Isac Asimov-Mjeshtri i letersise Fantashkencore

[master of puppets]

Isac Asimov-Mjeshtri i letersise Fantashkencore

Po e hap kete teme per te gjithe ata qe kane interes mbi kete lloj letersie e kete autor ne vecanti.E kam zbuluar Asimov para 2 vjetesh,mbasi pashe filmin Io,robot e qe aty me lindi kuriziteti per veprat e tij.Kam lexuar Trilogia della fondazione + fondazione e Terra,La fine dell'Eternità,Abissi d'acciaio e nje vellim me tregime.Vecantia e ketij autori qe ka kriuar kete te ardhme mijeravjecare te njerezimit kaq komplekse e interesante ishte nje nder shkaqet qe me bene te vazhdoj te jezoj vepra te tij,bashke me faktin se historite jane shume te bukura e te tipit "thriller"..nje gje qe nuk entuziazmon tek asimov eshte mungesa e figurave Aliene,galaksia e Asimov banohet nga njerezit.

[shenim mod: Portretizimi i Azimov nga Rowena Morill ne fronin mbreteror te fantastiko-shkencores, i punuar ne reliev me simbole dhe shenja nga veprat e tij. ]

 

[gurax]

Pullat Jeshile - Titulli origjinal: Green Patches

-- nga Isaac Asimov


Me ne fund ja kishte dale te hynte ne anije! Dhjetera te tjere bashke me te kishin pritur per ore te tera jashte barrieres dhe pritja dukej sikur nuk do te sherbente per asgje. Por me ne fund barriera energjitike ishte ulur dhe per pak minuta ai ishte brenda (nje tregues tjeter mbi suprioritetin e organizmave te unifikuar mbi fragmentet e izoluar).

Asnje nga te tjeret nuk kishte mundur te levizte aq shpejt dhe te perfitonte nga momenti kritik. Po kjo nuk ishte e rendesishme, i vetem ishte me se i mjaftueshem, nuk kishte nevoje per te tjere.
Ky mendim shume shpejt ia la vendin nje ndjenje te forte vetmie. Ndihej shume i trishtuar nga kjo ndarje e detyruar jo natyrore prej pjeses tjeter te organizmit. Ishte njesoj si te ishte edhe ai vetem nje fragment. Si ishte e mundur qe alienet mbijetonin menderisht nga fakti i te qenit fragmente?

Kjo gje ja shtoi vleresimin per alienet. Tashti qe edhe vete po e provonte ekzistencen si fragment, po kuptonte se ky izolim i tmerrshem ishte edhe burimi i frikes se tyre konstante. Frike nga vete veprimet e tyre te izoluara. Vetem cmenduria nga nje gjendje e tille depresive mund te shpjegonte friken deri ne ate shkalle sa te shkaktonin nje shperthim me rreze disa kilometra perpara se te uleshin. Shperthimi kishte qene aq grotesk sa kishte shkaterruar organistancat jetesore deri tre metra thelle nen toke ne te tere ate zone.
U perqendrua dhe filloi te perceptoje, duke lejuar mendimet aliene qe ta perfshinin te terin. Gjitmone i kishte pelqyer prekja e jetes mbi koshience. Por edhe kjo gje donte mase, nuk duhet te harronte veten.
Por degjimi i mendimeve nuk ishte aspak i demshem. Disa nga fragmentet prodhonin mendime te qarta, duke patur parasysh sa krijesa primitive dhe jo te plota ishin. Mendimet e tyre i ngjanin tringellimes se zileve mikroskopike.

"Ndihem i infektuar," tha Roger Olden. "E kuptoni? I kam lare duart pafund dhe asgje nuk ka ndryshuar."
Jerry Thom e urrente dramen dhe nuk e ngriti koken. Ende ishin duke manovruar mbi Planetin Saybrook dhe preferoi te veshtronte panelet e kontrollit. "Nuk ke pse ndihesh i infektuar. Nuk ka ndodhur asgje."
"Shpresoj qe jo. Te pakten te tere kostumet hapsinore jane ne airlok per disinfektim. Plus qe te tere ata qe ishin jashte do rrine ne UV edhe per disa ore te tjera. Po supozoj, se asgje nuk ka ndodhur."
"Atehere pse je kaq nervoz?"
"Nuk e di. Do ndihesha me i qete nese barriera nuk do kishte rene."
"Nuk kemi c'te bejme, aksidentet ndodhin."
"E vras mendjen," tha Olden me nje ze te perhumbur. "Isha atje, kisha turnin. Mbingarkimi i gjeneratorit ishte absurd. Lloj lloj pajisjesh neper priza, sende pa piken e lidhjes qe nuk duhet te ishin as ne ate dhome, e jo me te ngulura neper priza. Budallalleqe."
"E cfare te te them pervecse njerezit jane idjoter?"
"Nuk jane dhe aq idjoter, mos u bej merak. Edhe kur erdhi Plakushi qe te kontrollonte, i dhane te tere nga nje arsye. Deri edhe qarku per dizinfektimin e kostumeve ishte lidhur me linjen e barrieres. U be nje jave qe kane perdorur linjen sekondare. Per sot ama, asnjeri nuk me dha ndonje arsye pse kishin futur duart prape ke barriera."
"Po ti ke ndonje ide per keto arsye?"
Olden u mbush me fryme dhe hezitoi per pak sekonda. "Jo. Po vras mendjen, a eshte e mundur qe te ishin..." - beri nje tjeter pauze sikur po kerkonte fjalen e duhur - "hipnotizuar? Nga ato gjerat e cuditshme perjashta."
Thorn ngriti koken dhe pa nga dy te tjeret. "Une nuk do e thosha me ze te larte kete qe sapo the. Barriera qendroi e ulur me pak sesa dy minuta. Po te kishte ndodhur ndonje gje, sikur edhe nje fije bari te kishte hyre nga jashte, do kishte dhene alarmin bakterial ne te gjithe anijen brenda gjysem ore. Edhe luleshqiponja jote do kishte ndrruar ngjyre perpara se te ishim kthyer. Do ishin infektuar edhe lepujt. Hiqe mendjen Olden, nuk ka ndodhur asgje. Asgje."

U shkeput nga qendrat receptive dhe i la mendimet te rrjedhin te pa perceptuar. Keto fragmente nuk ishin te rendesishem, nuk ishin te pershtatshem per vazhdimesi jetesore. Pervecse ishin fragmente, ishin fragmente te paplote.
Ai lloji tjeter i fragmenteve, ishte shume ndryshe. Duhe te ishte shume i kujdesshem prej tyre. Do te kishte shume tundim dhe do i duhej te rezistonte per te mos dhene asnje shenje se ishte atje, derisa te ishin ulur ne planetin e tyre.
Vemendjen e kaloi ne zona te tjera te anijes duke studiuar format e ndryshme jetesore brenda saj. Ishin ne fakt te habitshme, cdonjera prej tyre, sado e vogel ne permase, ishte komplet e vetemjaftueshme per ekzistence te pavarur. Me keto mendime u mor derisa u be i vetedijshem edhe nje here per gjendjen ekstremisht te parehatshme konjitive te nje organizmi te tille dhe u mbush me mall dhe nostalgji per shtepine.
Shumica e mendimeve qe vinin nga fragmentet e vegjel ishin te turbullt dhe pa esence. Nuk mund te pritej shume prej tyre dhe kjo gje i bente te ishin edhe me te pa-kompletuar. Cuditerisht ishte ky fakt qe e bente te ndjente me shume simpati per ta.

Nje nga fragmentet jetesore ishte perkulur dhe po merrej me nje grumbull telash. Mendimet i kishte shume te qarta por edhe shume te kufizuara. Kryesisht kishin te benin me nje frut te verdhe qe po hante fragmenti tjeter prane tij. Vetem nje rrjete teli midis dy fragmenteve e ndalonte te parin qe t'ja merrte me dhune frutin te dytit.
E nderpreu linjen e mendimit nga nje ide e papritur dhe e shemtuar. Keto fragmente jetesore luftonin me njeri tjetrin per ushqimin vetjak!
U mundua menjehere te rilidhej me paqen dhe harmonine e shtepise, por distanca ishte shume e madhe. U rilidh vetem me hapesiren boshe ndermjet tyre.
Ndjente aq mall sa kishte deshire te ishte prane baltes afer barrieres. Nje dite me pare ishte zvarritur mbi te. Ndonese pa shenja jetesore, ishte balte nga shtepia dhe Per me teper, ne krahun jashte barrieres, po ajo balte ishte plot me forma te organizuara jetesore. Rikujtoi momentin kur me ne fund kishte kuptuar se ku ndodhej ne kete anije dhe momentin kur ishte hapur dera pasi barriera kishe rene. Ne morine e kembeve te shumta qe dilnin, ishte zvarritur dhe kishte hyre. Kishte pritur perseri perpara nje dere tjeter e cila me ne fund u hap edhe ajo dhe hyri perfundimisht brenda. Tashti edhe ai ishte shnderruar ne nje fragment, inert dhe i fshehur.

Me shume kujdes iu rikthye perseri perceptimit. Fragmenti i meparshem, i perkuluri, tashme po terhiqte dhe godiste me force rrjeten e telit. Kishte nje deshire shume te madhe per ushqimin e fragmentit tjeter, ndonese midis te dyve ishte ai qe kishte me pak uri.
Larsen me ne fund tha: "Boll e ushqeve dreqen. Nuk eshte e uritur, ndihet keq ngaqe Tilli hengri vete perpara se te mbushte barkun e vet. S'kam pare majmun me tahmaqar. Mezi pres te kthehem ne shtepi dhe te mos jem i detyruar te shoh kafshe cdo dite."
I hungerriu shimpanzese me te madhe ne moshe, e cila iu pergjigj me hakerrime menjehere dhe pa me te voglin hezitim.
"Mire pra mire," tha Rizzo, "Nuk kemi pse te rrime ketu. Orari i ushqimit mbaroi, ikim."
Kaluan pa vemendje perpara kafazeve te dhive, lepujve dhe ketrave dhe dolen nga dera ne korridor.
"E habitshme. Del vullnetar per udhetim eksplorues. Te konsiderojne hero. Gjate nisjes mbajne dhe fjalime ne shenje nderimi. Dhe ne fund je vetem nje kujdestar i nje kopshti zologjik."
"Te japin edhe dyfishin e pages normale."
"Po mire, edhe cfare pastaj? Une nuk eshte se pranova prej pages. Ne fillim u tha se mund te mos ishim ne gjendje te ktheheshim dhe se ekzistonte rreziku qe te perfundonim edhe ne si Saybrook. Une pranova sepse dua te bej dicka realisht me vlere."
"Nje lloj heroi qe ben shume zhurme," tha Rizzo.
"Une nuk jam infermier kafshesh."
Rizzo nuk u pergjigj nderkohe qe nxorri nje hamster nga kafazi dhe filloi ta perkedhelte. "Te ka shkuar ndonjehere ne mendje semos ndonje nga keta permban hamstera te vegjel duke u rritur brenda vetes?"
"Ti dhe zgjuarsia jote. Te gjitha kafshet kontrollohen perdite."
"Po po, patjeter." preku me hunde hunden e hamsterit i cili filloi ta nuhase i kenaqur. "Po sikur nje dite papritur te zbulosh se kane klyshe. Nje tufe me hamstera te vegjel qe ne vend te syve kane qime te buta jeshile."
"Per nder te Majkut, mbylle gojen!" uleriti Larsen.
"Pulla te vogla jeshile, me qime te buta fare," vazhdoi Rizzo dhe e futi hamsterin perseri ne kafaz me nje ndjene te zbehte neverie.

Roirientoi perceptimin dhe zhvendosi fokusin. Ishte shume interesante se si shume fragmente ne kete anije kishin funksione te ngjashme me organizimet e specializuara jetesore ne shtepi.
Kishte shume nga ata qe vraponin, shume nga ata qe notonin dhe shume nga ata qe fluturonin. Disa nga fluturuesit ishin te medhenj, me mendime qe perceptoheshin lehte. Kishte edhe te vegjel, me krahe si membrana delikate, me mendime me shume si emocione rudimentare perceptimi, me mungese rregullsie dhe qe nuk permbanin asnje grimce inteligjence.
Kishte dhe shume te palevizshem. Si dhe ne shtepi, shumica e tyre ishin jeshile dhe ushqeheshin me ajer, uje dhe balte. Keta ishin totalisht bosh ne mendime dhe e vetmja gje qe dinin ishte nje ndjenje e vagullt per driten, erresiren, lageshtiren, temperaturen dhe gravitetin.

