Figura reale e Skenderbeut

hawk · 24 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Duke përjashtuar rreshtat me etiketa dhe gjykime te bazuara ne stereotipe te vjetra, disa përkufizime, si ajo mbi Ascoli-n (me poshtë do i them dy fjale), tregime sikur te ishim ne emisionin “Gjyshja tregon përralla”, pjesa qe mbetet është një pluhurosje me histori rreth temës apo historie ne përgjithësi.
Doja te dëfrehesha pak me argumente, por si mund te argumentosh mite dhe pretendime te shndërruara ne qesharake nga kokëfortësia dhe mosnjohja?

Nuk gjen me lart, tek unë, shpjegimin e mitit, sepse me ketë qellim nuk mund te devijoj temën. Përkundrazi, i përmbahem plotësisht temës nëpërmjet shpjegimit te thjeshte morfologjik dhe fonologjik te termit qe karakterizon mitin ne fjale. Kjo për te treguar edhe një here sa e spekulueshme është etimologjia, sa te pa baza janë transformimet subjektive dhe motive te semantikes. Rrëfimin e miteve ta kam lëne ty, me gjithë dëshirë.

Siç pohova me lart, faktet i kane lenë vendin injorancës dhe racionalizmi është verbuar nga zemërimi, kështu qe edhe diskutimi degjeneron ne paragjykime me tepër se mendime. E si mund ta konsideroj si gjykim racional shembullin e sinonimisë se “këpucarit, opingarit, zjarrvënësit”, pra profesionit, me përmbajtjen kuptimore te emrit Deukalion? Me përpara, bere një çarçaf mbi gjuhësinë e cila ka rregullat e saja, tani këto nuk vlejnë me sepse me i rendesishem na qenka kuptimi, për me tepër imagjinare, i fjalës Deu-kalion. Sigurisht qe kjo është tentative për te kanalizuar temën tek imagjinata, apo filozofia, aty ku lidhjet me historinë janë shume te zbehta, çka dëshmon se nuk arrin te shikosh një ndërtese tjetër, reale, mbi Skënderbeun, përveçse imagjinatës.
Deukalioni qëndroi mbi ujë, jo mbi dhe, 9 dite. Kalimi lidhet me përmbytjen, domosdoshmërish me ujin, ndërsa “mbjellja” e gurëve, qe simbolizojnë “kockat e Mëmës Toke”, është një veprim qe lidhet me dheun. Nga kalimi tek mbjellja ka dy një ndryshim evident. Mbjellja mund te jete zanat si ai i Atman Opingarit, edhe pse nuk konsiderohet aspak si e tille, por kalimi qëndron akoma me larg zanatit, ose me mire te themi nuk është domethënie e zanatit (meqenëse mitet lidhen me një domethënie tpikisht karakteristike), por një përcaktim shume i përgjithshëm, pra aspak karakteristike. Perse nuk quhet Dheumbjellesi? Perse e devijon ne Dheu(n)kalon? Sikur te niseshim nga veprimtaria mbjellëse e Deukalionit, dhe emërtimi ne baze te zanatit (“specializimit”, veprimtarisë), do te ishte me logjike qe ti, ne shkrimin prezantues te këtij miti, te tentoje ndonjë lidhje fantazioze mes kalion dhe mbjelljes. Meqenëse i hyre vete kësaj rruge pa dalje, mbroje te paktën, e mos fluturo nga një kuptim ne tjetrin sepse nuk je koherent. Madje, duke e bere mbjellës, jo vetëm ndryshove rrjedhën e mendimit brenda dy ditëve, por i hoqe edhe te vetmen baze, nëse mund te quhej tille, shqipërimit te Deukalionit. Paraqet veten shume naiv nëse pretendon se akti i hedhjes se farave mbi dhe, i paraqitur nga Onufri, është diçka shqiptare e ndërmarre për here te pare nga Deukalioni. Kulturat e tjera, qe shpiken bujqësinë përpara pellazgeve, grekeve dhe ilireve, mbjelljen e stilizojnë artistikisht jo me traktor apo me mbjellje te formave te tjera, te ndryshme nga imagjinata e Onufrit dhe realiteti universal i mbjelljes.

Utnapistim dhe Ziusurda kishin mbetur ne një ishull pas Përmbytjes, kur u takuan nga Gilgameshi, gjate udhëtimit imagjinare. Ne Indi Vishna, i mishëruar ne peshk, shpëton nga Përmbytja te vetmin njeri te mbetur, Manu-n. Rrëfimi talmudik, biblik dhe kuranore i Përmbytjes, flet për disa njerëz qe lundrojnë (me sakte qëndrojnë mbi ujë) dhe ndalen mbi dhe. Tregimi është i qarte: Noah-Noe-Nuhu nuk niset për te kaluar nga një bren ne tjetrin, por për te qëndruar mbi ujë, derisa këto ujera te uleshin dhe te dilte mbi dhe. Duke mos lundruar, por thjeshte duke qëndruar mbi ujë, eliminohet edhe mundësia për te fantazuar mbi foljen “kaloj” e cila është folje veprimi, ndryshe nga “qëndrimi mbi ujë” ose “pluskimi”. Edhe ne kulturat e tjera, shpëtimi ndaj përmbytjes është, vjen nga qëndrimi ne ujë. Nëse flitet për kalim, ai mund te jete vetëm kohore, pra koha me kalimin e saj kalon edhe uji. Shpjegimet metaforike “te ripërtëritjes se jetës” etj, nuk mund te na vine ne ndihme për shpjegimin e termit ne gjuhen shqipe. Janë me tepër mbushje te postimit me rreshta te kote.

Nga Deukalion-i i pashpjegueshëm me kalimin, vjen ne ndihme De-metra. Emri i saj sigurisht lidhet me token si dhè, me shume se trup qiellore (Gaia). Sharlatanizmi qëndron tek nisja nga pjesa e pare e emrit për te paraqitur De-metren si sajese ilire, dhe vërtetohet plotësisht tek pjesa e dyte e emrit, metra, e barazuar pasaktësish me fjalën shqipe (pasi fjale ilire nuk ke) mitra. Këto dy fjale nuk janë te njëjta, nuk janë sinonime, pra nuk përcaktojnë dy realitete te ngjashme. Metra apo me sakte meter (meter është origjinali – De-meter) është fjala greko-antkie korresponduese me latinen matrem, qe ne shqipen standarde është fjala Nënë. Kjo e fundit dhe mitra ne shqip, nuk sinonimojne me nj-tj, e nuk e kuptoj si mund te jene sinonime mitra shqip me metren – nene, greko-antike, apo qofte ilire, e ndodhur si rrënje e dyte e fjalës se përberë De-metra. Përsëri ti nuk ke fakte, por vetëm fantazi dhe spekulime. Kjo sepse je nisur nga dy germa te dy fjalëve për t’i shqipëruar pjesën e dyte sipas qefit duke dështuar plotësisht ne dëshirën patetike ne gjetjen e xhamave për tu kacavar. Trashëgimtarja e ilirishtes (te pa dokumentuar) nuk shpjegon asgjë, ne ketë rast, përkundrazi edhe ti ke vështirësi ne zgjedhjen e fjalës shpjeguese (nënë apo mitër). Fjalët nënë dhe mitër kane një ure lidhëse siç kane shume fjale te tjera, por fakti qe ti preferon bashkësinë e fonemave m-i-t-ë-r dhe jo n-ë-n-ë, e cila ndodhet tek De-metra, dëshmon se nuk nisesh nga kritere etimologjike, por thjeshte vizive, pasi mitër dhe metra (apo meter) te duken me te përafërta, e ne fakt me afër është fjala shqipe nënë, por kjo nuk te ndihmon ne lidhjen qe kërkon te ndërtosh. Ja perse i drejtohesh pasaktësisë. Kur nuk njeh, hesht.

Te kritikohet Chomsky ne aspektin gjuhësore, ku ai mori Nobelin si shkencëtar, nga persona qe bëjnë lidhje si te mësipërmet, pa asnjë rregull gjuhësore; te kritikohet Ai i cili evoluoi paradigmën gjuhësorë strukturaliste akoma ne zhvillim – e konsideruar baze e gjuhësisë se sotme – dhe te citohet njëkohësisht, është shfaqje e qarte e mosnjohjes totale te teorisë chomskiane, ashtu si edhe e analizave te tija politike, ku nuk përjashtohet dhe Nacionalizmi – i paadmiruar nga Chomsky. Me Ascoli-n, themeluesin e dialektologjise moderne italiane, plotësohet mozaiku i kësaj zymtësie ne mendime. Ascoli, vërtet përcaktoi numrin e dialekteve italiane ne Itali dhe jashtë saj, por është i famshëm edhe pse diçka tjetër, përveç fakti se Dialekti për Ascoli-n është i barabarte me gjuhen, gjë e cila minon shqipen standarde dhe Nacionalizmin utopik qe lidh kombin me gjuhen. Imagjino sikur te kishim një Ascoli ne Shqipëri dhe një teori, ku gegërishtja është gjuhe ashtu siç është toskërishtja, por kjo e fundit ka pasur rastin te afirmohet për arsye klasore. Do te ishte fundi i Kombit nacionalist te bazuar tek gjuha, pasi do kishim dy kombe (pse jo edhe me shume) pjese te familjes se gjuhëve iliro-shqiptare (siç është latinishtja dhe gjuhet portugeze, spanjolle etj, dhe kombet korrispektive). Lutu majmunit te mos na evoluoje ndonjë Ascoli ne Shqipëri, se iku binomi (fallso) komb-gjuhe. Ascoli është ai studiues qe me I Saggi Ladini ne vitin 1873 evidentoi një gjuhe te re, brenda Italisë dhe ne Zvicër, e cila sot njihet si Ladine dhe është gjuhe zyrtare (Friuli) ashtu siç është edhe italishtja standarde. Sikur Kombi te ishte sinonim i gjuhës, friulanet nuk do te ishin italian. Nga Ascoli, Chomsky, dhe me se miri e trajtuar nga Todorov, arrijmë ne përfundimin se gjuha nuk është elementi themelore i Kombit. Teori kjo, qe me lart, mbroje me zjarr.

Për te konfirmuar edhe me tej ketë, te solla shembullin e gjuhës franceze. Sinqerisht nuk kuptova lidhjen me imperializmin: nuk do ta konsideroj jo si gabim tendin, por thjeshte si mbushje te shkrimit. Francezet nuk kane “mijëra vite me pare”. Edhe maniaku me ekstremist francez, Le Pen, nuk shkon dot me tej se tek “Betimi i Klodoevit”, pra 1500 vite me pare – ne mënyre te rastësishme dolëm tek “besa”, një forme e praktikuar edhe nga barbaret ne fjale. Ne ketë periudhe akoma nuk flitej frëngjisht ama. Dëshmi e kësaj janë “Chanson de Roland”, qe edhe pse te kënduara para 1250-1300 vitesh, te dokumentuara para 1000 vitesh, sot nuk kuptohet dot nga një francez, siç nuk kuptohen dot poezitë trobadorike te shekujve XI-XIII, te kultivuara ne Francën provencale. Ne Itali konsiderohet italisht dialekti i Firences se ‘300, me vone i përpunuar nga Bembo dhe te tjerë - për shekuj një gjuhe e vdekur, deri ne bashkimin e Italisë (ku maksimumi 2,5 milion italian e flisnin ketë gjuhe) – dhe jo dialekti sard, zona Lausberg, dialekti sicul, dialekti i venetos etj. Janë me afër latinishte se italishtes; janë dialekte përballe një dialekti te shndërruar ne gjuhe, si ai fiorentin, nga rrethana te veçanta dhe te standardizuar nga politika unifikuese dhe nacionaliste e Mbretërisë sabaude; nuk janë me “pak” gjuhe se italishtja. Riperseris, pyetjen, kemi te bëjmë këtu me kombe siciliane, veneciane, sarde, etj? Si përfundim, gjuha nuk përcakton etninë.

Mbi Skënderbeun ka dokumente, si p.sh Barleti, qe e quan epirotas, për ta dalluar nga sllavet, te cilët, gjithmonë Barleti, i quan ilire. Me Epir, Barleti emëronte territorin shqiptare. Edhe Pjeter Bogdani, 2 shekuj me vone tek “Çeta e Profetëve” e përcakton veten, qe ne titull, si epyroticum. Për Barletin, bullgaret janë tribaldet dhe Vojsava është nga Tribaldet, pra sllave; gjithashtu, gjithmonë për Barletin, bullgaret shfaqin “besnikërinë e tyre për Skënderbeun, jo me pak te dashur [për ato]”. Edhe këtu, gjejmë besën, jo vetëm fenomen shqiptare, madje eshë bullgar – përzierje turko-sllave. Skënderbeu paraqitet si arbër vetëm ne disa dokumente kancelarike, ku quhet edhe “Zot i Arbërisë”, çka ne te vërtetë nuk ishte, jo vetëm sepse zotëronte një territor familjare, por ishte edhe vasal i Alfonsit te V, pra i zotëruar. Mund te thuash se edhe epirotas, siç e emërton Barleti, është e njëjta gjë me shqiptare, por me pare duhet te na bindesh se Virgjili, i konsideruar latin edhe nga italianet, është italian. Latinet dhe italianet nuk janë e njëjta gjë siç nuk janë iliret dhe shqiptare, pa mohuar kurrsesi etnogjenezën nga ilire ne shqiptare.

***

Perse Mitologjia?
Historia nuk bazohet ne mite. Te, serbet, greket, nazizmi, fashizmi, shovinizmi etj, e keni me kollaj te vertetoni mitet sepse nuk jane te dokumantuar.
Perse Gjuhesia?
Pyetje inkoherente, pasi vec gjuhesi nuk gjej tek postimet e tua. Akoma me kujtohet "dora baltea"...
Perse jo Mujin e Halilin?
Sepse nuk personfikojne qendresen dhe jane shume mitologjike, ashtu sic eshte Deukalioni. Rilindesit, kerkuan nje personazh real, edhe pse e veshen me ngjyra aspak mesjetare, ku personazhi jetoi. Ishte enverizmi, pastaj, qe e mitizoi ploteisht, ashtu sic e beson ti sot.
Perseri me Deukalion?
Nuk kaloi asgje: veprimi i shquiperuar nuk korrespondon me veprimin e mitit. Sikur te ishe aq gjuhetare, do te dije se emri ka per rrenje nje folje dhe morfologjikisht Deukalion, eshte emer i perbere nga dy rrenje (emer + folje), por etimologjiksist keto dy rrenje jane morfema foljore. Duke mos i njour keto, do e besh Deukalionin, nje kalimtar dheu mbi uje!

hawk · 24 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Është e domosdoshme ne fillim ndarja e individit Skënderbe ne dy njësi përbërëse te kësaj figure. E para lidhet me Skënderbeun-Gjergj Kastrioti pjesëtar i realitetit fizik tredimensional: njeriu qe lind, jeton dhe mbyll një proces biologjik ne kontekstin social me te gjitha drite-hijet karakteristike individuale. E dyta lidhet me pasqyrimin e këtij dimensioni tek pasardhësit qe ne varësi te kushteve mund te transformoje njeriun ne mbinjeri duke e drejtuar pashmangshmërisht drejt një forme gjysme hyjnore te paprekshme.

Shekulli ne te cilin jetoi dhe vdiq Skënderbeu është i zhytur thelle nen masën monoteiste qe rrethon ambienti skenderbian dhe transformimi ne një entitet mbinjerëzore i njeriut është herezi e dënueshme pikërisht nga monoteizmat ne te cilët u formua Heroi dhe jashtë te cilëve nuk mund te dilej, aq me tepër ne një rajon “provincial” te Evropës, si Ballkani. Metamorfoza ndodh shume me vone, ne shekullin e XIX ku edhe ne shqiptaret si i gjithë Ballkani por edhe Evropa, eksperimentonim nje faze te re, nje mitologji moderne ne kërkim te identiteteve te reja. “Njeriu i ri” nuk është vetëm pjesëtar i një komuniteti fetar apo i një klase sociale brenda shoqërisë, por edhe një pjesëtar i “popullit te zgjedhur” qe ushqehet me mite, eskatologji, mesianizem te cilat ndërtojnë një Hyjni te re: Kombin. Herder, Saint-Simon, Comte, Mazzini, Mickiewicz gjer tek marksizmi dhe hegelizmi, ndërtojnë atë çka do te importojnë rilindësit tanë, fete laike me njeriun Zot. Do te jete Nacionalizmi feja me e përhapur e gjysmës se dyte te shekullit te XIX.

Rilindësit përpunuan, duke u bazuar ne modelin e nacionalizmit Gjerman, një variant shqiptar ku identitet fetare tradicionale mjaft te spikatura ne trojet tona, pa humbur asgjë nga doktrinat e tyre, zmbrapsen përpara një ndjesie te re gjithëpërfshirëse: Kombi. Kjo ndjesi zëvendëson ato tradicionale pa humbur te njëjtën strukture: ka një eskatologji qe e projekton popullin ne një te ardhme pozitive, mesianizem qe e shpëton popullin, doktrine e përbërë nga vlerat e kombit, apostazi e transformuar ne tradhti ndaj këtyre vlerave dhe e dënueshme madje edhe me vdekje, profetë qe shpallin doktrinën dhe klerikë qe e mbajnë gjalle.

Rolin e profetit e luan tek ne (shqiptarizmi) Skënderbeu, ndërsa klerikët filozofe janë rilindësit qe ashtu siç e transformuan pasardhësit Jezusin ne Krisht ashtu edhe rilindësit propozojnë një njeri – personazh historik- te deformuar ne një figure ideale, gjysme hyjnore, mit modern. Ato e “ngjallen” Skënderbeun nga harresa e shekujve e nxorën ne dritën e nacionalizmit, e pastruan nga konteksti ne te cilin jetoi, e laicizuan dhe “krijesa” artificiale mori përsipër te identifikoje masën e “besimtareve” te rinj qe duhej t’i bashkëngjiteshin. Vepra e rilindësve e rrethuar me një vështrim romantik te historisë, me projektimin ne një te kaluar te lavdishme, ekzotike dhe gati inekzistente siç është edhe modeli klasik i Romantizmit, ishte e destinuar te mbetej ne harrese sikur te mos ndërhynte Shteti politik. Ky organizëm me qellim justifikimin e ekzistencës se tij ka nevoje për indoktrinim te masave. E ka eksperimentuar me se miri Oktavian Augusti ne fundin e shekullit te I para.K kur modelit te pushtetit i bashkëngjiti një propagande qe idealizonte vlerat e organizmit (Principatës “republikane”) dhe vete Augustit si individ.

Shteti i organizuar nga Enver Hoxha dhe elita komuniste ne vetëshpalljen si krijese e popullit shqiptar - qe ne fakt me tepër ishte një krijese e Titos dhe e konferencës se Jaltës ku Stalin, Churchill, Rooswelt vendosen edhe fatin tone – moren nga rilindësit Skënderbeun laik dhe nacionalist. Me ketë figure Enverizmi tenton te mbuloje komunizmin me petkun nacionalist dhe vete Enveri te barazohet me Skënderbeun- shpëtimtarin e kombit.
Njohja e Skënderbeut është rezultat i politikes kapilare te indoktrinimit qe “Nena Parti” ndërmori për një gjysme shekulli dhe pati sukses. Rilindësit nuk arritën ne masivizimin publik te Heroit sepse masa ishte injorante dhe rilindësit (shumica) jetonin jashtë trojeve etnike, pra “krijesa” mbeti ne letër. Nikolaj Marr shkruan “gjuha standarde është një fenomen klasore”, ajo i imponohet masës nga klasa qe ka pushtetin politik. Ky fenomen ka ndodhur gjate te gjithë historisë se njerëzimit dhe ne shqiptaret e kemi përjetuar qe me paraardhësit tanë iliret te cilët njohën një latinizim te gjuhës gjate sundimit romak, ky imponim klasore u ruajt ne mesjete nga Kisha Katolike me përdorimin e latinishtes, njohu një imponim tjetër, kësaj radhe Osman, pa harruar imponimet gjuhësore Bizantine(greko-ortodokse) dhe Sllave. Se fundi imponimi i “Shqipes Standarde” nga elita komuniste duke preferuar një gjuhe me te afërt për klasën sunduese. I njëjti imponim klasor vlen edhe për Historinë qe për nga masa e spekulimit ia kalon Gjuhësisë. Ne çdo epoke ajo është shkruar konform klasës sunduese dhe nga Perandoria Romake shndërrohet ne mjet propagandistik qe arrin kulmin me institucione Propagande te themeluara me pare ne Britani dhe USA e pastaj ne Gjermani, ne vendet komuniste, etj.

Krijesa rilindëse e laicizuar tej mase, e shkëputur nga mesjeta, ambienti fetar, ambienti social, marrëdhëniet me fqinjët, kushtet e trojeve shqiptare, i serviret masës duke zënë hapësira publike, faqe librash, krijime artistike, institucione. Ne kushtet e një diktature ajo çka është linja partiake është edhe e vetmja dritare qe individëve i lejohet për te vështruar ambientin, për te krijuar identitetin dhe mentalitetin.

Ajo çka serviren rilindësit dhe nguliti komunizmi është një Skënderbe “mbinjeri” jashtë realitetit, një "mit" ne vend te simbolit, një profet, qe, për masat e indoktrinuara gjysme shekulli, sot është transformuar ne “Hyjni” e pa cenueshme.

Pluralizmi i mendimit dhe pranimi i ngadalshëm i diversitetit, mundësia e shkëputjes nga egocentrizmi – imitim ky i monomendimit qe vinte i diktuar nga Partia – duhej te na udhëhiqte drejt një këndvështrimi real 360 grade qe do te thotë një perceptim i qarte i vendqëndrimit (pozicionit) te figurave ne kontekstin historik. Megjithëse kane kaluar 20 vite, modelet e rrënjosura, por mbi te gjitha integralizmi ne mendime, vazhdojnë te jene pjese e pandashme e shqiptareve. Elitat e sotme ashtu si ne diktature tentojnë te imponojnë përsëri vetëm një këndvështrim, te gjithë te tjerët janë tradhti dhe fatalitet, fatkeqësi qe rrezikojnë Kombin.

Pra për Kombin është me e shëndoshë te bazohet ne krijimtari romantike, ne njerez mitologjik, ne një Hero Kombëtar qe ne beteja hiqet si i vdekur dhe pastaj bën kërdinë duke kalëruar (neper mal!) ne armiq ashtu siç bënin partizanet mbi gjermanet. Ju kujtohen filmat e para dy dekadave? I mbani mend trimat komuniste tek “shkatërronin divizionet gjermane” - thoshte Enveri ne Kongrese; Colin e breshkave si Davidi përpara Golias, Qemal Stafen dhe Vojo Kushin ne versionin Oso Kuka-kamikaz, 5 heronjtë e Vigut si 300 spartanet e Leonides. Me këto njerëz te mitizuar jemi rritur dhe është herët për t’i zbritur nga Olimpi pasi jetojmë akoma me mentalitetin e përjashtimit te “Tjetrit”.

Këndvështrimi historik i Skënderbeut, propozuar nga Oliver Jens Schmitt(per shembull), (keq)pritet nga një pjese e elitës dhe e masës injorante sipas modelit te vjetër: “armik i popullit dhe i Partisë”, brenda kornizave te stereotipizuara nga e kalura totalitare. Partia sot mund te jene elitat, ndërsa populli është masa qe ka mbetur ne mësimet enveriste, viktime e mendimit integralist.

hawk · 24 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Kontekti ku u lind.

Qe ne familje ka ndikim te theksuar sllav: Vojsava (nena), Reposhi, Stanisha (vëllezërit), Mamica, Mara, Jella, Vllaica (motrat), përfaqësojnë antroponimi sllave. Kjo është normale për rajone kufitare, sidomos pas gjurmëve te lëna nga Nemanjidet qe shtrinë sundimin ne te gjitha trojet shqiptare duke na lenë me shume toponimi sllave për një gjysme shekulli se osmanet për 5 shekuj.

Ushtria e Dushanit përbëhej nga shume shqiptare, madje "ato ishin shumice dhe luajten nje rol primare", pohon Jireçek, ne Staat und Gesellschaft. Te dhënat tregojnë edhe pe shenjtore serbo-malazez te adhuruar ne tokat shqiptare: nga Ducanski, babai i Stefan Dushanit, i shpallur shenjtor dhe i adhuruar ne Kosove nga serbe por edhe shqiptare ortodoks, tek Vladimiri sovran i Dokleas. Madje ky ka një histori adhurimi te veçante: trupi i tij u transferua ne 1215 ne Durrës ne manastirin e Shën Mërisë se Krajes [Kraja është zona malore ne perëndim te liqenit te Shkodrës], qe nga aty ne “1383 Shën Vladimiri transferohet ne manastirin e Shën Joavnit (Gjonit) ne afërsi te Elbasanit”, pohon Antun Sbutega.

Tradicionalisht fisniket shqiptar kane pasur marrëdhënie familjare me sllavet, si pjese e Perandorisë Bizantine. Balshajt qe për nga origjina janë te diskutueshëm njihen edhe me mbiemrin Balshic. Gjergj II Stres Balsha ose Djuradj II Strazimir Balshic ne 1386 martohet me Jelenen, vajzën e Lazar Hrebeljanovic, princin e famshëm serb te betejës se Fushe Kosovës. Djali i tij Balsha III ne 1421 braktis tokat shqiptare për t’u strehuar tek daja ne Serbi, princi Lazar, duke ia dhuruar zotërimet. Familja rivale e Balshajve, Crnojevic ishin miq te familjes Kastrioti: Mara, motra e Skënderbeut, ishte gruaja e Stefanica Crnojevic. Djali i tij Jovani martohet me vajzën (Vojsaven) e Gjergj Aranitit, ne martesën e pare. Interesante është se Stefanica adopton për flamurë shqiponjën dykrenore te bardhe me sfond te kuq! Djali i Jovanit, Stanisha konvertohet ne Islam me emrin Skënderbeg. Familja Crnojevic kishte edhe një nuse nga Topiajt.

Gjergj Aranti përveç lidhjes me Crnojevicet ndërtoi një miqësi tjetër me Stefan Brankovic i njohur si Stefani i verbër. Ky i fundit kaloi një periudhe ne kështjellën e Krujës, pranë Skënderbeut. Nga ana e tij Skënderbeu marton te birin me vajzën Jelenen e Djuradj (Gjergj) Brankovic, despotin e Kosovës.

Nuk është çudi qe nipërit e Kastriotit te kenë emra: Gojko, Reposh, Stanish etj. Marrëdhëniet miqësore i ve ne dukje Barleti kur shkruan: “Bullgaret ose tribalet [Nena e Skënderbeut njihet si Vojsava Tribalda] banojnë aty [Dibër] një popull i ashpër ne luftëra dhe me meritat e shumta qe patën, me guximin e lavdishëm dhe besnikërinë e tyre ndaj Skënderbeut jo me pak te dashur". Madje Muzaka ne autobiografinë e familjes se tij shkon me tej kur shkruan: "Scanderbeg huomo valente e per natura Serviano”.

