Filozofia mbi vdekjen

[qero]

Filozofia mbi vdekjen

Vdekja eshte njera nder preokupimet me fundamentale te ekzistences njerzore.Kjo ngase vdekja qendron vazhdimisht si nje shpate mbi koken e qdo gjeje njerzore,individit,vlerave,shteteve,popujeve dhe vet qytetrimeve.
Ajo eshte treguesi me i qart,me themelor i faktit qe jemi rober te pa shpres te kohes kozmike dhe asaj historike.
Koha i gelltit gjithmone bijet e vet-thoshin greket e lashte.
Njeriu njehere pat tentuar ta sfidoje kete fakt dhe deshtoi madje duke humbur eshte qetesin dhe lumturin e jetes.
Qe nga atehere vetem tani vone zhvillimi i papare i shkencave bioteknologjike ka marr guxim te shtroje pyetjen fillestare te njeriut mbi mundesin e "vdekjes se vdekjes".
Qytetrimet dhe njerzit gjithemon jan perpjekur te kuptojne vdekjen,semantiken e saj,dikush eka pare ne te te keqen absolute e dikush te miren absolute.
Njeriu eshte qenje per te vdekur thoshte Sein Zum Tode metafizicient i fundit perendimor.
Kulturat shpesh jan diferencuar ne baze te diversiteteve mbi kuptimin e vdekjes,pati mendimtar qe pan ne te burimin e vet religjioneve.
Ne shoqerin bashkohore,te globalizuar ky diversitet i permendur mund te shihet ne ngjarjet politike aktuale ku shquhet tensionimi i madhe i relacioneve ne mes botes Islame dhe asaj Perendimore.
Ky tensionim arriti kulmin me fillimin e luftes mes Perendimit dhe Al-Kaides kur nga ana e SHBA-se eshte ngritur flamuri i vlerave dhe idealeve te iluminizmit kurse Al-Kaida dhe Talebanet ngriten flamurin e Xhihadit.
Pra lufta vetvetiu nuk u shpall per interesa ekonomike apo politike por thjesht ne mbrjtje te vlerave kulturore.
Ndoshta e gjitha kjo ishte sa per te mbuluar motivet e verteta.
Por ne nje aspekt tjeter kjo lufte evidentohet edhe si lufte ne mes vlerave kulturore te ndryshme,pavaresisht motivet tjera te maskuara me sllogane dhe fraza ideologjike
Nje gje e tille ne doktrinat dhe taktikat luftarake qe palet operacinalizojne per te demtuar njera-tjetren.
Pra ketu kemi dy lloje te menduarit filozofik te vdekjes
-iluminizmi dhe
-sakrificizmi
Kjo e para e cileson vdekjen si te keqe absolute,si hiq absolut si absurditet.Vdekja eshte fundi i te gjitha vlerave dhe pas saj eshte vetem bota e hiqit.
Kjo metafizik e shtyne individin perendimor ne pozite te individualizmit politik dhe social.
Ai thot se une jam une dhe per te sakrifikuar jeten per shoqerin dhe shtetin apo edhe ndonje ideologji te caktuar do te thote marrezi.
Ndoshta askush nuk e ka artikuluar me mire kete filozofi te njeriut perendimor se sa filozofi amerikan nga Universiteti i Harvardit Robert Nozik i cili ne librin e tij mjaft ndikues "Shteti,Anarkia,Utopia" thote se nuk ka shoqeri por vetem individe.
Krejt e kundert eshte mendimi filozofik i botes lindore apo me mir then e Islamit.
Muslimanet nuk kan teknologji balansuese me amerikanet.
Arma me e fuqishme e tyre eshte sakrifica vetevrasese per ta demtuar armikun.
Kjo taktike kjo doktrine luftarake eshte rrjedhoje e metafizikes islame mbi vdekjen.
Ne islam individi nuk eshte vlera supreme.
Perkundrazi individi si koncept vlerore ne Islam renditet nder nivelet me te uleta te piramides vlerore te shoqerise.
Ky kuptim qendron ne faktin se individi mysliman te jete ne funksion te Zotit apo bashkesis fetare.
Edhe vete fjala "islam" e ka kuptimin e nenshtrimit ndaj Zotit te Madheruar.
Nderkaq vdekja nuk eshte e keqja absolute,hyrja ne boten e asgjes por hyrje ne nje bote te vlerave me te larta se sa qe jane vlerat e kesaj bote qe jetojme.
Kjo bote e vlerave me te larta eshte bota e perjetesis Xhenetit (parajeses)pran Zotit (Allahut)


mir mbetshi
ju falemnderit

 

[atman]

Re: Meqë për Vdekjen të ndaloj s’munda

Meqë për Vdekjen të ndaloj s’munda
Njerëzisht Vdekja ndaloi për mua...(a)

... e ndërsa Zeusi bënte dashuri me të shoqen e Anfitrionit, ajo pëshpëriste në veshin e tij, fjalë turbulluese:
- Oh i dashuri im kur ishe i ri?...A do të më duash njësoj kur të plakem?...Shtrëngomë fort në krahët e tu, dua të ndjej zemrën që një ditë nuk do të rrahë më... oh kur të vdesim...!?
Zeusi tregonte dhe gjerbte thuajse me vështirësi nektarin. Kurrë deri atë çast nuk i ishte dukur kaq i hidhur. Ndërsa dëgjonte, Hermesi, edhe mund të kishte qeshur, por u përmbajt sepse e njihte karakterin e paqëndrueshëm të mikut dhe zotit të tij, ishte në gjendje t’i shndronte retë në gurë kalldrëmi, t’i përplaste kaq zhurmshëm sa dukej sikur do të mbrrinin në fund të thellëtirës, aty ku ndodhej toka, por më shumë u trembej kthesave të papritura dhe shpërthimet që pasonin, njerzit diku posht, i quanin rrufe në kohë me diell. Megjithatë vuri re se dëshpërimi i dikurshëm, tashmë ishte shndruar në shqetësim. Nuk ishte kohë për t’u penduar. Pasi lëvizi krahët për të shpërndarë renë ngjyrë plumbi me të cilën Zeusi pak më parë pastroi pikëllimin nga fytyra e tij, pyet:
- Mos duhet të pendohem për këshillën?
- Jo, jo, aspak, - përgjigjet tjetri.
Hermesi mbushet me frymë i lehtësuar. Pastaj shtriqet dhe i zgjat këmbët drejt kurorës së diellit për t’i ngrohur disi shputat e lodhura, ndërkohë i shpëton nga gjoksi një klithmë e lehtë kënaqësie që mund të keqkuptohet, ndaj pa humbur kohë e përcjell drejt gorgës së zezë, shumë larg galaksisë. Tjetri duket se e ka mendjen gjithmonë tek ajo që kishte ndodhur. Kurioz të dijë çfarë, nuk guxon të pyesë. Pastaj mendon se ai kishte një zanat të pëlqyer, nuk është i detyruar të zgjedhë midis dy gjendjeve, mund të qëndrojë në mes pa u trazuar fare, pezull, sikurse mund edhe të bëhet urë, të bashkojë, qoftë edhe me këshilla. “Nuk kishte rrugë tjetër, - thotë me vete.” I kujtohej fare mirë dëshpërimi që pllakosi Zeusin kur pa gruan e gjeneralit Anfitrion, bukuria e saj shkatërroi dy stinë, pranverën dhe verën e ndoshta do të përmbytej gjithë globi sërish, si në kohën e Dheukalonit, sikur ai të mos i kishte thënë:
- Kaq shumë të pëlqen?
- Oooooooooooh! – piskama torthoi globin.
- Atëhere çfarë pret?
- Ajo nuk është kurrë vetëm.
- Ti je Zeusi, b ... – për pak sa nuk i shpëtoi goja t’i thoshte se qe i biri i Kronit, por e këputi fjalën në momentin e duhur, - ti je Zeusi dhe mund të bësh gjithçka. Shkakto një luftë dhe nise Anfitrionin si gjeneral që është. Merr pamjen e tij dhe shko natën tek e shoqja...Kaq, nuk më duket e vështirë...
Tjetrit i ndritën sytë dhe gjithçka shkoi lehtë , ajo nuk e njohu...
- Nuk më njohu, - pohon zëplotë Zeusi, por...
- Çfarë?
- Na shpëton diçka, Hermes. Ndoshta për shkak të përjetësisë nuk e njohim sepse për ta njohur duhet të vdesësh dhe asnjë nga ne nuk e dëshiron vdekjen. Njerzit provojnë emocione të fuqishme sepse e dinë ç’është përkohshmëria, ndaj ata e vlerësojnë jetën, atë që kanë dhe mendimi se një ditë do ta humbasin, është një fatkeqësi e krijuar nga lumturia. E kupton, vdekja vetëm mund të krijojë lumturinë dhe fatkeqësinë...