Te tere fragmentet, te levizshem apo jo, ishin thjesht nje shaka e funksioneve jetesore.
Ende jo. Ende jo...
Me vullnet i frenoi te tera emocionet. Vertet, keto fragmente kishin ardhur edhe me perpara dhe te tjeret ne shtepi ishin munduar t'i ndihmonin -- por e kishin bere shume shpejt kete gje, nuk kishte funksionuar. Kesaj here do te duhej te prisnin me gjate.
Keto fragmente nuk duhet ta zbulonin.
Deri tani nuk e kishin zbuluar. Askush nuk e kishte vene re atje ne cep te salles se kontrolit, askush nuk ishte perkulur ta merrte dhe ta hidhte jashte. Kishte vendosur te mos levizte, ndonese dikush mund te kishte vene re dicka te ngjashme me nje krimb te ngurtesuar. Do e kishte pare, do kishte bertitur dhe me kaq cdo gje do te kishte marre fund.
Por nuk kishte pse te priste me. Kishin kohe qe ishin larguar nga siperfaqja, mekanizmat e kontrollit ishin bllokuar dhe dhoma ishte komplet bosh.
Per pak minuta gjeti nje kanalizim ne armaturen e dhomes e cila perfundonte ne nje hapesire te vogel plot me tela. Te tere ishin tela pa aktivitet, tela te vdekur. Me pjesen e perparme te trupit keputi nje nga telat dhe u fiksua ne njerin cep. Me krahun tjeter te trupit keputi perseri te njejtin tel rreth 30cm me tutje dhe u fiksua edhe ne cepin tjeter duke zevendesuar pjesen midis dy keputjeve. Pjesa jashte e telit ishte me ngjyre kafe dhe plastikore ndersa pjesa brenda nje metal i bute dhe i ndritshem. Nuk do te mund te imitonte pjesen e brendshme por kjo ishte pa rendesi per sa kohe lekura e tij ishte e padallueshme ne ngjyre dhe ne perberje nga mbeshtjellja jashte. Ishte lindur dhe rritur pikerisht per kete funksion dhe qe te dukej sa me i ngjashem me nje cope te zakonshme tel.
U shtrengua edhe nje here midis pjeseve te prera dhe aktivizoi ventuzat. Tendosja e terhoqi ne vend dhe u vu ne rresht me telat e tjere.
Tashti nuk do te mund ta gjenin dot. Edhe nese do e shihnin nga nje distance prej pak centimetrash, do te shihnin thjesht nje tel si pjese e nje qarku te komplikuar. Vetem nese do te shihnin me aq kujdes sa te dallonin dy pika shume te vogla mbi siperfaqen e telit, me qime shume te vogla dhe shume te holla ngjyre jeshile.

"Eshte e habitshme sa shume gjera mund te bejne tufa te vogla me qime jeshile," tha Dr.Weiss.
Kapiteni Loring mbushi me kujdes nje gote me whiskey. Ne nje fare menyre ky ishte nje moment per t'u festuar. Per dy ore do te ishin gati per kercim ne hyperspace dhe pas dy ditesh do te ishin ne Toke.
"Pra ti je i bindur qe qimet jeshile jane nje lloj organi shqisor?"
"Ashtu jane," u pergjigj Weiss. Whiskey e bente qe te mos mendonte gjate dhe te fliste shume, por festimi ishte dicka e domosdoshme, vertet e domosdoshme. "Eksperimentet u bene ne kushte te veshtira, por rezultatet ishin shume te rendesishem."
Kapiteni buzeqeshi ftohte. "Kushte te veshtira eshte si e pershkruan ti. Une nuk do i kisha kryer asnjehere."
"Gjepura! Jemi te tere heronj ne kete anije! Te tere jemi vullnetare, njerez me ego dhe krenare per arritjet e tyre. Edhe vete prezenca jote ketu eshte nje bast i jashtezakonshem qe ti ke vene kunder vetes!"
"Ti e kalove i pari barrieren."
"Dicka pa rrezik," ju pergjigj Weiss. "Kudo ku shkelja e digjja me peprara terrenin, pa permendur barrieren e kostumit. Eshte e kote te nenvleresosh veten ne kete menyre Kapiten. Medaljet do i marrim te tere sapo te kthehemi ne Toke, pa e vrare mendjen per gradimet. Per me teper qe une jam mashkull."
"Por edhe ti je i mbushur deri ketu me mikrobe," kapiteni beri nje gjest me doren tek vetulla. "Je po njesoj i prekshem po aq sa edhe nje femer."
Bene nje pauze per te pire secili nga pak whiskey.
"I mbushim prape?" pyeti kapiteni.
"Jo faleminderit. E kam kaluar masen time."
"Edhe nje te fundit per rrugen qe na pret." Ngriti goten ne drejtim te Planetit te Saybrookut, i cili nuk dukej me ne distance dhe ishte zevendesuar nga ndricimi i yllit te sistemit. "Per qimet jeshile qe i dhane Saybrookut idene fillestare."
Weiss aprovoi me koke. "Nje fat i jashtezakonshem. Kete planet patjeter duhet ta shohim te terin si karantine."
"Mua kjo nuk me duket dicka qe mjafton," tha Kapiteni. "Mund te dale perhere dikush qe do ulet ne menyre aksidentale dhe as qe mos i shkoje ndermend se cfare duhet te beje. Po sikur te mos e digjnin anijen ne hapesire sic beri Saybrook? Po sikur te uleshin me pas diku ne nje planet tjeter te populluar? A mendon se ndonje dite do arrijne te zbulojne vete zhvendosjen nder-yjore?"
"E kam me dyshim. Por nuk kam prova per kete. Mendoj se jeta e tyre eshte shume e ndryshme qe ne koncept, organizimi i tyre i ben veglat dhe mjetet komplet te panevojshme. Me aq sa dime, ketu nuk ekzistojne as veglat e gurit."
"Shpresoj te kesh te drejte. Ah se u kujtova, pse nuk bisedon me Draken?"
"Kush? Ai gazetari i 'Galactic Press'?"
"Po. Sapo te kthehemi historia e Planetit te Saybrookut do te botohet menjehere dhe nuk mendoj se eshte gje e mire sensacioni i pakontrolluar ne kete drejtim. Kam folur me Draken dhe i kam kerkuar te bisedoje me ty. Ti je biolog i mirefillte dhe fjalet e tua kane peshe. Do e besh?"
"Me kenaqesi."
Kapiteni mbylli syte, ngriti koken dhe e levizi lehte majtas-djathtas.
"Dhimbje koke Kapiten?"
"Jo. Po mendoja per Saybrookun."

(vazhdon)

 

[gurax]

Pullat jeshile

(vazhdim)


Ndihej i lodhur nga anija. Pak me pare ishte ndjere cuditshem, per nje moment te vetem iu duk sikur tere organet e brendshme i dolen jashte. I alarmuar jashte mase kerkoi i deshperuar per nje shpjegim ne mendjet e fragmenteve me mendje-mprehte. Arriti te kuptoje se anija kishte bere nje kercim te jashtezakonshem permes nje hapesire boshe e te pamate, te cilen ata e quanin 'tejhapesire'. Mendje-mprehtet ishin shume gjeniale.
Por sidoqofte, ishte i lodhur nga anija. Te tera keto perpjekje ishin te deshperuara, fragmentet ishin shume te afte ne strukturat qe ndertonin. Dhe perseri e tere kjo nuk ishte asgje tjeter pervecse nje tregues i madheshtise se deshperimit te tyre konstant. Tere kohen vetem perpiqeshin te gjenin neper objekte te pajete ate qe nuk mund ta gjenin dot brenda vetvetes. Te pavetedijshem se kerkonin qe te ishin te plotesuar ata ndertonin makineri gjgande dhe vetem kerkonin, kerkonin, kerkonin...
Keto krijesa nuk do mund ta gjenin asnjehere ate qe kerkonin, ishte i bindur per kete. Ne menyre te natyrshme kjo gje nuk mund te ndodhte, gjerat ne vetvete funksiononin ndryshe. Te pakten jo ne kaq kohe sa ai do te lejonte per ta dhe ky mendim i kaloi nje dritherime te lehte neper trup.

Plotesimi!
Fragmentet nuk kishin asnje ide se cfare do te thoshte kjo gje. Per ta, "Plotesimi" ishte nje fjale e varfer.
Te zhytur ne injorancen e tyre ata madje e luftonin plotesimin. Nje tjeter anije kishte ardhur perpara tyre, brenda saj kishte patur shume mendje-mprehte te tjere. Ndryshe nga kjo, kishte patur dy lloje mendje-mprehtesh, lloji qe prodhonte jete dhe lloji steril. (Ndersa kjo anije ishte shume ndryshe, kishte vetem sterile. Ndersa te tere te tjeret, edhe mendje-mjegulltit edhe mendje-boshet, ishin te tere nga ata qe prodhonin jete. E habitshme.)

Me cfare gezimi ishte pritur anija e pare nga i tere planeti! E mbante mend shume mire habine e jashtezakonshme kur kishin kuptuar se vizitoret ishin fragmente te paplote! Habia shume shpejt ishte zevendesuar nga keqardhje dhe meshire dhe me pas keto ishin zevendesuar nga veprime dashamirese per t'i ndihmuar. Nuk e kishin fare idene se si fragmentet do te integroheshin ne shoqerine e tyre, por kjo pasiguri nuk u be asnjehere pengese per ndihmen e ofruar. Te tera format e jetes ishin te shenjta dhe ne nje menyre apo nje tjeter do te gjehej nje vend per ta - per te tere paperjashtim - si per mendje-mprehtet trupmedhenj ashtu edhe per te vegjlit qe vetem shumoheshin pambarim ne erresire.
Por ngjarjet nuk rrodhen sic pritej. Kishin gabuar ne analizen se si arsyetonin fragmentet. Mendje-mprehtet e dalluan se cfare po ju ndodhte dhe u shqetesuan. U tremben, sigurisht; nuk kishin kuptuar asgje.
Formuan barrieren, dhe me pas, pak me vone, u veteshkaterruan, e tere anija e tyre u shperbe copa-copa dhe jeta brenda saj u fik plotesisht.
Fragmente te shkrete, sa budallenj qe jeni.
Por kesaje here do te ishte ndryshe. Do te shpetoheshin nga gjendja e tyre per keqardhje, pavaresisht vetvetes.

Xhon Drake nuk do e kishte pranuar me aq shume fjale, por vertet qe ishte krenar per aftesite e tij ne perdorimin e shkruesit. Kishe nje model portabel qe e merrte me vete ne udhetime, me ngjyre te erret me nje cante vogel te bukur prej lekure qe e kishte fiksuar ne ane te trupit. Mund ta perdorte me secilen dore pa veshtiresi, duke prekur siperfaqen ne dukje bosh neper vende te caktuara dhe fjalet formoheshin vete si me magji.
I hodhi nje sy te shpejte fillimit te pershkrimit te ngjarjes dhe iu drejtua Dr.Weiss. "Cfare mendimi keni, doktor?"
"Me duket mire si fillim."
Drake pohoi me koke. "Mendova se nje fillim me Saybrook-un do te ishte optimal. Ende nuk eshte botuar ngjarja e tij. Sa do te doja te lexoja raportin e Saybrook-ut. Me thoni dot si arriti ta dergoje?"
"Tere naten e fundit e harxhoi ne transmetim. Vetem kur mbaroi i kaloi motorret ne regjim mbingarkese dhe pas pak milisekondash e tere anija u shnderrua ne nje re grimcash mikroskopike. Se bashku me te tere ekipazhin."
"Cfare njeriu! Edhe ju keni qene i implikuar qe ne fillim, Doktor?"
"Jo qe ne fillim," tha Weiss me kujdes. "Vetem pasi lexova raportin e Saybrook-ut."

Dashje padashje, mendoi perseri per ngjarjet. Pas leximit te raportit, ishte e thjeshte te imagjinohej sa i jashtezakonshem dhe i mrekullueshem i ishte dukur planeti tere ekspedites. Pothuajse nje kopje e Tokes, me nje bimesi mahnitese dhe bote shtazore totalisht vegjetariane.
Ajo cfare i ishte dukur e pazakonte ishin pullat e vogla me qime te buta jeshile (sa here e kishte perdorur kete shprehje ne raport?). Asnje organizem ne planet nuk kishte sy. Ne vend te tyre kishte qime te buta. Edhe bimet, ne cdo gjethe, ne cdo dege, ne cdo lule, kishte dy zona te vogla ngjyre jeshile, shume te bukur, shume te gjalle.
Me vone vuri re shume i habitur se ne planet nuk kishte konflikte per ushqim. Te tera bimet kishin zona me tul te bollshem te cilat i hanin kafshe nga me te ndryshmet, dhe keto pjese rriteshin perseri shume shpejt, brenda pak oresh. Asnje pjese tjeter e bimeve nuk prekej apo demtohej nga asnje kafshe. Dukej sikur bimet i ushqenin kafshet sipas nje rregulli natyror te percaktuar. Vete bimet ishin te tera te rregullta dhe ne asnje rast nuk kishte mbirritje apo kalbje. Dukej sikur ishin bime te kultivuara me nje kujdes te tille qe do te benin ziliqar cdo fermer.
Weiss pyeti veten sa kohe i ishte dashur Saybrook te vezhgonte kete rregullsi te cuditshme ne kete planet - faktin qe megjithese zogjte nuk ushqeheshin me insekte, perseri insektet nuk formonin tufa te pafundme; qe brejtesit nuk formonin koloni ndonese asnjehere asnje grabitqar nuk ushqehej me ta.
Dhe me ne fund incidenti me minjte e bardhe.

