Re: Besniku i Berishes, Lulzim Basha hartuesi i dosjeve kunder luftetareve te UÇK
Preç Zogaj: Si armatosi Berisha "larushët" në 97-ën
"(…)Partia Demokratike dhe presidenti Sali Berisha u kujdesën të mos shpreheshin publikisht "për natyrën krahinore të konfliktit". Por ata ndërmorën disa veprime konkrete që synonin ta pohonin de facto një konfiguracion të tillë të konfliktit. Degët e partisë në pjesën qëndrore dhe veriore të vendit organizuan dhe drejtuan në terren armatosjen me lista të militantëve e nëpunësve partiakë. Sipas të dhënave të Ministrisë së Brendshme, të publikuara pas zgjedhjeve të 29 qershorit, deri në prag të marrëveshjes së 9 marsit strukturat partiake të kësaj partie, në bashkëpunim me strukturat e SHIK-ut dhe policisë lokale, kishin shpërndarë për militantët e tyre rreth katër mijë armë. Ky ishte një veprim që ngjalli indinjatë jo vetëm ndër banorët e Jugut, por edhe në Veri ku fshatari apo qytetari që nuk ishte anëtar i partisë demokratike shikonte si armatosej fqinji i tij për një luftë që nuk dihej nga do të vinte dhe pse. Mendoj se armatosja e njëanshme e njerëzve nga partia në fuqi ka qenë një nga shkaqet që çoi në shpërthimin në shkallë të gjerë të depove të ushtrisë. Paralel me armatosjen e militantëve, njerëzit e Berishës u shpërndarë në disa rrethe të veriut për të rekrutuar me parrullën "presidenti në rrezik" djem të rinj, nga ata që kishin në gjak genin e krahinës dhe natyrisht urrejtjen për "të kuqtë e Jugut". Kështu, pas shumë përpjekjesh, u arrit të krijohej një strukturë paralele me Gardën e Republikës, ku u inkuadruan lloj-lloj paraushtarakësh e rezervistësh pa përvojë në shërbimin ushtarak, nevojtarë të ndryshëm që kishin lënë kullat dhe bjeshkët e vendlindjes të joshur nga premtimi për rroga të mira e grada dhe nga legjendat që u evokuan vrullshëm ato ditë për besnikërinë e pashoqe të malësorëve shqiptarë ndaj Napoleon Bonapartit, Ali Pashë Tepelenës e tjerë. Këto trupa që u pagëzuan shpejt "forca pa identitet" nga opozita dhe "larushë" nga populli u përdorën disa herë si mish për top në aksione kriminale kundër protestave popullore dhe drejtuesve të opozitës. Disa prej tyre u kapën rob në Vlorë, ndër ta edhe një bashkëfshatari im, që u kthye pastaj në fshat duke falenderuar zotin dhe një familje labe që kishte shpëtuar gjallë. Disa të tjerë, kryesisht mirditorë të rekrutuar nga Gjon Marka Gjoni, u vranë në operacione që nuk janë sqaruar sot e kësaj dite pse u bënë dhe qysh.
Paraushtarakët në presidencë
Kjo forcë prej dy-treqind vetësh qëndroi deri në përfundim të zgjedhjeve brenda kangjellave të Presidencës si një kamping të hapur. Dëshmitarët tregojnë se sa e mërzitshme dhe sa e vështirë ishte jeta e tyre në vetrrethim. Për dyshek patën tokën dhe për jorgan qiellin. Më të afërmit e presidentit ishin betuar të vdisnin për të. Por nuk patën rastin ta vinin në provë këtë betim. Në Shqipëri nuk kishte asnjë lloj lufte dhe ca më pak një luftë midis Jugut e Veriut. Në rrethanën e kohës të gjithë ishin në vetmbrojtje. Lipsej përsëri një sens humori për ta kuptuar këtë.
3- Të kuqtë në një anë, demokracia në anën tjetër: Kjo ishte pikëpamja zyrtare e Partisë Demokratike dhe presidentit Berisha për krizën, e artikuluar në vazhdimësi qysh kur patën nisur revoltat e para qytetare në Lushnjë dhe Fier me rastin e mbylljes së fondacioneve "Xhaferri" dhe "Populli". Të kuqtë, sipas PD-së, ishin të gjitha partitë e majta e të djathta të mbledhura në Forumin për Demokraci, një forum politik i partive opozitare krijuar prej tyre në pikun e krizës. Kryengritësit e Jugut, që PD dhe parlamenti i kontrolluar prej saj i quante banda kriminale, konsideroheshin krahu i armatosur i të kuqve.