Pa harruar këtu se ne sulmin ndaj zotërimeve venedikase ne veri te Shqipërisë se sotme, Skënderbeu ishte aleat me Crnojevic dh Brankovic; pas sulmit te vitit 1453 per mospagese te shumes vjetore, Skenderbeu i ofrohej Venedikut si ndermjetes mes Republikes dhe Despotit duke shfrytëzuar marrëdhëniet e mira me te [Brankovicin] ; se fundmi aleanca me Stefan Tomashevicin e Bosnje-Hercegovines: pas nënshkrimit te paqes se 1461 me Mehmetin Venediku nderhyri dhe bindi Kastriotin te thyente marrëveshjen për te sulmuar osmanet (se bashku me Tomashevicin), por Mehmeti II ndërhyri ashpër “duke detyruar Skënderbeun te nënshkruajë paqe te re dhe te braktise pushtimet e mëparshme (27 prill 1463)”, shkruan Shaw.

Nacionalizmi apo atdhetarizmi i shpikur.

Idealja e figurës skenderbjane qe është transformuar ne legjende nga poetet e rilindjes lidhet me rolin e personazhit ne qëndresën e kombit tone përballë pushtimit. Nga simbol qëndrese sot njohim nje piedestal nacionalizmi, “shqiptarin” e pastër qe lufton për komb me qellim mbijetesën dhe prosperitetin e tij. Flasim për Heroin sot, ne te tashmen, duke e përfytyruar sipas kornizave te përcaktuara shekuj me vone ne domosdoshmëritë urgjente te kombit qe po lindte, por Skënderbeu përpara se te “jete” i tille, ai “ishte”. Nuk ka nevoje për krijimin tone sepse qe ne gjendje për te lenë gjurme historike.

Lindi (origjina) ne zonat malore te Shqipërisë Lindore, ne brendësi te Ballkanit, ne mes te influencës sllave dhe origjinës shqiptare, ne familje me orientim te qarte lindore Bizantin, ne fundin e Mesjetës ku trojet tona njohin përçarje mes fisnikeve vendas me orientime te ndryshme dhe fqinjëve qe mbanin te pushtuar pjese te konsiderueshme rajonesh. Te nisur nga kjo, nga pikëpamja e Nacionalizmit (6 shekuj me përpara!), mund te konsiderojmë luftën për komb, njësia themeltare e “fesë se re”, si te paimagjinueshme.

Për nacionalistin, paprekshmëria e trojeve është e shenjte, pushtuesit konsiderohen si shkelës te sakralitetit te lirisë se vetëvendosjes se kombit; ne plan te pare është përfitimi kolektiv, bashkëkombësit janë një trung kundër rrymave përçarëse te brendshme dhe te “huajës” agresive ne përgjithësi . Deri tani Skënderbeu romantik dhe ai komunist mishëron këto parime ndërsa Skënderbeu i kontekstit te mësipërm, ai real, devijon nga personazhi i poezive dhe i nenës Parti.

Është e vërtete se luftoi për gjysme shekulli kundër pushtuesit. Lind pyetja çfarë ishin për Skënderbeun: malazezet, serbet, sllavo-bullgaret dhe venedikasit? Këto popuj, organizime shtetërore apo copëzime feudale, ne te vërtetë zotëronin tokat e sotme shqiptare ne Mal te Zi dhe ato qe kane humbur gjurmët shqiptare; Kosovën; Pollogun; Veriun e Shqipërisë me disa qytete te rëndësishme bregdetare. “Shqipërisë” i mbetej një rajon shume i reduktuar ne male. Megjithatë Heroi i ynë nuk i konsideroi si pushtues këto fqinje, ndryshe nga ç’do te bënte një nacionalist. Ne Lidhjen e Lezhës qe u zhvillua ne qytetin zotërim te Venedikut, morën pjese Cronjevicet. Pak kohe me vone: ne 1459 Stefan Brankovic u strehua pranë Skënderbeut nga ku mori për grua motrën e Donikës, gruas se Heroit. Me Venedikun maredheniet ne fillim u shfaqen armiqësore.

Paqja e 1448 erdhi pas një lufte te përgjakshme te Skënderbeut me forcat e Venedikut ku Shkodra e pamposhtur përballë osmaneve do te jete e tille edhe përballë shqiptarit Gjergj Kastrioti. “Nipi Hamzai ne luftën kundër drishtjoteve, pësoi një shuplake te hidhur nga ky qytet i madh” shkruan Barleti, ndërsa Schmitt shkruan se “Vetëm fshati i Balldrenit mbështeti luftën e Skënderbeut me Venedikun”. Tek beteja për marrjen e Tivarit ku Skënderbeu kërkon te shfrytëzojë një aleance me Stefanica Cronjevic (familje ne te cilën kishte martuar motrën) dhe Djuradj Brankovic ( familje nga e cila Skenderbeu do te merrte Elenen, nusen e djalit te vetëm), Venediku bleu familjen fisnike shqiptare te Dukagjineve dhe sebashku me tradhtinë e komandanteve serbo-malazez arriti te fitoj luftën me Kastriotin, ku morën pjese përkrah Republikës se Shën Markut edhe fshatare barinj te maleve tona.

Kryqëzata e 1448 e përgatitur nga Papa, pamundësia ekonomike e Skënderbeut, intuita gjeopolitike e Venedikut qe vërejti tek Kastrioti një vegël kundër avancimit osman, indiferenca e “bashkëkombësve” madje lufta e tyre nen flamurin e Shën Markut kundër Kastriotit, solli paqen e cila i siguroi Skënderbeut titull dhe një pension vjetore. Pensioni do te paguhej nga taksat e mbledhura ne tokat shqiptare ne zotërim te Venedikut! Heroi i ynë la ne terren 1600 nga7000 luftëtaret qe e ndiqnin ne ketë lufte mes “shqiptaresh”. Vendos thonjëzat për te dëshmuar se kjo ndjesi nuk ekziston ne ato banore qe vetëm shekuj me vone do te përvetësojnë (ndjesinë e përbashkët).

Dy vitet e fundit te jetës se Heroit dëshmojnë ne mënyre tragjike pafuqinë përballë lojës politike mes Venedikut, Napolit dhe Portës se Larte. Është domethënëse, qe Skënderbeu vendqëndroi ne Lezhe, Ulqin, Shkodër, zotërime venedikase, ndërsa Kruja ishte nen komandën e trupave veneciano-aragoneze, nga 1467 nen komandën e venedikasit Baldassare Perduzzi. Pas fitores se madhe te 1467 ku Ballabani humbi jetën përpara mureve te Krujës, Skënderbeu hyri ne Kruje përkohësisht sepse qe nga korriku do t’i pengohej hyrja, tashme komandanti i lavdishëm i luftës kundër osmaneve kishte humbur qytetin e lindjes, zotër ishin venedikasit, qe dëbuan edhe napolitanet. Nuk është e rastësishme qe Kastrioti vdes ne Lezhe dhe jo ne Kruje, i rraskapitur nga luftërat, intrigat veneciao-napolitane, pa mbështetjen ekonomike te Papës qe shpenzonte 50.000 dukate ne ceremoninë e kurorëzimit, 10.000 te tjera për te ngrëne (ne muaj) ne një kohe qe “Luteri paguhej me 8 dukate ne vit”- shkruan Deschner.

Mungesa e ndjesisë kombëtare dhe për rrjedhoje e luftës nen ketë flamurë dëshmohet tragjikisht nga qëndrimi i familjeve me te mëdha feudale shqiptare. Dukagjinët zënë vend te pare ne armiqësinë me Heroin. Te ndare ne dy pjese te trungut ku secila nuk heziton te mohoje origjinalitetin e tjetrës, familja e Nikollë Dukagjinit dhe familja e Palit me pasardhësin e famshëm Leke Dukagjini, janë ne hasmëri me njëra-tjetrën dhe për ketë shfrytëzojnë si aleancat me Venedikun, ashtu edhe me osmanet.

Pasi ne vitin 1452 dy pjesët e trungut te Dukagjinëve ishin bashkuar kundër Skënderbeut, ne 1454 Palë Dukagjini miqësohet me Kastriotin dhe ne te njëjtin vit sipas shembullit te Skënderbeut, behet vasal i Alfonsit V te Napolit. Aleanca mes dy burrave te maleve zgjat pak sepse ambiciozi Leke Dukagjini i joshur nga qyteti doganor i Danjës vendos ta pushtoje ate dhe ia arrin qëllimit. Euforia e shtyn ne drejtim te Drishtit, por shkodranet e zmbrapsin Leken qe detyrohet te kaloje Drinin dhe “vetëm 60 pasues shpëtuan”. Venediku dërgoi tre anije, 300 këmbësore dhe 50 mushqetarë kundër Lekes. I frikësuar ai i hapi qafat e maleve osmaneve dhe një inkursion i tyre theu keqas forcat e Skënderbeut ne Mat. Draga Dukagjini tenton te shfrytëzojë vështirësinë e “kushëririt” dhe e sulmon, por nuk ka sukses madje ndodhet ne vështirësi, veçanërisht popullsia e fshatrave. Sipas një kronike venedikase vendi i luftimeve “tashme ishte zbrazur”, filloi emigracioni ne Pulia dhe Marke.

Vetëm ne 1459 Leke Dukagjini nënshkruan marrëveshjen e paqes me Venedikun qe shikonte tek Leka një vegël tjetër kundër osmaneve. Ne 1463 Leke dukagjini, pasi kishte vrare Draga Dukagjinin, i pohon te dërguarit venecian “Nuk dua te jem nen Skënderbeun, por jam i kënaqur te shërbej nen çdo mëkëmbës ose përfaqësues te Signorias [Venedikut] suaj dhe t’i bindem asaj përherë”. Vasaliteti ndaj Napolit, pensioni venedikas, osmanet qe afroheshin gjithnjë e me shume, zgjedhja e Kastriotit dhe e Dukagjinit për te luftuar Portën e Larte sipas direktivave venedikase, bashkoi se fundmi dy familjet.

Pasi Heroi kishte vdekur, prijësi me i forte ishte Leke Dukagjini. Nikollë dhe Progon Dukagjini pak para vdekjes se Skënderbeut luftonin ne anën osmane. Ne 1471 iu rikthye hasmërive te brendshme familjare: Leka kërkoi ndihmën e osmaneve (deri ne atë moment po i luftonte për hire te “kombit”!), por u mund keqas ne afërsi te Shkodrës - ketë loje mes venerianeve dhe osmaneve do ta zhvilloje familja e maleve shqiptare deri ne zhdukjen e saje.

Situate analoge, ndonëse jo si ne masën e rivalitetit mes Kastriotit dhe Dukagjinit (konfrontim me arme), paraqet edhe marrëdhënia e Kastriotit me Gjergj Aranitin. Ne 1456 ndryshe nga Skënderbeu, Araniti ra ne sferën venedikase, kundër asaj napolitane, i ndikuar se tepërmi nga disfata e Beratit qe është edhe e fundit beteje e bashkuar e fisnikeve shqiptare te Lidhjes se Lezhes. Dozha e emeroi “Kapiten ne viset arbëreshe”, i dorëzoi një flamurë te Shën Markut. Luftëtari i vjetër nuk ju nënshtrua kurrë dhëndrit te Krujës – e ti me paraqet Skënderbeun si bashkues trojesh.

Skënderbeu u mundua qe nëpërmjet martesës te afronte Topiajt. Muzakë Topia ashtu siç kishte bere Araniti, ndoqi rrugën e kundërt me Skënderbeun, afrimit fillimisht me Venedikun. Aventura e Beratit (pasi Muzaka ishte bere vasali i Alfonsit) ku Muzaka humbi jetën shënon edhe perëndimin e kësaj familjeje te vjetër fisnike. Gruaja Mamica (motra e Skënderbeut) u largua ne Itali, kështjella kryesore e Topiajve iu dha Skënderbeut nga Alfonsi i V qe dëshmon se ky mbret Italian ishte një sundues i ri ne tokat shqiptare, pas rrugës qe i hapi Skënderbeu. Marrja e Petreles nga Kastrioti kur kjo i përkiste një familjeje tjetër fisnike, kur Heroi nuk ishte njohur si sundimtar, është pushtim edhe pse i tokave te banuara nga shqiptare.

Muzakajt, Zenebishet, Spanet, janë te tjera familje indiferente ndaj “nacionalizmit” skenderbian. “Primus Inter Pares” e themeluar nga Skënderbeu ne Lidhjen e Lezhës ishte kuptuar si lëvizje për hegjemoni e familjes Kastrioti ne tokat arbëreshe qe fisniket pjesërisht iu nënshtruan për pamundësi kundërshtimi – jo për atdhetarizëm apo arebërizëm – dhe pjesërisht e kundërshtuan haptas ne te ardhmen.

Vasaliteti ndaj Napolit përfaqëson një moment tjetër te heshtur nga Rilindja dhe te modifikuar nga Enverizmi. Prijësi ideal qe lufton për atdhe dhe komb, nuk mund te bjere nen varësinë e sundimtarit te huaj. Duke pranuar ketë nënshtrim automatikisht tërheq edhe popullin. Armiqësia e Skënderbeut me Venedikun dhe lufta me osmanet e detyruan te kërkonte përtej Adriatikut një mbështetje ushtarake, politike, ekonomike, qe e gjen tek një personazh i fuqishëm ne gadishullin Italik, Alfonsi i V aragonez qe ëndërronte te pushtonte Kostandinopojën. 1451 shënon edhe valëvitjen e flamurit te Alfonsit ne Kruje.

Nga ky vit fatet e Heroit dhe levizjet politike, ushtarake do te lidhen ngushte me vullnetin dhe planin e aragonezit. “Theksojmë se për Shkëlqesinë Tuaj nuk ka mbetur e fshehte qe jemi vasale dhe kapiten te Shkëlqyeshmit Mbret te Aragones ne ato vise”- shkruan Skënderbeu ne 1456 ne një letër dërguar Francesco Sforza te Milanos. Ne 1453 Heroi marshon me flamurin e Alfonsit drejt sundimeve venedikase ne veri, pasi Republika kishte vendosur te mos paguante Shumen vjetore. Kjo lëvizje taktike solli bisedimet dhe rikonfirmimin e marrëveshjes se 5 viteve me pare. Skënderbeu do te marshoje kundër Venedikut për pagesën vjetore edhe ne vitin 1456. Republika nuk shikohej si pushtuese e tokave shqiptare por si shkelëse e pagesës vjetore!

