Re: "ceshtja" Ngjela
ndersa ngjela sqaron idene e tij te administrimit te pushtetit
www.shekulli.com.al
Ish-kreu i Komisionit të Ligjeve ka sqaruar dje para studentëve, idetë e tij për ndryshime kushtetuese
Ngjela: Pikat e reformës që na ndan nga tendencat tiranike
Nevila Perndoj
TIRANE - Kësaj here, nuk ka folur për politikë. Madje nuk ka preferuar asnjë pyetje të tillë, në takimin e zhvilluar dje nga Instituti për Shkencat Politike. I gjendur përballë një auditori studentësh, avokat Spartak Ngjela ka folur vetëm për reformë, ajo që, siç u shpreh vetë ai, është konsideruar si e vogël dhe e thjeshtë. “Kurse në të vërtetë, gjëja më serioze në ecurinë e këtij qytetërimi është reforma. Të flasësh për një reformë shqiptare, patjetër që duhet të kesh parasysh katër ndër aspektet me esenciale të zhvillimit tonë shoqëror, ato që në fakt janë bërë pengesa kryesore në zhvillimin e demokracisë në Shqipëri. Aspektet e këtij sistemi që duhen reformuar përfundimisht në Shqipëri, janë: konstitucionalizmi, parlamentarizmi, drejtësia dhe tregu”,- tha Ngjela, i cili shtoi se të katërta lidhen me sistemin e demokracisë liberale të tregut të lirë.
Konstitucionalizmi
E të flasësh për reformë, sipas avokat Spartak Ngjelës, duhet të kesh gati paketën ligjore. Në konceptin e tij, Ngjela shpjegoi se qeverisja është patjetër institucionale dhe administrative. “Shoqëria jonë sot, ka nevoje urgjente për reformë kushtetuese dhe administrative njëherësh. Qeverisja është patjetër institucionale dhe administrative. E gjithë kjo tablo ligjore që ekziston duhet të reformohet dhe reforma duhet të vijë nga momenti kushtetues. Sot në Shqipëri, kriza aktuale vjen si pasojë e mungesës së kushtetueshmërisë. Flasim gjithmonë brenda sistemit politik. Jam i bindur se ne si klasë politike nuk e dimë që pika e garantit është kushtetutshmëria, sepse nuk është faji ynë, por faji vjen nga fakti që shoqëria shqiptare, ne të gjithë, nuk e kemi koshiencën e ligjit. Fatkeqësisht, këtë koshiencë nuk e kanë as forcat që tentojnë drejt qeverisjes”,- tha Ngjela. Duke folur në këtë frymë, Ngjela shpjegoi se ashtu si në të kaluarën, edhe pesë vitet e para të këtij shekulli na gjejnë në një krize të shkaktuar sërish nga mosrespektimi i kushtetueshmërisë. “Gjithnjë tendencat tiranike kanë eliminuar institucionet e pavarura dhe nuk kanë lënë që të funksionojnë tre pushtetet e pavarura. Duket sikur është leksion. Duket sikur e dinë të gjithë. Por kjo në fakt, është kriza në Shqipëri. Ndaj dhe ne duhet të institucionalizojmë garantizmin kushtetues. Kjo është një nga pikat kryesore të reformës. Garantizëm do të thotë para së gjithash, ajo që individi duhet të jetë i mbrojtur nga forcat abuzive të qeverisë. Vetëm me një mënyrë. Me anë të një pushteti gjyqësor të pavarur”,- tha Ngjela.