Berisha bie në kurthin që ngriti vetë
Me këtë pikëpamje propagandistike PD synonte pikësëpari të gabonte institucionet ndërkombëtare dhe të merrte bekimin e tyre për të goditur. Në stilin tipik të lëvizjeve ekstremiste, kjo parti dhe udhëheqësi i saj Sali Berisha e kishin identifikuar veten qysh në krye me demokracinë. Njëherësh me mbrujtjen e kësaj dogme të re, ata kishin shpenzuar energji të mëdha për të krijuar kryesisht për konsum të jashtëm figurën e një opozite monstruoze që nuk mendonte për gjë tjetër veçse për rikthimin me çdo mjet të diktaturës komuniste, të kooperativave bujqësore, të radhëve të bukës e kështu me rradhë. Në këtë mënyrë, duke shfrytëzuar edhe dyshimet e perëndimit ndaj të majtave të reja ish komuniste, pushteti i PD-së mendonte se kishte siguruar një alibi të shkëlqyer për veprimet e veta antidemokratike dhe llogariste përjetësimin e "demokracisë" pa alternativë. Sali Berisha me kompani ranë herët në këtë kurth që nuk ua vuri kush në rrugë, por ia ngritën vetvetes. Me kalimin e kohës arroganca e tyre në pushtet mori erë. Në zgjedhjet e manipuluara të 26 majit ata e dogjën përfundimisht atunë e opozitës monstruoze. Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Evropa, që ndërkaq kishin patur kohë t'i shqyrtonin një për një forcat politike shqiptare, nuk mund të pranonin prishjen e zgjedhjeve për sytë e bukur të Berishës. Kur filloi kriza e piramidave, presidenti i braktisur nga aleatët e dikurshëm të perëndimit lëshoi kushtrimin e vjetër se opozita ish komuniste po kalëronte fatkeqësinë popullore për të marrë pushtetin me dhunë. Por, si në përrallën e çobanit me ujkun, kushtrimi i tij nuk jehonte më. Ishte vonë. Sali Berisha e kishte konsumuar rrezikun komunist panevojshëm, kur nuk duhej, duke harruar se ishin pikërisht ish komunistët ata që ia kishin dorëzuar pushtetin në rrugë demokratike. Megjithatë, PD ngulmoi deri në fund dhe ngulmon sot e kësaj dite se në muajt shkurt-mars 1997 në Shqipëri ka patur vetëm një revolucion komunist dhe asgjë tjetër. Kjo bindje e verbër e pat shtyrë Sali Berishën të planifikojë ose të ndërmarrë me vetëdije veprime të dhunshme e diabolike që jo vetëm e vonuan zgjidhjen politike të krizës, por edhe e zhvlerësuan këtë zgjidhje kur më në fund u dha. Në bindjen e verbër ka më shumë fatkeqësi se sa në mungesën e bindjeve, thotë Niçja.
Kërcënim i vetëm për të ishin zgjedhjet e lira
Fiksioni dhe frika për "revolucionin e kuq" bënë që Berisha të kërkonte trupat paqeruajtëse në vend, pasi mori miratimin e partive të opozitës. Në këtë mënyrë, ndofta, ai ka pas menduar se po ia hidhte opozitës, duke e përfshirë në një zgjidhje kastruese për kryengritjen! Në të vërtetë, duke lënë mënjanë aspektin moral të çështjes, ardhja e trupave paqerueajtëse në Shqipëri nuk do të kishte asnjë ndikim të drejtërdrejtë në kursin e ngjarjeve. Berisha do të ndërgjegjësohej shumë shpejt se kërcënimi i vetëm për të ishin zgjedhjet e lira. Por ishte vonë për t'u penduar. Trupat kishin ardhur dhe nuk mund të ktheheshin më. Prania e tyre në rolin e vëzhguesit të situatës dhe zgjedhjeve favorizonte vetvetiu pikërisht opozitën, e cila nuk kishte asgjë për të fshehur.