Natyrisht moment emblematik është periudha italiane e Skënderbeut, nga shtatori i 1461 ne shkurt te 1462. I ndodhur ne vështirësi politike, Ferrante – mbreti i i Napolit, kërkoi ndihmën e vasalit te tij besnik. Me pare Kastrioti i duhej një armëpushim me Mehmetin II, prandaj filloi bisedimet ne 1460: Stanford J. Shaw shkruan se “Vdekja e Alfonsit te V e kishte ndërgjegjësuar me shume Skënderbeun, gjë qe e çoi ketë te fundit te nënshkruante një pakt me Sulltanin ( 22 qershore 1461)”. Do te shtoja këtu se përveç vdekjes se Alfonsit, Skënderbeu u detyrua edhe nga qëndrimi i “ftohte” i Ferrantes, te cilit i qëndroi vasal besnik, si dhe rraskapitjes ekonomike nga luftërat. Mehmeti II nga ana e tij kishte probleme ne Anadoll.

Gojko Balsha (apo “Balshiç”, varet nga emotivizmi historik) zbriti ne Barleta me 1500 këmbësore dhe 300 kalore, Skënderbeu 10 dite me vone me 100 harkëtarë dhe 500 kalores. Trupat e Kastriotit i dhanë një goditje vendimtare rivaleve te Ferrantes I te Napolit. Me ketë rast Skënderbeu u be i famshëm ne oborret mbretërore italiane, veçanërisht atë Sforcesk qe i kishte dërguar trupa ne ndihme aragonezit.

Fama nuk do ta ndihmonte ne luftërat kundër osmaneve ne tokat shqiptare. Nje ekspedite e tille për Skënderbeun, pafuqinë ekonomike, luftërat e vazhdueshme, rreziqet qe vinin nga Lindja, do te thotë sakrifice ekstreme. Ne fakt Heroi shprehet: “Një gjë po ju them këtu: unë besoj se ne te krishterët jeni ne pagëzim te gjithë te barabarte, kurse te pafetë [osmanet] respektojnë e i tremben vetëm flamurit lavdiplote te derës se Aragones, për te cilën dëshiroj te jap jetën”. Kjo dëshmon vasalitetin, por edhe vullnetin për te gjetur mbështetje ne Perëndim,e cila nuk erdhi!

Viti 1461 dhe me vone 1463 (27 prill) janë dy momentet e vetme te nënshkrimit te paqes mes Portës se Larte dhe Kastriotit. Ndërsa me Venedikun, pushtuesin tjetër, Skënderbeu ndoqi një politike here agresive dhe here varësie, qe për Republikën duhet nënkuptuar vegël kundër osmaneve, me sllavet pushtues ka marrëdhënie te veçanta.

hawk · 24 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Ka edhe nje spekullim tjeter me figuren skenderbeane. Ky lidhet me fene: laik per rilindesit dhe enverizmin, kryqtare per Kishen Katolike.
Kjo eshte tallja e dyte me personazhin dhe historine.

atman · 25 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

O i dashur, Dheukaloni nuk mbillte oriz. Ndaj mos u sorrollat neper emra te futur pa asnje kuptim dhe qe nuk argumentojne asgje, perveç deshires tende per te gudulisur veten.
Problemi tend eshte ermeneutik, nuk arrin te kuptosh dhe kjo shpjegon shperndarjen, çoroditjen dhe mbjelljen ne uje si edhe pohime te cilat jane jashte çdo vertetesie, si edhe "analiza" te "H" se e te ndonje tingulli tjeter qe nuk kane asnje perligjje ne çfare thua. Dua te them se ja fut si kau peles. Ne fakt nje mendje e kthjellet shikon qarte se te gjitha sa ke thene jane çmontuar dhe nuk qendrojne dot me kembe sepse u mungojne pikerisht ato tre argumenta qe une i vura ne perdorim te lexuesit per te analizuar çfare thuhet. Kjo ta prishi terezine.
Ashtu sikunder padituria tende shfaqet ende me e thelle kur "analizon" fjalen miter dhe e largon nga metra, duke rene vete ne kurthin e ngritur per te tjere. Mitra dhe Metra dhe shpjegimi tend me latinishten ose edhe me greqishten, kur eshte e pranuar qe fjala vjen ne histori shume me pare se sa latinishtja dhe nga greqishtja e vjeter. (kjo eshte nje e çare tjeter kaq e madhe ne mendimet e tua sa jo nje titanik mbyt por edhe dhjete si ai). Sipas mendjes tende jane te ndryshme dhe jo e njejta gje. E shikoj se po kendon si gjeli maje plehut. Por, sikur te kishe sadopak njohuri te sakta do te kuptoje se Nena e Madhe ose Dhemetra ose Dhimitra (asnje nga studiuesit nuk gjen ndryshim ne fjale e ne kuptim) jane e njejta gje dhe qe nuk perkon me shpjegimin tend sepse ky mit i perket asaj kohe kur nuk kishte kohe, dmth kur ajo ishte nje dimension i kaosit. "Ne fillim ishte kaosi", na thote Hesiodi ne nje kohe kur edhe ai nuk shkruante greqishten qe njihet sot dhe ate greqishte qe nuk kuptonte Homerin te cilin do ta perkthenin vete greket, sepse latinishtja sikunder do ta them me vone do ta pervetesonte e perdorte pikerisht ne ate menyre qe pohon çfare them une. Dhi(e)mitra vjen qe nga ajo periudhe e njerezimit kur planeti barazohej me fekondimin dhe erresira ishin veti e saj. Skulpturat e gjetura deshmojne pikerisht kete gje. Skulpturat kushtuar Nenes se Madhe - Dhimitres ose Demetres nuk kane fytyre, kane sise aq te medha e akoma me te madh organin seksual, kofshe e te ndenjura. Ky ishte perfytyrimi i njeriut te atehershem dhe vlera qe i jepte organit seksual - mitres. Si organ i lidhur, i identifikuar, me pjellorine, me fekondimin. E jo me nene ne kuptimin e sotem e qe ti me naivitetin tend mundohesh ta shpjegosh. Do te kalonin mijera vjet qe Demetra te shnderohej ne nenen si prind dhe emri do te behej i perveçem ne formen Dhimiter apo Dhimtra. Ishte cikli i dheut - i jetes midis korrjeve. Nga erresira e dimrit te gezimi i jets dhe begatia e korrjeve. Madje padituria tende behet e theksuar kur e lidh me latinishten sepse ne fakt Latinet e kane quajtur Cerere dhe deshmi per kete eshte nje mbishkrim i gdhendur ne nje tempull te shek V pes. Sot ne italisht kemi fjalen "cereali" per drithrat. Besoj se ndihesh mire, apo jo? Kur te shkruash vertitu akoma si kiufiu.
Nuk kam mbaruar, sepse fjala cereali eshte e prejardhur nga gjuha osko-umbre, dhe keto nuk jane gjuhe latine, por njihen si gjuhe te grupit ilir. Kjo fjale ne osko-umbro eshte "Kore". Vajza e Demetres. Ne shqip kemi Koren e tokes - te dheut. Besoj se burr e grua jane mish e thua. Kush me shume se Kore do te ishte vajza e Demetres, apo Dhimitres e Dheut? Madje, kur Kore (ose Persefoni ose Prozerpina) do te rrembehej nga perendia e nendheshme Hade - oh dreqi ta haje, ja ku na del serish kjo fjala De - Dhe', pale pa le ne shqip ne sot themi per dike qe vdes "Ha-dhe'", Hade, duket si nje mallkim per Lubonjen kjo fjale. Uroj te mos e marre shpejt. Pra, kur ky rrembeu Koren, nga dhimbja qe ndjeu Demetra per çupen, siperfaqja e tokes, e dheut u mbush me shkretetira, nuk mbinte me asgje. Njerzit po vdisnin per buken e gojes. Oh, si eshte e mundur qe siperfaqja, mos valle Kore e tokes dhe çupe e Demetres jane e njejta gje? Mos gabimisht thame se kemi te bejme me drithra? Atehere ne shqip kemi nje fjale tjeter: "Korr" qe tregon per nje veprim i cili lidhet me dritherat. Cfare? ka nje "r" me shume? Epo do ta korrim edhe ate.

Keto jane guret e themelit te qyteterimit.

* * *

Nese flasim per histori, nje nga parimet baze te saj eshte se ajo duhet te gjej thelbin e veprimtarise se nje personazhi historik, te tjerat kane pak rendesi, ose rendesia spostohet, behet e dores se dyte. Shqiptarit, megjithe dhimbjen tuaj te madhe, te shoqeruar edhe me deshperim, nuk i kris shume se çfare mendoni ju e ndonje bythshitur te serbet si Shmidi qe vjen e na prrallis per Skenderbeun duke u munduar sekoti te spostoje qendren e rendeses. Ky palo burre dhe ithtaret e tij llafazane qe nuk i degjon njeri, nese i kishte te argumentuara çfare thoshte per Skenderbeun, perse nuk iu pergjigj fteses se bere per te marre pjese ne nje takim pikerisht ne Itali, aty midis arberesheve - sepse ata, thuhet, thuhet ama, se jane shqiptare qe kane ikur nga Shqiperia pikerisht pas vdekjes se heroit tone kombetar? Le te shkonte e te thoshte se nuk eshte e vertete diçka e tille, sikurse nuk eshte e vertete se ata e kane ruajtur gjalle figuren e heroit, e moren me vete dhe nuk e e shqiten kurre prej mendjes dhe shpirtit te tyre. Oh, po, u fsheh, madje edhe kur iu kerkua te dergoje me shkrim nje referat, nuk pranoi. Burracakeri!

Nuk iu pergjigje pyetjes: Pse Skenderbeun? Apo hodhen zaret dhe fitoi Skenderbeu?

Kur flet per vasalitet, para se te lexosh Shmid bythshiturin, lexo historine e Napolit direkt se ndoshta aty gjen ndonje pohim me vlere.

I dashur, per ty Comski mund te jete ndonje çudi, per mua eshte nje nder intelektualet e tjere dhe jo maja e Olimpit. Te thuash se dialektet jane gjuhe me vete, bie brenda ne nje grope qe s'ka mbarim. Si thua, gegerishtja eshte gjuhe me vete nga Toskerishtja? ja çfare pranon mendja tende. varet nga sa ka mundesi te beje analize e sinteze, me pare te asimiloje. Ashtu sikurse deformon edhe Ascolin i cili sikunder e thashe dhe se ti e degjove prej meje per here te pare ngaqe po ta dije, domosdoshmerisht do ta permendje kur fole per dialektet italiane, qe i quajte dy, nderkohe qe Askoli i nxorri 14, aq me shume qe nuk ze ne goje ate qe vete Italia e njeh si themelues te gjuhes letrare kombetare, Danten. Aq me shume kur dialektet kane te gjithe afri me njeri tjetrin. Kusht per tu quajtur te tille. Te Historia ende nuk ka vertetuar qe mbi dy gjuhe te ndryshme te krijohet nje e trete dhe letrare madje. A nuk eshte pak si jashte çdo logjike, dua te them a nuk eshte pakez, por pakez me barre nusja? E di çfare te ngaterron, ta kthjelloj une trurin, fakti qe quhet latinishtja e vdekur. Mundohu te kuptosh se per çfare lloj vdekje flitet. Ka mjaft tekste edhe ne kete drejtim.

More, me bejne syte mua apo eshte e vertete ajo kur thua se Barleti, Bogdani, permendin fjalen epir dhe epirot per te dalluar nga sllavet? Po nuk je ti i nje pohimi te meparshem qe thua se nuk kishim dallime etnie?

Thua se nuk e ke kuptuar çfare une them per gjuhen franceze? me duket fare e qarte. Frengjishtja mund te flitet edhe nga zulute, apo ne Senegal, sikunder ndodh, por eshte nje gjuhe e imponuar, sepse çdo senegalez meson qe ne lindjen e tij, gjuhen amtare, ate qe e ben te quhet senegalez e qe e lidh me identitetin, kombin. Frengjishtaj eshte gjuhe e nje populli tjeter, e eksportuar ne kohen e kolonializmit.
Perse per ty jane kaq te veshtira keto gjera?

hawk · 27 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Mitra ne latinisht dhe greqishten antike, do te thotë fashe, brez, rrip - ne gjermanishten antike (veriore) fjala motr përkthehet ne te njëjtën mënyre. Fasha mbrojtëse e brezit ka një status pothuajse te shenjte për popujt iranike, ku Mitra është hyjni. Madje do shtoja, Mitra është hyjni mashkullore, ndërsa organi, i përcaktuar nga kjo fjale ne gjuhen tone, është femërore.

Supozojmë qe De-metra përfaqëson organin e mitrës. Ne fillim ajo duhet te mishëroj formën e organit jo te njeriut edhe pse me gjoks apo gjymtyre te poshtme te zmadhuar tej mase. Metra për greket, siç kam pohuar, nënkupton nenën, ndërsa organi mitër përfaqësohet semantikisht nga (H)ystera; po kështu edhe për latinet mes matrem dhe uterus ekziston nje dallim i qarte si nga ana kuptimore ashtu edhe nga rrënja e fjalëve: perse greket nuk përcaktuan organin mitër, ne formën meter, ashtu siç e krijuan ose huazuan (meqenëse kjo te pëlqen) tek De-metra? Mund, dhe sipas fantazisë tende duhej, te quhej De-hystera!

Perse meter (nënë) e jo hystera (mitër)? Është me e vlerësuar Hyjnia kur personifikohet me figurën njerëzore te nënës se me figurën e organit mitër, aq me tepër kur kjo Hyjni vjen nga periudha e matriarkatit dhe nëna është e perceptueshme nga shqisat, ndryshe nga një organ i brendshëm. Statujat nuk paraqesin organin ne fjale por një femër me gjinj, bark dhe këmbë ne përmasa te mëdha, pra një figure njerëzore me forma te bollshme. Ka prej atyre statujave qe janë shume elegante dhe me ornamente te shumëllojshme, pa asnjë reference ndaj organit mitër.

Fjala greke me-ter ka lindur fjalën latine ma-trem nga e cila rrjedhin te gjitha fjalët me ketë kuptim te ne gjuhet e familjes latine, me përjashtim te rumanishtes qe përdor origjinën onomatopeike te nanà – po kështu neni tek gjuha bullgare dhe nënë, nana, ne gjuhen shqipe. Rrënja e fjalës greke me-ter është ma(përgatit, rregullon, pra ato qe bën(te) zakonisht një nënë ose një femër). Kjo rrënje ndodhet tek fjala sanskrite mà-tà (meter, matrem, nënë), qe formon edhe emrin e hyjnisë indiane Prithivi Màtà, pra Demetra greke.

Cerere është ne origjine te fjalës cereali – drithëra, por fjala latine rrjedh nga substrati gjuhësorë osko-umbro, qe, ashtu si nuk ka historian te cilët i lidhin me latinet, ashtu nuk ka te tille qe te bëjnë lidhje me iliret. Rrënja e Cerere është ker-e nga ku formohet cerus. Fjala kere do te thotë ushqej, krijoj, rrit. Mendjelehtësia do te shikonte ne pamje te pare ngjasimin me fjalën tjetër latine ker-as – kokë – por nuk kane rrënjë te përbashkët. Ndryshe ndodh me fjalën shqipe te drithit, qe nuk vjen as nga korrja, korja, mitra e dheu, e aq me pak nga nëna.

Te fantazosh për lidhje te korrjes dhe kores, ne shqip (kore ne osco-umbron tende), duke u nisur nga cereale (pra drithë) ne një gjuhe tjetër, është fare e thjeshte, por te besh lidhjen mes këtyre fjalëve dhe origjinës apo rrënjës se drithë, është çelës i sakte dhe i bindshëm i shpjegimit. Fjala Kora, qe i atribuon pasaktësish origjinë osco-umbre, ne gjuhen greke antike është ‘toka’ (jo planeti): nga kjo fjale vjen ne shqip Kore e tokës. Për me tepër Kore (greqisht apo shqip) nuk ka lidhje me kere (osco-umbre), sepse e para ka ne rrënje *kr, nga e cila vjen fjala latine cru – te jesh i/e forte – dhe fjala greke kryos – akull - te cilat janë te ndryshme si me kuptimin ashtu edhe me fjalët derivate te kere osco-umbre. Nga *kr rrjedh fjala latine crusta apo ajo italiane crosta, qe nënkuptojnë ‘k(o)ren’ e gjuhës shqipe: pra një origjine jo shqiptare apo ilire e kësaj fjale. Nëse je ne gjendje, merre fjalën kore dhe shpjegoje nga shqipja, jo nga osco-umbro kere (gabimisht kore) apo latinishtja cerere; nëse pretendon se origjina është shqip, shpjegimi duhet te filloje nga shqipja, por ti i ke hip kalit për se mbrapshti.

E si mos te qesh me dështimin ne spekulimin tjetër kur ne ndihme vjen Dhimitra: Di-mitra nuk është tjetre veçse De-metra. Kalimi shpjegohet nga ligje gjuhësorë standarde dhe universale. Shën Dhimitri i shekullit te IV, mban emrin origjinal Demetrios, ku germa e dyte dhe e katërt është eta – ‘e’ e hapur. Ne greqishten moderne dhe ne gjuhet sllave gjejmë ketë germe te transformuar ne ‘i’. Kjo nuk ka aspak lidhje me mitren siç mundohesh te perrallisesh ti, duke paraqitur krahas Demetres edhe formën Dhi-mitra. Anafoneza është rregulli gjuhësorë ne baze te se cilit fonema e kalon ne i përballë një grupi bashkëtingëlloresh: tek Demetra, tr janë një grup i tille. Ja perse, sot kemi Dimitra, Dimitris, Dhimitra/i etj. Përbën një ligj gjuhësorë dhe jo njëshmëri me kuptimin e mitra-s tek fjala Dhi-mitra: si me than, nga ‘Dhe’ e ke ‘Dhi’, e jo vetëm kyt shpjegim.

Antonio Sema ne Guerra in Jugoslavia. Analisi di un conflitto shkruan se disa studiues “theksojnë qe konfrontimi është mes dy etnive me te rëndësishme te vendit”. Anton Bebler, pa mënjanuar përcaktimet e luftërave jugosllave si “një përzierje konfliktesh civile dhe konfliktesh mes shtetesh”, si aktor shume te rëndësishëm përcakton “dhunën ndëretnike”. Te pyesësh një kroat, serb, slloven dhe boshnjak-musliman, si e identifikojnë veten etnikisht, përgjigja është e thjeshte dhe pa ekuivokë: kroat, serb, slloven dhe boshnjak. Gjuha e tyre është e njëjte, jo vetëm si familje, por ne tërësinë e saj, dhe diferencohen gjuhësisht vetëm nga standardizimi ose etnicizimi i dialekteve. Fenomen ky i fundit, qe është krijuar me kohe, për te shpërthyer me luftërat e fund shekullit te kaluar. Një dallim e gjejmë tek Nicole Janigro ne L’espolsione delle nazioni (f. 71), kur sjell dëshminë e një oficeri te pas luftës se pare botërore, qe kishte marr pjese ne ushtrinë habsburge: “Unë jam kroat dhe nuk lejoj te serbizohem. Dhe kur me urdhërohet te shkruaj me germa cirilike [...] nuk lejoj te me marrin nga kombësia ime”. Këtu gjuha kroate, ne botëkuptimin e oficerit, krijon identitet vetëm nëpërmjet alfabetit edhe pse gramatika, semantika, etimologjia e saj, mbesin te njëjtë me serbishten, për te mos thëne identike.

Ne mungese te dallimeve kryesore sajohen disa dallime gjuhësore për te mbështetur mitin e Kombësisë. Ato janë sa te parëndësishme gjuhësisht aq edhe determinuese politikisht. Ne ketë mënyre, gjuha është një vegël e fesë politike te nacionalizmit qe ka nevoje për hyjnie Komb: rasti i gjuhëve te krijuara nga shpërbërja e Jugosllavisë vërteton sa është e manipulueshme gjuha dhe dallimi qe ajo ndërton. Një kroat nuk është i tille etnikisht sepse flet kroatisht, por sepse ka faktorë te tjerë, te përcaktuar nga situata socio-politike, qe e dallojnë atë nga sllovenet me te cilët flet te njëjtën gjuhe, por me dialekt tjetër.

Shembulli i frëngjishtes se folur jashtë Francës, nuk hidhet poshtë me justifikimin e politikave imperialiste. Kjo gjuhe flitet brez pas brezi - madje ka me tepër substrat kulturore dhe shekullore se frankofonet e Normandisë apo Provencës – ne rajone te Belgjikës dhe Zvicrës, por gjuha e njëjtë me frëngjishten nuk i bën banoret e këtyre zonave aspak francez, etnikisht. Ascoli ngriti një dialekt ne gjuhe dhe është merita e tij qe, sot, friulanet kane gjuhen e tyre te standardizuar neper shkolla. Ai krijoi gjuhen Ladine dhe e pagëzoi ne ketë mënyre sepse nuk kishte emërtim specifik, pra nuk njihej si gjuhe me tradita kulturore e as gjuhe e folur e një rajoni me emrin Ladin.

Friulanet vazhdojnë te jene etnikisht italian, madje janë disa zëra tek venetianet jo latin dhe banoret e ultësirës se lumit Po (miksime kelto-latino-longobarde), te gjithë italisht folës, qe nuk e njohin vetëm aspak tek italianiteti i shtrire nga Alpet ne Panteleria. Gjuha edhe një here, nuk përcakton etni. Kastiljanët dhe katalanët (i dalloj ne ketë mënyre nga gjuha dhe historia e mbretërive qe krijuan) kane gjuhe te ndryshme (me te ngjashme, do te thoja, se dialektet shqiptare) zyrtarisht te njohura si te tilla (jo si dialekte) ashtu si galicianët, por kjo nuk i dallon etnikisht: ato vetëdeklarohen si spanjoll etnikisht. Mund te themi se gjuha përdoret për te përcaktuar etni ne disa raste, por ne shumicën e kombeve qe kemi sot ne 200 shtete, gjuha nuk është aktori parësorë, madje ne disa raste anashkalohet plotësisht ne procesin e kombformimit.

Kjo te heq nga nënkëmbëz mbështetjen në e evidentimit te etnisë se pastër te bazuar tek gjuha. Mundësia e krijimit te një gjuha nga standardizimi i një dialekti te shqipes aktuale, fenomen i njohur historikisht, por i prekshme edhe nga brezi i jone, rrezikon shembjen e idesë se Kombit “tënd”, gjuhe=etni. Këto barazime mund t’i ndërtoje Historia, me mire se Gjuhësia, por edhe kjo çalon te gjeje fakte te cilat projektojnë identitetin kombëtarë, patriotizmin dhe nacionalizmin, me larg se shekulli i XVIII. Nuk është rastësi qe emri “shqiptare” fillon te përdoret pikërisht ne ketë periudhe dhe madje nga një i huaj. Personazhi Ljubo tek Kad su cvetale tikve - Kur lulëzojnë kungujt – ishte një emigrant qe ëndërronte te ndryshonte fatet e kombit te tij kur “te shpërthente një lufte inteligjente”. Çfarë inteligjence ka, tek pretendimi se një gurë varri, një legjende dhe një mit, te japin te drejtën te vetëshpallesh superior dhe pjese e popullit qiellore, pasi këto janë dëshmi e lashtësisë tende? Mendësitë fantazioze te modeleve fqinje – nga te cilat nuk arrin do te shkeputesh - konkretisht tentativa komike e shndërrimit te miteve ne personazhe dhe se bashku me paçavuret gjuhësore, te sajesës se një historie te lashte për te ngulur rrënje, janë shkaktare konfliktualiteti ashtu si mendësitë panteiste kur tentojnë te uniformizojnë me force.

Nuk njohim terminologji “etni epirotase” dhe as nuk njohim “identitet etnik ilir”, e aq me pak “komb ilir”. Fakti qe Barleti krahason sllavet me iliret dhe shqiptaret e asaj kohe, me epirotasit, dëshmon se nuk njeh aspak, ose me mire te themi nuk ekzistojnë, dallime etnike ne gjendje për te krijuar identitete. Bërja pjese e epirotasve ne trungun ilir, apo ne evolucionin e këtij trungu, është e parëndësishme për Barletin. Iliret, për priftin humanist, janë banore te një territori ne veri te Shqipërisë aktuale qe ne atë përudhë zihej nga sllavet e jugut (edhe Kisha ketë nënkuptim i jep përkthimit te liturgjisë ne ilirishte). Pra ai nuk konsideron dallimin kulturore, por ka një koncept gjeografik te ilireve. Nuk e bën as Bogdani, i cili luftën me osmanet e shikon si konflikt mes dy feve, dy popujve, njeri i Zotit e tjetri i Djallit, dhe jo si një lufte etnike, kombëtare, nacionaliste dhe çliruese nga zgjedhe huaj ne pergjithesi. Ai është i gatshme te bashkëpunoje me austriaket dhe u hap dyert; është i disponueshëm te bashkëpunojë edhe me serbet, qe pak kohe me pare kishin pasur nen sundim Shqipërinë e veriut, Kosovën dhe Maqedoninë perëndimore (sipas gjeografisë se sotme). Etnia vlen shume pak përpara fesë, ajo akoma nuk e ka forcën identifikuese. Shume me vone linden konceptet etnike si identitetforumese.

Komuniteti i identifikuar ne disa vlera si gjuha, institucionet shoqërore, sjelljet, normat, traditat, kostumet etj, nuk janë baza e etnisë, qe merr jete nga ngjyrat politike me te cilat ajo vishet. Supozojmë se ka një etni shqiptare ne shekullin e XV. Nga njeri rajon ne tjetrin te kësaj Shqipërie, varrimi behet sipas normave fetare te vjetra apo te reja, te cilat ndryshojnë me njëra-tjetrën, por edhe afrojnë rajone te ndryshme joshqiptare me një ceremoni varrimi te uniformizuar nga feja. Veshjet nga një zone ne tjetrën te kësaj Shqipëria janë aq te ndryshme dhe njëkohësisht aq te ngjashme me popullsi joshqiptare sa nuk mund te flasim për një element bashkues. Polifonia muzikore e një pjese te jugut, rapsodia e veriut dhe muzika urbane e orientalizuar, janë plotësisht te ndryshëm nga njeri-tjetri, madje muzika qytetare afrohet me qytetet e tjera ballkanike, ndërsa rapsodia e veriut afrohet me atë sllave. Pak rendësi ka origjinali. Na intereson diversiteti i elementeve brenda një etnie dhe ngjashmëria e tyre mes etnive fqinje te epokës ne fjale. Gjuha është e diferencuar kaq shume nga dialektet, deri ne atë pike, sa komunikimi mes zonave te kësaj Shqipërie është i vështire për te mos thëne i pamundur – lexo pak klerin katolik te periudhës se menjëhershme. Evolucioni gjuhësorë dëshmon se një dialekt mund te behet gjuhe, fakt ky qe, sipas mendësie se barazimit te gjuhës me etninë, shpërben etninë.

Historia e përbashkët mund te jete një amalgamues i mire, por ku qëndron kjo përbashkësi? Tek origjine ilire? Shqiptaret e shekullit te XV nuk e njohin një fakt te tille. Edhe elita, Barleti, Bogdani, nuk kane te qarte origjinat. Historikisht, prijësit feudal u kane shërbyer forcave te huaja, sllave apo bizantine, ne disa raste sporadike edhe “perëndimore”, duke luftuar njeri-tjetrin, duke huazuar tituj bizantin, sllav dhe “perëndimorë” , pa harruar ato osmane te shekullit ne fjale. Edhe kur u bashkuan me Skënderbeun, kundër sunduesit osman, ngritën ne këmbe një territor shume te vogël dhe hasmëritë nuk u mënjanuan kurrë. Qene te paafte për te krijuar një formacion politiko-administrativ me institucione te pavarura dhe përfaqësuese te klasës sunduese “etnike”. Momentet e bashkimit nuk janë PR arsye “etnike” dhe ne shumicën e rasteve kane me shume konfliktualitete - edhe ne epokën skënderbeane - te cilat nxisin prijësit tanë te afrohen me prijës apo formacione politike joshqiptare, me shpesh se te jene te bashkuar. Sigurisht qe masa do te krijoje një ndjesi te shpërbashkët, pasi ndodhet ne lufte me “etninë” e vet. Por edhe sikur Skënderbeu te jete një memorie historike, si i vetmi element i përbashkët i shqiptareve te atyre shekujve (para rilindjes), kjo do te minonte idenë e etnisë. Ne ketë mënyre etnia arbëresho-shqiptare do te kishte një date te caktuar dhe pyetja “po me përpara nuk kishte etni arbëresho-shqiptare?”, mbetet pa përgjigje pozitive. Pra nuk e dërgojmë etninë tone me tej se shekulli i XV, gjithmonë historia e atij shekulli është një memorie kolektive e përbashkët, çka nuk është e vërtetueshme faktikisht.

Etnia nuk ndërtohet vetëm tek historia e përbashkët, por kërkon edhe elemente te tjerë, te cilat vazhdojnë te jene te ndryhem brenda territorit tone, ose te ngjashëm me fqinjët, edhe ne shekujt ne vazhdim, pa harruar shekujt paraardhës. Duke qene se i vetmi element (shume i diskutueshëm ky element, për natyrën aspak “etnike”) i një historie te përbashkët – ne fakt historia nuk sheshohet ne një element – i takon shekullit te XV, dhe duke qene se elementet e tjera janë siç i përshkrova me lart, ne dalim pa etni për shekujt me te hershem. Jo vetëm ne, por te gjithë popujt e tjerë, me gjithë fantazinë e sëmure te atyre qe mendojnë te kundërtën.

Periudhës i mungon identifikimi kolektiv tek disa norma dhe elemente te përbashkët (pra etnik) ne emër te një kombi (etnie). Komuniteti do te identifikohet ne këto vlera me krijimin e idesë se shteteve kombe, pra me lindjen e shtetit modern. Tashme këtu janë arsyet politike qe nxisin sheshimin e dallimeve te brendshme dhe evidentimin e dallimeve me ambientin rrethues, te gjitha mbi baza etnike – dhe jo fetare, perandorake, ideologjike ndërkombëtare etj. Me përpara kësaj periudhe asnjë popull nuk reflekton përbashkësi te afta te krijojnë identitete, pra përjashtim te tjetrit duke u nisur nga një uniformitet i brendshëm. Identiteti etnik, paraqitet si një sajese sociale e kohës. “Vlera franceze nuk ka”, thotë Todorov, "mund te flasim vetëm për vlera civicus”.

“Perse Skënderbeu?” ka një shpjegim pragmatik: qëndresa e tij ishte rezistenca me e lavdishme, nder te tjerat dhe me e njohura ne nivel ndërkombëtare, si dhe një personazh me diversitet fetare, çka e largon atë n përbashkët nga kryqtarët e kohës duke e bere te përshtatshëm për një popull trifetare te shekullit te XIX. Ndërsa memoria ishte afër zeros dhe me tepër e rrënjosur ne letra. Mjafton, siç te kam thëne, te gjesh ndonjë dëshmitare analfabet, jo te brezit te televizionit (pra i thyer ne moshe) dhe ta pyesësh sa dhe nga e njeh personazhin Skënderbeu. Mos te ishin penda e rilindësve dhe domosdoshmëria e Enverizmit për te justifikuar vetveten dhe për t’u paraqitur me petkun e nacionalizmit romantik, Skënderbeu nuk do te njihej ne këto përmasa, pra si mit.

Nuk vlen shume “perse Skënderbeu”, por sa është ai real dhe sa i afrohet nacionalistit, atdhetarit dhe laikut (apo ateistit enverist qe braktis fenë dhe tradhtohet nga ajo ne disa raste). Nacionalisti, atdhetari, bartësi i një identiteti kombëtarë – arbër apo shqiptare- nuk mund te paraqitet ashtu siç e romanizuan rilindësit dhe siç e degjeneroi Enverizmi. Sa është Skënderbeu luftëtarë ne emër te Kombit, ketë duhet te vërtetosh, se bashku me homologet fqinje, te cilët nuk reshtin se kombëtarizuari te miteve te ngjashme. Ne ketë pike kam shkruar ne një shkrim paraardhës dhe nuk gjeta asnjë replike. Kjo me bën te mendoj se nuk ke informacion ose nuk janë te kundërshtueshme ato pohime ose ekzistojnë qe te dyja alternativat. Duke pare këmbënguljen fantazioze ne mitologji, them se janë te vërteta te dyja.

Do te ishte me mire te mbroje atdhetarizmin, nacionalizmin dhe identitetin etnik te Skenderbeut, nese ka, sepse duke hyre ne perrallat e miteve po krijon pershtypjen se nuk di asgje per Skenderbeun dhe per te fshehur injorancen i drejtohesh komicitetit.

Kondrapedali · 28 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Po të përgjigjem vetëm për mitrën Hawk pasi ti përgjigjesh gjithë gomarllëqeve që shkruan nuk dalin (mjaftojnë) 2 javë.

Mitër, organi femëror i fekondimit, personifikon pikërisht aftësinë riprodhuese të një femre. Pikërisht pasi kjo fjalë (duhet thënë kuptim - riprodhimi) perceptohet si veti e femrës në matriarkat (pasi është femra ajo që jep jetën, jeta jepet nga miter, meter, mater). Pra është femra ajo që jep jetën dhe mitër përfaqëson femëroren e jo organin i cili është identifikuar shumë më vonë.

Latinishtja pretendohet të jetë një gjuhë e mëvonshme se ilirishtja (ashtu si edhe greqishtja) prandaj dhe uterusi (enë që mbart) është një emërtim i mëvonshëm i organit për të bërë dallimin me mater - jetëdhënëse. Pra uterus është një fjalë e mëvonshme e cila përcakton organin ashtu si dhe shumë fjalë moderne kanë evoluuar për të marrë kuptime të reja me avancimin e njohurive.

Faktikisht, ti rikthehemi edhe njëherë fjalës mitër, përkatësia e ilirishtes përkrah gjuhëve indoevropiane nxjerr mjaft probleme dhe një nga keëto probleme është pikërisht moskonkordimi i indoevropianes "mtr" me shqipen "motër" e "mitër".
Megjithatë këto probleme po zgjidhen duke mos e vënë më ilirishten përkrah gjuhëve indoevropiane por duke e vënë atë në bazë të tyre. Dhe kuptimi i "mtr" po rishikohet dhe kuptimi i ri do ishte pikërisht femër e jo nënë. Kjo është dhe më logjike për shoqëritë primitive ku grupi kujdesej për individin dhe ku kishte disa femra (edukatore e mësuese i quajmë ne sot) që kujdeseshin për fëmijët pas foshnjërisë.

Për të ardhur tek Skënderbeu, më duket se është e pamundur të përcaktosh shkallën e atdhetarizmit, përkatësisë etnike, fetare, etj. Kjo për faktin e thjeshtë se ato veç Skënderbeu i dinte. Por mund të gjykojmë nga faktet dhe provat që kemi se ç'ide krijonte veprimtaria e Skënderbeut dhe që aty bëhet një ekstrapolim. Të thuash që në shek. XV nuk egzistonte ndjenja e përkatësisë etnike është gomarllik pasi ka shumë shkrime të cilat flasin për arbêreshë të kësaj krahine apo asaj krahine, për latinë, grekë, sllavë etj. Pra identiteti etnik egzistonte. Se sa ishte i fortë ky identitet nuk e di. Sa mund të shfrytëzohej ai as këtë nuk e di. Por as ti nuk e din e askush tjetër. Vetëm bëhen supozime dhe me të njëjtat argumente arrijmë në përfundime të ndryshme.

Pra mos mbush më çarçafë të tërë me gomarlliqe për të provuar atë që nuk mund ta provosh kurrë.

Thuaj më mirë që të vjen për shtat që Skënderbeu ishte veç një hajdut që kërkonte më shumë pasuri e toka për vete e shko bëhu akademik në Turqi.

hawk · 28 Feb 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Spekullimi i dyte, i domosdoshem per te krijuar mitin dhe qe rilindësit e anashkaluan për t’i shërbyer fesë se shqiptarizmit – feja politike e nacionalizmit - e madje, Enverizmi e ekstremizoi plotësisht, është kompleksiteti fetare qe rrethon jetën e Skënderbeut, jo ne nivel besimi sa ne zgjedhje te diktuara nga pushteti i besimeve fetare “tradicionale”. Për Rilindjen e karakterizuar nga formula “feja e shqyptarit asht shqyptaria” duhej një figure jo ne shërbim te botes osmane, ne analogji me popujt e tjerë ballkanik qe i referoheshin mesjetës paraosmane, ne respekt me moton e mësipërme: luftëtare i kombit, i fesë se re. Për Enverizmin ateist, “partizani” Skënderbe, revolucionari shoqëror, shtetformuesi, bashkuesi i shqiptareve te izoluar e te rrethuar nga armiqtë ashtu si Shqipëria popullore e nenës Parti, propagandohet i huaj për besimin fetare, “armik” i tij, mosbesues ne klerin, Zotin, doktrinat Hyjnore, pra me pak fjale: një Skënderbe komunist.

Mesjeta evropiane (dhe mesdhetare) përfaqëson periudhën me pjellore te pushtetit fetare, autokraci, teokraci, principata, mbretëri, perandori, te gjitha nen petkun e padiskutueshëm teist. Krishterimi i ndare ne dy dege te strukturuara dhe te veshura me te gjitha pushtetet tokësorë, Islami i fuqishëm ne arenën botërore, veçanërisht ne atë evropiane juglindore ne shekullin e Skënderbeut, detyrimisht janë faktor ndikues madje përcaktues. Lindja ne tradita ortodokse, edukimi Islam, maredheniet me kishën Katolike, disa tendenca unitariste qe duhen vërtetuar akoma nga historianet, nuk kane si te prodhojnë një Skënderbe laik: me ideologji moderne qe duhen shekuj për t’u prodhuar. Feja ne shekullin e XV nuk ka rival ideologjik. Ne ketë fryme dominuese te pushtetit fetare figura e Skënderbeut brumoset nga realiteti historiko-social. Mënjanimi i rolit te fesë do te thotë gjymtim i njeriut aq me tepër ne pozitat e feudalit, nje tentative e sforcuar për te krijuar artificin qe transformon figurën e Heroit. Nacionalizmi i transferuar ne shekullin e XV se bashku me laicizmin kane krijuar mitin: irracionalen, imagjinatën, te pavërtetueshmen.

Familja e Skënderbeut pasqyron ndikimin Bizantino-ortodoks: përveç pjesëtarëve me antroponimi sllave, Kostandini te kujton Kostandinin e Madh te shenjtëruar nga Kisha Ortodokse, Gjergji lidhet pa dyshim me Shën Gjergjin: shenjtorin lindor me emër Georgios - bujk – mjaft popullor ne sferën Ballkaniko-Bizantine. Stefan Nemajna i kishte dedikuar shenjtorit manastirin e famshëm te “Djurdjevi Stupovi” - “Kolonat e Gjergjit” - dhe një numër i madh feudalesh serbo-malazez qe përvetësojnë emrin e Gjergjit ne formën sllave. Vete Kruja njohu një kishe te dedikuar Shën Gjergjit ku predikonte ipeshkvi ortodoks Stefan. Ky personazh, se bashku me murgun dominikan Berguzzi, gjendet pas marrëveshjes (nënshkruar ne greqisht nga ipeshkvi) se vasalitetit te Skënderbeut me Alfonsin V (viti 1451). Tjetër figure klerikale ne shërbim te Skënderbeut është udhëheqësi i kështjellës se Svetigradit protosynkellosi Pjeter Perlati, qe ne 1448 me gjith përpjekjet e dëshpëruara për ta mbajtur fortesën e rëndësishme strategjike, dështoi sepse osmanet morën kështjellën malore.

Murgjit serbe ne manastirin e Hilandarit ne Athos e quanin atë kulle qe kishte blatuar i ati i Skënderbeut, “Kulla e Arbrit”: Arbanski Pirg”. Kjo përforcon ortodokzizmin e familjes Kastrioti. Fakt ky normal për Ballkanin Bizantin pjese e te cilit ishte Arbëria deri ne luftërat e Stefan Dushanit qe për nga sfera nuk doli aspak nga ortodoksia bizantine edhe pas përmbysjes se vartësisë Bizantine. Antroponimia familjare, murgëria e vëllait Reposhit ne manastirin e Hilandarit, kisha ortodokse e Shën Gjergjit, blatimi ne manastirin serb te Hilandarit, substrati shekullor derivat i sundimit Bizantin qe ngurtësohet gjithnjë e me ne largësi te Adriatikut, rëndësia e klerit ortodoks ne “oborrin” skenderbian gjer ne rënien e Kostandinopojës ku Patriarkana kaloi nen diktatin osman, janë dëshmi te tabanit kristian sipas ritit lindore.

Marrëdhëniet me Kishën Katolike janë edhe me te ngushta për vete zgjedhjet e Skënderbeut qe shikoi përtej Adriatikut mbështetjen ne çështjen personale. Nevoja e dëshpëruar për ndihma financiare qe do te paguanin luftëtarët dhe do te mbanin ekonominë e brishte bujqësore arbëreshe aq te gjymtuar nga shpenzimet luftarake dhe shndërrimi ne mbështetje konstante, afruan Skënderbeun me Papatin. Ky shtet është me i fuqishmi ne Evropën mesjetare persë i përket influencës politike ne familjet aristokratike qe udhëheqin kontinentin. Papati është nje organizim i kosoliduar qe ofron mundësi njohjeje, mbështetjeje, aleance, vasaliteti, investiture, jetike për Skënderbeun. Rreth orbitës se Heroit sillen satelite papal ne rolin e ambasadorit, përkthyesit, këshilltarit, ndërmjetësit qe përcjellin politiken Vatikanase te përqendruar ne një imazh-mburoje ndaj fisnikut arbëresh dhe nga ana tjetër krijojnë ato ura aq jetike për veprimtarinë e Skënderbeut ne kërkim te aleancave. Shume dokumente dhe letra dërguar Papatit ose fuqive italike shfaqin një identifikim kristian te Kastriotit: “Kalorësi i pamposhtur dhe Atleti i Krishtit [...] Zoti i plotfuqishëm do te dërrmoje sulmet e egra te barbareve dhe do t’u japë ushtareve dhe mbrojtëseve te besimit te shenjte force e pushtet”- Acta Albanie Vaticana; Papa i bënte thirrje princave katolike te luftojnë kundër “Muhamedit, tiranit te turqve” ndërsa Martin Muzaka pas mbledhjes ne Rodon me arqipeshkvin Pal Engjelli, abatin Pjeter Duka, nuncin apostolik fra Blazius, kancelarin e Skënderbeut celnikun Rajan ( një kuvend klerikësh katolik), u nis për ne Vatikan me udhëzimin ku shkruhet “Ne, Gjergj Kastrioti, zot i Arbërisë, qe dëshirojmë te numërohemi ne çetën e besimtareve te Krishtit […] Për lavdinë e Zotit dhe për te mirën e përkrahjen e besimit tone te krishtere” - Archivio Segreto Vaticano.

Këto pohime dypalëshe janë përdorur nga osmanet pas pushtimit te tokave shqiptare për te paraqitur Skënderbeun kryqtarë qe kaloi jetën ne shërbim te kishës. Kjo pa dyshim përben edhe një metode te mire harrese për brezat e ardhshëm. Sot precedenti fetar qe unë solla ne vetëm tre fraza, përdoret ne te njëjtën mënyre manipuluese ideologjike siç bene osmanet, por me kah te kundërt; tani Kastrioti nuk përben me laikun artificial romantik dhe komunist, por “Atletin e Krishtit”, fenomen ky i rrezikshëm qe ashtu si pluhuri i harresës osmane devijon Heroin e Kombit (me fe nacionaliste) ose te popullit trifetare ne një Hero pakicash dhe identitetesh fetare. Ashtu siç e reduktuan osmanet ne një personazh anti-islam, për ta demonizuar, ne te njëjtën mënyre e propozojnë disa fundamentaliste dhe maniake mesjetare duke shenjtëruar fetarisht dhe automatikisht duke e demonizuar kombetarisht. Ky lloj Skënderbeu i krijuar nga disa domosdoshmëri (zgjedhje politike) te shkëputura nga manovrat politike te Heroit, te interpretuara si deklarata besimi, vazhdon modelin spekulativ, ashtu si ai enverist, i rinovuar me një fryme kryqëzatë.

Nga ekstremi laik – indiferent ndaj kishave - kalohet ne një ekstrem fetare, i pari (larg vërtetës) jo i rrezikshëm për Kombin, i dyti (larg te vërtetës) shperfytyrues i simbolit kombëtar, përfaqësues i një minoriteti te sotëm dhe te kaluarës se krishtere qe nga dikush rievokohet: jo vetëm një mit i Heroit kristian por edhe një mit i popullit kristian – irracionalizmi dhe inkoherenca këtu, janë banore te shtëpisë delirante.

Është e vështire te përcaktohet ndjesia fetare individuale intime e Kastriotit për mungese dokumentesh, ndërsa veprimtaria, konteksti fetare ballkanik, marrëdhëniet me elementin fetar për pragmatizmin (e vizionit dhe domosdoshmërisë) e Tij, na vijnë ne ndihme. Qe ne pretendimin “te krishtere” nuk ka një identifikim te qarte fetar pasi te krishtere janë ortodokset ashtu si katoliket ose herezitë e ndryshme Evropiane si dhe tendenca Unitariste: unionit te dy kishave. Ku qëndron Skenderbeu?! Nga një familje ortodokse me tradita ballkanike Bizantine, pas kalimit ne një dimension Islam akoma sot te panjohur mire, rikthimit ne traditën familjare, domosdoshmërinë e rënies ne orbitën Papale, tendencën Unitariste dhe gjithëpërfshirëse, deri ne varrosjen ne kishën katolike te qytetit zotërim i Venedikut (“çuditërisht”, jo Kruja legjendare), udhëtimi “shpirtërore” behet kompleks.

Vete titullimi “i krishtere” ka edhe një arsye qe nuk ka te beje as me ndjesitë personale as me domosdoshmërinë e aleancës me Papatin: populli shqiptar, një pjese e konsiderueshme e fisnikeve i përkisnin besimit Ortodoks antagonist i atij Papal qe ekziston ne Napoli dhe Venedik ku Kisha me te drejtën e Investitures “caktonte prijësit” u jepte te drejtën morale për te udhëhequr. Përballë masës ortodokse (dhe katolike) nga njëra ane, dhe Papatit influent nga ana tjetër, Skënderbeu përdor me zgjuarsi politike termin përgjithësues te mësipërm, qe nuk përcakton asnjë besim pasi te krishterët janë një mase e madhe individësh me disa besime, sekte (herezi, për kohen); janë te strukturuar qarte ne dy përcaktimet dominante: Katolike dhe Ortodoks, pak pas vdekjes se Skënderbeut do te shkëputet edhe grupi i trete Protestant.

Titulli “i krishtere” se bashku me “Atlet”, “ Biri Ynë”, “Luftëtari i Krishtit” etj, te dhëne nga Papa, janë te njohur ne histori para dhe pas Skënderbeut. Ato nuk përcaktojnë arsyet e aleancës mes dy palëve aq me tepër besimin e mbajtësit te këtyre titujve për te cilin është prestigj pasi gëzon mbështetje nga masat dhe mbështetje nga influenca Vatikanase ne te gjitha fushat.

I kane njohur këto tituj madje edhe shenjtërimin: Kostandini i Madh edhe pse kishte vrare gruan e djalin e vet, Karli i Madh me te gjitha pushtimet, nënshtrimet e masakrat e paganeve te Veriu (e famshme ajo e Saksoneve). Te mendosh se këto prijës luftonin për Krishtin është njëlloj sikur te pretendohet për Mussolinin e mbiquajtur nga Pio XII “Njeriu i Providences” – Providenca duhet kuptuar ne fjalorin krsitian si “aksion konstant i ushtruar nga Zoti ne natyre dhe histori”, ne rastin tone Mussolini është “Njeriu pjese i Vullnetit Hyjnore”; për Hitlerin e simpatizuar pas Konkordatit: Keller, ipeshkvi i Ermland pohonte “Është sepse jemi besimtare kristian [...] qe mbështesim me sinqerisht Fyhrerin tone”; për Frankon pas fitores se luftës civile ne Spanje ku u vranë 1.000.000 njerëz: flamurin e pare qe ngriti ishte ai i Vatikanit; për Regjimin Ustashia te Kroacisë te mbështetur nga Kisha e cila vazhdoi te mbronte kriminelet edhe pas luftës duke i përcjell ne Argjentine, e për shume lider ose popuj te tjerë, një vullnet prej besimtari dhe me te vërtetë Mbrojtës te Krishtit!

Titujt kishtare nuk vërtetojnë fetarizmin e bartësit, nuk vërtetojnë objektivin, por i shërbejnë interesave dypalëshe. Skënderbeu ne realitetin ortodoks ballkaniko-bizantin, me traditat familjare, popullin dhe fisniket me dy besime, aleatet ballkanik; me luftën kundër prijësve shqiptar katolik dhe ortodoks, me luftën ne Itali kundër prijësve katolik rival te Ferrantes, me luftën kundër Venedikut; nuk merr tituj te tille si dëshmi e besimit apo e luftës se tij fetare pasi ne te kundërt do te kishim një harmoni mes besimtarësh me objektiva kishtare qe do t’i kishin dhëne historisë ngjyra te tjera sot.

Feja është, për mesjetën dhe me vone, fenomen ideologjik sundues. Shfrytëzimi i saj, krijon aleanca, lidh popullin, sjell mbështetje aq te nevojshme për Heroin. Shkëputja nga realiteti fetar përben një vizion historik te mangët; ektremizimi fetar (nga osmanet deri ne qarqet katolike te viteve te fundit) nëpërmjet shpalljes se Skënderbeut “Atlet”, te nisur nga tituj qe i janë dhëne edhe krimineleve e diktatoreve, përben edhe kjo tentative një manipulim për te shfrytëzuar Simbolin Skënderbe për qëllime qe nuk janë kombëtare dhe as realisht te vërtetueshme.

Largimi i Skënderbeut nga aleancat me popujt ballkanike, me pushtues te tjerë qofshin ato sllave apo perëndimore, "hijesimi" i valëvitjes ne Kruje te flamurit aragonez, mohimi i marrëveshjeve me osmanet,etj, legjendarizojne Heroin, e transformojnë atë ne mit: koncept imagjinare, fantastik, irracional dhe larg te vërtetës. Jemi te lire te krijojmë mite, por nuk na lejohet t’i paraqesim si te vërtetë.

atman · 1 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

hawk said:
Shekulli ne te cilin jetoi dhe vdiq Skënderbeu është i zhytur thelle nen masën monoteiste qe rrethon ambienti skenderbian dhe transformimi ne një entitet mbinjerëzore i njeriut është herezi e dënueshme pikërisht nga monoteizmat ne te cilët u formua Heroi dhe jashtë te cilëve nuk mund te dilej, aq me tepër ne një rajon &#147;provincial&#148; te Evropës, si Ballkani. Metamorfoza ndodh shume me vone, ne shekullin e XIX ...

Fraza e mesiperme eshte aq madheshtore per alogjizmin qe permban, per nje nderthurjen gramatikore te gabuar e mbi te gjitha per nje kundervenie klasike vetvetes, aq flagranta sa hedh posht çka shkruar me pare e me pas idese se Skenderbeu dhe miti i tij jane krijime te rilindjes e te monizmit.
Ia vlen te ndalemi.

Kondre, nuk eshte hera e pare qe personi ne fjale mbreh qerren perpara buajve. Une jam kurioz te di kush ja meson keto gjera. Duket se ai ka lindur para te jatit. Sikur te permbyse kahun do te kuptoje se eshte duke qendruar me kembet lart e koken posht.

Kondrapedali · 1 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

<div class="ubbcode-block"><div class="ubbcode-header">Originally Posted By: atman</div><div class="ubbcode-body"> Sikur te permbyse kahun do te kuptoje se eshte duke qendruar me kembet lart e koken posht. </div></div>

E me kë do merremi ne pastaj?

atman · 10 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Ke te drejte.

atman · 10 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

“Vasaliteti” i Skënderbeut.

“Sikur perandorët grekë të ishin si Skënderbeu, Kostandinopoja nuk do të kishte rënë.”
Volter.

"Mund të thuhet që ky burrë, ka qenë më i madhi i historisë dhe asnjë nuk mund të krahasohet me të. Nuk ka gjë më madhështore se të shikosh një princ që komandon një grusht burrash kundër dy monarkëve,(sulltanëve- shën im), që bënë të dridhen Persinë, Egjiptin dhe gjithë Europën. Ai dërmoi plotësisht njëzet ushtri dhe pjesën më të madhe të komandantëve i vrau me dorën e tij. Historianët e kohës dëshmojnë se gjatë betejave, Skënderbeu shkoi në tehun e shpatës së tij 3000 ushtarë, gjë që është shumë më tepër se ç’ka bërë një tjetër burrë mbi dhe’". (Ludvig Holberg – citat i nxjerrë prej librit: “Histori të ndryshme dhe bëma të Heronjve të Mëdhenj”)

Një nga pikat e “forta” sipas mjeranëve të cilët e keqpërdoruan lirinë e demokracisë për të përmbysur monumente e hequr zvarrë figura historike të vendit, të frymëzuara pikërisht nga këto akte dhune të pashoq sepse nuk kanë një pasqyrim gjetiu, te asnjë popull, tashmë po merren me zhvarrosjen e veprës së heroit dhe histeria e tyre e pandalë do t’i çojë drejt fundit të pashmangshëm të uthullës së fortë që grryen enën e vet, shpirtin e tyre. Maraz. Ka bërë të vdesë një sulltan. Mendojnë se kanë edhe gurin e arrën në dorë duke folur për të ashtuquajturin vasalitet i Skënderbeut.