Beri nje gjest me dore drejt Drakes dhe tha: "Ah, nje korigjim i vogel, Drake. Nuk ishin hamster kafshet e para, por minj te bardhe."
"Minj te bardhe", perseriti Drake duke mbajtur shenime.
"Cdo anije kolonizimi," vazhdoi Weiss, "merr me vete nje grup minjsh te bardhe me te cilet provohen mundesite e ushqimit autokton alien. Minjte jane shume te ngjashem me njerezit ne lidhje me ezigjencat dhe nevojat ushqimore. Sigurisht, te tere keta minj jane femra."
Nese perdorej vetem nje nga sekset, ekipazhi eliminonte rrezikun e daljes jashte kontrollit te shumezimit ne planet nese ky rezultonte i pershtatshem. Lepujt e Australise ishin nje shembull klasik qe njihej nga te tere kolonizatoret.
"T'ju pyes, Doktor, pse nuk perdorni meshkujt?"
"Femrat jane me rezistente," tha Weiss. "Eshte nje fat i madh, pikerisht kjo gje e tradhtoi situaten. U zbulua papritur se te tere minjte ishin shtatzene."
"Kuptoj. Ne kete pike kam interes dhe do doja te dija me teper. Si u dallua ky fakt nga Saybrook, Doktor?"
"Fare aksidentalisht. Eshte rutine qe here pas here te behet autopsi tek minjte per te pare efektet e ushqimit alien, nese ka efekte negative ne organizem. Tek minjte qe u perdoren u vu re qe ishin shtatzene. U moren edhe te tjere dhe u pa e njejta gje edhe tek ta. Pas pak kohe, te tere minjte linden klyshe, nderkohe qe ne anije nuk kishte asnje mi mashkull!"
"Dhe keta minj, nese nuk gaboj, kishin pulla jeshile ne vend te syve."
"Tamam ashtu. Saybrook ka raportuar keshtu dhe nuk ka arsye pse te mos jete e vertete. Pas minjve e njejta gje ndodhi edhe me nje mace qe nje anetar i ekipazhit kishte marre me vete si kafshe shtepiake sepse nuk kishte zemer ta linte vetem kur u nis ne udhetim. Kotelet qe lindi edhe ajo kishte pulla jeshile atje ku duhet te ishin syte. Ne anije nuk kishte mace tjeter pervec asaj. Saybrok menjehere i kaloi te tera femrat e ekipazhit ne analiza. Nuk ju tha per se behej fjale, nuk donte t'i frikesonte. Dhe te tera rezultuan ne fazat e para te shtatzanise, pervec atyre qe kishin qene shtatzena qe para se te niseshin. Saybrook nuk kishte nevoje te priste derisa te lindnin te vegjlit. Tashme ishte e qarte qe edhe ata do te kishin pulla me qime te buta jeshile ne vend te syve.
Kontrolloi edhe kulturat bakteriale - ishte nje njeri shume rigoroz - dhe vuri re se edhe ne nivele mikroskopike, bakteret demonstronin pulla jeshile."

Drake rreagoi me padurim. "Keto gjera nuk ishin ne raport, te pakten raportin qe kam lexuar une. Por nese vertet jeta ne Planetin e Saybrook-ut eshte e organizuar si nje teresi e unifikuar, si mund te behet kjo gje?"
Weiss e pa gjysem i habitur. "Si? Me thoni, si jane te organizuara te tera qelizat ne trupin tend si nje teresi e unifikuar? Merr nje qelize te trupit, edhe nje qelize te trurit nese deshiron. E vetmuar nuk eshte asgje, asgje. Nje cope e vogel protoplazme me asnje aftesi me teper sesa aftesite e nje amebe. Madje, me pak aftesi sesa nje amebe, sepse ameba mund te jetoje e vetmuar, nje qelize cfaredo e trupit, jo. Por vendosi shume qeliza bashke dhe menjehere kemi nje teresi te unifikuar e cila mund te udhetoje ne hapesire dhe te kompozoje nje simfoni."
"E kuptova konceptin," tha Drake duke mbajtur shenime.
Weiss vazhdoi. "E tere jeta ne Planetin e Saybrook-ut eshte nje organizem i vetem! Ne nje fare menyre edhe ne Toke eshte e tille, por eshte ne nje maredhenie te bazuar mbi konflikt, nje varesi e llojit qeni-ha-qenin. Bakteret percaktojne azotin, bimet percaktojne karbonin, kafshet hane njera tjetren dhe bimet, bakteret kalbesore hane cdo gje. Dhe keshtu plotesohet te tere cikli. Kush te mundet merr per vete sa me shume te mundet, dhe edhe vete bie pre e dickaje tjeter.
Ndersa ne Planetin e Saybrook-ut cdo organizem eshte ne vendin e vet, sic jane qelizat e trupit secila ne vendin e vet. Bakteret dhe bimet prodhojne ushqim, kjo teprice ushqimi perdoret nga kafshet, te cilat clirojne gaz karbonik dhe mbetje azotike. Asgje nuk prodhohet me teper sesa eshte e nevojshme. Kjo skeme e ecurise se jetes rregullohet ne nje menyre inteligjente per te qene e pershtatshme me ambientet perkatese. Asnje grup organizmash nuk shumohet me teper apo me pak sesa eshte e nevojshme, po ashtu sic edhe qelizat ne trup nuk shumohen me teper sesa eshte e nevojshme. Nese nuk ndalojne se shumuari, eshte nje situate qe ne e quajme kancer. Ne kete aspekt, jeta ne Toke eshte fiks e tille, kancer, nese krahasohet me jeten ne Planetin e Saybrook. Nje kancer i madh. Cdo specie, cdo individ, ben te pamunduren qe te jetoje ne kurriz te cdo specie apo individi tjeter."
"Duket sikur jeni dakord me menyren e Planetit te Saybrook-ut, Doktor."
"Jam, ne nje fare menyre. Per sa i perket biznesit te te jetuarit, eshte me shume sens. Madje mund te them qe e kuptoj edhe kendveshtrimin e tyre ndaj nesh. Imagjino nese nje qelize e trupit tend do ishte e vetedijshme e te kuptonte qe trupi si nje i tere eshte shume me eficent sesa cdo qelize individuale. Do te kuptonte se kjo eficense eshte rezultat i bashkepunimit te te tera qelizave dhe sjellja e tyre si nje teresi e vetme. Dhe imagjino nese do te mesonte se ka edhe qeliza te vetmuara dhe vetjake qe thjesht jetojne dhe aq. Ka shume mundesi qe do te ndjente nje deshire per ta marre edhe kete qelize fatkeqe te vetmuar brenda teresise se avancuar. Fare mire mund te ndjente keqardhje per te, madje mund te ndiente edhe ndonje detyre me mision shume te larte shpirteror per kete gje. Keto gjerat ne Planetin e Saybrookut - ose kjo Gjeja, eshte me e drejte nese perdorim njejes - ndoshta ndihet pikerisht keshtu."
"Dhe vendosi te nderhyje me keto lindje virgjereshash, apo jo Doktor? Me duhet ta marr me shtruar ne kete aspekt. Kemi disa rregulla te forta ne kete gje, me kuptoni."
"Nuk ka asgje te turpshme apo ofenduese ne kete gje, Drake. Ka shekuj qe ne vete kemi bere per vezet e iriqeve te detit, bleteve, bretkosave e kushedi sa te tjera, fertilizim pa nderhyrjen mashkullore. Nje prekje me nje maje gjilpere eshte e mjaftueshme ne shumicen e rasteve, ne raste te tjera me zhytje te vezes ne nje solucion te nderlikuar kriperash. Ne planetin e Saybrook-ut kjo ndodh me nje rezatim te nderlikuar energjie i cili eshte shume i kontrolluar. Eshte kjo arsyeja pse barriera energjitike arrin ta ndaloje kete gje. Nje lloj interference, nje dicka e ngjashme me nje zhurmues.
Mund te bejne shume me teper sesa te fillojne ndarje spontane vezesh dhe ndjekjen e procesit zhvillues. Gjate ketij procesi mund te rregullojne duke nderhyre ne momente te caktuara formimin e proteinave duke i modifikuar strukturat qe formohen ne nje forme qe te permbajne karakteristikat e tyre. Ne kete menyre te sapolindurit jane disi me ndryshe sesa brezi paraardhes, kane pulla jeshile ne vend te syve, pulla qe sherbejne si organi ndjesor dhe komunikues i tere planetit. Te sapolindurit, ne kete menyre nuk jane me individe por tashme pjese perberese te teresise, te Gjese ne Planetin e Saybrook-ut. Nuk eshte pra rastesi qe kjo Gje mund te mbarse cdo lloj specie: kafshe, bime apo organizem mikroskopik."
"Dicka shume e fuqishme," tha Drake mendueshem dhe me ze te ulet.
"Total-potente, totipotente", tha i vendosur Weiss. "Me fuqi universale. Cdo fragment i ketij lloji eshte totipotent. Eshte vetem ceshtje kohe per nje bakter te vetem nga Planeti i Saybrook per te konvertuar te tere Token ne nje organizem te vetem! Per kete kemi prova dhe evidenca eksperimentale."

Drake tha papritmas. "Shiko, me duket se une jam nje milioner, Doktor. A mund te me mbani nje sekret?"
Weiss pohoi me koke i hutuar.
"Kam marre nje suvenir te vogel nga Planeti i Saybrook-ut". Drake foli me nje qeshje trumfante. "Nje guralec i vogel, por pas publicitetit qe do te marre Planeti i Saybrook-ut nga kjo histori, duke qene se do jete planet ne karantine qe tashti e tutje, ky guraleci do jete gjithcka qe ne Toke do te kene mundesi te shohin nga i tere Planeti. Sa mendoni se do te jem ne gjendje ta shes?"
Weiss hapi gojen i habitur. "Guralec?" Zgjati doren dhe mori ne dore objektin e vogel ngjyre gri. "Nuk duhet ta kishit bere ne asnje menyre kete gje. Eshte komplet jashte cdo rregulloreje."
"E di. Prandaj ju thashe qe te me ruani nje sekret. Nese me jepni nje firme qe eshte dicka origjinale... cfare.. cfare keni, cfare ka ndodhur, Doktor?"
Ne vend qe te pergjigjej, Weiss fliste nen ze dhe bente gjeste me gisht ne drejtim te guralecit. Drake u ngrit nga vendi dhe ju afrua te shihte. Ishte thjesht nje guralec... pervec se ashtu sic po e mbante ne dore Weiss, drita binte ne ate forme qe mund te dalloheshin dy pika te vogla jeshile. I pa me vemendje; ishin dy pulla te vogla me qime jeshile.

Ndihej i shqetesuar. Ne te tere anijen kishte nje ndjesi rreziku. Ishte shume i qarte nje dyshim se ai ndodhej aty, me ta. Si ishte e mundur? Ai s'kishte bere asgje, akoma jo. Pakujdesi nga ndonje fragment tjeter nga shtepia qe kishte hyre bashke me te? E pamundur, nuk mund te mos ishte ne dijeni. Edhe nje here kontrolloi me mend te tere anijen dhe perseri nuk gjeti asgje. Ne ate moment ndjenja e dyshimit u zbeh, por nuk u zhduk. Nje nga mendje-mprehtet ishte dyshues dhe ishte shume prane te vertetes!
Edhe sa kohe derisa te uleshin? Kaq afer dhe perseri nje bote e tere me fragmente mund te pengoheshin per te qene te plote! U fiksua mire ne cepat e telit te keputur, i trembur se mund ta gjenin, i trembur ne deshtimin e misionit te tij altruist.

Dr.Weiss ishte mbyllur ne dhome. Kishin kohe qe kishin hyre ne Sistemin Diellor dhe vetem tre ore i ndanin nga ulja. Kishte tre ore per te marre nje vendim.
"Guraleci" djallezor i Drakes kishte qene nje pjese e sistemit jetesor te Planetit te Saybrook-ut, por ishte i ngordhur. Kishte qene i ngordhur kur e mori ne dore dhe patjeter qe kishte ngordhur kur e hodhen ne dhomen e djegies se motorrit te anijes. Kolonite bakteriale nuk kishin pesuar ndryshime kur i kishin kontrolluar dhe ishin tere kohen nen vezhgim te rrepte.
Nuk ishin keto cfare e shqetesonin.
Drake e kishte marre "guralecin" gjate oreve te fundit mbi Planetin e Saybrook-ut - pas difektit te barrieres. Po sikur.. po sikur difekti te kishte qene rezultat i nje tensioni te ngadalte por te vazhdueshem mendor nga ana e Gjese ne planet? Po sikur te kishte pjese te panumerta ne pritje te difektit te barrieres? Sikur "guraleci" te mos kishte qene aq i shpejte dhe te kishte levizur pasi barriera ishte rregulluar, do te ishte i ngordhur. Do kishte qendruar atje qe Drake ta merrte me vete.
Ishte "guralec" dhe jo cope organike. Por pse te mos ishte nje lloj tjeter i nje forme jete? Fare mire mund te ishte dicka e bere posacerisht nga organizmi planetar - nje gjallese qe pikerisht te dukej sikur ishte nje guralec i vogel, ne dukje i pademshem dhe i parrezikshem. Maskim, kamuflazh - nje maskim jashtezakonisht i thjeshte dhe i sukseshem.
Po ndonje gjallese tjeter e maskuar... mund te kishte ndonje te tille qe te kalonte barrieren perpara se kjo te riparohej? Me ndonje forme apo ndonje pamje e cila ne mendjet e njerezve te ishte krejtesisht e zakonshme, e lexuar ne mendjet e ekipazhit nga organizmi telepatik planetar? Dicka qe i ngjante ndonje cope letre? Apo nje imitim i ndonje cepi metalik ne dorezen e ndonje dere? Si do te mund ta gjenin? Sa e mundur do te ishte te kontrollohej cdo gje ne anije - cdo mikrob ne anije?
Pse i ishte dashur te maskohej? Per te qendruar e fshehur? Per sa kohe? Pse? Donte te mberrinte ne Toke?
Infektimi nuk mund te frenohej nese anija shkaterrohej pasi te ishte ulur. Te paret do dorezoheshin bakteret, myqet, protozoat. Brenda me pak se nje viti, te posalindurit jo-njerezore do te vershonin kudo, me miliarda.
Weiss mbylli syte. Ndoshta dicka e tille nuk do te ishte e keqe. Nuk do te kishte me semundje, asnje bakter nuk do te demtonte organizmin ku jetonte. Nuk do te kishte mbipopullim, hordhite e panumerta njerezore nuk do te shumoheshin ne menyra te pakontrolluara dhe do te pershtateshin ne varesi te ushqimit ne dispozicion. Nuk do te kishte me luftra, as krime, nuk do te kishte me makuteri.
Por nuk do te kishte me as individualitet.
Njerezimi do e gjente sigurine tek shndrrimi ne nje ingranazh i nje makine gjigande biologjike. Cdo njeri do te ishte vella me nje mikrob, apo me nje qelize melcie.
U ngrit. Duhet te fliste patjeter me Kapiten Loring. Do nisnin raportin dhe do te hidhnin ne ere anijen, ashtu sic me pare kishte bere Saybrook.
U ul perseri. Saybrook kishte prova, te pakundershtueshme. Ai vete kishte vetem nje fantazi ne mendjen e tij te terrorizuar nga dy pika jeshile ne nje cope gur. Te vriste me teper sesa 200 veta? Prej nje dyshimi te zbehte dhe te pavertetuar?
I duhej te mendohej.

Kishte filluar te shqetesohej. Pse po priste kaq gjate? Duhet te fillonte, t'i uronte mireseardhjen atyre qe ishin ketu. Ne kete moment!
Por nje pjese tjeter e qenies brenda tij, me e qete dhe me racionale e ndaloi. Ata te vegjlit qe shumezoheshin e shumezoheshin ne erresire do ndryshonin brenda 15 minutash dhe mendje-mprehtit i ruanin gjate tere kohes. Edhe kur te ishin nje kilometer larg siperfaqes, prape do te ishte shume heret. Do e shperthenin anijen perpara se te uleshin.
Do te priste. Derisa te hapeshin dyert dhe ajri i planetit te perzihej me ate te anijes, me miliona e milarda te vegjel qe shumoheshin. Me mire t'i uronte atyre mireseardhjen dhe le te ishin ata qe do te shperndanin mesazhin me tej.
Atehere po. Nje bote tjeter e organizuar, e kompletuar!
Ndejti ne pritje. Zhurma e motorreve degjohej e forte nderkohe qe frenonte anijen gjate uljes derisa u ndje nje tronditje e lehte kur kembet preken siperfaqen.
Gezimi i mendje-mprehteve i vershoi mbi sense dhe ai iu pergjigj me mendimet e tij te lumtura. Shume shpejt edhe ata do te mund te merrnin dhe jo vetem te jepnin. Jo tamam keta fragmente, por fragmente te tjere, ata qe do te rriteshin nga ai lloji tjeter i mendje-mprehteve, ai lloji qe mund te prodhonte jete.
Dera ishte gati duke u hapur --
Dhe te tera mendimet pushuan.

Xheri Thorn mendoi 'Hej dreq, po tashti cfare ka?'
Iu kthye Kapiten Loringut. "Me fal. Ka dicka qe nuk shkon me energjine. Dera nuk hapet."
"Je i sigurt? Dritat jane te tera ne rregull."
"Po zoteri. Jemi duke kontrolluar."
U largua dhe ju afrua Roger Olden tek kutia shperndarese e deres atmosferike. "Cfare ka ndodhur?"
"Po nuk me le te qete nuk kam per ta kuptuar?" Olden ishte vertet i perqendruar ne pune. Pas pak minutash u kthye dhe tha. "Per nder te kapitenit, ka nje shkeputje nja 25 cm ne daljen e linjes me 35 Amper."
"Si? Eshte e pamundur. Si ka mundesi?"
Oldeni mbante ne dore copat e keputura te telit.
Doktor Weiss u afrua. Dukej disi i perhumbur dhe vinte pak era konjak.
"Cfare ka ndodhur?"
I treguan cfare kishin zbuluar. Ne fund te kutise ishte dhe copa qe mungonte e telit. Weiss u perkul te shihte me mire. Nje objekt i zi dhe i stergjatur mund te shihej nese vezhgohej me kujdes. Zgjati doren dhe e preku, cepi u shkermoq duke i lene nje shenje te zeze mbi gishta. E fshiu dhe nderkohe mendjen e kishte diku tjeter.
Mund te kishte patur ndonje dicka tjeter ne vend te telit qe mungonte. Dicka qe mund te ishte e gjalle dhe vetem dukej si tel por ndoshta nuk ishte tel. Dhe mund te ishte dicka qe nxehej, ngordhte dhe karbonizohej menjehere ne momentin e leshimit te energjise elektrike per hapjen e deres.
"Si eshte gjendja e baktereve?", u kthye dhe pyeti.
Nje anetar i ekipazhit iku te interesohej dhe u kthye perseri ne me pak se nje minute. "Gjithcka eshte normale, Doktor."
Nderkohe telat e keputur u rilidhen dhe dera u hap. Doktor Weiss beri disa hapa dhe doli jashte, ne boten anarkike jetesore qe e kishte emrin Toke.
"Anarki." Filloi te qeshte me nje ton agresiv dhe te eger. "Dhe keshtu do vazhdoje te jete!"


* * * FUND * * *

 

[gurax]

Fute leven A ne vrimen B

Dave Woodburry dhe John Hansen, me nje pamje groteske brenda kostumeve te vakumit, gjate gjithe kohes ishin te vemendshem. Ne cdo sekonde. Arka e madhe levizte ngadale dhe largohej nga zona e uljes se kaspulave te tranzitit duke u afruar ne anijen e transportit. Te dy kishin nje vit ne kete 'udhetim pa shume rendesi' ne Stacionin e Kolonise Mars-5 dhe ju kishte ardhur ne maje te hundes tere kjo problematike e filtrave qe bllokoheshin, tuba hidrofonike qe caheshin, gjeneratore atmosfere qe benin nje zhurme te pafund dhe te ngrinte nervat...

"Asgje nuk punon". Zeri i Woodburry ishte i pezmatuar. "Sepse jane cdo gje qe i kemi montuar vete me dore."

"Kemi ndjekur instruksionet per kete gje," shtoi Hansen, "qe jane shkruar me siguri nga nje idiot."

Nuk kishte asnje dyshim se ankesat e tyre ishin te drejta. Gjeja me e kushtueshme ne nje anije hapsinore ishte zona e lire qe perdorej per ngarkesen. Kishte dale e nevojshme qe cdo gje drejt Marsit duhej derguar e cmontuar dhe e paketuar 'cdo-gje-brenda-tjetres'. Pajisjet duheshin montuar te tera ne Stacion manualisht dhe me ngathtesi, me vegla te gabuara dhe me instruksione aspak te qarte.

Woodburry kishe shkruar disa here ankesa - Hansen kishte shtuar edhe epitetet e duhura - dhe keto kerkesa formale zyrtare ishin nisur drejt Tokes.

Dhe Toka kishte kthyer me ne fund pergjigje. Derguan nje robot te projektuar posacerisht per Stacionin Mars-5, me trurin e tij pozitronik plot e perplot me cdo njohuri se si te montoheshin dhe cmontoheshin te tera makinerite ne Stacion.

Arka e madhe qe po shkarkohej kishte brenda pikerisht kete robot dhe Woodburry ndjeu dritherima ne trup gjate kohes qe e shoqeruan transportuesin deri ne Stacion.

"Si fillim," tha papritur, "do regulloje sintetizatorin e ushqimit sepse une dua te ha mish te pjekur e jo te djegur."

U futen ne Stacion dhe filluan ta sulmojne kutine me prekje te lehta me zberthyesit e ganxhave te kutise. Asnje cope e robotit te tyre te vyer nuk duhej te demtohej.

Arka u hap.

Ishte plot e perplot me ndoshta me teper sesa 500 pjese te ndryshme kembimi. Si dhe nje dosje e vogel me shkrim te zbehte - dhe me instruskione te paqarta - se si duhej montuar pajisja brenda kutise.


-- Isaac Asimov, 1957

 

[gurax]

.nje gje qe nuk entuziazmon tek asimov eshte mungesa e figurave Aliene,galaksia e Asimov banohet nga njerezit.

... jo gjithmone. Mungesa e alieneve *inteligjente* eshte karakteristike e ambientimit te linjes "Foundation" - ku ne fakt e tere Galaktika eshte tashme e kolonizuar nga njerezit - kjo eshte e vertete, por sidoqofte kjo gje nuk eshte e vertete per te tera veprat e tij. Madje shihet kjo gje edhe ne disa nga librat e Foundation (psh: "Foundation and Earth"). Ngelet e vertete sidoqofte per shumicen e te tera ngjarjeve ne linjen e tij "Robots" por qe flitet per nje kohe kur njerezit sapo kishin filluar te dalin ne hapesire dhe nuk kane dale ende jashte kufijve te Sistemit Diellor.

Sorry... I got a bit taken away.

 

[gurax]

Nje pjese e shkeputur nga: "The Robots of Dawn" .

* * *

Nje nga legjendat me te famshme - dhe me pak e mundura qe te jete e vertete - ka te beje me nje robot te prodhuar ne ato kohe primitive, i cili nepermjet nje aksidenti gjate ndertimit, rezultoi se kishte aftesi telepatike - "

"Cfare?"

"Nje legjende. Ju thashe se eshte nje legjende - padyshim e pavertete. Por mos harroni se ekziston nje baze teorike matematike per te supozuar se dicka e tille eshte e mundur. Ndonese askush nuk ka paraqitur asnjehere asnje projekt i cili te kete potencialin per nje aftesi te tille. Dhe me pas, nese do te imagjinojme se dicka e tille eshte realizuar neper truret pozitronike primitive te periudhes para-tejhapsinore, kjo eshte absurde. Por me lejoni te mbaroj, e tere kjo histori ka nje moral."

"Sigurisht, ju lutem vazhdoni."

"Sipas legjendes, ky robot mund te lexonte mendjet. Dhe kur i behej nje pyetje menjehere lexonte mendjen e atij qe kishte bere pyetjen dhe i thoshte ate pergjigje qe ai donte te degjonte. Ligji i pare i Robotikes eshte i qarte se nje robot asnjehere nuk mund te demtoje nje qenie njerezore, ose nepermjet mosveprimit te shkaktoje demtimin e nje qenie njerezore. Per robotet, kjo do te thote demtim fizik. Por per nje robot qe lexon mendjet, fare mire edhe zhgenjimi apo zemerimi apo cdo emocion me natyre agresive eshte me rezultat jo te pelqyeshem per qenien njerezore, dhe dicka e tille do te klasifikohet si e demshme. Nje robot i tille do te kuptoje se pergjigjet e verteta te disa pyetjeve do te zhgenjenin apo zemeronin, dhe do te filloje te thote genjeshtra te bukura. Me ndiqni deri ketu?"

"Po, ju kuptoj."

"Dhe ne kete menyre roboti genjeu edhe vete Dr. Susan Calvin. Keto genjeshtra nuk mund te zgjasnin per shume kohe, njerez te ndryshem merrnin pergjigje te ndryshme per te njejten pyetje dhe keto pergjigje nuk ishin as konsistente dhe as te bazuara ne realitet. Susan Calvin e zbuloi qe genjehej ne menyre konstante tere kohen, e vendosur ne nje pozite delikate dhe turperuese. Dicka qe mund ta kishte zhgenjyer shume pak dhe vetem fillimisht, ishte shndrruar ne nje situate te padurueshme. Vertet nuk e keni degjuar asnjehere kete histori?"

"Ju betohem per kete gje."

"E habitshme! Sepse nuk eshte me origjine ketu ne Aurora, eshte e njejte identike neper te tera botet. Por te vazhdojme me tej... Calvin mori hak. I vuri ne dukje robotit se pavaresisht cfare do te thoshte, te verteten apo genjeshter, perseri do e demtonte qenien njerezore po njesoj. Nuk mund te permbushte Ligjin e Pare, cfaredo qe te bente. Roboti e kuptoi dicka te tille shume mire dhe vendosi se zgjidhja e vetme ishte mosveprim total. E thene ndryshe, nderthurjet pozitronike brenda tij u dogjen, truri u demtua ne menyre te pakthyeshme. Legjenda mbaron duke treguar se fjala e fundit qe Susan Calvin i tha robotit te shkaterruar, ishte: 'Genjeshtar!' "

* * *