Shtatë mijë ushtarët e forcës shumëkombëshe dhe disa qindra mijë vëzhgues civilë, që u bashkuan me ta për të siguruar një proces zgjedhor të rregullt, ishin çmimi që pagoi Evropa për të sanksionuar legjitimitetin e zgjedhjeve të 29 qershorit e rrjedhimisht edhe legjitimitetin e fitimtarëve. Në këtë zhvillim llogaritë e Berishës rezultuan të përmbysura. Në rastin më të mirë për të mund të thuhet ajo që një gazetar gjerman e ka shprehur me ironi kështu:"Ish komunistët e shtruan problemin me pushkë dhe e zgjidhën me vota". Revolucioni kaloi nëpër dhomën e fshehtë! Aty triumfoi.
Në këtë ironi të fatit qëndron drama e demokratëve. Ata përjetuan si realitet një revolucion virtual. Ata kanë vuajtur e vazhdojnë të vuajnë për t'i pranuar zgjedhjet e 29 qershorit. Por në thelb duket se nuk mund të heqin dorë nga bindja se komunistët kanë luajtur një intrigë të madhe në kurriz të tyre. Kjo analizë i pengon ta shohin të vërtetën drejt në sy, në kompleksitetin e vet. Rrjedhimisht reformimi i demokratëve po vonohet.
Shumica e mashtruar dhe opozitare në një anë, pushteti i paligjshëm në anën tjetër. Kjo ishte në përgjithësi pikëpamja më e përhapur e opozitës për antagonizmin e kohës. Kjo pikëpamja e kishte fillesën te zgjedhjet e manipuluara të 26 majit. Opozita, siç dihet, i bojkotoi këto zgjedhje katër-pesë orë përpara mbylljes së kutive të votimit dhe nuk e njohu rezultatin e tyre. Nga muaji qershor i vitit 1996 deri në prill të vitit 1997, periudhë e cila përkon me ngjizjen dhe shpërthimin e krizës, parlamenti shqiptar i zhvilloi punimet pa praninë e opozitës. Ky parlament qe konsideruar i paligjshëm edhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Parlamenti Europian dhe OSBE-ja, ndërkohë që Këshilli i Evropës kishte adaptuar një deklaratë kinezë që mund të interpretohej nga të gjithë sipas qejfit. Gjithsesi, e vërteta është se parlamenti i votave të grabitura punoi me sforcim dhe në kushtet e një bojkotimi pothuajse të plotë ndërkombëtar.
Kriza nisi që nga 26 maji
Pushteti nuk dha asnjë sinjal në drejtim të korrigjimit të farsës elektorale teksa s'pushonte së pohuari vend e pa vend me gojën e presidentit Berisha se zgjedhjet e reja do të zhvilloheshin vetëm në vitin 2000. Opozita mbeti e prerë në vlerësimin e vet se pushteti i dalë nga zgjedhjet e majit ishte i paligjshëm, se vendin e drejtonte një klikë që jo vetëm nuk e shprehte vullnetin e shumicës së popullit, por edhe e kishte dhunuar vullnetin e kësaj shumice duke realizuar me ndihmën e policisë një grusht shteti në qendrat e votimit. Këtu ishte kontradikta e mprehtë që kishte mbërthyer vendin. Shumica nuk shihte vetveten tek një pushtet që kishte dalë nga manipulimi i votave edhe jo nga numërimi i tyre i ndershëm. Për rrjedhim, popullit i kishte lindur e drejta natyrore ta përmbyste atë pushtet. (...)
Protestat fillojnë pa opozitën
Protestat e para të kreditorëve në Lushnjë dhe Fier në janar të vitit 1997 kaluan me shkatërrime barbare. Në çdo ndërtesë që digjej dhe në çdo makinë që përmbysej përfytyrohej dordoleci i qeverisë, i presidentit, i parlamentit, i krishtit dhe djallit bashkë. Anarkia ishte totale. Dëshpërimi pa kufi. Opozita politike nuk ishte në ato protesta. Ngjarjet kishin precipituar më shpejt se sa mendohej.
Pak ditë më vonë, duke parë se zhvillimet po dilnin jashtë kontrollit dhe se kishte ardhur momenti i përshtatshëm për të vepruar, opozita zbriti në fushë për t'i organizuar dhe për t'u dhënë njëfarë programi politik atyre protestave duke synuar një bashkim të kreditorëve të mashtruar me popullin opozitar që kishte pritur ditën për të kundërshtuar vjedhjen e votave në zgjedhjet e 26 majit.
Në fillim kreditorët u bënë pararoja e protestave, ndërsa opozitarët politikë mbushja e tyre. Me kalimin e ditëve kufinjtë mes këtyre grupimeve u shkrinë.
Opozita u përpoq ta gradonte dinamikën dhe vrullin e protestave në masën që të mos i jepe kohë pushtetit të merrte frymë. Nga ana tjetër, duke patur në mendje figurën e një Berishe të paparashikueshëm, opozita e mbledhur në Forumin për Demokraci dëshironte një ulje të butë të regjimit dhe një kalim pa trauma të pushtetit nga një grupim politik te tjetri.
Marrëveshja e 9 marsit ilustronte pikërisht këtë vizion të opozitës për daljen nga kriza. Ajo u shndërrua papritur në mollë sherri mes komponentëve të saj dhe mandej u sabotua në forma të fshehta nga të gjitha palët. Palët hynë përsëri në llogore, shumica e pakënaqur këndej dhe pushteti i paligjshëm andej.
Demokracia e vërtetë në një anë, përçudnimi i saj në anën tjetër.
Ka qarkulluar dhe qarkullon versioni se lëvizja e vitit 1997, si shumare e protestave, revoltave dhe elementëve të kryengritjes, përbën ngjarjen më të shënuar në historinë e civilizimit shqiptar, se ajo u mbrujt si një reagim i fuqishëm popullor ndaj përçudnimit të demokracisë. Në popullin kishin zënë vend prej kohësh mendimet se në Shqipëri punët e dorës së parë i kishin marrë në dorë njerëzit e dorës së dytë, se shoqërinë e vlerave normale e kishin vënë përfund injoranca dhe kapadaillëku, se shqiptari kryeneç nuk zbret kurrë nga kali i pushtetit me votë, por vetëm me plumb, se vendi po humbte pasurinë dhe identitetin, se shkolla po degjeneronte, familja po fishkej, njeriu po denatyrohej, ndërsa brezi i ri po rritej me pikëpyetjen dramatike nëse do të kishte për të një atdhe. Në kontrast me këto tablo pesimiste, e vetmja gjë që funksiononte si sahat ishte makina e punëve të zeza me fajdet korrupsionin, prostitucionin e të tjera. Natyrisht edhe shteti policor tregonte muskujt me tendencë sa herë shpërthente gjëkundi ndonjë protestë.
Kryengritja s'ishte as majtas as djathtas
Një situatë e tillë pret vetëm rastin të shpërthejë. Sipas partizanëve të kësaj analize, kupa e helmit qe mbushur me prishjen e zgjedhjeve të 26 majit kur njerëzit humbën mjetin e fundit për të bërë drejtësi politike pa sakrifica. Demonstrata që do të duhej t'i vinte gjërat në vend nisi pas dy ditësh në Tiranë, u prapësua dhe u shtyp me dhunë nga policia. Kur u sulmua Vlora pas nëntë muajsh kryengritja ishte gati. Ajo ishte një kryengritje as e majtë, as e djathtë, por një lëvizje e fuqishme traversale për dinjitet vetjak e kombëtar, për liri dhe drejtësi të vërtetë, për një demokraci të thjeshtë e për një shtet korrekt. Ky kushtrim i lindur nga instikti i shëndoshë popullor nuk gjeti shprehje në ndonjë program apo slogan të shkruar si në lëvizjen e viteve '68 në Francë për shembull, por u manifestua në formën e pjesëmarrjes masive në demonstrata, marshime dhe në gjeste të tjera kuptimplote. Do të mbetet emblematike përgjigja që i ka dhënë një plakë gjirokastrite një gazetari francez kur ky e gjeti duke i rënë sokakëve me pushkë. E pyeti: Përse ke marrë pushkën? Plaka u përgjigj: Për të drejtat e njeriut! Lëvizja për liritë dhe të drejtat nuk kërkonte asgjë nga ato premtimet për kthimin e parave, për hapjen e zonave të lira e të tjera, e të tjera. Kërkonte më pak se kaq në kuptimin e ngushtë të fjalës dhe shumë më tepër se kaq në kuptimin e gjerë të nevojave kombëtare. Kërkonte një Shqipëri tjetër, ku historikia dhe bashkëkohorja, kombëtarja dhe ndërkombëtarja, shoqërorja dhe vetjakia të gjenin pikën e ekuilibrit dhe bashkekzistencës. Vetëm tradita është revolucionare, pohojnë me njëfarë teprimi degolistët francezë të "madhështisë". Ky postulat, ndërsa mund të përmbajë një dozë provokimi për vendet e mëdha, u shkon vendeve të vogla si Shqipëria ku rreziku i humbjes së identitetit përballë proceseve globalizuese është gjithnjë real. Të shtojmë këtu dhe inforieritetin dhe ksenomaninë e klasës politike. Lëvizja e prezumonte ndarjen nga regjimi i Sali Berishës dhe shikonte përpara, ndofta shumë më përpara se sa politikanët e karrierës që vështronin nga frëngjitë e Tiranës një Shqipëri bardhë e zi, të ndryshme nga Shqipëria reale e halleve dhe aspiratave të përbashkëta të banorëve të saj. Në të shumtën e rasteve, politikanët amatorë dhe shpirtvegjël prireshin ta kapnin vendin e tyre me parimet libreske të literaturës politike. Bënin shumë zhurmë dhe shumë teatër, mateshin njëqind herë dhe merrnin leje në forume për t'i dhënë dorën njëri-tjetrit dhe gjithë kjo ishte sa e pakuptimtë, aq edhe qesharake për fshatin dhe qytetin shqiptar ku njerëzit bashkëjetonin siç kishin bashkëjetuar nëpër shekuj, me emra, besime, e preferenca të ndryshme. Lëvizja i pa bashkë këta shpirtra si për t'u dhënë sherrxhinjve të Tiranës pasqyrën e Shqipërisë së thellë ku ata mund të shiheshin për denatyrimin dhe vetërsinë e tyre. Lëvizja, në fakt, i shpalli jashtë kohës ata, pavarësisht se Shqipëria nuk ishte bërë gati për të afirmuar një brez tjetër politikanësh. Kartoni për ta ishte afat dhe kontroll. Nga ky këndvështrim për lëvizjen mund të thuhet fraza lapidare: Ishte një lëvizje pa të nesërme, por jo pa të ardhme. Të gjithë të rrëzuar. Një pikëpamje e veçantë për krizën, e përhapur qysh në vigjilie të saj, ka qenë ajo sipas së cilës kriza nuk kishte palë, se nga fundi i vitit 1996 pushteti kishte mbërritur në buzë të dështimit, se ishte duke rënë vetë thjesht për arsye ekonomike, se nuk kishte më asnjë rrugëdalje për qeverinë "Meksi", se po të mos sulmohej ajo "do të binte pa u rrëzuar" duke shënuar një kapitullim të pashembullt në histori, ndërsa po të sulmohej asaj do t'i jepej shansi për "t'u rrëzuar me forcë, me dhunë". Kur opozita luftarake ndjeu erën e betejave të lëna në mes disa muaj më parë dhe zbriti në fushë për të shfrytëzuar rastin, qeveria e kapi këtë shans dhe kontribuoi në forma të ndryshme për t'u dhënë një dorë të fuqishme shkatërrimeve dhe kaosit. Në ballafaqimin e periudhës palët kundërshtare në të vërtetë ishin bashkë opozita për të rrëzuar qeverinë dhe qeveria për t'u rrëzuar nga opozita. Në këtë mënyrë, opozita do të prekte një ditë të afërt mrekullinë e "politikës që bën të pamundurën të mundur", ndërsa pozita, duke ndarë e lënë pushtetin për shkak të kryengritjes, do të siguronte alibinë e dështimit dhe shpërdorimit të miliona dollarëve që kishte dhënë Komuniteti Europian për të ndërtuar një demokraci dhe ekonomi të stabilizuar në vendin tonë të vogël.
Me pak fjalë, Berisha jo vetëm ishte i interesuar, por edhe e provokoi kaosin. Pastaj, me daljen e djajve nga shishja, ai nuk mund ta kontrollonte atë. (...)
P.S.Besoj se duket qarte se kush eshte Berisha.