Alfonsi i V e pushtoi Napolin në vitin 1443. Skënderbeu erdhi më 1443, Vitet përkojnë por as njëri dhe as tjetri njiheshin apo kishin dëgjuar. Njëri vinte nga burgosja, tjetri me një epitet dhe titull nderi të tillë që do ta kishte lakmuar çdo gjeneral. Meritën nuk e kishte oborri i sulltanit, por vlerat e tij të krahasueshme pikërisht me Aleksandrin. Në këto rrethana, si njëri dhe tjetri, duhej të konsolidonin pushtetin. (që Skënderbeu e mori pushtetin me një ferman të rremë, kjo s’ka qenë ndonjë fshehtësi. Madje është trajtuar edhe ne film.) Alfonsi nuk pati përkrahjen e Selisë së Shenjtë, ndaj e para gjë që duhej të bënte ishte të rregullonte marrdhëniet me papatin që deri atë kohë kishte mbështetur Anzhuinët. Në qershor 1443 me traktatin e Terracin(a)ës , Alfonsi u bë vasal i papës, gjë që i siguroi të drejtën e trashëgimisë.
Skënderbeu, duke e njohur fuqinë e Turqisë, e dinte mësëmiri se e vetmja mënyrë për t’i qendruar, meqënëse zgjodhi atë rrugë, ishte të bashkonte feudalët e princat shqiptarë e për pasojë popullin e të siguronte aleatë jashtë hapësirës shqiptare. Më 1444 (mars nëse nuk më kujtohet keq) në Lezhë formoi një lidhje me karakter ushtarak. Sikurse dihet shumë shpejt u bë beteja e parë midis turqve dhe shqiptarëve të udhëhequr nga Skënderbeu. Armët shqiptarë triumfuan mbi ato turke dhe kjo do të shënonte një varg fitoresh në mëse 25 vjet. Por, ajo që ka rëndësi është fakti që pas betejave të para, zulma e fitoreve doli jashtë kufijve të vendit. Ishte vetë Alfonsi dhe Papa që nxituan të dërgojnë delegacione te Skënderbeu. Kjo është pika ku rrugët tashmë nga paralel do të kryqëzohen. Midis të dy udhëheqësve nuk ka asnjëlloj vasaliteti, përveç njohjes së Kastriotit si mbrojtës i qytetërimit dhe titullit, përsa mund të quhet kështu; “atlet i Krishtit”. (ky titull i turbullon fondamentalistët islamikë dhe motivon kërkesën e tyre për shpëlarje të figurës, ndaj bashkohen me këdo që mëton rishikimin) Alfonsi rrezikohej ta humbiste mbretërinë që në dy vitet e para. E mirëpriste një ndihmë që do ta forconte pushtetin e tij, ndërsa udhëheqësit tonë, përsëris, i duheshin aleatë. Ja çfarë i lidhi të dy.

Kundër aragonezëve kanë ndodhur të paktën dy rebelime baronësh, flasim për periudhën që është simetrike me jetën e Skënderbeut, sepse kanë ndodhur më shumë. Në të parën, Heroi, e ndihmoi pa asnjë detyrim vasaliteti sepse pa te Alfonsi aleatin e mundshëm, ndaj nuk hezitoi. Aq më shumë se ky aleat gjeografikisht ishte përballë me tokat shqiptare. Mbretëria e Napolit përfshinte gjithë jugun e Italisë dhe kufi verior ishin zotërimet papale, por nuk na interesojnë. Jemi përballë me tokat arbërore. Skënderbeu, njëherësh, me një gur vriste dy zogj, sepse siguronte përkrahjen e Alfionsit por nga ana tjetër ky i dyti kishte edhe aleatë të tjerë të fuqishëm në Itali, si Filippo Maria Visconti-n dukën e Milanos që e liroi nga burgu. Rebelimi i parë i baronëve ishte një rast që nuk duhej humbur. Skënderbeu i dha ndihmë, siguroi aleat dhe si rezultat i kësaj ndihme ai mori toka në Catanzarro. Madje, herën e parë Skënderbeu nuk shkoi personalisht por dërgoi kapedanë të tij. Këtu mbaron historia me Alfonsin e V-të. Pati përkrahje të mirëfilltë ushtarake si edhe ndihmë monetare. Kjo aleancë e ndihmë reciproke pa asnjë detyrim vasaliteti vazhdoi deri në vdekjen e Alfonsit.

Përsa i përket vasaliteti. E para gjë duhet theksuar është se nga të gjitha dokumentat pa asnjë përjashtim flitet për “Ndihmë”. Në kushte vasaliteti kjo fjalë s’ka vend. Është detyrim.
Në shek XIX janë shkruajtur biografi mbi heroin mbështetur në dokumenta të Vatikanit, Venecias, Raguzës dhe Stambollit, nga anglezi Clement Mooris, francezi Camille Paganelle dhe gjermani Pisko. Të paktën në këto tre biografi asgjëkundi nuk gjenden të dhëna mbi të ashtuquajturin vasalitet.
Ndaj. Vasaliteti në rastin në fjalë është një gjë hipotetike, bazuar te ndodhi historike të vërteta formulohet një afërmenç premisash të deformuara për të dalë në përfundimin po aq të gabuar se marrdhënie të tilla janë vetëm të vasalitetit ... Është njësoj si të shkruash një skenar filmi dhe duke vendosur data, muaj e vite të arrish në konkluzionin se është e vërtetë ngjarja.
Historikisht dimë se papati e njohu Ferdinandin si trashëgimtar (qëllimi i Alfonsit) dimë se ai u thye prej baronëve dhe u mbyll në kështjellën e Barit, sikurse dimë se gjendja e tij ishte e pashpresë dhe se rrezikonte humbjen njëherë e përgjithmonë të kurorës. Ishte Papa Pio II Piccolomini që u kërkoi ndihmë si dukës së Milanos, Urbinos dhe në veçanti Skënderbeut të cilin e deshte dhe e vlerësonte e që e mbështeti pa rezerva (duhet theksuar se ishte i vetmi papë), ishte vetë Papa Pio II që e këshilloi Ferdinandin të kërkojë ndihmë te Skënderbeu duke dhënë pëlqimin e tij, si domosdoshmëri sepse, sikundër dihet Ferdinandi ishte vasal i papës e nuk mund ta ndërmerrte këtë hap pa lejën e tij. Këto janë arsyet përse Skënderbeu zbarkoi me ushtrinë e tij në Itali në bordin e anijes admirale të quajtur “Drin”. Njëzet vjet më parë, Alfonsi kishte ndihmuar Skënderbeun ushtarakisht, (në realitet e kishte bërë mjaft herë me ushtarë edhe pse të paktë në numër dhe shumë herë me të holla – tani kuptoni se ç’lloj vasaliteti mund të ndërtonte i biri i Alfonsit, Ferdinandi) ishte rasti për t’i kthyer nderin të birit dhe jo vetëm kaq, por diplomacia papale priste me dy tehe, duke e shtyrë Ferdinandin drejt Skënderbeut ai pengonte vërshimin e hordhive turke, nga ana tjetër shikonte te Aragonët dhe dinastia e tyre luftëtarët që do të pastronin gadishullin iberik prej morëve – tingëllon paksa ironike fjala mor sepse shndërohet edhe në morr që duhej pastruar bashkë me thërrizat) ja përse mbështetja. Ndërkohë, njihej mirë loja e venecianëve që, si gjithmonë, shqetësoheshin më shumë të bënin tregëti se luftë. Ndodhte sa herë që shqiptarët ndesheshin me turqit, venecianët bënin tregëti me të dy palët ndërluftuese. Pra, edhe njëherë motivet nuk ishin ato të vasalitetit.
Theksoj se asnjë nga shkruesit nuk ka përmendur vasalitet.
Tashmë futemi në ujrat e pista të atyre që për qëllim kanë jo zbardhjen e historisë, por përmbysjen e saj dhe për këtë përdorin si mjet vasalitetin. Nuk di nëse ka ndonjë dokument në këtë drejtim, e natyrisht, meqënëse nuk e di unë nuk do të thotë se nuk ekziston, por hëpërhë sikundër thashë nuk del asgjëkundi. Megjithatë, meqënëse e kanë kaq për zemër mundohemi të arsyetojmë si ata. Edhe pse është kundër logjikës dhe së vërtetës. Bëjmë pyetjet që janë në thelb e njëjta gjë: Çfarë mund ta kenë shtyrë Ferdinandin t’i kërkojë Skënderbeut të jetë vasal? Çfarë e ka detyruar Skënderbeun të bëhet vasal? Ka vetëm një përgjigje të mundëshme, i pari shfrytëzon gjendjen e rëndë pas kaq luftrash të popullit shqiptar, i vetëm, përballë superfuqisë së kohës, pra nevojën e ngutëshme të Skënderbeut për ndihmë duke ia diktuar si kusht!! Faktikisht, ngjarjet flasin në thelb për aleancë. Ferdinandi mori përsipër ta ndihmonte Skënderbeun për arsyet e lartpërmendura, ashtu sikurse ky, Ferdinandin, i detyruar si moralisht edhe materialisht nga ndihma që Alfonsi i kishte dhënë dikur. Ndaj rasti e solli në rebelimin e dytë, ku zbarkoi vetë Skënderbeu por, pas disa fitoresh u detyrua të kthehet ngaqë përfituan turqit nga mungesa e tij. Gjëja më banale në këtë rast ishte se; në kushte të mirëfillta vasaliteti Skënderbeu s’mund ta linte kurrë në baltë Ferdinandin, do të ishte i detyruar të luftonte deri në fund, ndërsa ky i fundit nga ana e tij do t’i thoshte: S’më intereson ç’po ndodh në Arbëri, ti je vasali im dhe duhet të luftosh për mua, kokën time! Nëse marrim për të vërtetë thënien e Skënderbeut se vdes për Ferdin. Edhe pse parë më me hollësi kjo thënie nuk do të thotë asgjë, më e shumta bënte shumë pak për Ferdin. Ishte tepër diplomatike sepse realisht ajo që qe e paçmuar ishte jeta e heroit të cilën ia dedikoi mëmëdheut. I lemë finesat. Sipas kësaj thënieje dhe sipas detyrimit të vasalitetit, Skënderbeu duhej të kishte qendruar deri në fund. Gjë që nuk ndodhi.
Më vjen keq por ngjarjet duhen vëzhguar në thellësi, një vështrim kalimthi nuk mjafton. Edhe njëherë e për të sajtën herë, thënia e heroit, ve në dukje jo vetëm kordhëtarin e komandantin e zot, por edhe burrin e shtetit e diplomatin po aq të zot.

Mbrapa “dëshirës” për ta rishkruajtur historinë e heroit, fshihet qëllimi për ta rrafshuar atë figurë që ngrihet ende sot si një mur i lartë sepse kështu fshijmë çdo gjurmë identiteti. Pas të cilës nuk është e vështirë të kuptohet se çështja shqiptare mund të shndërohet në një çështje ciganësh dhe endacakësh, ardhacakë dhe ikacakë, pa atdhe, pa toka, pa histori. Realizmi i poshtërsive arrihet vetëm me poshtërsi.
Ashtu sikundër natyrës iu deshën qindra mijëra vjet o ndoshta miliona, për të bërë monumentet e Arizonës, historisë iu deshën shekuj për ta bërë Figurën e Skënderbeut përthyes të rrezeve të dritës duke i përhapur në të gjitha anët e tij, si një gur i çmuar. Dritë verbuese për ata që janë mësuar të fshihen si minjtë vrimave apo të vegjetojnë si krimbat në sohi.

atman · 10 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Përsa i përket Epit të Gilgameshit, është futur kaq herë vend e pa vend sa më kujton diçka që ndodhte në stadiumin e Elbasanit. Siç dihet, dikur skuadra quhej “Labinoti” dhe të dielave një pjesë e peqinasve, tifozë por edhe pazarakë, shkonin të shikonin ndeshjen e Labinotit në Elbasan. Kur tifozat e elbasanit thërrisnin:
- La-bi-noti! La -bi- noti! ...
Peqinsat ashtu nën zë pëshpërisnin:
- Ene Peqini, ene Peqini....

atman · 10 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Persa i perket "leksioneve" per fene. Eshte bere serish nje gabim trashanik kur emerohet si forca me e madhe. Jo. Ishte e vetmja force e bashkuar ne nje europe feudale te coptuar - vetem ne kete perqasje behet pohimi.
Faktikishte kishte mbreter e mbreteri qe nuk e çanin koken per paptin. Mjafton te kujtojme antipapapet. Mjafton te kujtojme Enrikun, mbretin anglez qe krijoi kishen anglikane. Pa u zgjatur ne shembuj qe jane pa fund e qe deshmojne si jo te vertete nxjerrjen e kishes si forcen e vetme e te pakundershtueshme. Sikur te qe keshtu nuk do te kishte mundur te bente asgje Martin Luteri.

atman · 10 Mar 2010

Re: Figura reale e Skenderbeut

Ah, se mos harroj, persa i perket Mitres. Budallalleku eshte kur permendet me qellim qe te deshmoje se nuk eshte fjale ilire. Kjo jo vetem qe shkon ndesh me mendimin e albanologeve mbarebotes, por shpreh deshiren per te hedhur posht edhe te verteten duke u mbeshtetur ne menyre foshnjore te "fakte" qe nuk mund te quhen te tilla, me nje force permbysese, per arsye se ky mit, i nenes se madhe (Dhemetres)dhe skulpturat qe e vertetojne, i perkasin nje periudhe qe shkon nga 20000 - 40000 vjet me pare te zbuluara ne pellgun e Danubit, ne gadishullin Iberik dhe France. Aurinjaku. Nderkohe qe feja persiane e lidhur me mitren u be e njohur dhe u perhap ne perandorine e romes ne shek. e pare.Si mit mund te kete ekzistuar edhe me pare,u referohemi riteve veda ose rig-veda - se arianeve, mirepo kjo lidhje e sjell ne kohe shume afer sepse duhet pritur vershimi arian nese krahasohet me dhjetra mijera vjetet e aurinjakut. Gjithsesi deri me sot nuk ka asnje zbulim arkeologjik qe te provoje se ka ardhur nga persia.

Figura reale e Skenderbeut

hawk

Primus registratum

hawk

Primus registratum

hawk

Primus registratum

hawk

Primus registratum

atman

Forumium maestatis

hawk

Primus registratum

Kondrapedali

Kondrapedali

hawk

Primus registratum

atman

Forumium maestatis

Kondrapedali

Kondrapedali

atman

Forumium maestatis

atman

Forumium maestatis

atman

Forumium maestatis

atman

Forumium maestatis

atman

Forumium maestatis