(a) Dy vargje nga Dikinson, ku me pak fjalë jepet filozofia e ekzistencës sonë si një kusht për të provuar që kemi qënë.

 

[atman]

Re: Më mirë gomar i gjallë apo doktor i vdekur...?

Çfarë zgjodhi Akili?
Një ditë, Fatthënësi i thotë nënës së tij, Theti, se djali i saj do të vdiste në një luftë që do të bëhej, në të ardhmen, kundër Trojës... Natyrisht ajo e shpëlau me ujrat e Shtigjes, por meqënëse mbetën thembrat e pa lagura, kërkoi, nëpërmjet një riti, ta bënte të pavdekshëm duke e futur në zjarr për të djegur gjithçka të vdekëshme. Dështoi edhe kjo gjë, nga i jati që uluriu prej dhimbjes kur e pa fëmijën mes flakëve. Duket se asgjë nuk ndihmon. Meqënëse e njihte të ardhmen e djalit të saj, Theti e dërgoi në oborrin e mbretit Likomed për ta shpëtuar. Likomedi e veshi si vashë, i vuri emrin Pirra dhe e fshehu në atë pjesë të pallatit që ishte për femrat, për vajzat e tij. Natyrisht aty Akili përfitoi dhe nga bashkimi me njërën nga vajzat e mbretit, lindi një djalë që e thirrën Pirro.
Kur lufta filloi, Kalkanti, fallxhori që shoqëronte ushtrinë e akejve tha se nuk mund të fitonin pa Akilin dhe u tregoi ku qe fshehur. Theti, me dëshpërimin e nënës, kërkoi nga perëndia Fat që ta ndryshonte rrjedhën e Akilit dhe ky tha: “OSE NJE JETË TË GJATË DHE PA MERITA, OSE NJË VDEKJE TË LAVDISHME”.
Akejtë, dërguan Uliksin si dredharak që ishte. Ky, u paraqit i veshur si tregëtar. Në një nga sallat e pallatit mbretëror, mbi një tavolinë vuri përzierë bashkë armë e bizhuteri. E ndërsa femrat bëjnë xhiron e zakonëshme, duke parë me kërshëri sendet e arta, befas ushton kushtrimi për luftë. Në atë kohë lufta ishte Shën Përligjia e grabitjes, kështuqë, gratë përfituan dhe rrëmbyen stolira sa mundën, Akili mbërtheu shpatën dhe mburojën. Meqënëse u zbulua, shkoi në luftë për të sfiduar fatin.
Marrë shkas nga kjo legjendë për të ribërë pyetjen: Më mirë gomar i gjallë, apo doktor i vdekur?

 

[policia]

Re: Më mirë gomar i gjallë apo doktor i vdekur...?

me mire nje doktor i gjalle...
une mendoj se gjerat nuk jane kaq te prera me thike...

 

[jimmy84]

Re: Më mirë gomar i gjallë apo doktor i vdekur...?

Shume ekstremiste si pyetje kjo. Nuk ka rruge te mesme? /pf/images/graemlins/laugh.gif

 

[karamel]

Re: Më mirë gomar i gjallë apo doktor i vdekur...?

Asnjeri nuk mund te jete i lumtur ne rast se nuk ka vdekur. Kjo eshte filozofia e jetes sime dhe pse jo kuptimi i vdekjes.

 

[^Res-Cogitans^]

Vdekja?

Kur dashuron <u>vertet</u> ,
fundi i shpirtit ose i fizikut s'ka rendsi ...
sepse s'ka dhe s'duhet t'ket .
Kan "frik" njerzit qe s'kan filluar te Jetojn akoma.

shkrimet lart - granina,atman - bla'bla'bla , me duken shum larg filozofis dhe shum larg njeriut.

 

[atman]

Re: Vdekja?

Kane shkuar shume kohe tashme, por duhej te isha 13-14 vjeç kur lexova nje tregim qe quhej Delirium tremens, i nje autori shqiptar, ndoshta i Skifter Kelliçit, ndoshta jo. Nejse, mesova diçka nga tregimi, jo vetem dy fjale tingelluese dhe sugjestionuese, por edhe permbajtjen qe fshihin brenda tyre. Koha fshiu sugjestionimin dhe mbeti vetem permbajtja. Delirium Tremens, nje tru i mbytur dhe i helmuar nga alkooli gjuha e vetme e te cilit eshte bla bla bla - si menyre per te interpretuar nje realitet tashme te deformuar, te mbushur me gjarprinj e gjithfare insektesh dhe qe nganjehere e çojne te semurin drejt vetvrasjes, (tregimi)ose drejt vdekjes, romani "Senelità". Eshte kjo nje filozofi vdekje?

 

[^Res-Cogitans^]

Re: Vdekja?

Jo,fli gjum rehat - s'esht x asnje motiv qe ke permendur,synori.

Ti flet me germat e tuja,jo me mua,shif vdekjen e komunikimit tek vetvetja para se t'na qendisesh nej hartim t'merzitshem.

Une jetoj dhe do jetoj,dhe prap do jetoj,dhe prap.
Synori "vdekje" x mua s'ka piken e kuptimit,piken e vleres,thjesht nje identifikim i boshllikut dhe i frikes se koshences.

 

[Rrumbar]

Re: Vdekja?

Nga momenti qe njeriu lind nuk ben gje tjeter vecse i largohet ditelindjes duke ju afruar asaj tjetres, dites se vdekjes.

Hapesira kohore midis ketyre dy ngjarjeve perben jeten e njeriut. Se nga vjen njeriu dhe ku shkon eshte e pamundur te dihet dhe secili mundohet ta shpjegoj sipas menyres dhe llogjikes se tije. Ne shume raste njeriut mundohet te grupohet duke bere te tijat idete e nje grupi, te cilat gjithmone kan si fillestar nje njeri tjeter por me 'te ndricuar'. Ketu dalim ke feja.

Perderisa koshienca e njeriut ekziston vetem brenda hapsires kohore te jetes se tij, ateher edhe pyetjet nga linda dhe perse?, perse vdes e ku do shkoj?, do mbeten gjithmone nje enigme per te.

Fakti eshte qe jeta ka ekzistuar perpara dhe do ekzistoj pas individid, dhe vetem jasht koshiences se individid mund te mposhtet frika e vdekjes e te arrihet perjetesia.

Frika nga vdekja eshte instiktive, e lindur bashk me njeriun per te mbrojtur jeten e tij. Te jetosh duke u ndjere pjese e gjithesise, te arrish te shkrihesh me te, do te thote te kalosh mbi limitet njerezore.

 

[hells_kitchen]

Re: Vdekja?

Ka shume teori filozofike te cilat a ndaljone aktin e vetevrasjes. Nje nder teorite jo teper moderne por qe ka gjetur nje rruge te plote te saj ne kohera eshte dhe teoria e Emanuel Kant. Kant ka qene nje dijetar teper i zoti i cili tentoi te shpjegoje disa fenomene teper kundershtuese me njera tjetren. Ai thote qe dikush nuk ka te drejte morale qe te kryeje aktin e vetevrasjes. Nga pikpamje e utilitarianizmit e cila pohon qe nje akt eshte etik nqs dhe nqs do te sjelle lumturine me te madhe vetevrasja eshte nje sjelle me vlera morale te drejte. Kundershtimitsht, Kant thote qe nje sjellje e tille nuk mund te jete e justifikueshme sepse qellimi per te cilin ti po e kryen kete akt eshte vuajtes dhe nqs cdonjeri prej nesh do te kryente te njejtin akt do te rezultonte ne nje kaos total te shoqerise. Kant e teston te drejten e vetevrasjes si nje nga detyrat qe njeriu duhet te jete i obliguar per te mos ndermarre. Aksioma e nje vetevrajse per dike qe deshiron te marre jeten e tij duhet te jete dicka e tille: "Duhet te vetevritem ne menyre qe te lirohem nga dhimbja qe ndjej se jetuari sepse e dua jeten time dhe eshte detyrimi im per mua qe te ndjehem me i lumturi."
Kant e kundershton kete aksiome sepse ai pohon qe funksioni i dashurise se jetes e kundershton veteveten ne kete situate sepse funksioni i dashurise se jetes promoton idene e nje jete sa me te gjate. Llogjikisht konluzioni i Kant do te jete qe nje premis i tille nuk do Kaloje teorine e kantit dhe prandaj eshte jo etike per dike qe te vetevritet.

 

[2celjan-fr3]

Re: Vdekja?

Te gjitha keto pyetje meritojne nje pergjgje si ato qe themi kur jemi per kafe apo si bastet qe vendosim cdo fundjave ne mengjes pasi duhet te ndajme nese kemi shenja faktesh (qe jane supozime per fakte te cilat nuk i kemi pare dhe nuk kemi ndonje fakt real qe e kemi pare) apo fakte se kemi shenja, kjo e dyta dhe me e besueshmia nuk ka shume gjasa te ndodhi ndaj ne jemi te detyruar te mos te dime asgje te gjitha te tjerat jane vetem fjale, fjale pafund te cilat nuk jane praktike por vetem teori kafeneje dhe filozofet njerez kurioz te cilet ngjajne me ata njerezit qe preferojne kafenete dhe bejne muhabete dhe analiza teorike por mbase me nje ndergjegje dhe njohuri me te medha per fenomene dhe ngjarje te ndryshme por thelbi eshte i njejte sic edhe Nice edhe une nuk di asnjeri prej nesh dicka me shume te dy do vazhdojme ngjarjet ciklike te natyresh dhe do vdesim te dy me te njejten pyetje.cfare qellimi kam dhe cfare ndodh pastaj?
Kush do na e japi pergjgjen? zoti njerezor me kembe hunde dhe vesh/ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/lol.gif
pergjgja eshte si lumturia, relative dhe unike per secilin.

 

[atman]

Re: Vdekja?

Koncepti i vdekjes shpesh ne poezi jepet si diçka qe kerkon ta xhveshe ate nga vetvetja dhe nese nje qellim i tille arrihet, kemi ne te njejten kohe edhe nje poezi te bukur qe njerezimi e trashegon nga Henry Scott Holland, 1847-1918.

Vdekja s’është gjë.
Jam vetëm fshehur në dhomën përbri
Unë jam gjithmonë unë, dhe ti je gjithmonë ti,
Çfarë ishim dikur për njëri tjetrin, jemi edhe tani.
Thirrmë me emrin tim të vjetër, që tingëllon i njohur
Folmë me të njëjtën ngrohtësi që gjithmonë ke përdorur.
Timbrin e zërit mos e ndrysho,
Një pamje hijerënde ose të trishtuar mos kërko
Qesh siç bëje gjithmonë
Me shaka të vogla që aq shumë na pëlqenin kur ishim të dy
Lodro, qesh, lutu për mua dhe mendomë
Emri im qoftë i njohur përherë, si dikur kujtuar,
Pa zjarrmi, pa një gjurmë trishtimi, shqiptuar.
Jeta ime përmbajtjen që ka pasur kurdoherë, ruan
Është po ajo, e para



Ka një vazhdimësi të pa coptuar.
Përse duhet të jem jashtë mendjes tënde?
Vetëm pse jam jashtë shikimit tënd?
Po të pres, vetëm për një çast
Në një vend
këtu afër,
pas cepit, pikërisht.
Shkon gjithçka mrekullisht.

 

[Florus]

Re: Vdekja?

Ne pranojme faktin se ka qene 1 kohe para se sa te lindnim kur ne ende nuk ekzistonim.
Pse duhet te shqetesohemi per mos ekzistencen tone?!
/ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/smile.gif

 

[SoLdIeR_^oF^_fOrTuNe]

Re: Filozofia mbi vdekjen

Un jam cun trim se skam frik nga vdekja /ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/wink.gif

 

[2celjan-fr3]

Re: Filozofia mbi vdekjen

FloBo pikerishte kete pyesja edhe une te Lindja pastaj Vdekja nese e ke pare cfare ishim ne para se

 

[2celjan-fr3]

Re: Filozofia mbi vdekjen

Asnjeri nuk mund te jete i lumtur ne rast se nuk ka vdekur. Kjo eshte filozofia e jetes sime dhe pse jo kuptimi i vdekjes.

ne fillim te duket budallik, nese e mendon thua se cdo gje shkon dyshe(- +) perndryshe nuk do kishte kuptim dhe ne fakt goc ke te drejte se problemi nuk eshte vdekja, se ne do vdesim nje dite, por arsyetimi mbi te dhe cfare ndodh pastaj, cfare do behemi ne? keta miliarda kafshe qe kemi dale kshu si pa lidhje dhe qellim kemi "ekzistuar" dhe pastaj?

Kjo me siguri nuk eshte lumturi por eshte fatkeqesi te mos arrish te kuptosh se pse je kshu si je apo akoma me shume te kuptosh se kuptimi qe kerkon ska kuptim, ne llogjiken njerezore, kur kupton se pergjgja e pse-se thjesht nuk ka ekzistuar, gjerat thjesht ndodhin, uroj qe kjo rrjedhje e ngjarjeve te kete nje kuptim edhe pse ne jemi nje pjese fare e vogel e ngjarjeve.

Gjeja me e mire eshte te mos e mendosh pasi pergjgja eshte infimite dhe jo reale, me qindra vite e kane provuar asnje sdi gje perndryshe do ta kishim marre vesh, FloBo tha pergjgjen e duhur ne skemi "ekzistuar" gjithmone

 

[Mortal]

Re: Filozofia mbi vdekjen

Nqs lumturia per ty vjen si rezultat i vdekjes, atehere cdo moment njerezit duhet te perjetojne lumturi te vocka sepse te vockla vdekje perjetojne.

 

[Johnny]

Re: Filozofia mbi vdekjen

Brrrrrrr....
Kam dridhje, ndoshta eshte nga turshite qe hengra per mengjes apo....
Whatever..

 

[2celjan-fr3]

Re: Filozofia mbi vdekjen

/ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/lol.gif kush te ka cuar ne NY ty mi goc /ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/lol.gif