Parlamentarizmi
“Është e kotë që t’i drejtohemi historisë, sepse nuk kemi asnjë traditë parlamentare. Përkundrazi, kemi një traditë qesharake parlamentare, sidomos që nga viti 1945 e deri në vitin ‘90. Që nga viti ‘90 e deri me sot, kemi një “quasi” Parlament. Ende mungon personaliteti i statusit të deputetit. Ende nuk ka një moment të caktuar të betejës parlamentare dhe se çfarë është me e rëndësishmja, akoma nuk ka një kontroll normal të qeverisjes përmes Kuvendit. Ndaj dhe ne kemi nevojë për një reformë urgjente për të garantuar parlamentarizmin dhe brenda tij, në mënyrën se si të kontrollohet qeveria dhe se si më në fund të dalë përgjegjësia”,- tha Ngjela. Ai theksoi, se qeveritë në Shqipëri kanë qenë krejtësisht të papërgjegjshme dhe të pakontrolluara. “Në fakt, e gjithë përmbajtja jonë është rrjedhojë direkte e mosmenaxhimit të shoqërisë, nga të gjitha qeveritë që kanë ardhur nga këto 15 vitet e fundit. Kjo është një çështje që duhet të na shqetësojnë përfundimisht, por në të njëjtën kohë, ne duhet të theksojmë se e gjithë kjo mungesë menaxhimi, vjen si rezultat i papërgjegjshmërisë se qeverisë dhe asgjë tjetër. Qeverisja është mandat me përgjegjësi. Me thoni ju, se kush ka mbajtur përgjegjësi për shkatërrimet në qeverisje. Ku është përgjegjësia për abuzimet në qeverisje, kur të gjithë njerëzit thonë se ka abuzime. Asnjë! Sepse ne nuk jemi te institucionalizuar për të garantuar një qeverisje me përgjegjësi”,- tha ai. Pikërisht për këtë arsye, Ngjela propozoi edhe reformën e tij, ku ndër të tjera shtoi se, “duhet të krijojmë hapësira për kohën kryeministrore në Kuvend, që është 30 minuta të përgjithshme jashtë një rendi të caktuar dite nga secili deputet, për kryeministrin shqiptar. Një ditë në javë. (Ngjela iu referua traditës së parlamentit britanik). Ne duhet te heqim përfundimisht, përmes një reforme, restin tiranik të çdo premiershipi shqiptar. Pra, çdo institucioni kryeministror. Dhe kjo duhet të bëhet përmes ligjit. Përmes institucionit dhe sigurisht, përmes funksionimit të parlamentarizmit”,- tha ai.
Pushteti gjyqësor
Ngjela, e cilësoi si tepër të vështirë reformimin e pushtetit gjyqësor. “Të reformosh pushtetin gjyqësor në një vend leninist, është një vështirësi shumë e madhe”,- shtoi ai. Ngjela, sqaroi se sistemi gjyqësor nuk mund të garantojë, në rast se nuk është në gjendje të kuptojë si pushtet, se nuk ka ardhur për të garantuar politikën, por individin. “Defekti ynë kryesor, është që populli nuk merr pjesë fare në dhënien e drejtësisë. Ose të kontrollojë mënyrën e dhënies së drejtësisë”,- tha ai. Duke folur për një përplasje mes dy gjykatave: mes Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese, Ngjela ka propozuar në paketën e tij ligjore (që së shpejti do ta iniciojë edhe në Kuvend), që të preket ligji për konferencën gjyqësore, duke rritur kompetencat e kësaj të fundit, më shumë sesa Këshilli i Lartë i Drejtësisë. Ngjela, shtoi se do të preket ligji për Prokurorinë, ligji për Ministrinë e Drejtësisë, ligji për KLD-në dhe ligji për Sistemin Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë. Sa i përket propozimit të tij për ligjin e prokurorisë, Ngjela i mbetet qëndrimit se duhet bërë përpjekje për një prokurori të decentralizuar. “Ligjin për prokurorinë e kam menduar të decentralizuar”,- tha Ngjela, duke shtuar se aktualisht në konceptin e tij, ai nuk e shikon prokurorinë në varësi të qeverisë.
Pikat kryesore të fjalimit të Ngjelës:
Qeverisja është patjetër institucionale dhe administrative. E gjithë kjo tablo ligjore që ekziston duhet të reformohet, dhe reforma duhet të vijë nga momenti kushtetues.
Qeverisja është mandat me përgjegjësi. Me thoni ju, se kush ka mbajtur përgjegjësi për shkatërrimet ne qeverisje! Ku është përgjegjësia për abuzimet në qeverisje, kur të gjithë njerëzit thonë se ka abuzime? Asnjë!
Tendencat tiranike kanë eliminuar institucionet e pavarura dhe nuk kanë lënë që të funksionojnë tre pushtetet e pavarura.
Duhet të krijojmë hapësira për kohën kryeministrore në Kuvend, që është 30 minuta të përgjithshme jashtë një rendi të caktuar dite nga secili deputet, për kryeministrin shqiptar. Një ditë në javë.
Ne duhet te heqim përfundimisht, përmes një reforme, restin tiranik të çdo premiershipi shqiptar. Pra, çdo institucioni kryeministror.
Të reformosh pushtetin gjyqësor në një vend leninist, është një vështirësi shumë e madhe.
Defekti ynë kryesor, është që populli nuk merr pjesë fare në dhënien e drejtësisë. Ose të kontrollojë mënyrën e dhënies së drejtësisë.
Të preket ligji për konferencën gjyqësore, duke rritur kompetencat e kësaj të fundit, më shumë sesa Këshilli i Lartë i Drejtësisë.
Do të preket ligji për Prokurorinë, ligji për Ministrinë e Drejtësisë, ligji për KLD-në dhe ligji për Sistemin Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë.
Ligjin për Prokurorinë e kam menduar të decentralizuar.
15/04/2006
KATEGORIA:
