ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

[kastriot]

ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARVANITASIT, dhe prejardhja e grekeve

Parathënia e librit te Aristidh P. Kola "Arvanitasit" dhe prejardhja e grekeve.

HYRjE

Me 1897, themelohet ne Greqi shoqata me emertimin "LIDHJA
ARVANITASE" me kryetar Marko Dh. Noti Bocarin dhe anetare te
gjithe pasardhesit e prijesve te famshem te 1821. *
Ata perpiqen te bindin mbretin Gjergj I se ne prag te zhvillimeve
ne Ballkan se "... nese nuk realizohet pakti me arvanitasit e islamizuar
te zones lindore te vendit, sigurisht... Greqia e lire edhe vetem me
kontribut te arvanitasve te krishtere do te mund te luaje rot kryesor...,
por gjithashtu eshte e sigurt se pa ndihmen e te pareve nuk do te arrije
te kufizoje kerkesat perbuzese e te paba.za te bullgareve, serbeve dhe
rumuneve". Njekohesisht Lidhja dergon tek shqiptaret nje thirrje, ku
midis te tjerave theksohet : "Vellezer... sado qe na ndajne vendi dhe
feja, nuk pushojme se qeni vellezer... Duhet ta lerne menjane armiqesine
qe na shkaktoi Turqia dhe Fete... Ne zemer te popullit grek dhe shqiptar
eshte rrenjosur ndjenja e afersise... Greku para se te behej grek, ishte
shqiptar, dmth. pellazg... Grek do te thote shqiptar i civilizuar".

Nenshkruajne M.N.Bocari, Xhavela dhe Shehu.

Mjaft vjet me pare, ne vitet e flakta te '21 dhe me sakte me 23 gusht
1821, Dh.lpsilanti si i derguar i regjimit, u dergon aleateve (te deriatehershem)
arvanitasve myslimane, leter pergezimesh per kontributin e tyre ne fitoret e
para te Revolucionit dhe ne mes te tjerash shkruan:"...por ju 0 toske
burrerore, nuk keni origjine nga orientalet shpirtvegjel, as nga sqithot ..............."
-
* -Behet fjale per kryengritjen greke te 1821, e quajtur "kombetare" nga vete greket, qe
synonte clirimin nga zgjedha osmane dhe krijimin e nie shteti te pavarur grek. [sh.perkth]

1- Ne kete lidhje marrin riese te gjithe femijet e te gjithe heronjve te revolucionit te 1821...................................................

Vazhdon

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

......pafamshem. Jeni pasardhes te heronjve tane paraardhes... dhe emri juaj
do te mbetet pa asnje dyshim i pavdekshem, i degjuar dhe i levduar ne te
gjitha Mbreterite e Tokes..."
Pak kühe me pas gjerat do te ndryshojne dhe "pasardhesit e heronjve
tane paraardhes" do te behen papritmas "turkoshqiptare", "arvanitas" , etj.
Vitet kalojne, Greqia c;lirohet, vritet Kapodhistria, vjen Othoni *.
Ne Mesolongji behet bart ja e trupit te Marko Boc;arit. Mbreti Othon, i
prekur, nxjerr me duart e tij nga kafka e Markos plumbin fatal, por pas
pak, ndersa degjon oratorin, qe citonte fjalimin e permortshem, te
permende Marko Boc;arin dhe heronjte e tjere te kryengritjes : "Prijes
arvanitas te Greqise" fytyra i mbushet me habi. Mitropoliti i Artes,
Porifirio qe e vuri re, godet me inat skeptrin e tij ne toke dhe thote: "Po
madheshti, Shqiperia i ka lindur prijesit e kombit tend". Othoni qe
mbeti i shtangur duke u kthyer per nga Kosta Boc;ari, i dha ne menyre
krejt mekanike, plumbin vdekjeprures. Porfiri qe kujtoi se ai veprim
tregonte antipati u kthye nga populli qe qe mbledhur aty e thirri i
zhgenjyer : " Vaj medet Kombit! Mbreti i tij nuk ia pranon historine".
(Leondios Leondiu, "C;eshtja shqiptare", 1897 f.45-47)
Qe nje i huaj, dhe mbret qöfte, te mos njohe historine e vendit
tone, e keqja eshte e vogel. Por qe te arrijme 16 vjet pas kryengritjes dhe
historia te jete shtremberuar aq shume saqe dhe greket te mos ta njohin
are, si dhe te perbuzet e te shahet brezi dragua i heronjve te '21, kjo
eshte, te pakten, sakrilegj.
90 nga te 100 heronjte e Kryengritjes jane arvanitas, por kjo jo
vetem qe nuk permendet nga historianet tane, por nga njera ane behet
nje perpjekje qe te fshihet ky fakt dhe nga ana tjeter te greqizohet i
gjithe populli arvanitas. Po perse? Mendoj se ia vlen t'i shohim qarte
shkaqet e ketij qendrimi dhe ne vazhdim te provojme me fakte dhe
dokumenta ose mashtrimin ose qellimin e tyre.
Eshte e vertete se arvanitasit flasin nje gjuhe te ndryshme nga
greqishtja, ne dukje te pakten. Dihet gjithashtu se kur filloi Kryengritja
shume prej tyre kishin perqafuar islamizmin, por ky fakt nuk perbente..................vazhdon

Kastriot

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKEVE

......aspak pengese ase frenim te urrejtjes qe dhe ara kishin ndaj turqve. Nga
ana tjeter erdhi Fallmerayer**, i cili me teorine e tij te njohur ngriti
intelektualet dhe historiket e shtetit te sapokrijuar. Argumenti me i
rendesishem me te cilin iu kunderpergjigjen atij greket ishte fenomeni i
vazhdimesise se gjuhes greke fies shekujve. Me poshte do te shpjegojme
pse ky argument nuk ishte i kenaqshem, par tani per tani le te mjaftohemi
duke nenvizuar kete pozite te veshtire tyren qe fillon menjehere pas
ketij argumenti. Dmth. si te ndreqin faktin qe pothuajse te gjithe heronjte
e '21, ishin me gjuhe te huaj (shqiptare) dhe qe fshataret e Rumelise dhe
te Morese ne shumicen e tyre derrmuese flisnin shqip. Disa prej tyre
(Surmeli, Ceva, etj.) pretendonin se ara nuk ishin arvanitas por... greke
te shqiptarizuar. Ky arsyetim perves; se i gabuar eshte dhe komik sepse
nuk mund te kete shqiptarizim pa shqiptare (arvanitas). Keni pace byrek
pa brume? Pamundesia e tyre per te perballuar kete problem ne menyre
efektive, i udhehoqi ne nje seri falsifikimesh dhe temash te tjera qe kane
lidhje me s;eshtjen arvanitase. E keqja vazhdon dhe me historianet e
rinj, sepse Greqia nuk eshte me vetem Rumeli dhe More ase ja dhe
Tesali Perendimore e Epir, qe te mund' te themi ashtu si Gjergji I, qe:
'~rvanitasit perbejne shumicen e popullsise tone". Popullsi te reja hyne
gjate periudhes se krijimit te shtetit grek si dhe pas vitit 1922 dhe perpasoje
arvanitasit u shnderruan ne pakice. Keta popuj qe erdhen nga lindja
dmth. te gjithe te krishteret e Azise, nuk kane te bejne face me s;eshtjen
arvanitase dhe jane mjaft te gatshem te vazhdojne falsifikimin e historise
duke qene se nuk i lidh asgje me ta 3. E njejta gje ndodhi dhe me
vllehet, te cilet qe me 1854 zbriten ne Rumeli. Keta njerez e ndjejne
me teper habine e Othonit dhe iu eshte tejesisht e padurueshme te thone
se ua kane borxh arvanitasve lirine e tyre. Po si t'ia bejme ? Te shuajme
ngjarjet historike dhe tu veme heronj te rinj. Makar sikur te na tregonin...........vazhdon

--
** -Teoria e tij do te permendet ne kapitullin perkates ngaautori. [sh.p.]
3 -Flasim per shumicen, duke qene se dhe ne Azine e Vogel ashtu si ne te gjithe Ballkanin,
ekzistonin shqiptare te krishtere qe me ngjarjet e '22 * erdhen ne Greqi. Vetem ne Stamboll
fundin e shekullit te kaluar ekzistonin 60 000 shqiptare te krishtere e myslimane.
* -Behet fjale per shkembimin e popullsise turke te Greqise me popullsine gteke te
Turqise me 1922 sipas marteveshjes dypaleshe ku 1 300 000 banore erdhen ne Greqi dhe
500 000 turq shkuan ne Turqi (sipas te dhenave greke) [sh.perkth.]

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARlSTIDH P. KOLA

........disa heronj te tyre dhe askush nuk do te kishte kundershtim t'i festonim
dhe ara krahas te taneve. Por ç'jane perfundimisht keta arvanitas ?
Ndoshta nuk jane greke dhe duhet te turperohemi per lirine tone "te,
dhuruar", apo duhet ta shehim are thelle deri sa te harrohet, dhe atehere
te qetesojme ndergjegjen tone dhe t'i lerne te kercellojne eshtrat e M.
Boçarit, te Xhaveleve, Griveve, Andruceve, Mjaulit, Bubullines,
Karaiskaqit, Binjarit, Shkurtanjotit, Plaputit, Kolokotronit, Spiromilles,
Ojakos, Haxhimeletit dhe te mijera arvanitasve te tjere qe luftuan per
lirine e ketij vendi. Ohe permenda vetem arvanitasit e krishtere. Por
ekzistonin dhe arvanitasit myslimane qe duke kapercyer pikepamjet
fetare, luftuan kunder turqve per nje Greqi te lire dhe pasi moren
fillimisht levdatat e Ipsilantit, siç u permend me lart, nga fundi i 1821,
zbohen dhe ndiqen pabesisht dhe duke shkelur çdo lloj marreveshjeje
nga ana e grekeve, me rrjedhoje dobesimin e ushtrise greke dhe nga ,
fitoret e para te lavdishme, te rrezikoje ne fund deri ne are pike, sa te
nevojitet nderhyrja e fuqive te medha per te siguruar menjanimin e
shtypjes se Kryengritjes. Keshtu pra, siguruam nje Greqi me greke te ,;
krishtere, par te vogel, te pafuqishme dhe te varur prej fuqive te huaja e
vendase, te cilat qe nga kühe e turkut, zoteronin vendin. Ç'ishin pra
keta arvanitas, te cilet krijuan historine por qe nuk e shkruan are ? Ata
mbanin Pallen dhe Oyfekun, par disa te tjere Penen. Ohe ia vlen ketu
te permendim inkurajimin e Karaiskaqit ndaj shkruesit qe e shoqeronte
ne beteja: "Shkruaj Rako, shkruaj, te pakten". Pse, pra, historianet tane
e kthejne me "germa te vogla" aleancen fillestare, bashkesine kombetare
te te gjithe grekeve dhe shqiptareve, pavaresisht nga Feja? Pse nga njera
ane nuk humbin rast pa i vene te gjithe te keqiat shqiptareve, par nga
ana tjeter e fshehin faren arvanitase te prijesve te '21 ? -Pse Shqiperia
dhe Greqia jane dy shtete qe 40 vjet pas luftes se se dyte boterore'
ndodhen akoma ne gjendje lutte? -Pse dhe kush sabotoi ne vazhdimesi
themelimin e nje shteti shqiptaro-grek ? Kush e ndau popullin grek ne
baze te bindjeve fetare ne nje moment kur vete ky popull vetem per
fanatizem fetar nuk shquhej, siç do ta vertetojme ? -Kush dhe si e
shpiken termin "turkoshqiptar", ç'kuptim ka, si dhe ku synon ? Pse nuk
ishte tradhtar Andruçoja, pse e vrane Karaiskaqin dhe cilet e vrane ? -
Ç'ishin ne te vertete Suliotet, Bardhuniotet dhe Laliotet ? -Ështe Ali

Pashai ashtu siç na e paraqesin dhe çfare ishte saktesisht dueli i tij me
suliotet? -Perse historianet tane nuk na i shpjeguan perveç se me
gjysemfjale se çfare jane arvanitasit ne pergjithesi ? Pse askush prej tyre nuk
e perballoi dot Fallmerayerin efektivisht ? Sa "pergjegjesi" mban ky i
fundit per heshtjen e vet dhe per luften e fshehte dhe zhurmembytur
kunder arvanitasve e cila vazhdon deri me sot ? Por nga ana tjeter, pse
Ipsilantet i konsiderojne arvanitasit, madje dhe myslimanet, "pasardhes
te lavdishem te paraardhesve tanë" ? Perse Ali Pashai vetequhet "Pirro i
Ri" dhe synon te themeloje nje shtet te pavarur shqiptaro-grek me gjuhe
zyrtare greqishten dhe jozyrtare shqipen. Perse shqiptaret pavaresisht
nga feja e tyre konsiderohen dhe kishin bindjen se jane pasardhes te
, drejtperdrejte jo te bizantineve por te heleneve te lashte ? -Perse dhe
europianet, pas nenshtrimit te Greqise nga Muhameti, marrin mercenaret
arvanitas si "Estradiote", nuk i therrasin asnjehere arvanitas par as romake
as bizantine, perveç se d,ane, arë, helene ose pellazge ? -Pse helenet e
lashte dhe Tukididi, i konsideronin iliret paraardhesit e shqiptareve si te
aferm dhe te te njejtit gjak ? -Dhe se fundi si shpjegohet fakti qe ne
gjuhen shqipe ruhen fjale e rrenje fjalesh jo thjesht te greqishtes se lashte
por kryesisht te periudhes para-Homerike, te cilat qe nga Lashtesia
Klasike kishin date ne mosperdorim ? Perse shume historiane te huaj si
psh. Vernae dhe Gloxh i njesojne shqiptaret me greket, te tjere i
konsiderojne shqiptaret pasardhes te te menjehershem te pellazgeve 4,
dmth. te atyre qe banuan ne are take qe sot quhet Greqi, gjate viteve te
lashta ? -Pse ama, nga ana tjeter historianet e rinj greke dhe koleget e
tyre shqiptare perpiqen t'i nxjerrin jashte keta pellazge dhe te thone si
njera pale ashtu dhe tjetra se "Pellazget s'jane greke", "Pellazget s'jane
shqiptare" ? E kupton tashme dhe me i padituri se nëse i quajne pellazget
paraardhes te perbashket, atehere automatikisht deshmohet afersia e dy
popujve. Por kete gje synimet e tanishme nuk e duan. Po ja qe
paraardhesit dhe te grekeve dhe te shqiptareve rivendikohen qe ne varret
e tyre, ndersa germimet arkeologjike shqetesojne gjumin e tyre te
perjetshem. Ne Shqiperi kühe pas kühe arkeologet zbulojne sende te
lashta dhe ndodh kjo gje komike. Nxitojne shqiptaret e thone: "Ja send ilir" dhe pa marre fryme akoma nxitojne dhe greket te bertasin me
zemerim: "Po ajo nuk eshte ilire, por greke". Dhe sigurisht nje pikepamje
logjike mund te ishte dhe kjo qe vijon : "Dikush nga te dy duhet te kete
te drejte, pra tjetri gabon". Por gjerat nuk jane keshtu dhe dikush duhet
tu therrase kerkimtareve grindavece greke dhe shqiptare se: "Zoterinj,
sendet jane greke pikerisht sepse jane ilire dhe jane ilire pikerisht sepse
jane greke. E pesoni kete konfuzion sepse vete dogmatizuat qe
paraardhesit e perbashket te grekeve dhe ilireve, dmth. pellazget duhet
te shpallen te huaj per te dyja palet dhe te dalin keshtu jashte fushes tuaj
optike studimore". Lind pra ketu nevoja per te kontrolluar e per te pare
se kush jane keta pellazget, te cilet shumica e kerkimtareve i do te jene
paraardhesit e perbashket e te dy vendeve, por qe versioni historik zyrtar
i te dy vendeve nuk do te kete asnje lidhje me to.
Per te provuar identitetin e grekeve dhe shqiptareve, dhe qe
shqiptaret kane lidhje te drejtperdrejte jo me bizantinet por me helenet
e lashte, do te perdor si elemente krahasues:
1. Mitologjine, legjendat
greke dhe traditat e te lashteve.
2. Te dhenat historike.
3. Doket dhe
zakonet.
4. Adhurimin dhe besimet fetare.
5. Gjuhen.
6. Krahasimin
antropologjik te te dy popujve.
Nuk do te permend "Ndergjegjen
kombetare" qe domosdoshmerisht ekziston deri me sot tek arvanitasit
dhe qe Kordati e quan element themelor, sepse formimi i ndergjegjes
kombetare nuk eshte element objektiv, por rezultat propagande, eshte
dmth. element.i fituar dhe jo i sigurt, veçanerisht ne rini. Por ia vlen te
themi ketu se arbereshet e Greqise ishin ata qe nga shekulli i XIV kaliten
ndergjegjen kombetare greke, duke zevendesuar keshtu, ndergjegjen
fetare qe mbizoteronte deri atehere, ne altarin e te ciles u flijua helenizmi
i lashte, sistemi i tij adhurues dhe padyshim civilizimi i tij i
paperseritshem. Arvanitasit, si trup kryesor i popullit qe krijoi Greqine
e Re, e pritshme ishte qe te kishin nje ndergjegje te thelle helene dhe jo
te fituar e te paqendrueshme.

Fundi i Hyrjes
.

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve


Postimi editohet!
Arsyeja : Përsëritje e postimit me përmbajtje të njejtë .I njëjti postim është postuar edhe parë në të njejtën temë !?!?!
Ju lutem shumë , të jeni më konstruktiv në postimet e Juaja në Albforum !
Ju Faliminderit për mirëkuptim!

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Fillimisht postuar nga kastriot:
[qb]

......pafamshem. Jeni pasardhes te heronjve tane paraardhes... dhe emri juaj
do te mbetet pa asnje dyshim i pavdekshem, i degjuar dhe i levduar ne te
gjitha Mbreterite e Tokes..."
Pak kühe me pas gjerat do te ndryshojne dhe "pasardhesit e heronjve
tane paraardhes" do te behen papritmas "turkoshqiptare", "arvanitas" , etj.
Vitet kalojne, Greqia c;lirohet, vritet Kapodhistria, vjen Othoni *.
Ne Mesolongji behet bart ja e trupit te Marko Boc;arit. Mbreti Othon, i
prekur, nxjerr me duart e tij nga kafka e Markos plumbin fatal, por pas
pak, ndersa degjon oratorin, qe citonte fjalimin e permortshem, te
permende Marko Boc;arin dhe heronjte e tjere te kryengritjes : "Prijes
arvanitas te Greqise" fytyra i mbushet me habi. Mitropoliti i Artes,
Porifirio qe e vuri re, godet me inat skeptrin e tij ne toke dhe thote: "Po
madheshti, Shqiperia i ka lindur prijesit e kombit tend". Othoni qe
mbeti i shtangur duke u kthyer per nga Kosta Boc;ari, i dha ne menyre
krejt mekanike, plumbin vdekjeprures. Porfiri qe kujtoi se ai veprim
tregonte antipati u kthye nga populli qe qe mbledhur aty e thirri i
zhgenjyer : " Vaj medet Kombit! Mbreti i tij nuk ia pranon historine".
(Leondios Leondiu, "C;eshtja shqiptare", 1897 f.45-47)
Qe nje i huaj, dhe mbret qöfte, te mos njohe historine e vendit
tone, e keqja eshte e vogel. Por qe te arrijme 16 vjet pas kryengritjes dhe
historia te jete shtremberuar aq shume saqe dhe greket te mos ta njohin
are, si dhe te perbuzet e te shahet brezi dragua i heronjve te '21, kjo
eshte, te pakten, sakrilegj.
90 nga te 100 heronjte e Kryengritjes jane arvanitas, por kjo jo
vetem qe nuk permendet nga historianet tane, por nga njera ane behet
nje perpjekje qe te fshihet ky fakt dhe nga ana tjeter te greqizohet i
gjithe populli arvanitas. Po perse? Mendoj se ia vlen t'i shohim qarte
shkaqet e ketij qendrimi dhe ne vazhdim te provojme me fakte dhe
dokumenta ose mashtrimin ose qellimin e tyre.
Eshte e vertete se arvanitasit flasin nje gjuhe te ndryshme nga
greqishtja, ne dukje te pakten. Dihet gjithashtu se kur filloi Kryengritja
shume prej tyre kishin perqafuar islamizmin, por ky fakt nuk perbente..................vazhdon

Kastriot[/qb]

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Fillimisht postuar nga kastriot:
[qb]

ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKEVE

......aspak pengese ase frenim te urrejtjes qe dhe ara kishin ndaj turqve. Nga
ana tjeter erdhi Fallmerayer**, i cili me teorine e tij te njohur ngriti
intelektualet dhe historiket e shtetit te sapokrijuar. Argumenti me i
rendesishem me te cilin iu kunderpergjigjen atij greket ishte fenomeni i
vazhdimesise se gjuhes greke fies shekujve. Me poshte do te shpjegojme
pse ky argument nuk ishte i kenaqshem, par tani per tani le te mjaftohemi
duke nenvizuar kete pozite te veshtire tyren qe fillon menjehere pas
ketij argumenti. Dmth. si te ndreqin faktin qe pothuajse te gjithe heronjte
e '21, ishin me gjuhe te huaj (shqiptare) dhe qe fshataret e Rumelise dhe
te Morese ne shumicen e tyre derrmuese flisnin shqip. Disa prej tyre
(Surmeli, Ceva, etj.) pretendonin se ara nuk ishin arvanitas por... greke
te shqiptarizuar. Ky arsyetim perves; se i gabuar eshte dhe komik sepse
nuk mund te kete shqiptarizim pa shqiptare (arvanitas). Keni pace byrek
pa brume? Pamundesia e tyre per te perballuar kete problem ne menyre
efektive, i udhehoqi ne nje seri falsifikimesh dhe temash te tjera qe kane
lidhje me s;eshtjen arvanitase. E keqja vazhdon dhe me historianet e
rinj, sepse Greqia nuk eshte me vetem Rumeli dhe More ase ja dhe
Tesali Perendimore e Epir, qe te mund' te themi ashtu si Gjergji I, qe:
'~rvanitasit perbejne shumicen e popullsise tone". Popullsi te reja hyne
gjate periudhes se krijimit te shtetit grek si dhe pas vitit 1922 dhe perpasoje
arvanitasit u shnderruan ne pakice. Keta popuj qe erdhen nga lindja
dmth. te gjithe te krishteret e Azise, nuk kane te bejne face me s;eshtjen
arvanitase dhe jane mjaft te gatshem te vazhdojne falsifikimin e historise
duke qene se nuk i lidh asgje me ta 3. E njejta gje ndodhi dhe me
vllehet, te cilet qe me 1854 zbriten ne Rumeli. Keta njerez e ndjejne
me teper habine e Othonit dhe iu eshte tejesisht e padurueshme te thone
se ua kane borxh arvanitasve lirine e tyre. Po si t'ia bejme ? Te shuajme
ngjarjet historike dhe tu veme heronj te rinj. Makar sikur te na tregonin...........vazhdon

--
** -Teoria e tij do te permendet ne kapitullin perkates ngaautori. [sh.p.]
3 -Flasim per shumicen, duke qene se dhe ne Azine e Vogel ashtu si ne te gjithe Ballkanin,
ekzistonin shqiptare te krishtere qe me ngjarjet e '22 * erdhen ne Greqi. Vetem ne Stamboll
fundin e shekullit te kaluar ekzistonin 60 000 shqiptare te krishtere e myslimane.
* -Behet fjale per shkembimin e popullsise turke te Greqise me popullsine gteke te
Turqise me 1922 sipas marteveshjes dypaleshe ku 1 300 000 banore erdhen ne Greqi dhe
500 000 turq shkuan ne Turqi (sipas te dhenave greke) [sh.perkth.][/qb]

 

[olti]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Thjesht per kuriozitet mund ta di arsyen e riperseritjes te se njejtave postime?!!

 

[B]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Greku para se te behej grek, ishte shqiptar domethene pellazg
Grek do te thote shqiptar i civilizuar
Kastriot a mund te me shpjegohesh me thelle per permbajtjen e kesaj fjalie qe ti ke vendosur ketu.
Miqesisht Leonardi /pf/images/graemlins/smile.gif

 

[olti]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Per te thene te drejten nuk e pata lexuar materialin dhe riperseritja e kastriotit ka qene per te terhekur vemdnjen /pf/images/graemlins/smile.gif

Pata lexuar me pare artikuj per kete studim te Aristidh Koles por nuk e pata lexuar vete si studim dhe me materialet qe ka vene Kastrioti m'u duk vertete shume interesant. Histori-gafia jone ka shume pune per te bere dhe mbi te gjitha duhe te jene njerezit e duhur per te thene e pranuar gjerat e duhura. Ai studim nuk duhet te mbetet vetem pjese e nje personi por te behet qellim i histori-grafise tone. Por perseri nuk mund te pranoj gjithcka qe ka nxjerre Kola dhe keto per nje sere arsyesh. Me kujtohet se kur beja seminaret e historise antike profesori i lendes me paturpesi i quante Pellazget vetem si nje emertese konvencionale per nje popull qe nuk ka qene ne te vertete dhe nga kjo i jap te drejte Koles qe thote se historia jone dhe ajo greke mundohet ta fshehe faktin e ekzistences se ketij proto-populli. Por perseri greket nuk jane shqiptare dhe shqiptaret nuk jane greke. Nje origjine gati e perbashket para 3000 vjeteve nuk na ben nje popull apo komb. Kane mjaftuar vetem pak shekuj per te formuar kombe dhe 3000 vjet e me shume si ne rastin tone jane te mjaftueshem per te formuar e riforumuar dhjetra kombe e popuj te vecante.

Per t'i dhene pak pergjigje pyetjes se Leonardit dhe per te sqaruar mbi ceshtjen po them ato qe di:
Ata qe kane bere arkeologji(nder ta dhe une) e dine se ne mijvjecarin e IV p.e.s kur ne ballkan erdhen popujt indo-europiane; ne disa vise keto popuj u bene shumice ne disa jo dhe ne disa te tjere krijuar simbioze me vendasit. Germimet dhe gjetjet e qeramikes tregojne se ne vendin tone nuk pati nje mbi mbizoterim te ketyre popujve por nje simbioze; kultuara vendase u ngjiz me ate te ardhur madje ka qene dhe mbizotruese ne disa raste. Pra nga kjo mund te nxjerrim se nuk jemi dhe aq shume indo-europiane por nje simbioze e ketyre me ata qe ishin perpara, qene shekujt e mevonshem qe na dhane nje pamje mbizoteruese te tille por ne gene dhe origjine nuk jemi te tille. Ky popull i ri, te cilin mundohen ta mohojne, u quajt Pellazg: Kjo popullsi ka qene mbizoteruese gati ne tere ballkanin, ne pjesen perndimore te Azise se vogel, ne ishujt e egjeut, ne krete dhe ne disa pjese te Italise. Kulturen me te larte kjo populsi nuk e ka arritur ne vendin tone por fillisht ne ishujt Ciklade dhe me pas ne Krete. Qe pikerisht ne keto vende sepse keto ishin me afer me qendrat dhe djepet e kulturave boterore, Egjipti dhe Mesapotamia. Kultura e Cikalade eshte zhdukur shpejt dhe nuk evuloi me tej por ajo qe arrit nivelin me te larte e qe eshte ende misterioze sot eshte Kreta, kultuara e Kretes Minoike. Per mendimin tim ketu eshte dhe celesi per te zgjidhur ceshtjen e per t'i dhene nje ridimensionim dhe vlersim te madh kombit tone. Nese me histori, gjuhesi e arkeollogji mund te arrijme rezultate qe jane gjithmone te diskutueshme e mund te merren per subjektive, ne kete vend kemi rastin te gjejme 'celesin' dhe ky celes eshte shkrimi linear A Per ata qe se dine: Shteti i Kretes pati arritur nje nivel shume te larte, madje krijuan dhe shkimin e tyre dhe ky shkrim quhet 'linear A' pasi ekziston dhe nje i dyte me vone qe quhet 'linear B'. Nese i dyti tashme eshte deshifruar me ane te greqishtes, ky i dyti ka ngelur mister dhe kjo ndoshta per te vetmen arsye, sepse eshte perdorur gjuha e gabuar baze per ta deshifruar, pra greqishtja. Nese jemi vertet pasardhesit e pellazgeve dhe shqipja trasheguesja e saj atehere eshte pikerisht shqipja celesi deshifrues dhe si thashe me siper kjo do na conte shume perpara gjerat. Por fatkeqsisht per neglizhence, paaftesi apo dhe keqdashje askush nuk e ka bere. Por ai aty eshte dhe koha do e tregoje se sa te drejte mund te kem dhe a jemi vertete ata qe pretendojme.
Ne fillim te mijevjecarit te dyte p.e.s perkatesisht ne shekujt XIX-XVIII qene dyndjet e fiseve indo-europiane te Joneve dhe Akejve ne ballkanin jugor qe ndryshuan gjerat; qe sollen zhdukjen e kultures se kretes, krijimin e asaj Kreto-Mikene dhe forminim e berthames se popullit helen. Ketu merret pergjigja e pyetjes se Leonardit. Fiset baritore te Akejve dhe Joneve(heleneve) moren nga kultura e zhvilluar vendase, u bene sedentare dhe u qyteteruan. Ndersa vendasit edhe se u pushtuan nuk u zhduken, ata permenden ende dhe 1000 vite me vone ne keto territore. Qene dyndjet e "popujve te detit" ne fund te mijevjecarit te II qe permbysen krejtesisht situaten ne ballkanin jugor, dmth zhdukjen e pellazgeve, por ata jane ngelen ende dhe jane dhe sot ne ate Perndimor /pf/images/graemlins/wink.gif

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Fillimisht postuar nga Leonardi:
[qb]Greku para se te behej grek, ishte shqiptar domethene pellazg
Grek do te thote shqiptar i civilizuar
Kastriot a mund te me shpjegohesh me thelle per permbajtjen e kesaj fjalie qe ti ke vendosur ketu.
Miqesisht Leonardi /pf/images/graemlins/smile.gif [/qb]

Leo ato nuk jane fjalet e mia por te Marko Boçarit. (Shif tekstin)
Megjithate me poshte do te shohesh se autori dmth Aristidh P. Kola do te sqaroje se mbas 1831 pati levizje te popullsise qe solli edhe nderrimin e raporteve te popullsise dhe per rrjedhim Arvanitasit u bene pakice.
Te njejten gje thone edhe studiues te huaj si Fallmerayer ose Pouqevili etj.
Me politiken asimiluese dhe me pengimin e zhvillimit kulturor, si edhe ne baze te shpernguljes me force te popullsise shqiptare dhe me ndihmen e "aziatikeve" siç i quan A.P.Kola u arrit dmth si te thuash asgjesimi i ndergjegjes etnike. Dua tju kujtoj edhe njehere se Teodor Kollokotroni vdiq ne burg sepse donte te bente nje shtet shqiptar brenda kufijve te Greqise se 1831. Dhe kjo don te thote se me shume se gjysma e sip. se atehershme te Greqise te shkonte ne favor te Shqiptarve dmth. Arvanitasve.
Ne vazhdim A.P. Kola me te drejte e nxjerr nje prejardhje te perbashket te Shqiptarve dhe "Grekeve" te cilet simbas atij nuk jane gje tjeter veçse shqiptare qe u zhvilluan te pavarur dhe per disa qindra vjet te ndare nga shqiptaret e tjere (ketu une perdor termin shqiptar por ne fakt eshte fjala per paraardhesit e tyre)per arsye te dyndjeve te barbareve dhe sidomos sllaveve.
Pra edhe njehere, nuk duhen ngaterruar "greket" e Koles me greket sot ose me mire me kete perzierje qe vetquhet grek.
Persa i perket prejardhjes se perbashket kete gje mbeshtesin edhe shume studiues te huaj dhe eshte si te thuash nje teze zyrtare e historise se kohes se lashte.

Pershendetje

Kastriot

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Faqe 186 ARISTIDH P. KOLA

....Me sa pame, shqipja "siper", qe duket si hallke lidhese midis
grekes "iper" dhe latines "super", ndoshta na tregon se shenja - ' - e
greqishtes se lashte mund te mos jete "H" ne fillim te fjales, por
ndonje tjeter. Le te meren parasysh dhe ato qe thame mbi Aristos
dhe Paristos. J
Parashtesa greke,:'para" ka ardhur nga shqiptaro-pellazgjishtja "per"
me futjen e zanores a.
Le te ulen pra, mbi shqipen " e varfer", "barbare" dhe te mosperfillur dhe le te pushojne se perbuzuri gjuhen e tyre arbereshet dhe shqiptaret, qe ndodhen jashte Shqiperie, te cilet kujdesen qe femijet e tyre te mos mesojne gjuhen shqipe.

Le te kene, pra, parasysh se shqipja barbare eshte Nena e gjuhes se
Homerit, Eskilit, Herodotit dhe Tukididit, si dhe e gjuhes se famshme,
te njohur si dialekt i Atikes! Domethene, eshte gjuha e lashte e
paraardhesve tane me te lashte pellazge, qe disa shkencetare duan ta
zhdukin si me magji apo te vertetojne se kombi i heleneve nuk vjen
nga malet e Shqiperise, por nga Egjipti e Mesopotamia. Dhe mendoj
se teori te tilla do te ishin forcuar sikur te mos ekzistonte deri me sot
kjo "shqipja barbare". E pra, krahas babait te madh DIAU (Dielli)
dhe nenes se madhe DHEA (Dheu, Toka), prinderit e JETES, ketej e
tutje do te adhuroj dhe gjuhen shqipe, qe me mesuan prinderit dhe
gjysherit e mi.
Ka rendesi (per helenet) te dish se ç'duhet te besosh dhe perse ta
besosh. Ky eshte dallimi yne nga popujt orientale!

5. INTERPRETIMI ETIMOLOGjIK I PERENDIVE -
ADHURIMEVE ME ANE TE GJUHEs SHQIPE
Pothuajse te gjitha perendite e lashta helene quhen "pellazgjike".
Herodoti, i cili nuk ka nje mendim te qarte dhe te mire per pellazget,
percjell mendimin e egjiptianeve se ata i njihnin emrat e pjeses me te
madhe te perendive te heleneve dhe adhurimet e tyre erdhen nga Egjipti,
por ne nje pike (B,50) le te kuptohet se dhe perendive te egjiptianeve, emrat ua dhane pellazget " Perseris ato qe thone egjiptianet, emrat e perendive qe thone se i njohin, mendoj t'ua kene dhene pellazget"......................................

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

F. 226 ARISTIDH P. KOLA

........organizonin dhe riorganizonin qendresen. Keto jane faqet me heroike
te neohelenizmit, i cili, qe nga koha e zbritjeve grupore te arberesheve,
(shek. XIV) si dhe deklaratat e Plithon Jemistos, ndergjegjesohet dhe
percakton ekzistencen dhe te ardhmen e tij ne nje pike te tille, saqe dhe
aleatet e tyre, venedikasit, vertetojne se "Greket dhe arbereshet nuk
jane veçe nje popull qe urren çdo te huaj" (referat Marko Ververigo
1479 pj.4, f.LXXIV),
Historianet tane te medhenj i kalojne me ngut keto vite te renies se
Peloponezit deri me 1821, ne nje çast qe keto fshehin thelbin e
neohelenizmit. Por ja qe ne keto vite degjohen vetem arbereshe dhe maniate.
Kladi, Meksi, Buzhiku, Griva, Mallami, Pulio Dragoi, Himariotet, Buejt
dhe nje numer i madh te tjeresh, qe ngriten popullin per te debuar turqit.
Dhe sigurisht, skllaveria nuk do te ishte kaq e gjate, nese turqit nuk
do te ndiqnin dy taktika te zgjuara, por shkaterruese per Greqine: Njera
ishte mbeshtetja e klerit te krishtere ortodoks, te cilit i dhane fuqi ne te
gjitha vendet me popullsi te krishtere. Ne kete menyre, ia dolen mbane
t'u rritin distancen me evropianet e krishtere katolike, me qellim qe te
menjanonin aleanca te mundshme midis tyre. Tjetra ishte ndryshimi i
bindjeve fetare te grekeve dhe arberesheve, qe nuk duhet te besojme se
u be me force dhe me detyrim, sepse kjo gje ndalohet nga Kurani.
Lejohet te vrasesh apo te skllaverosh are, qe s'beson ne Allah, por jo
.dhe ta detyrosh qe te bebet me pahir mysliman, sepse besimi i tij do te
jete i rrerne. Ne shurne pika, feja myslimane eshte me njerezore se ajo e
krishtere dhe shume te krishtere
nderruan fe, prandaj dhe permenden ",.
nderrime grupore feje deri dhe te murgjve e rnurgeshave. '
Perandoria Otornane, me alle te Kuranit, kishte nje pikepamje te
qarte nderkombetare dhe nderfisnore (ashtu si dhe krishterimi) dhe
besimi i perbashket qendronte mbi bindjet nacionaliste te popujve, qe
ajo perfshinte. Pjesa me e madhe e oficereve te perandorise ishin
shqiptare, greke e serbe. Pot nuk duhet te mendojme apo te perfytyrojrne
se populli i turqve te Azise se Vogel (Targetet e Herodotit -siç duan dhe
historianet turq) ishin aq luftarake, te zote dhe burrerore, saqe te krijonin
me shpaten dhe trimerine e tyre te gjithe kete perandori.
Turqit erdhen si skeme trasheguese e Perandorise Bizantine, rne nje
fe te re dhe te skajshrne ne fanatizmin e saj. Deri rne 1821, greket e.....................

F.227

........quanin floten turke si "bizantine" dhe ne kete menyre ruanin kujtesen
e dallimit te tyre nga Bizanti (keshtu e quall dhe S. Trikupi )Por si arbereshet ashtu edhe greket autentike, perveç feve dhe mbi
to, vinin prejardhjen e tyre te perbashket, gjakun e njejte, dhe nuk
jane te pakta rastet kur dhe fise qe ishin bere myslimane, ngriheshin
kunder turqve dhe pushtetit osman 9). Arsyet nuk ishin face te natyres
ekonomiko-shoqerore, siç hamendesojne disa per te studiuar ngjarjet
historike. Arbereshet myslimane diferencoheshin dhe dallonin me
qartesi te madhe nga orientalet e fiseve te tjera, te cilet i quanin
"HALLDUPE". As imame dhe as mezine nuk kishin, as xhami (Bardhet)
as poligami. Kur ne prag te kryengritjes dhe ne vitin e pasme te saj,
greket myslimane dhe te krishtere bashke me arvanitasit benin
koalicione kunder turqve halldupe, nuk ekzistonte ndonje qellim
ekonomiko-shoqeror nga ana e arvanitasve myslimane. Si myslimane
qe ishin, ata pothuajse i shijonin te gjitha lirite dhe perparesite
ekonomike dhe do te ishte paturpesi t'i gjuanin me shkelm dhe te
merrnin anen e vellezerve te tyre te krishtere.
Por pervoja dhe qyteterimi shqiptar, ashtu si dhe ai i paraardhesve
pellazge dhe helene, ishte nje zinxhir paturpesish te tilla. Linin gjithshka
per te njohur popuj dhe gjera te reja, per t'u endur ne horizonte te
panjohura dhe te rrezikshme. Sakrifikonin gjithshka per disa gjera te
thjeshta, per idete e tyre. Keta historianet e rinj nuk mund ta kuptojne
dhe te kerkojne shkaqe te paqena, meqenese e quajne pasurine si gjene
e pare e kryesore, qe duhet siguruar me çdo kusht e mepastaj jeten. Te
gjitha gjerat e tjera i quajne dytesore. Por ky eshte themeli i njerit prej
dy botekuptimeve kryesore, qe ekzistojne sot ne bote: atij hebraik dhe atij helen.
Botekuptimi helen eshte kryekeput i kunderti i tij dhe, neqoftse nuk e
kuptojme kete, do te gabojme ne çdo perfundim 10)........................

9- Me shume levizje kryengritese kundet turqve kalle hefe shqiptaret myslimane sesa ara
te krishtere.
10- Qe te kemi nje ide te pergjithshme se s;'mentalitet kishin helener e lashte (ne kundershtim
me orientalet), le te kujtojme percaktimin e tyre nga nje prift egjiptian: "Helene, gjithmone
femije do te jeni". Dhe sigurisht, karakteri i mbyllur, serioz dhe mjaft konservator i shenjtoreve
egjiptiane, qe e mbajten dijen misterioze per veten e ryre dhe larg popullit, nuk mund ta kuptonte
karakterin e filozofise helene (jo ate te filozofeve) dhe rinine e ryre te perjetshme e konsideronte
femijeri te perjetshme. Keshtu ndodh gjithrnone dhe kukuvajka e quall folene e saj qe eshte e
ndertuar nga gorrica dhe gjera te ndryshme te hedhura sa andej-kendej, si pallatin me te bukur... }

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Faqe 184 ARISTIDH P. KOLA

....Por Nikokliu perpiqej te gjente pastertine e fisit helen atje, ku ajo
nuk ekzistonte, ndersa Falmerayeri nuk kembenguli me ne mendimin e
tij "mbi zhdukjen e fisit helen", sepse qe te dy nuk kishin armen kryesore:
njohjen e gjuhes shqipe. Dhe, siç thote dhe logjika e thjeshte, nuk mund
te gjykosh dhe te krahasosh dy gjera, duke shperfillur njeren prej tyre.
D.m.th., nuk eshte e mundur qe te japin mendim mbi lidhjen e shqipes
me greqishten, duke mos e marre fare parasysh dhe duke mos e njohur
gjuhen shqipe. Megjithate, ata e shprehen mendimin e tyre arbitrar dhe
krejtesisht te pabazuar, secili nga kendveshtrimi i tij dhe madje
Falmerayeri, me tri studime te njepasnjeshme, qe tregojne se greket dhe
shqiptaret nuk duhet te kene shume lidhje. Keshtu behet e qarte (pas
parashtrimit te fjaleve shqiptare dhe atyre homerike) se shqetesimi i tyre
krijohet, jo si pasoje e injorimit te nje rregulli kryesor, por te nje
perballimi pasional dhe inatçor te nje problemi historik.
Çeshtja me serioze eshte ballafaqimi i mendimit te Falmerayerit nga
historianet greke te shekullit te kaluar, i cili ka te beje me lidhjet midis grekeve
dhe arberesheve, si dhe pranirnin e terthorte te ketyre lidhjeve, gje qe krijoi
nje sere problemesh dhe situatash, qe vetem serioze nuk mund te quhen.
Keshtu rrezikoi te krijohej dhe u krijua nje klime antipatie dhe urrejtjeje
te paarsyeshme ndaj arvanitasve dhe nje perpjekje per shtremberimin komik
te historise. D.m.th., historianet greke i quajten greke te gjithe arvanitasit e
krishtere, nderkohe qe fshihnin prejardhjen e tyre shqiptare dhe arbereshet
myslimane paraqiten me ngjyrat me te erreta. Me pas zbuluan dhe termin
perbuzes "turk-allvanes", qe te jep pershtypjen se eshte ndonje perzierje
gjaku shqiptar me are turko Por arvanitasit, si te krishtere ashtu dhe myslimane,
jane nga popujt e pakte qe i largohen perzierjeve te gjakut me te huajt, duke
ruajtur pastertine dhe kompaktesine e rares.

4. SHQIPJA, NENA E GjUHES GREKE

(Idioma e pare gjuhesore helene)

Por shqipja na ndihmon te shohim zhvillimin e gjuhes greke, qe
nga vitet e lashta pellazge, deri ne periudhen aleksandrine dhe me vone.
Thame se gjuhet e lashta dhe veçanerisht ajo pellazge, ishin shume
tingelluese, d.m. th. perbeheshin nga bashketingellore dhe ne shume fjale.......

Vazhdon

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKEVE

Faqe 185
...........theksoheshin bashketingelloret. Le te mos paraqes ketu shembullin tim,
por ate te kerkuesve, qe fjalen Mps te mbishkrimit te njohur te Karatepes
ne Azine e Vogel, e njohen si Mopsos. Ketu theksohet "M"-ja. Ne epoken
homerike nuk kemi me theksim te bashketingelloreve, por nderhyrje
zanoresh midis tyre, te cilat marrin dhe theksin e bashketingelloreve.
Por gjuha shqipe e ruan dhe shqiptimin me theksim te bashketingelloreve!
Keshtu, nga shqipja mund te shohim zhvillimin e gjuhes greke. P.sh.:
fjala greke "palami" eshte zhvillim i fjales shqipe-pellazge "pllem".
Ketu theksohet bashketingellorja "I". Me futjen e zanores "a", zanorja
pasardhese e "l"-se merr theksin dhe behet "palama" dhe, ne vazhdim,
ne dialektin e Atikes kemi "palami". Pra, ne shqip "pellembe-a".
E njejta gje ndodh dhe me fjalen "karma" apo "kirma". Perkatesja
ne shqip eshte "kerme".
Gjithashtu, fjala "moter" perputhet me fjalen "mitir-mitros", qe do
te thote "nene" ne greqishten e lashte. Kjo shpjegohet me faktin se ne
shoqerite primitive, motra e madhe kishte vendin e nenes ne familje,
siç thote Stamatakos ne fjalorin e tij.
Fjala "ujk", qe shqiptohet dhe "ulk", u be "ulikos" dhe se fundi "likos".
Fjala etero=nje tjeter, ne arberisht thuhet "njeter". Ketu shohim se
"ntr" do te thote "nje tjeter" dhe jo thjesht "tjeter". Midis bashketingelloreve
kane hyre zanoret dhe kemi "enetero (en Etero)= nje tjeter (pra ne arberisht
"njeter)
Ne shqip kemi dhe fjalen "siper"=lart. Fjala perkatese greke eshte
"iper" dhe ajo perkatese latine "super". Shqipja duket me prane greqishtes
dhe eshte hallke lidhese me latinishten dhe ndoshta na ndihmon te
kuptojme se si shqiptohej kjo "F" e famshme ne greqishten e lashte, qe i
beri greket ta heqin fare ate. Por shqipja pikerisht, sepse ruan gjuhen
pellazge, ruan gjithashtu dhe shqiptimin e saj.
Meqenese kryesisht "F"-ja, shqiptohet here si "F" e here si "V",
fjalet Vras = Vreo, Vesh = Vesho, Var = Vero jane te kuptueshme. Por
"F"-ja e lashte greke, me sa duket, nuk kishte vetem kete shqiptim por
dhe nje tjeter, qe u caktua me vone nga romaket dhe, si perfundim,
mbeti si "F" dhe jo me si "V". P.sh. fjala e lashte greke "Fikos"
t: perfundimisht ne greqisht u be "sikos", ne latinisht mbeti si "ficus" dhe
ne shqip e kemi "fik", ne te shquaren "fiku".............................

Vazhdon..

Kastriot

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKEVE

Faqe 289-290-291

......historikisht dhe as e shpjegon ate duke e lene lexuesit me nje pikepyetje
te madhe mbi temen. Duhet te kuptohet se pas kaq vjetesh, pas nje
pikepamjeje te ngurtesur historike, pas kaq balte dhe dheu qe ka rnbuluar
te verteten, sot eshte e veshtire per nje njeri qe nuk eshte arvanitas
(rnadje dhe per arvanitasit) qe t'i gjejne fillin kesaj ceshtjeje. Te gjithe
ndjekin nje shteg te shkelur qe rne perpare, qe sipas mendimit tim i
intereson kombit grek. Por kombit grek gjithashtu i intereson ajo qe
"eshte e vertete". Dhe ne rastin ne fjale, kerkimi per shqiptaret sa me ne
thellesi futet aq rne shume tregon ate qe kalle vene ne medyshje dhe
mjaft kerkues te huaj, dmth. vazhdimin e helenizrnit qe nga lashtesia
ne ditet tona. Duhet te kuptojrne (greket e sotem) se tashrne nuk
kemi rne nevoje per certifikata te krishtera per te provuar vazhdimin e
helenizrnit, kemi nevoje per disa certifikata qe vetem arvanitasit i kane
tani per tani.
Qe t'i rikthehemi nderrimit te feve te shqiptareve dhe ne
origjinalitetin e tyre (qe rnendoj se nuk kalle ndodhur ndonjehere)
duhet te theksojrne qe ato nuk deshmojne ndonje dobesi ndergjegjeje
apo dhe te Beses, sic hamendesuan shurne historiane greke. Besen,
rnbajtjen e rrepte te fjales se dhene dhe te fjales se burrit, shqiptaret e
kane perdorur dhe e kane si nje kanun ideologjik. Fjala Bese eshte
shqiptare. Nuk eshte kjo arsyeja e nderrirnit te fese. Shkakun duhet ta
kerkojme tek shpirti tolerant fetar i shqiptareve, ne fene. e tyre te Diellit,
te trasheguar e te rrenjosur thelle, ne asimilimin e fese se krishtere per
arsyet qe tharne pak rne lart, si dhe ne shkakun per te marre lirine dhe
fuqine ekonomike qe gjithmone rnbeshtet te paren. Pastaj dhe si
myslimane e pame se cfare myslirnanesh u bene dhe do te shohim dhe disa te
tjere me poshte.
Sic perrnendem, vete turqit u shqetesuan rne nurnrin e madh te
ketyre nderrirneve te fese dhe moren masa qe ta parandalonin kete
fenomen. Nuk kishin me besim ndaj shqiptareve dhe urrejtja vazhdoi
te ekzistonte megjitheqe keta u kthyen ne myslimane.
Shqiptaret myslimane, ishin po aq te zhurmshem sa dhe te krishteret.
Nuk ekzistonte gjurme fanatizmi, megjithe perpjekjet e medha si te
Patriarkanes ashtu dhe te Sulltanit qe te ngulisnin fanatizmin. Shqiptaret
myslimane i perkasin nje herezie, ajo e bektashive, qe e shpjegon
mjaft lirshem Kuranin dhe nuk lejon poligamine, nuk ka xhami por teqe (ku hyjne
lirshem dhe myslimane dhe te krishtere) dhe se fundi nuk ka agjerim te
ramazanit. Sigurisht kemi dhe myslymanet ortodokse apo ndoshta i kishim.
Shohim pra se si myslimane si te krishtere, shqiptaret kane vecantite
dhe pershtatjet e veta. Keto dy fe nuk arriten dot te hyjne thelle ne
shpirtin e tyre qe t'u vinin ne dyshim elementet tradicionale, te
trasheguara brez pas brezi, dhe mund te thuash se keto tradita jane
akoma te gjalla, ne kundershtim me bindjet fetare.
Sot (1983) shteti shqiptar sipas fjaleve te udheheqesit te vet Enver
Hoxha, pohon se: "Shqiperia eshte shteti i pare ateist ne bote". Ky pohim
nuk eshte dhe aq larg te vertetes, nese marrim parasysh te gjitha ato qe
parashtruam mbi tolerancen dhe ateizmin e shqiptareve. Por fakt eshte
se nuk mund t'ia nderrosh me dhune besimin shqiptarit. Ai vete duhet
ta doje nie gje te tille.
Nga ana tjeter, po qe se nuk e plotesojme mendimin tone mbi
shpirtin ateist te shqiptareve, do te kemi padyshim ankesa ndoshta .
dhe prej shume arvanitasve, duke qene se pas clirimit te Greqise nga
Turqia dhe mbizoterimit te Kishes se Krishtere Ortodokse si dhe te
klerit te saj qe mbante veten si rregullmbajtesi me i mire nga te gjithe
kishat e tjera, feja e krishtere (qe u lidh me clirimin kombetar ne te
gjithe frekuencat) arriti te rrenjosej ne zemrat e arvanitasve dhe nuk
jane te pakta rastet e fanatizmit fetar apo ndoshta te kembenguljes qe
karakterizon shqiptaret. Jo vetem u bene besimtare te krishtere, por
dhe harruan dhe vellezerit e tyre te veriut, qe disa njerez ne menyre te
qellimte iu mesuan qe t'i urrejne dhe t'i konsiderojne te fiseve te
huaja. Me nje propagande te tille harruan dhe gjuhen dhe prejardhjen
e tyre shqiptare. Por te gjitha keto jane nie mbulese artificiale
delikate.E bojatisur mjaft keq dhe bojerat fillojne dalengadale te bien
e te veniten. Le te zbulojme pra te verteten per arvanitasit dhe
paraadhesite e tyre te shekullit XVIII.
Udhetari anglez, Kapiteni Leak qe me 1804 kaloi nen Ali Pashen,
na siguron se ne territoret e Korces dhe Beratit ashtu si dhe ne mjaft
vende te Shqiperise, "myslimanet martohen me greke. Atje kane zakon
qe djemte te turqizojne dhe vajzat te behen te krishtera. Keshtu sheh ne
te njejten tryeze qingjin t'i beje shoqeri derrit". (Simopulos vell. 1, f. 342)
Sic kemi theksuar me perpare, udhetaret e huaj (dhe kleriker greke)
i quanin "greke" shqiptaret e krishtere dhe "turq" shqiptaret myslimane.
Kjo gje kaloi dbe ne popullin e thjeshte, qe te krishteret i quante "romake"
dhe myslimanet "turq". Kjo i perkiste grekeve dhe shqiptareve ne menyre
te pergjithshme, sepse ata turqit i quanin me shume me termin "halldupe".
Rasti qe na permend Leak ka te beje me shqiptaret dhe shohim se
te krishteret i quan "greke" (greke), dhe myslimanet "turq" (turqizojne).
Keto jane hollesira, por fshehin te verteten dhe nese nuk i marrim
parasysh, e zhdukin ate. Ne te njejtin kapitull Leak ploteson se vala e
nderrimit te fese kishte si qellim "avantazhet qe fitonte ky popull i
mercenareve nga feja zyrtare. Shpetonte nga perbuzja por dhe nga
keqtrajtimi qe i bente pushteti". (ne te njejten faqe).
Le te shohim tani se c'thote dhe nje historian grek P. Aravantini:
"Ne Epir thuhet dhe besohet si e vertete se ne fshatrat e Laberise,
ne martesat e perziera kur behet byreku, gjysma e tij permban mish
derri, ndersa gjysma tjeter mish qingji apo cjapi ne menyre qe njeren
pjese te saj ta haje burri nese eshte i krishtere dhe pjese tjeter gruaja qe
eshte myslimane". ("Koronografia e Epirit", 1856, vell.A, f.246).
Te njejten gje na pohon dhe Aleks.Mamopulos : "Byreku ndahej
ne te njejten tepsi me krunde. Gjysma ishte me vaj dhe gjysma me
gjalpe, gjysma me mish dhensh, gjysma me mish derri. Hoxha merrte
nuse per djalin e tij, vajzen e priftit dhe prifti vajzen e hoxhes per djalin
e vet".
Kjo ishte dhe pikepamja e popullit shqiptar. Historianet
kembengulin te permendin vendet, vecanerisht ne Epir, dhe jo te gjithe
popullin. E drejta e tyre. Por e drejta jone te theksojme dallimin, sepse
ne Epir jetonin shqiptare, vllehe, sarakacane, etj. Nderrimet e fese
permenden vetem tek shqiptaret. Atyre iu perket qortimi apo lavderimi.
Une nuk shkruaj histori territoresh, qe as kjo nuk do te thote gje, por
historine e nje populli te caktuar. Nuk bej rremuje. Pastroj. Historia e
territoreve iu perket gjeologeve.
Biris duke kujtuar se po i ofronte sherbim te mire popullit
shqiptar, pohon se Epiri i Veriut dhe shqiptaret e krishtere mohuan
te myslimanizohen dhe mjaft here kryengriten qe te mos nderronin
fene...........................

