte çfarë i kish thënë Papës. Imagjinoje çfarë hipokrizie: Berisha tregonte se çfarë i kish thënë Papës: “Na shpëtoni nga myslimanët, duam evangjelizmin”.



Mira Kazhani: I kish thënë Berisha kështu?

Izet Haxhia: Po pra, i kish thënë Berisha Papës që na riktheni në evangjelizëm. I kish kërkuar ndihmë Papës për ta kthyer vendin në fenë katolike, dhe e bënte këtë, e imagjinon dot, në të njëjtën kohë kur flirtonte me iranianët, me arabët me sheikët. Në atë çast ndërhyn edhe Serreqi. – E more vesh, i tha Serreqi, Berishës, se çfarë skandali qe duke na bërë Izeti për pak? Shyqyr që nuk kish media.

-Çfarë i tha Berisha?

– Do futej tek Papa me pistoletë. Imagjinoje ta dëgjojnë mediat këtë skandal. Dhe i kujtoi atij se edhe ai që kish plagosur Papën është mysliman.

E pashë njëherë kështu me inat, dhe e mbajta nervin, po ja shënova në xhep atij Serreqit. Më vonë kur shkuam në Amerikë për vizitën e parë të Berishës, prapë filloi te kruhej. Në atë kohë në delegacion ishte edhe Genc Pollo. Genc Pollo nuk e ka duruar hiç Serreqin, kishin rivalitet ata të dy gjithmonë. Në Amerikë kur shkuam më ndikoi shumë sistemi i gjumit. Unë kam qënë shumë i dhënë mbas gjumit, po atje nuk mu desh që ta shoqëroja kudo Berishën sepse siguria amerikane ishte në kulm. Berisha bënte shumë takime, ku edhe nuk merrja pjesë. Dua të them se pistoletën atje ma morën që në aeroport. Amerikanët nuk linin armë me vete.

Tani ky Serreqi, kish vënë re që unë nuk shkoja në shumë takime, dhe kishte thënë:- Nuk po e shoh shumë këtë Izetin. A thu mos ka kërku strehim politik?

Këtë gjë ma thotë Genc Pollo, kështu kështu tha Serreqi për ty. Të nesërmen kishim një takim në Capitol Hill. Por para se të shkonim në Amerikë, Berisha kishte ndrydhur pak këmbën në Kalanë e Krujës, në atë kohë kishte ardhur për vizitë Gillbert. Berisha me atë ecjen e tij karakteriste që nuk e kontrollon shumë, i rrëshket këmba dhe bjen një javë para se të shkonim në Amerikë. Kur po ecnim në Capitol Hill, unë nga frika se mos po rrëshqet sërish i ndenja afër duke e mbajtur pak nga krahu. Kur po futeshim tek dera, që ishin këta kongresmenët amerikanë, unë isha nga mbrapa. Serreqi më tërheq nga xhaketa me një mënyrë injorimi.“Del ti, se do futem unë”! Në atë kohë nuk e mbajta veten dhe i futa një shkelm tek kërciri. Lëshoi një britëm dhe u përkul. Rojet amerikanë hapën sytë, thanë c’bëri ky? Po pastaj u futëm brenda.



Mira Kazhani: Të paska futur në kurth Genc Pollo?! Ju ka shfrytëzuar pak për inatin e tij me zotin Serreqi…

Izet Haxhia: Po ndoshta. Genci, ashtu si dinak që është mundet. Duke ditur edhe temperamentim tim. Plus që e ka provu edhe mbi veten e vet Genci në ‘91-shin.



Mira Kazhani: Çfarë ka provuar ai?

Izet Haxhia: Ka qënë një incident. E ka provue tek paradhoma e kryetarit Berisha, në atë kohë. Ka qënë në atë kohë një ambassador rumun, George Miku, kam pas shumë antipati për të! Pata një përplasje me të. Ai (ambasadori rumun) donte të futej dhe unë pata një përplasje me të. I thashë ka njerëz brenda, prisni. Genci më tha një llaf dhe i dhashë një kështu (lëviz dorën në formë shpulle), një të lëmuar të vogël.



Mira Kazhani: Po pastaj ishit miq?

Izet Haxhia: Jo miq nuk jemi bërë asnjëherë! Nuk na janë pajtu yjet (si i thonë asaj fjalës) me Gencin asnjëherë.



Mira Kazhani: Kë nuk ke rrahur në PD. Nëse ka një emër që e keni dashur, respektuar e mbrojtur gjithmonë, veç Berishës kuptohet?

Izet Haxhia: Një njeri që kam respekt dhe kam patur gjithmonë në PD ka qënë Leka Meksi. Ai ka qënë një zotëri i vërtetë, intelektual. Një burrë fisnik. Njeri i qetë, paqësor, me kulturë, i mençur. Unë mbaj mend kur u krijua PD, kur u mor ai vendimi për të kriju kryesinë e përkohshme në qytet student, që atëherë kam ngel simpatizant i atij njeriu. Pavarësisht gjërave që thonin për të, mua s’më interesojnë.Thonë që ka vjedhur!? Më shumë ka vjedh Fideli Ylli, që ka qënë shoqërues i tij.. Ka vjedh më shumë Fideli, shumë më shumë duke përdorur emrin e Meksit.

Është një histori interesante, si shqiptarë të varfër që kena qenë shkuam një një vizitë në Itali. Ndoshta po kaloj degë më degë por dua ta tregoj këtë histori. Kisha marrë një kostum që shiteshin në pazar, ishte një kostum që ishte nxjerrë nga ato sënduqet e rrobave të vjetra. Pesë mijë lekë kushtonte atëherë më kujtohet. Ishte shumë i mirë ai kostum për kohën. E kisha hekurosur e larë dhe atë kostum kam pas.

Mbaj mend kur shkova në Itali për herë të parë, në një vizitë shkova me dikë nga ambasada për të ble kostum të ri. Kisha vetëm 60 dollarë dieta, po ku kishte kostum 60 dollarë atje. Vështirë se mund të gjeja një kostum me kaq para. Kostumi që unë doja të blija ishte 600 mijë lireta por e morëm falas pas këmbënguljes. E lidha jo pa qëllim se me atë kostum jam vesh jo vetëm unë. Ai kostumi ka histori, një herë ka shku me mu në Amerikë dhe dy a tre herë pa mu. E vishnin të tjerët. Një herë e ka vesh edhe Fideli. Dy të tjerë janë martuar me kostumin tim…



Mira Kazhani: Zoti Haxhia pas gjithë kësaj kohe, a jeni penduar që jeni sjellë keq me politikanët e PD?

Izet Haxhia: Po jam pendue! Për çfarë jam pendue do thoni ju? Jam pendue për një gjë që sikur në 97–tën. Kur të gjithë ishin në dorën time në atë anijën e Otrantos që u mbyt duke marrë jetën e njerëzve të pafajshëm të cilët po iknin për të gjet shpresën nga dhuna, nga terrori i majtë e i djathtë që u kryente në atë kohë; ti kisha mbledh të gjithë bashkë, politikanë të PD e PS ti hypsha në atë anije dhe t’i lija në det të hapur që Shqipëria të shpëtonte një herë e mirë. Kjo është pendesa ime. Ndonjë pendesë tjetër nuk kam!



Mira Kazhani: Cili mendoni se është vendi i zotit Berisha në historinë moderne të Shqipërisë?

Izet Haxhia: Unë nuk jam historian. Por Berisha për mua kur kam qënë student, ka qënë idoli im (idhulli) dhe kjo është arsyeja që unë kam qëndru afër tij. Kur ka qënë pedagog në Fakultetin e Mjekësisë kam patur atë përshtypjen si për një njeri të përkushtum, i zgjuar, i ardhur nga Tropoja që kish arritur me përpjekjet e veta të arrinte deri në një pikë të atillë.

Ne krenoheshim sepse shumë pak tropojanë kishin bërë përpara dhe kishin bërë emër gjatë kohës së regjimit komunist. Kjo është pjesa që i takon Berishës si doktor. Si doktor ai ka qënë i përkushtuar, nga ata mjek që ngrihej në 2 të natës dhe shkonte tek pacientët e tij. Që nuk merrte ryshfet kur shumë profesorë të tjerë të Mjekësisë merrnin ryfshfet dhe i linin pacientët t’i operonin praktikantët. Ai nuk merrte kurrë dhe nuk abuzonte. Ishte nje mjek i përkushtuar. Edhe në atë kohë ryshfeti ishte i përhapur në mjekësi, por Berisha nuk ka qënë i tillë.

Ndërsa Berisha si politikan, nuk e di por ai pasioni e ndryshoi shumë! Thonë që pushteti dhe paraja i ndryshon njerëzit, por unë mendoj që nuk i ndryshon ata me karakter të fortë, por vetëm njerëzit me karakter të dobët. Unë e kam pas ditë për karakter të fortë. Vet faktet treguan që ai ndryshoi! Si njeri ka qënë autoritar, por me ardhjen në pushtet ai u kthye në një autokrat që nuk pranonte asnjëlloj kritike, asnjë lloj konkurence, dhe më e keqja ishte se ai e mbushi PD-në me bashkëpunëtor të Sigurimit të Shtetit. Atë partinë e ëndrrave tona, e shpresës së studentëve të dhjetorit, të intelektualëve që erdhën dhe e mbështetën atë lëvizje shumë të pastër dhe historike, u tradhtuan nga përfaqësuesi kryesor, nga Partia Demokratike. Pse PD? Sepse kjo parti u mbush me njerëz anonim. Me njerëz që nuk kishin asnjë kontribut, u mbush me klanin më të rrezikshëm të Sigurimit të Shtetit dhe fajtor për këtë është Sali Berisha.

 

[Al-Punk]

Mira Kazhani: Pse sipas jush bënte këto zgjedhje Berisha?

Izet Haxhia: Berisha nuk zgjedh njerëz që nuk i përdor dot. Pse vetëm në Shqipëri nuk u hapën dosjet? Sepse këto janë përdorur gjithmonë nga Berisha. Kur dikush sillet urtë dhe i bindet, është shumë mirë më të; nëse dikush ngre kryet me të, ai nis e tund dosjet!



Mira Kazhani: Pavarësisht gabimeve, a mendoni se zoti Berisha pati gjithë vullnetin e mirë për të bërë shtet, por ndoshta thjesht nuk ja doli, për një mijë arsye dhe atë më kryesoren se fundja edhe ai vetë vinte nga një kulturë komuniste? Ndoshta nuk ishte as ai gati për demokracinë dhe për të kuptuar sesi respektohen institucionet e një shteti?

Izet Haxhia: Ne vinim nga regjimi komunist. Nuk u bë ai kalimi i butë nga regjimi. U bë ai kalimi i menjëhershëm, i dhunshëm. Dhe kuptohet jo të gjithë kuadrot e komunizmit ishin të këqinj, ka patur atdhetarë, të ndershëm, po njerëz të tillë u nxorrën jashtë loje.

Shiko sistemin e drejtësisë. Gjëja më e shenjtë e një shteti është drejtësia. Si mund të bëhet gjyqtar një njeri më 6 muaj kurs? Këto janë pasojat që vijnë për mosndërtimin e shtetit. Çdo gjë fillon e mbaron tek drejtësia. Ajo u duhet të gjithëve. Mu ka dash mue, nesër të duhet ty, i duhet nesër Berishës, Ilir Metës, Ramës, të gjithëve.

Një drejtësi me njerëz të kapur nuk është drejtësi. I kapuri, sot të mbron ty dhe nesër të shet. Dhe sigurisht nuk them që të gjithë janë të korruptuar. Ka edhe njerëz të ndershëm, profesionistë, por them se duhet pastruar nga e keqja, drejtësia.



Mira Kazhani: Do të flasim për drejtësinë dhe dosje të rëndësishme të saj që lidhen edhe me ju, por nuk m’u përgjigjët: A kishte Berisha dëshirë për të bërë shtet? Ju keni qenë afër tij, keni dëgjuar kur fliste në telefon, kur takonte njerëz. Mundet kaq gjë ta keni kuptuar!

Izet Haxhia: Shiko, vetë fakti që shteti u shemb ashtu si u shemb në 1997, tregon shumë. Edhe në Uganda e Ruanda, shteti nuk ka falimentu plotësisht nga një konflikt civil. Në Shqipëri ndodhi ama. Simboli i një shteti që ekziston është burgu. Shqipëria në ’97-ën ka ndenjur një muaj e sa pa burg. Burgu është mjet ndëshkimi, po tregon që në atë vend ka shtet, rregulla, ligje.

Unë mendoj se kanë patur mundësi që ta mbajnë shtetin, por është bërë me qëllim. Sot kur i mendoj me mendjen time… Në atë kohë nuk mund të gjykoje në mënyrë të shëndoshë, aq më tepër me një njeri që i kishe besuar. Por dëmi më i madh që Berisha ka bërë, është shkatërrimi i shtetit. Me qëllim pa qëllim, këtë s’e di, por nuk ka dashur të bëjë shtet.

Në Shqipëri ekzistonin klane, por jo shteti. Klanet në dukje ziheshin me njëri-tjetrin, por pas krahëve flisnin dhe binin në marrëveshje me njëri-tjetrin, për të nda pronat, lekët, postet. T’ju jap vetëm një shembull. Në ’97-ën kur po krijohej qeveria e Pajtimit Kombëtar, ata takoheshin dhe mendonin si të ndanin poste. Më kujtohet Kurt Kola, Neritan Ceka e ca të tjerë. Mbaj mend shumë që kur i çonim me makinë te shtëpia, të thonin se çfarë posti kishin kapur. Politika shqiptare kjo është.



Mira Kazhani: Berisha çfarë thoshte në atë kohë?

Izet Haxhia: Berisha dihet, është fajtori kryesor. Në atë kohë ndodhi një revoltë. Lekët i vodhi qeveria, apo dikush tjetër, unë këtë nuk e di kush i ka vjedhur, se s’jam as prokuror e as hetues. Por aty ishte një revoltë popullore. Gjëja e parë që ai duhet të bënte ishte të dorëhiqej, të mos zgjidhej President. Kur po shihte se vendit po i vihej flaka, çdo politikan atdhetar që e do popullin e vet, vendin e vet, gjëja më e parë që duhet të bëjë është dorëheqja. Kjo është demokracia, do e lirosh kolltukun, jo t’i ngjitesh nga mbrapa. Po kjo është fatkeqësia e shqiptarëve, që këta nuk dinë ta lëshojnë kolltukun.



Azem Hajdari dhe Izet Haxhia

Mira Kazhani: Çfarë roli keni patur ju zoti Haxhia në konfliktin e ‘97-tës?

Izet Haxhia: Do ju them një gjë interesante për pikënisjen e konfliktit, sepse gjithmonë është kujtuar se ai nisi nga Vlora. Në fakt ka nisur në Lushnje, edhe në ’91-in, edhe në vitin ‘97. Revolta e parë kundër shtetit ka nisur në Lushnje. Lushnjarët i mbajnë për njerëz të qetë e të urtë. Por po ju them se në ’91-in reparti famëkeq 326 që ka ngrënë dru, ka ngrënë në Lushnje. Edhe forcat e sigurisë së Berishës herën e parë që kanë ngrënë dru, e kanë pas në Lushnje.


Mira Kazhani: Po si shpjegohet?

Izet Haxhia: Dëgjo, shtypja aty ku është më e madhe, edhe zemërimi aty është më i madh. U bë një raprezalje e madhe edhe pas marrjes peng të Tritan Shehut në Lushnje. Më kujtohet kur po shkonim për të bërë një miting në Lushnje. Kuptohet, në një sallë të mbyllur rreth 300-400 veta. Berisha mori zemër dhe kur dolëm, pamë që ishin mbledhur jashtë shumë njerëz. Aty kam parë atë zemërimin e njerëzve, urrejtjen.

Kuptova që qeverisja jonë kishte marrë fund. Berisha vdiste për turmat dhe u bë gati të shkonte drejt tyre për t’i takuar. I thashë të mos shkojmë se janë të revoltuar, por ai kur shihte turma e humbte veten dhe u nis drejt tyre. Kur ja nisin sharjet, gurët, etj. Mezi e kam marrë dhe e kam futur në makinë. Aty pashë që shteti kish marrë fund. Ajo urrejtje ishte kthyer në një uragan kundër nesh.



Mira Kazhani: E kuptoi këtë edhe zoti Berisha?

Izet Haxhia: Nuk e di. Duhet ta ketë kuptuar. Por ai e kuptonte dhe s’e kuptonte njëkohësisht.



Mira Kazhani: A ka meritë Berisha që ndryshe nga Fatos Nano i cili iku në 1998, ai qëndroi në Presidencë, nuk u arratis?

Izet Haxhia: Në atë kohë kur po krijohej qeveria e Pajtimit Kombëtar, në kohën e negociatave vazhdimisht vinin informacione, do vijnë nga Vlora, do sulmojnë Tiranën, kështu përhapej paniku. Të gjitha ata, politikanët e PD, me ministrin e Mbrojtjes, me të Brendshmin, të gjithë morën arratinë. Kulmi i kësaj revolte ka qenë nata e 13 marsit. Që është një pikë kthese, ma merr mendja mue në historinë e Shqipërisë. Fillimisht Berisha tha se do t’i shtypë revoltat dhe u mblodhën gjitha ata njerëz në mbështetje të tij. Vëllai im ishte komandant me vullnetarët dhe po prisnin në Fier. Pastaj me një urdhër të beftë, tërhiqen dhe këtu njerëzit që kishin ardh për të, u zhgënjyen.

Në 13 Mars, përfundimisht shteti shqiptar mori fund. Atë ditë 4 vëllezërit e mi më thanë “çdo gjë ka marrë fund, ikim e shohim punën tonë”. Jo, u thashë, Berishën nuk e le. Po Berisha na tradhtoi, na shiti – më thanë ata. Jo, u thashë, sikur i fundit të mbetem, do qëndroj me Berishën. Edhe për hatrin tonë, kanë ardh me qindra vetë që ka mbledhur vëllai im dhe unë, dhe vendosëm të mbronin Tiranën, Presidencën se vetëm ajo qendër kishte mbet. Atë ditë, rreth orës 5 pasdite më duket, kam parë pas Presidencës një autoblind. Pyeta ç’donte ai mjet aty dhe më thanë që Presidenti po ikën. Ku do ikë? – pyeta unë. Do ikë më thanë, ka rregullu një vilë atje në Laç, më duket se ishte dikush me mbiemrin Ulaj, s’di si e kishte emrin ai, më duket se Bashkim, ka qenë një doktor që kishte një vilë trekatëshe në Laç.

Kam shku e jam fut në zyrën e Berishës. “Çdo gjë mori fund”, më tha ai. Si mori fund? – i thashë unë. Shqipëria mori fund, tha ai. Në atë kohë familja e tij ishte e sigurt. Liria ishte në një bazë të sigurt, djalin dhe vajzën e mbesën, bllokuam tragetin për Itali dhe i nisëm. I thashë që gjithë njerëzit e tu, ata me të cilët drejtove, u larguan si minjtë. Ti ku do me shku, i thashë. Ti kërkon të bësh një hap, këtu do vritesh. Ne mbledhim njerëz që ty të të mbrojmë dhe ti do të largohesh? Asgjë s’ka marrë fund. Kur të vritemi ne të gjithë, atëherë do ketë marrë fund dhe ik ku të duash. Atëherë ai është mbyllur në zyrë.

Pak më vonë erdhi Agim Shehu që tha se tanket po sulmojnë Tiranën. E përzura edhe atë nga Presidenca, sepse të gjithë vinin për të përhapur panik. Atë natë jemi sulmuar të gjithë dhe u jemi kundërpërgjigjur atyre që sulmonin Presidencën. Berisha ndërkaq kërkoi një armë. “Më sillni edhe mua armën, se edhe unë do qëlloj”, tha ai. Nuk ke nevojë për armën i thashë. Nuk do vijë deri tek ty ajo punë, sa kohë jemi ne këtu.



Mira Kazhani: Dinte Berisha ta përdorte armën?

Izet Haxhia: Po të gjithë që vijnë nga komunizmi dinë të përdorin një armë, kanë ditur edhe gratë. Ka ditë edhe ka qenë i majtë, Berisha gjuan me të majtën.



Mira Kazhani: E keni parë?

Izet Haxhia: Më duket se njëherë kur po shkonim për Tropojë kemi bërë qitje.



Mira Kazhani: Çfarë ndodhi në raportet e zotit Berisha me Amerikën?

Izet Haxhia: Fillimisht Berisha ishte i zgjedhuri i Amerikës, përderisa e sollën në pushtet në ’92-in, fillimisht me lobin shqiptar, nga Elez Biberaj etj. Por rasti i parë i thyerjes së marrëdhënieve të Berishës ishte rasti i Omonias, i arrestimeve që u bënë në jug për futjen e armëve pa leje. Në atë kohë kish ardhur në Shqipëri një ambasador në pension, Richard Shifter, i cili është përdorur gjithmonë nga amerikanët për zgjidhjen e konflikteve në zona të vëshira. Ai ka qenë ndërmjetësues edhe në Kili, mes diktatorit Pinoçet dhe qeverisë amerikane, që çoi në dorëheqjen e Pinoçetit. Ishte një njeri me shumë ndikim në Departamentin e Shtetit. Në atë kohë ai vjen, por Berisha nuk e pret. Aty nisi thyerja me Amerikën.


Mira Kazhani: Pse nuk e priti? Me çfarë argumenti?

Izet Haxhia: Nuk e di. Duhet pyetur Berisha. Diçka duhet të ketë pasur në kokën e tij. Më pas thyerja përfundimtare ishte me zgjedhjet e vitit 1996, kur kuptohet, me kontributin e të gjithëve ne, opozita u shtyp, nuk u la të bënte fushatë.

Dhe po ta flasim drejt, edhe të kishte bërë fushatë në atë kohë opozita nuk do fitonte, sepse shqiptarët ishin të kënaqur me firmat piramidale. Si pak dembelë që janë, të gjithë ishin të kënaqur sepse ishin mirë ekonomikisht. Në atë kohë kishte bum ekonomik në vend, nuk kishte askush arsye të ndryshonte qeverisjen. Por thyerja ishte e madhe sepse të mos lejoje opozitën të hynte në disa qytete nuk ishte pak, ta shtypje atë. Mentalitet i atëhershëm, mentalitet i gabuar shumë, që i përket jo një shteti demokratik, por vendeve diktatoriale.



Mira Kazhani: Po pse duhet ta shtypnit opozitën, kur fitorja ishte e sigurt për partinë në pushtet, PD-në. Pse një sjellje e tillë?

Izet Haxhia: Po sa më tepër pushtet të kesh, njerëzit i rrëmben ajo grykësia. Mundohesh që të dobëtin ta shtypësh, ta eleminosh. Kjo ishtë ajo psikologjia e shqiptarëve të rritur me dhunë, të shtypur.



Mira Kazhani: Ka shumë skenarë për ’97-ën, po ju cilin besoni?

Izet Haxhia: Firmat piramidale që dihet kush i stimuloi, paratë e pista dhe tërheqja e menjëhershme e këtyre financave për ta çuar vendin në kolaps total. Doli më vonë në skenë se kush i tërhoqi paratë dhe solli rrëzimin e tyre. Kushdo që e ka bërë, e ka ditur dhe ka qenë pjesë e një skenari për të mbërritur tek viti ’97 (jashtë kamerës Haxhia foli për përshirje të shërbimeve sekrete greke të cilat sipas tij kishin interes në destabilizimin e Shqipërisë). Sepse njerëzit vetëm për një gjë mund të ngriheshin, për paratë.

Me mungesën e demokracisë ishin të mësuar dhe as që e njihnin mirë. Shqipëria ishte pa liri. Kishe media të pavarura të cilat shtypeshin, gazetarë që dhunoheshin dhe futeshin në burgje, televizion e radio të pavarur nuk ka pas. Bumi i tyre është bërë pas viteve 2000 më duket. Edhe kjo intervistë e imja me ju është produkt i kësaj lirie dhe pavarësie.

Mira Kazhani: Ju besoni që ka media të pavarur në Shqipëri tani?

Izet Haxhia: Po ashtu besoj. Nuk them se ka pavarësi të plotë, por është më mirë sesa ka qenë.


Mira Kazhani: Frikë që do më rrahë ndonjë truprojë e një politikani, nuk kam, me thënë të drejtën…

Izet Haxhia: Ah ma hodhe mua këtë. Po e pranoj që kam rrahur edhe gazetarë. Ke të drejtë!



Mira Kazhani: Keni bërë gabim?

Izet Haxhia: Ka ndodhur, por është diçka që s’e kthej dot mbrapsht. Të dhunosh njeriun e fjalës së lirë është gabim i madh, kuptohet. Por mentaliteti i kohës i tillë ishte.



Mira Kazhani: Roli i Azem Hajdarit në ‘97-ën cili ka qënë?

Izet Haxhia: Azemi në atë kohë ka qenë i tërhequr. Iu bë ai përjashtimi dhe fillimisht bënte ato grevat. A ju kujtohet, kur donte me djeg veten? Më tregoi dikush që kishte marrë shishen e benzinës dhe thoshte “do djeg veten”. Njëri i kish thënë: Të jap unë shkrepësen, po deshe ndize vetë. Ishin ato show-t e tij që bënte.

Aty ka patur një spekulim në media. Atë ditë kam qenë me vëllain e Mirit të Xhikes duke bërë një shëtitje me makinë, se na kishte ardhur një mik. Kur kaluam nga stadiumi Dinamo, pashë një grup tropojanësh me hunj e hekura në duar. I pyeta, çfarë ka ndodhur? Më thanë, do vijë Azemi të bëjë miting dhe do e rrafim. Ku ndodhet, u thashë. Tek Ujëvara, më treguan ata. Nuk e dija që kishte kamera, por sigurisht që nuk doja që me një njeri që kam kaluar vite dhe kam një të shkuar, të bëhej ajo figurë, tropojan me tropojan. Se në përgjithësi ne tropojanët jemi të përdorur shumë.

Pashë forcat e policisë që talleshin me Azemin. I thashë Azemit, çfarë je duke bërë? Po fëlliq veten. “Jo”, më tha, “unë jam kundër qeverisë, unë kështu e ashtu”. Ore s’ka lidhje kundër qeverisë a kundër Salës, nuk më ka çu Sala këtu, kam ardh vetë me inisiativën time, – i thashë. Dhe e kam marrë si me gjysmë forcë dhe e kam futur në makinë. Hajde shkojmë e pimë kafe e i sqarojmë këto gjëra. Unë thjesht e kam shpëtu nga druri që do hante atë ditë, nga ata tropojanët që tash bërtasin: O Azem, o hero.



Mira Kazhani: Si e shpjegoni që zoti Berisha nuk e përfshiu kurrë Azem Hajdarin në poste të rëndësishme. Si shpjegohet ai raport dashuri-urrejtje mes tyre.

Izet Haxhia: Ju siguroj që kurrë s’ka patur dashuri mes tyre. Azemi gjithmonë është munduar që t’i pëlqejë Berishës. Dalja si kandidat për kryetar partie në ‘91 krisi raportin mes tyre. Hajdari ishte njeri i përdorshëm, e përdornin. Kundër Berishës dhe të tjerëve.

Mira Kazhani: Kush e përdorte atë?

Izet Haxhia: Klane të ndryshme e kanë përdorur, sepse ishte i predispozum vetë. Asnjëherë se ka dashur Berisha Azemin, dhe anasjelltas. Vetëm një fakt po ju them, pas plagosjes në Parlament i shkuam për vizitë në shtëpi Azemit. Pas dy muajsh ishte kongresi i PD në ‘97 dhe Azemi më tha mua: “Unë do të vendos kandidaturën për kryetar partie dhe dua të më përkrahësh”.

Në asnjë mënyrë, i thashë. Mos e bëj atë gabim. E ke provu njëherë, mos e bëj më. Pavarësisht se ai tek Berisha sillej ndryshe, i thërriste Marshall. Por gjithmonë ai priste momentin e caktum që të hakmerrej për gjithçka me të.

Në ’92-in kur kemi fituar zgjedhjet, tregonin si batuta por janë të vërteta. Azemi kishte mbledhur ish shefa të policisë, sepse ka pas lidhje shumë të forta në kohën e regjimit komunist me policët e shtetit, Sigurimin. Gjithmonë me ata rrinte. Azemi kur ka qenë student, ishte i vetmi student që kam dëgju unë që mbante pistoletë me leje. Nuk e di për çfarë shërbimesh mund t’ja kenë dhënë, por e kishte me leje. Tani në vitin 1992 Azemi ndante poste sepse ishte i sigurt që do të bëhej Ministër i Brendshëm.

Por fatkeqësisht apo fatmirësisht, këtë s’e di, ai nuk bë asnjëherë, nuk arriti ta realizojë atë ëndrrën e tij. Berisha nuk e zgjodhi atë. Edhe në ‘97 pas ikjes së Behlul Çelës, edhe aty ka kërkuar të bëhet Ministër i Brendshëm, prapë nuk e bëri që nuk e bëri Berisha.


Mira Kazhani: Pse nuk e bëri?

Izet Haxhia: Nuk ka patur besim ai. Asnjëherë!



Mira Kazhani: Ju si mendoni? Si do ta kish bërë ai Ministrin e Brendshëm. Do kish qenë më i sigurt vendi me zotin Hajdari?

Izet Haxhia: Në asnjë mënyrë. Tani, ne themi për njerëzit që kanë vdekur vetëm fjalë të mira. Por më duhet të flas të vërtetat. Azemi ka qenë njeri i guximshëm. Ka qenë i shkathët, ka qenë nga fundi edhe orator, mësoi të fliste, u poq si politikan.

Por ka pas shumë vese. Vese morale dhe shumë gjëra që s’dua t’i flas. Ka qenë i lidhur me trafikun e drogës. Nuk e di nëse keni dëgjuar për rastin e Mirush Matit, i cili është vrarë në Moldavi. Kanë qenë ortakë bashkë me Azem Hajdarin, që kanë bërë trafikimin e heroinës nëpër Shqipëri, bashkë edhe me një person tjetër nga Fieri që s’po ja them emrin. Dhe vrasja e këtij Mirush Matit nuk është ordinere, por është për ndarje pazaresh.

Edhe personin unë e di, dhe e them. Ka qenë një Fazlli Ballkan, me origjinë shqiptare. Ai ka qënë furnizuesi i këtyre, i linjës së trafikut të drogës. Është marrë me kontrabandë nafte. Azemi ka qenë pas ’97-ës, drejtuesi i linjës së tritolit. Shumë hedhje në erë që janë bërë, kanë qenë direktivat e tij. Berisha i dinte këto dhe e dinte gjithashtu që ai ishte i pakontrollueshëm. Azemi u doli jashtë kontrollit atyre që e sollën në krye të Lëvizjes së Studentëve, ashtu do i dilte jashtë kontrollit edhe Berishës dhe njeriu i parë ndaj të cilit do hakmerrej, do ishte Berisha.



Mira Kazhani: Kisha menduar t’ju pyes nëse i besoni akuzat se zoti Hajdari ka qenë pjesë e agjenturave etj, por edhe i lidhur me klane kriminale. M’u duk se gjatë fjalës tuaj ju aluduat për diçka të tillë.

Izet Haxhia: Sa për grupet kriminale, ka patur lidhje me shumë grupe kriminale. Mund t’ju tregoj një histori në fillim të viteve ‘90. Ka qenë një Gaz Muça, i fortë atëherë. Azemi doli e foli kundër tij në parlament, dhe në darkë takohej me të, bënte bisedime dhe i thoshte “e thashë për kështu e ashtu”. Azemi ka qenë i atillë.

Sa për agjenturat e huaja, unë këtë s’e di se nuk jam i shërbimeve sekrete. Por di një rast. Në kohën e luftës së Kosovës, janë vra dy persona. Ka qënë shefi i logjistikës UÇK-së me qendër në Tropojë. Një burrë i mirë, patriot shumë i madh, dhe që e njihja personalisht, Ilir Konushevci, është vra megjithë doktor Hazir Manen. Këtu është një fakt interesant, sepse personat që kanë marrë pjesë në pritë… nëse e mbani mend pas ish Muzeut të Enver Hoxhës ka qenë një dyqan qoftesh me një kosovar. Ai ka qenë një agjent i shërbimeve sekrete jugosllave. Aty Azemi shkonte shpesh dhe aty është bërë takimi me këta personat që kanë marrë pjesë në pritë. Sepse kush e ka ditur atë udhëtimin e atij atë ditë, me armët që çonin për UÇK-në? Është bërë prita dhe fatmirësisht një person ka mbet i gjallë, dhe historia nuk mbeti një enigmë.

Këtu historia është shumë interesante sepse në gusht të ‘98-ës në gazetën “Rilindja” ka dalë një shkrim me firmën e Afrim Krasniqit, ku shkruante: “Tropoja mes Nanos e Millosheviçit”, dhe në këtë shkrim akuzoheshin Haklajt sikur kishin vrarë këtë Ilir Konushevcin (me pseudonimin Mërgimi) megjithë Hazir Manen. Në atë kohë vëllai im Isamedini me Halil Haklajn, janë kapur në Gramsh me 15 kallashnikovë, me akuzën e trafikut të armëve. Se çfarë trafiku armësh po bënin ata, më 15 copë automatikë kallashnikov kur në gjithë Shqipërinë armët ishin sheshit, po nejse.

Në atë kohë plaku i Haklajve ka ardhur në Tiranë për të takuar Afrim Krasniqin, se si ishte e mundur që ai e kish thënë atë gjë. “Afrim Krasniqi ka qenë familje bajraktarësh të Nikaj Mërturit, me tradita”, -më tha Muharremi, “si ka mundësi ta ketë bërë këtë për ne? Ne kemi miqësi me ata”.

Ta gjejmë, i thashë, dhe ta pyesim si është puna. Mesa kujtoj unë tek Hotel Dajti është takue, kanë folë dhe Afrim Krasniqi i ka thënë kështu Muharrem Haklajt: “Shkrimin e kam bërë me direktivën e Azemit, unë kam hedhur vetëm firmën”. Ai më kërkoi ta takoja me Azemin. Në atë kohë nuk flisja me Azemin dhe i thashë që nuk e ndërmjetësoja dot atë takim, por i sugjerova të shkojë tek selia e PD se aty me siguri do ta thirrte vetë ai. Janë takuar dhe kur ka dalë nga takimi, plaku i Haklajve më tregoi se çfarë i kish thënë Azemi në zyrë.

“Djalin nuk ta kam vrarë unë, por djalin ta ka vrarë ai që është në katin e dytë aty tek zyra e cepit”. “Ja ka fut kot”, i thashë unë plakut të Haklajve, “nuk ka dorë Berisha në vrasjen e djalit tuaj”.

Haklajt më besonin mua, e dinin që nuk gënjeja. Unë jam mundue që mos ta nxis këtë problem. Sepse kur është vrarë vëllai i parë i Haklajve, unë kam qenë në Fier dhe të nesërmen Azemi kishte një takim në Fier. Pas një takimi atje, kemi dëgjuar se në qafën e Luzhës është vrarë filani. Ka qenë paradite, ndoshta ora 9 ose 10. E kam ndjerë dhe thashë me vete se këta që e kanë bërë këtë vrasje, i kanë vënë flakën Tropojës. Kur shkova dhe i thashë Azemit kështu, ai reagoi shumë i qetë. “Ça ka dashtë atje”, tha Azemi. Kjo është një gjë shumë e rëndë, i thashë unë atij, në Tropojë do fillojë lufta. Nuk i bëri përshtypje. Kisha atë ndjesinë që e dinte, apo ndoshta nuk e dinte. S’e di… Unë besoj se kushdo që bëri atë vrasje, ishte me qëllim shkatërrimin e Tropojës.



Mira Kazhani: Mundet të ketë qenë Azem Hajdari një protagonist, porositës, urdhërues, i përfshirë në këtë vrasje? Dyshoni?

Izet Haxhia: Këtë nuk mund ta them me garanci. Por tensionet mes familjes Haklaj dhe Hajdarit kanë nisur në vitin 1991, sepse nuk e ka përmendur askush deri tani. Një vëlla i Azemit që është më i madh sesa Azemi, sa ishte krijuar PD, ka qenë i pirë dhe ka shkue e ka sha një çun xhaje të këtyre Haklajve. E ka sharë mbarë e mbrapsht.

Pastaj Fatmiri, Shkëlqimi e këta e kanë rrahur keq vëllain e Azemit, i cili ka ndenjur 3 javë në spital me fraktura. Aty ka nisur edhe armiqësia mes tyre. Plus që është edhe rasti i tragetit në Fierzë, kur Feriz Kërnaja ka vrarë Isuf Halucën. Aty është edhe diçka enigmatike. Ai kur është vrarë, mbante veshur pardesynë e bardhë të Azem Hajdarit. Isufi ka qenë miku i Azemit. Isufit nuk guxonte t’i ngrihej njeri kundër atje, çfarë të thoshte ai, bëhej. Isuf Haluca ka qenë një antikomunist, ka bërë burg, ka vuajtur por ishte një njeri që e respektoja.



Mira Kazhani: Ndalemi pak tek vrasja e Shkëlqim Haklajt; ajo që thoni se është edhe pikënisja e gjakderdhjes në Tropojë…

Izet Haxhia: Ai që e bëri atë vrasje i vuri flakën Tropojës. Futja e kësaj vëllavrasjeje ishte shkatërrimi i Tropojës. Unë nuk e di se kush e ka bërë, unë kam patur miqësi edhe me ata që janë akuzuar, dhe me ata që janë vrarë. Nuk e di kush e bëri.

Kur kam shkuar për ngushëllim tek Haklajt, ka qenë vëllai i madh Hamdiu, dhe Halili, dhe ata thanë kështu: PD-ja, Sali Berisha na ka vra djalin. U thashë që nuk është e vërtetë, që nuk e besoja këtë gjë. Po të kishte dash me ju vra, ju vriste.

Në rrëmujat e ’97-ës një grup operativ i SHIK-ut që ka qenë i lidhur me Xhahit Xhaferrin, etj, ka ardhur dhe ka thënë se është një grup i rrezikshëm nga Tropoja, Haklajt, për të cilët kishin urdhër t’i vrisnin. Dhe u thashë në mënyrë absolute Jo.

Kjo ishte përgjigja ime, por që ja vura edhe Berishës, se nuk doja që ata të kishin këto dyshime. Ndërsa për Azemin, ju tregova që atë ditë ka qenë në Fier. Sa u është mbushur mendja nga unë, nuk e di, por ata prapë e kanë pas atë dyshimin se vrasja e tyre ka ardhur nga PD.

Dua të them se pala tjetër (i referohet qeverisë së majtë, M.K) e ka nxitur gjithmonë këtë konflikt. Një nga njerëzit më negativë që i ka nxitur këto konflikte ka qenë shefi i Shërbimit Sekret, Fatos Klosi. Ai ka një rol shumë negativ tek ngjarjet e Tropojës. Ka qenë palë.



Mira Kazhani: Po zoti Berisha kishte këtë interes? Ai ishte edhe ai palë për këtë konflikt?

Izet Haxhia: Zoti Berisha më vonë është bërë palë. U bë kundër Haklajve. U bë palë me ata që ekzekutuan Haklajt, me në krye Anton Gjergjin.



Mira Kazhani: Pse ishte kjo marrëdhënie e Berishës me Haklajt dhe çfarë e shtynte një President të hakmerrej me disa 20-21 vjeçarë, të kishte probleme me ta?

Izet Haxhia: Kjo është një pyetje shumë e drejtë. Unë e kam pyetur vëllain e madh, Hamdiun. Ai më pat thënë që Berisha na urren neve. E kisha pyetur se pse duhet t’i urrente? Ju s’keni patur ndonjëherë ndonjë konflikt.

Hamdiu më tha se gjatë kohës që ai kishte qenë student në Kamëz, ka pas një histori dashurie me kunatën e Berishës. Që në atë kohë ai e ka njohur personalisht Hamdiun që atëherë ka nisur ajo urrejtja e tij. Ndoshta? Por kështu e shpjegoj faktin që Berisha është munduar t’i zhdukë ata qëkur ishte president.

Mira Kazhani; Si t’i zhdukë, t’i eleminojë? Berisha? Çfarë kishin bërë ata?

Izet Haxhia: Po po, kuptohet, qeveria e zotit Berisha, me urdhrat e tij. Dhe po ta them ty tani, se atyre në atë kohë nuk ua thoja se nuk doja të nxisja konfliktin, por e tregon vetë historia. Hamdiu ka kryer një vrasje që nuk duhet të kryhej në 1991 për një sherr, tek vendi i quajtur “Vorri i mirë” në Shkëlzen. Dhe me këtë rast edhe vëllezërit e tij që kanë qenë pa asnjë faj, janë futur në këtë kalvar për 5 vjet në mal.

Pastaj është diçka interesante që është e pazgjidhur. Pasi është mbyllur çështja dhe Hamdiu ka marrë pësipër krimin dhe këta kanë dalë në lirim, vëllai Shkëlqimi ka ardhur në Tiranë me pistoletë dhe e kanë futur në burg për armëmbajtje pa leje.

Në atë kohë Fatmiri vjen e më kërkon. Nuk e njifsha atëherë, se ka qenë më i vogël. Në orën 6 të mëngjesit vjen një djalë me flokë të gjata tek dera. Jam filani, Fatmir Haklaj. Bujrum, i thashë unë, çfarë keni? Vëllain tim, Shkëlqimin, e kanë kapur me pistoletë. Ndoshta është në dorë të atij Prelë Martinit, ai mund ta lirojë. I thashë që do shkoja të flisja me të.

Shkuam dhe folëm të dy me Prelë Martinin. Por Prela i tha, kaq ta bësh dhëmbin se nuk do ta liroj vëllain tënd. Dhe më vonë, pas 15 ditësh, hidhet në erë shtëpia e Prelë Martinit. Këtë atentat e ka bërë Fatmir Haklaj, unë e di; dhe ndihmësi i tij ka qenë një njeri që mori poste në qeverinë Berisha, Dem Dollapi ka qenë shoqëruesi i tij atë ditë në makinë. Ai ka qenë servili i Haklajve, që ruante lopët.



Mira Kazhani: Çfarë karakteri ishte Fatmir Haklaj? Thuhen përshkrime kontradiktore për të. Hero apo kriminel?

Izet Haxhia: Pas ngjarjeve të Tropojës kemi ndenjur shumë bashkë. Fatmiri fillimisht ka qenë një djalë me ato virtytet e malësorit që ka trashëguar nga gjyshërit e tij, një djalë i qetë, trim, ka qenë i besës, por që fatkeqësisht vrasja e vëllait të tij, Shkëlqimit që e kishte si binjak, e shndërroi në një kriminel përbindësh. Filloi të vriste njerëz pa faj, për variacion.



Mira Kazhani: Kur e keni takuar për herë të fundit? Keni biseduar me të për këto ngjarje?

Izet Haxhia: E kam takuar një ditë para se të vija në Turqi. Pimë një kafe afër spitalit. I thashë që të bënin kujdes, sepse ishte koha kur misioni i OSBE u tërhoq nga Tropoja, pas vrasjes së dy përfaqësuesve të saj. Tërheqja e tyre nga ajo zonë, është sinjal që aty do të ketë ndërhyrje të dhunshme me qëllim për ta vënë nën kontroll.

Sepse Tropoja ishte jashtë kontrollit të qeverisë qëndrore. I këshillova të kishin kujdes dhe të tërhiqeshin tek shtëpia e tyre në fshat. I tregova që unë do të shkoja në Turqi, por që do kthehesha. Më tha se nuk do shiheshim më kurrë bashkë. A të them një gjë, më tha, dëgjo: “Jam bërë kriminel, fatkeqësisht. Nuk jetoj dot pa gjak. Nëse nuk shoh të derdhet gjak, pëllcas!”

Në atë shkallë kishte arritur. Vrasja e pabesë që iu bë vëllait të tij, e çoi atë në atë pikë. Nga një djalë fisnik, e shndërroi në një djalë të tillë, është fatkeqësi…çfarë të them…

Mira Kazhani: Kush e vrau Azem Hajdarin, zoti Haxhia?

 

[Al-Punk]

Mira Kazhani: Kush e vrau Azem Hajdarin?

Izet Haxhia: Fatmir Haklaj


Mira Kazhani: Ka qëlluar dikush tjetër kundrejt tij?

Izet Haxhia: Jo!


Mira Kazhani: Pse ishte atë ditë aty Fatmir Haklaj, me qëllim për ta vrarë Azem Hajdarin dhe ju jeni ndërmjetësi që nënkupton Jaho Mulosmani në intervisten ne DITA, pak jave me pare nga burgu i Burrelit?

Izet Haxhia: Jo. Nuk kam qënë atë ditë aty (në seli). Po ta tregoj komplet historinë. Unë jam gjendur rastësisht në atë ngjarje. Në datën 11 shtator, ka ardhur vëllai im Ismeti. Më tha që ka kërkuar të të takojë Fatmir Haklaj. Shkova tek hoteli ku po qëndronte, në Linzë. Aty gjeta Fatmir Haklajn, Jaho Saliu, Idajet Gjeci, ka qënë edhe një polic nga Tropoja, Elez Haklaj, Halil Haklaj. Të thirra tha të të falenderoj që më ke pa vllaun gjatë kohës kur ishte në burg. Kena ardh, – tha Fatmiri të takoj dikë se dua të futem sërish në polici, se në atë kohë kish dhënë dorëheqjen pasi vrau dikë në Komisariat dhe donte të gjente një mënyrë për t’u rikthyer. Në atë kohë ka ardh një telefon, dhe më tha që ishin me nxitim për të takuar një njeri, më duket se Arben Imamin.


Mira Kazhani: Nuk biseduat asgjë për Azem Hajdarin në atë tavolinë?

Izet Haxhia: Fatmiri tha se donte të takonte 2 persona nga PD. Myftar Lumneshi për një problem që dua ta saktësoj, -tha ai dhe do takonte edhe një person tjetër Dem Dollapin për problemin e një kasete. Bëhet fjalë për një kasetë ku është regjistru Berisha, është kaseta e -97-s ku është regjistru Berisha në Tropojë ku thotë: “Ma sillni ose gjalllë ose të vdekur” atë Shkëlqim Haklajn. Atë e ka regjistru një njeri i afërt i Berishës sepse unë nuk kam qënë në atë miting. Ky (Dem Dollapi) ju kish thënë që do j’ua jepte Haklajve.


Mira Kazhani: Çfarë u bë me këtë kasetë?

Izet Haxhia: Nuk e di se Çfarë është bërë. Mirë më tha ai, (Fatmiri) ne nuk duam të dukemi andej nga PD, por lidhemi. Pata një dyshim në fakt, Fatmiri mu duk i nervozum. Atë natë nuk jemi taku dot, ai më mori me radio por nuk e di pse nuk u lidhëm dot. Unë kam qëndruar tek bilardo afër shtëpisë time. Të nesërmen në mëngjes, rreth orës 6 e 30 të mëngjesit ka ardh xhaja i gruas time. Më tha që po të kërkojnë ca persona. Dola jashtë dhe pashë ata, ishte Fatmiri. Dukeshin të pagjumë. Ata më thanë që do niseshin për Tropojë. U ndamë dhe u përshëndetëm. Atë ditë kam shkuar tek PD dhe më duket se kemi ngrënë bashkë me vallin tim Ismetin, i cili atë ditë më tha se do shkonte te motra në Shkodër. Madje kujtoj një bisedë atë ditë kur ra muhabeti tek Azemi, sepse vëllai im e ka dash shumë Azemin. Më kujtohet që tha: Azemin mos ma shani, se është i vetmi që kur Partia juaj më pushoi nga puna ai me ndihmoi, më ndihmoi për punë. Unë mund ta them hapur, nuk kam folur 4 vjet me vëllain tim. Ai ishte komunist dhe jemi ndarë për disa kohë vetëm prej Berishës. Ai ishte i majtë unë i djathtë, nuk merreshim vesh, ta them drejt tani.


Mira Kazhani: Nuk kuptova një gjë. Tek selia e PD kë prisnin të takonin në 12 shtator ata? Dem Dollapin dhe Myftar Lumneshin?

Izet Haxhia: Ah, po në mëngjes kur i takova i pyeta pse donin ta takonin Lumneshin, ai më tha se kishte një llaf me të dhe dua ta vërtetoj. Thuhet se një person në pritën e Qafe Luzhës (ku u vra Shkëlqim Haklaj) ka thënë se një njeri për tre ditë rresht në atë pritë ku u vra Shkëlqimi, në atë vend ka parë persona me mitraloza duke shku nga pjesa e Bokës, (quhet vendi atje). Çdo ditë në mëngjes. Sipas tij kanë qënë tre persona, një çun i tezes së Myftarit (Selim Hoxha), vëllai i tij Rasimi dhe Gani Neza, që është kunati i Myftarit.

Nuk është e vërtetë – i thashë, sepse Rasimi në atë kohë ka qënë në Greqi, Selimi ka qënë në Fier sepse atë natë kam qënë unë tek shtëpia e tij, për Ganinë nuk e di se ku ka qënë, nuk të jap dot përgjigje.

Fatmiri më tha që donte ta dëgjonte nga goja e atij, (Myftar Lumneshit) sepse jemi miq, e s’ma merr mendja të jetë kështu, por thjesht dua ta dëgjoj. Ishin bindur se ishte një nga ato shtirjet që bëjnë tropojanët, se ata janë të shquar për të fut në sherr, një që e ka inat tjetrin, shkon edhe e rren, shpif, fut në ngatërresë. Sa për Dem Dollapin i thashë që s’e kisha parë e nuk dija gjë.

Diku nga ora 5-së e pasditës, isha në shtëpi time tek Shkolla e Kuqe, kur erdhi Jaho Salihi. Ai kishte makinën e Fatmir Metës, dhe më tha që Fatmiri (Haklaj) donte të më takonte sërish. Kemi shku tek kodrat e Liqenit, aty ishin të gjithë veç atij policit dhe Idajet Gjecajt. Më thanë ‘na doli edhe një punë tjetër dhe nuk ikëm në Tropojë e thamë të pinim kafe’. Folëm e biseduam dhe aty u hap bisede edhe për Azemin.

Elez Haklaj më tha se Azemi ka kërkuar ta takojë përmes një juristi të PD, nuk ja kujtoj emrin tani, por kujtoj që ky juristi i PD në atë kohë ka qënë vëllai i gruas të Sokol Haklajt, djalit të Elez Haklajt që është vrarë tek prita e Milotit. Ai vazhdimisht ka kërkuar të më takojë se është futur si ndërmjetës mes nesh dhe Azemit. Ma merr mendja se kur thonë që atë ditë donin të takonin një ndërmjetës, ndoshta është ky njeriu që kanë pritur. Kemi ndenjur rreth 1 ore e gjysëm dhe mbaj mend që Jaho vinte dhe shkonte, bëri disa lëvizje, ndërroi makinën me një tjetër. Mu duk se donte të blinte një makinë. Nuk u fol asgjë më shumë për Azemin, veç asaj që tha Elez Haklaj.

U ngritëm dhe zbritëm poshtë. Ishim unë, Halili, Agim Logu, Elez Haklaj kemi bërë një xhiro, këtej nga krahu i ministrisë së brendshme dhe mikrobusi ku ndodheshim, është ndalur tek ushtari i panjohur.

Ulemi dhe pimë një kafe sa të vijnë ata, (nënkupton Fatmir Haklajn dhe Jaho Salihi Mulosmanin). Jemi fut tek kafe Aroma. Kemi pi kafe aty, kemi ndenjur më shumë sesa një gjysëm ore. Sa kemi dalë nga kafe Aroma kanë ardhur breshëritë e automatikut, fiks kur po hipnim ne mikrobus. E mbaj mend shumë mirë, se i kemi dëgju breshëritë e automatikut, ishin 5 breshëri automatiku, dhe mes tyre kanë qënë edhe nja dy –tre të shtëna pistolete.

Halili është alarmue, kishte radion me të cilën tentoi të fliste me Fatmirin por nuk arriti. Pak më vonë ka fol Jaho më duket, dhe ka kërkuar që të dalim nga rruga e Dibrës. Jemi nis dhe kemi dalë tek Farmacia 10. Kam parë një makinë Mercedes me një fenelinë policie sipër. Kemi kthye makinën dhe u vumë në ndjekje të saj. Në radio na thanë për një të plagosur. Përshtypja ime ishte se kishin rënë në ndonjë pritë. Ku të shkojmë, ku të shkojmë? Vendosëm të shkonim tek shtëpia e Nehat Kullës. Shkuam tek shtëpia e Nehatit. Nga aty është bërë ndërrimi i të plagosurit dhe është fut tek mikrobusi, këtij Naimit të cilin Jaho Salihi, Elezi dhe shoferi e çuan në spital.

Në ato momente asgjë nuk po kuptohej se çfarë kishte ndodh. Unë për vete nuk kam ditë asgjë. Kemi trokit tek shtëpia e Nehatit, ka dalë Nehati dhe ka pyet: Çfarë ka ndodh? Nuk e di,- i thashë Nehatit. Ka një të plagosur dhe s’di a kanë rënë në pritë, a çfarë ka ndodh. Pastaj pashë që Fatmiri ka fol diçka me Halilin. Halili ka fillu të heq ato targat e makinës se Mercedesit. Ka marrë automatikun që kishte Fatmiri, e ka copëtue pjese-pjesë. Në atë kohë u kthyen edhe ata nga spitali dhe u larguan, ndërsa unë kam ik në shtëpi, aty tek Shkolla e Kuqe.

Pas 10 minutash jam fut tek bilardoja. Në atë kohë ka dalë gruaja ime dhe ishte marrë vesh që ishte vrarë Azem Hajdari dhe ma ka dhënë ajo lajmin. Kuptohet që ka qënë një tronditje. Aty jam përpjekur të kuptoj çfarë kishte ndodhur. Jam fut në shtëpi dhe kam fol në telefon me ish-komandantin e gardës Halit Gjeçin dhe ma konfirmoi dhe ai që ishte vrarë Azem Hajdari.

Në atë kohë më ka marrë në telefon Ismeti. Ku je, – i thashë unë? Se unë e dija që ishte në Shkodër. Jam tek shtëpia e një tropojani më tha mue. E pyeta pse nuk kishte ik në Shkodër dhe më tha se ja kish kërku Fatmir Meta që të shkonin një ditë më vonë, pasi ky i fundit merrte dhe detyrën si shef i komisariariatit atje. Kujtova se mos të ka ndodh gjë ty, më tha vëllai im Ismeti. Kish kujtu se mund të kisha qënë tek PD-ja. Ai kish shku atje dhe kish marrë vesh për vrasjen e Azemit, kish pyet për mu se kishte pas frikë mos kisha qënë unë andej, dhe më pas kish ik me disa tropojane tek shtëpia e këtyre. Në mënyrë absolute – më tha – mos dil përjashta sonte. Janë gjërat shumë të ngatërrueme

Nuk kam dal atë natë dhe kam shkuar të nesërmen. Por atë natë nuk kam fjet, doja ta sqaroja se çfarë ishte ajo gjë që ndodhi.


Mira Kazhani: Pas kaq shumë vitesh e keni sqaruar çfarë ishte ajo që ndodhi? Duke lidhur edhe ngjarjet të gjitha bashkë, pse mendoni se u vra Azem Hajdari?

Izet Haxhia: Pas ngjarjeve të 14 shtatorit, kam qëndruar një javë në Shkodër dhe më pas kam shkuar në Tropojë. Aty kam patur rastin të takoj Fatmirin. Ai ma ka sqarue. E kam pyetur: Pse e vrave Azem Hajdarin? Dhe çfarë lidhje kisha unë me atë punë, që më thirrët. – Të kërkoj falje unë, më tha. Nuk kam pas asnjë qëllim dhe nuk kam shkue me vra Azem Hajdarin.

Kjo është ajo që u betua ai para meje: “Unë po të kisha dash me e vra Azem Hajdarin, mund ta kisha bë. Gjatë kohës që ne kemi pritur këtë personin, s’ma tha emrin, por ma merr mendja mu ka qënë ai juristi i PD. Fatmira më tregoi se gjatë asaj kohe Azemi ka qënë në kafe aty. E kemi pa dhe po të kisha dash me e vra e kisha ba. Jemi çudit kur ka ardh në drejtim tonë. Në kohë kur ka pa Azemin që vinte në drejtim të makinës, Fatmir ka pas një shprehje: – Po ky vjedullaku ça po don?

Është një shprehje nga Tropoja për një njeri të shëndoshë. Azemi kur ka ardh drejt makinës, në njërën dorë ka qënë duke fol në telefon dhe në tjetrën mbante një pistoletë me silenciator. Shoqëruesi i tij, që ka qënë një djalë shumë i mirë dhe më ka ardh shumë keq, i ka ra xhamit të Jaho Salihit. Fatmiri ka dalë nga dera e pasme e makinës, ka qënë i veshur me uniformë, kanë qënë ato të ndërhyrjes së shpejtë. Nga mbrapa tij ka dalë edhe Naim Cangu. Dhe Fatmiri siç duket ka pa pistoletën e Azemit, nuk e di. Fatmiri e ka gjujt me breshëri Azem Hajdarin. Fillimisht ka gjujt një breshëri, është rrëzu në tokë dhe ka gjujt breshërinë e dytë mbi Azem Hajdarin dhe pastaj ka qëllu mbi Zenel Nezën.

Fatmiri tregonte se kur ka gjujt mbi këta të dy, ka pa një tytë automatiku dhe tyta ka qënë e shokut te tij Naim Çangu. Ai s’e ka parë dhe i ka dhënë një breshëri edhe atij. Fatmiri ka kthy kokën dhe ka parë shoqëruesin e Azemit që mbante shtrënguar Jaho Salihin, dhe Fatmiri tregon kështu, se ngaqë ata ishin të ngjitur trup për trup, dhe më duket ka pas një pistoletë beretë dhe ka futur mes tyre pistoletën dhe e ka qëllue atë. Pastaj me automatik i ka dhënë një breshëri edhe atij. Kjo është ajo historia.

Biles Jaho tregonte se Fatmiri qe duke më vra dhe mu, se e ndjeva atë ngrohtësinë e plumbave tek këmbët.


Mira Kazhani: Pse mendon se u gjend aty Azem Hajdari. E ka nxitur dikush apo e ka bërë me mendjen e tij?

Izet Haxhia: Tani të flasim të vërtetën. Kur unë kam shkue tek PD të nesërmen jam interesu me marr informacion. Kam pyt shumë persona, si ka mundësi që Azemi të dal para asaj makine me targa Vlore. Ç’nevoje kishte? Ka qënë një person me emrin Bujar Daja. E kujtoj që ai ishte shumë i tronditur atë ditë. Unë më tha, s’kam ditë asgjë. E vërtet që e kam bë telefonatën, dhe kam thënë që është një makinë e dyshimtë me targa Vlore, dhe telefonatën e kam bë në zyrën e Azemit.

Në atë kohë sipas informacioneve, Azemi është thirr, nga Linda Ihsani, sekretarja e Berishës në zyrën e Berishës, më duket për të pa filmimet e mitingut që kishin bërë në Fier. Fisnik Sina (në atë kohe këshilltar i Azem Hajdarit) ka shku tek zyra e Sali Berishës, dhe i ka thënë se është një makinë me targa Vlore që dyshohet se ka bombë. Sala, ka thënë kështu: Azem dil e zgjidhe këtë çeshtje, se ti e zgjidh!

Gjatë asaj ore ka ndodh kjo. Përballë makinës ku ndodhej Fatmir Haklaj, Jaho dhe Naim Çangu, në distancë nga trotuari ku ndodhej makina ka qënë një lokal. Aty ndodhej e ulur mbesa e Sali Berishës, Shpresa Breçani. Ajo i ka pa dhe i ka njohur, se njihen gjithë tropojanët. Ajo ka hyp në zyrë dhe ka tregu Berishës për atë që ka pa. Sali Berisha kishte dijeni se kush ishte në makinën me targa Vlore përpara selisë së PD, jam sigurt me 1 mijë përqind. Ç’punë kishte Azemi që të zgjidhte këtë çështje?

Azemit kur i ka thënë Berisha ka shku në zyrën e tij, dhe në atë kohë në koridorin e zyrës ka qënë Genc Pollo me Sali Lushën duke bisedu ndërsa Azemi i alarmuar u ka thënë se Saliu i ka thënë se jashtë është një makinë me bombë që do të hedh në erë PD, dhe merr një armë. Është fut tek zyra e vet ka vënë silenciatorin e pistoletës së tij Zastava, e kam pa atë pistoletë. E ka pas dhuratë nga një miku i tij, Myftar Çela, është vra edhe ai më duket në Mal të Zi.

Duke zbrit shkallët e PD, ka kërku në telefon numrin e Ismet Jovanit, (pseudonimi Jovanovic) dhe mu ma thotë mendja kështu: Ismet Jovani ka qënë mik i ngushtë me Nehat Kullën. Nehati ngaqë ka qënë mik me Feriz Kërrnajën e këta, si duket Azemi atij i ka thënë që po qe se ke ndonjë njoftim… Edhe pse Azemi ka dash me bë figurë në sy të Berishës që dal unë e zgjidh çështjen, ai ka dyshu ka dash me marr masa, me kuptu diçka. Është një supozim. Duhet të pyetet ky person se çfarë ka bisedu Azemi me të. Ky është njeriu i fundit me të cilin ka fol Azem Hajdari. Mua ma merr mendjen që ka pyet: A kanë ardh Haklajt në Tiranë? Se e kishte atë frikën, jo atentati që i pat ndodh…

Mua ma merr mendja që kjo vrasje ashtu si u gjenda unë rastësisht i përfshirë, edhe kjo ishtë diçka rastësore. Sepse Fatmir Haklaj nuk ka patur nevojë të më gënjejë. Jo se e kanë dash Azemin, mendoj që do kenë dasht edhe me e vra, por atë ditë nuk ka qënë e paramenduar, ka qënë e rastësishme.

Unë jam akuzu se e kam nxjerr Azem Hajdarin në pritë. Është një akuzë që ka ardh nga ana e PD. Po pse ka ardh nga ana e PD? Është bërë me qëllim për të mbuluar nxjerrësin e vërtetë ne pritë të Azem Hajdarit që është Sali Berisha. E ka nxjerr me dashje apo padashje… por është edhe një gjë e vërtetë se Sali Berisha pas takimit të plakut të Haklajve me Azem Hajdarin, ka qënë shumë i shqetësuar.

Edhe është e vërteta e madhe që s’mund ta mohojë askush që Sali Berisha e ka pa kur ka marrë plumbat Azem Hajdari.

 

[Al-Punk]

Mira Kazhani: Në ngjarjet e Tropojës kanë humbur jetën shumë djem të rinj, te pafajshëm; direkt apo indirekt sa pati lidhje zoti Berisha…?

Izet Haxhia: Berisha kanë qenë palë në historinë e Tropojës. Njerëz që kanë qenë rreth tij, dhe që sot janë sërish afër tij, kanë qenë sponsorë të komandos që vranë Haklajt. Në krye të kësaj komandoje ka qenë Anton Gjergji.

Dua të sqaroj diçka që opinioni nuk e din. Nëse e mbani mend bombën tek VEFA. U akuzua një e ashtuquajtura “Hakmarrja për Drejtësi”. Nuk i njoh e as nuk di dhe s’e di çfarë kanë bërë ata, por një gjë e di me siguri: Që dy gjëra për të cilat janë akuzuar, s’i kanë bërë ajo bandë, bombën tek VEFA dhe vrasjen e Bujar Kaloshit.

Atë ditë që ka shpërthy bomba tek VEFA kam qenë në zyrën e Agim Shehut. Kemi shku që të dy në vendngjarje. Pas dy ditësh u vu në lëvizje shteti. Berisha ka qenë në Dajt. Shkoi dhe e mori helikopteri dhe e çoi në Presidencë. I thashë kështu-kështu dhe ai e priti shumë qetë, “E di, e di”, më tha. Pas rreth 3-4 ditësh vjen një miku im i komisariatit numër 3, një polic i vjetër dhe profesionist. Ai thotë që “unë e di kush e ka vënë bombën tek VEFA”. Polici më tha mua që ta transmetoja tek Berisha. Atë bombë e ka vu, vëllai i Il Mulletit. Vëllai Il Mulletit ka qenë bashkëpronar i firmës Shqiponja, ortak me Tritan Shehin, me Anton Gjergjin.

Historia e Anton Gjergjit është interesante. Ai, një djalë nga Puka, ka qenë shoqërues i Nexhmije Hoxhës. Ka qenë një njeri shumë i pregatitur por ka qenë edhe një killer shumë gjakftohtë. Ma merr mendja mua që ai është rekrutu nga shërbimet sekrete të kohës, të SHIK-ut. Të gjitha shërbimet sekrete të botës nuk përdorin njerëzit e tyre por njerëz nga jashtë për të tilla shërbime. Sepse po u kap një person i shërbimit sekret është një skandal i madh.

Atë ditë urgjent kam shkuar te Berisha. Në atë kohë aty ka qenë edhe Gazidede dhe i thashë që kam një informacion të sigurtë që bombën tek firma VEFA e ka vu një Anton Gjergji. Berisha dhe Gazidede janë pa në sy me njëri-tjetrin dhe thanë: Mirë mirë se do e zgjidhim. Më vonë asnjëherë nuk dëgjova që të fajësoheshin këta persona. Dhe fakt interesant është se ky person është shfrytëzu për të vënë bombat në Tropojë.



Mira Kazhani: Jeton më ky person?

Izet Haxhia: Mesa kam dëgju unë, e kanë vrarë. Por Anton Gjergji ka qenë në krye të komandos që ka vrarë Haklajt. Dhe është njeriu që ka vrarë Fatmir Haklajn në pritën që i bënë. Bombën tek VEFA e vuri ky, dhe Bujar Kaloshin e vrau grupi operativ i SHIK.



Mira Kazhani: Do zbardhen ndonjëherë dosjet e Tropojës?

Izet Haxhia: Pa u zbardh dosja Tropoja, nuk do ketë asnjëherë drejtësi. As për mua dhe as për të tjerët. Është një dosje shumë e vështirë. Eleminimi i protagonistëve të këtyre ngjarjeve e bën të vështirë, por ndoshta një ditë drejtësia do e bëjë këtë detyrë.



Mira Kazhani: Doja t’ju pyesja edhe më lart, zoti Haxhia: A ka patur përpjekje reale për të eleminuar Sali Berishën?

Më kujtohet ditën që është rrëzu busti i Enver Hoxhës. Kam qenë me Berishën kur i erdhi një njoftim që duhet të takonte urgjent Ramiz Alinë. Erdhi një makinë e TVSH, Berisha hypi në vend të parë. Unë nga pas. Kur po kalonim tek libri universitar, aty Berisha kërkoi të ndalonim sepse pa disa njerëz që donte t’i takonte. Aty kam pa Haxhi Lleshin, Shefqet Peçin, ishit këta të byrosë të shqetësuar. Aty ishte një burrë i gjatë, Berisha u afrua t’i thoshte diçka dhe ai filloi t’i gjuante me çantë: Tradhtar, spiun! Berisha uli kokën dhe ai vazhdonte t’i qëllonte me çantë, dhe shoh në një çast që ky personi nxori pistoletën për të goditur. Unë hidhem nga sipër Berishës dhe kap dorën e tij. I kërkova shoferit t’i jepte gaz. Më vonë kam marrë vesh se ky personi ishte Dine Abazi. Ai ka qenë një njeri që ka ndihmu shumë Berishën në ngritjen e tij. Kushedi…



Mira Kazhani: Gjatë kohës kur ishte president a ka patur një përpjekje të tillë? Psh, ju keni marrë një propozim të tillë?

Izet Haxhia: Pas vrasjes së Azem Hajdarit në vitin 1999 është bërë një takim në Rogner, Pozitë-Opozitë, ku kanë qënë të pranishëm Majko, Ilir Meta, Sali Berisha, Genc Pollo, nuk di nëse ka pas të tjerë. Në atë kohë kam qenë në Tropojë. Takimi ka qenë i papritur sepse qeveria ishte në luftë. Berisha akuzonte PS për vrasjen e Azem Hajdarit etj. Aty është bërë një marrëveshje për eleminimin tonë. Aty Fatmir Haklaj është shqetësuar shumë. Një ditë më tha: Dëgjo, ti e don Berishën por Berisha është armiku jot. Por dëgjo, më tha, – Po qe se nuk vritet Berisha, ne do na vijë fundi. Të shkojmë ta vrasim Berishën në Tiranë. Në mënyrë absolute, i thashë, kjo nuk ka për të ndodhur. Berisha nuk është kriminel, i thashë. Kështu mendoja unë në atë kohë për të. Fatmiri më tha se ai është njeriu më hipokrit e i pabesë. Ke për ta pa, më tha ai.



Mira Kazhani: Nga e dinit se kishte marrëveshje për eleminimin tuaj?

Izet Haxhia: Fatmiri e kishte këtë informacion. Mesa duket, ja jepte Fatos Klosi. Se Fatos Klosi qe njeri shumë negativ, ngatërronte nga të gjitha anët.



Mira Kazhani: Si kanë qenë raportet tuaja me politikanët e majtë? Mendon se ata të kishin frikë?

Izet Haxhia: Nuk i kam dashur asnjëherë ata. Nuk e di a më kishin frikë. Ndoshta edhe më kanë pasur. Ja t’ju tregoj një rast për Edi Ramën. E kam njohur në fillimet e PD-së. Ka qenë një miting dhe kur shoh Edi Ramën me një pardesy të bardhë që kishte mbërthy nga fyti Arben Imamin, mbrapa podiumit ku bëhej mitingu. Ai donte të mbante një fjalim më duket dhe Berisha kish kërkuar që ai njeri të mos afrohej. Kam ndërhy dhe e kam largu, por më bëri përshtypje se ishte shumë paqësor. Por kam pas antipati për atë njeri.

Më vonë, sa herë dilnim me makinë andej nga Artet, të gjithë shokët e mi gjuanin femra, unë prisja dhe ngacmoja me fjalë Edi Ramën. Ai ishte pedagog në arte dhe sa herë më dilte, e ngacmoja. Një ditë një ish-miku im, Skënder Haluca më kërkoi që mos ta ngacmoj më dhe i premtova. Kur e pashë në rrugë, i fola nga makina dhe i thashë që s’do e ngacmoj më meqë më kish fut një mik. Ai mu përgjigj keq dhe siç isha nga dritarja e makinës ja tërhoqa atë këmishën bashkë më T-shirt dhe jelekun dhe ja grisa. Ai u prek, u përlot dhe thoshte se nuk kish si shkonte në mësim. (jepte mësim)



Mira Kazhani: Do t’i kërkosh ndjesë?

Izet Haxhia: Nuk i kërkoj ndjesë, vetëm që është kryeministër. Po të mos ishte, do i kërkoja. Nuk dua të dukem si servil se nuk jam. Por dua të saktësoj diçka, se jam akuzu se kam qenë unë njeriu që kam rrahur Edi Ramën. Nuk është e vërtetë. Ai kur është masakru në ’96-ën nuk ka lidhje me mua. Edi Rama është rrahur nga një grup operativ i SHIK-ut të kohës. Unë e di që edhe prokurorit ai i ka thënë që mos e shkruani emrin që më ka rrahur, se ai njeri më vret mua. E ka pas fjalën për mua. Por nuk është e vërtetë. E dinin që isha unë i dhunshëm me politikanët, me 3 a 4 politikanë dhe m’i faturonin mua të gjitha rastet e dhunës. Atë e rrahu grupi i Xhahit Xhaferrit.



Mira Kazhani: Po Ilir Metën si e keni njohur?

Izet Haxhia: Më kujtohet që edhe ai më çonte fjalë kur shkonte për të pi kafe tek Rogneri. Nuk e di pse, por ishte krijuar përshtypja që unë isha i dhunshëm dhe mund t’ju krijoja probleme. Por ai është burrë i zgjut. Ishin të shumtë atëherë që ruheshin nga unë. Ashtu më kish dal nami. Kisha rrahur edhe Nikoll Lesin. Po atë e pranoj, e kam urdhëru unë drurin për Nikoll Lesin.



Mira Kazhani: Dmth. keni qënë vërtet i dhunshëm. Jeni penduar?

Izet Haxhia: Për disa gjëra jam pendu. Pendesat janë të vazhdueshme.



Mira Kazhani: Këtu në Turqi mësova se jeni lidhur shumë me besimin mysliman. Për çfarë e falënderoni zotin ju Izet?

Izet Haxhia: Nuk jam bërë këtu besimtar. Nënën e kam pas besimtare. Kam agjëruar që nga viti 1991. Feja myslimane është shumë e pasur. Gjatë viteve të burgut pata kohë edhe ta studioj. Çdo të premte falem. Kam dhe shumë miq imamë, por nga ata të moderuarit. Nuk jam dakord me radikalët.



Mira Kazhani: Për çfarë i luteni Zotit?

Izet Haxhia: Unë nuk e quaj veten pafat.



Mira Kazhani: Se shpëtuat gjallë?

Izet Haxhia: Po, edhe për këtë. Të kalosh gjithë ato prita, komplote dhe të kesh shtetin kundër nuk është e lehtë. Ke një makinë të tërë që mundohet të të zhdukë. Unë jam i qetë pëpara Zotit, se nuk kam bërë krime. Jam treguar i dhunshëm por nuk kam vrarë njeri, nuk kam dhënë urdhra për të vrarë njeri, as nuk kam lëshuar pritë për të vra dikë. Për këtë jam i qetë para fëmijëve të mi dhe familjes time.



Mira Kazhani: Ju nuk e patët të mundur të mbanit familjen këtu për shkak të dokumenteve, ata jetojnë në Tiranë. Kur mendoni se mund të bashkoheni?

Izet Haxhia: Nuk e di. Zoti e di. Ndoshta do bashkohemi. Ose në shtëpi ose në burg. Nuk e di se si do të jetë…



Mira Kazhani: Jeni mirë këtu në Turqi?

Izet Haxhia: Sado i mirë të jetë vendi, s’ka si atdheu. Sado i keq me qenë, vendi jot është vendi jot.



Mira Kazhani: Ju ka marrë malli të ktheheni në Tiranë?

Këtu përlotet, dhe nuk e vazhdon më intervistën.



Fund – Kusadasi, Turqi, 9 Shtator 2014.