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

faqe 180 Aristidh P. Kola

Greke
Bora, qhioni
vorias
noti
krini, krunos, vrisi
kleo
pio, pino
zei, vra-zi
ipevo
strono nga (storeo, stronimi)
luo
en ora, vor-is
ster-evi, sterume
statir, kandari
stira
dhrapani
lehona, lohia
iroas
voi, thorivos
fara, fatria
thira, porta
mikitas, muh-k-la
buqia (në Qipro)
dhris, dris
thimon-onos, thimonia
kokos
dhra-skel-izo ^ _
vus

Shqipe
bora veriu notos krua, kroi
qaj (klian - dial.arbër.) pi, pij
zien, valon, vlon (nga fjala "zien" mund të vijë emri i dytë i Diellit (Zeusit) si Zin, Zinass, përderisa Zeusi ishte fillimisht .hyjnëzim i "Zeondos Iliu" shiko dhe "zjarrm"). hipi, hipën shtron
laj (shih - lumë, lumi) në orë (në kohë, herët) shteron, shterem stater, kandar shterpë
drapëri (dial. drapëni) lehem (lindem) burrë vui (buçet) fare dera
myku _
bukë, buka
dru
mullar (diimonje -dial.arbër.) kokë
miell viç

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

ARVANITASIT DHE PREJARDHJA E GREKËVE

Faqe 181

dam-alis dem, demi
avgo, foon ve (veza)
prinis, primnidhon përdhe (përdhese, barkas)
eh-mi, eh-miro mpr-eh, gr-ih
nin nani
*
Në rastin e këtyre fjalëve përsëri nuk mund të hamendësojmë huazimin e shqipes nga greqishtja, sepse këtu fjalët e huazuara duhet të ishin të njëjtat, p.sh. shqipja ruan foljen mpreh, ndërsa në greqisht kjo nuk ekziston, por kemi emra dhe mbiemra, si "eh-mi, eh-miro". Por ehmi dhe ehmiro nuk ekzistojnë në shqip! Folja "shkel" nuk ekziston në greqisht, përveç emrit Skelos dhe foljes tjetër "dhraskelizo", të cilat nuk i kemi në shqip.
Prandaj themi se këto fjalë dhe rrënjë janë ruajtur si në shqip, ashtu dhe në greqisht, që nga gjuha e lashtë dhe nuk janë huazime të ndonjë populli nga tjetri, por identitet i të dy popujve.
Ekziston gjithashtu një numër i konsiderueshëm fjalësh, që shqiptarët i huazuan në vitet e mëpasshme nga sllavët, turqit, grekët, italianët dhe këto besoj se janë të njohura.
Arvanitasit e Greqisë e plotësuan fjalorin e tyre të varfër (që gjithmonë përcaktohet nga veprimtaritë e popullit) nga gjuha popullore greke. P.sh., karrige nga karekla, kafe nga kafes, domate nga domata, patate nga patata, etj.
Dhe greqishtja ka huazuar një sërë fjalësh nga shqipja, që i përdorim (ne grekët) pa patur dijeni për këtë huazim apo, në rastin më të keq, i quajmë turke apo sllave.
Besa - Besa
Babesis - i pabesë
kaligono - kalëroj
kalikuca - i kaluar, i hipur mbi kalë
teli - vjen nga homerikja "tele, teli" = larg, largësi
hujazo - bërtas i zemëruar "të huaj, të huaj"
furka - zemërim, inat (vjen nga Forki, që mbante një fttfkë në
duar, me të cilën turbullonte detrat. Pra, zoti i turbullimit të detrave).

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

Faqe 182 ARISTIDH P. KOLA

kuniadhos- kunjati
barbas - babaca, daja, xhaxhai
puli - pulë
kuvenda - kuvendim
etj.

2. NYJET
Por më e rëndësishme është se shqipja, ashtu si dhe greqishtja homerike, zakonisht nuk ka nyjë (në kundërshtim me dialektin atikas apo dorian) dhe n.q.se ka, atëherë ato janë homerike. Në parathirë (dritare) rri, qëroj mollën në ti e kesh mendjen dhe preva dorën.
Siç vini re në këto dy vargje nuk kemi nyje.*
Nese ndonjë Herodot do të dëgjonte këtë strofë arbëreshe, me të drejtë do të mendonte se ka më shumë lidhje me përkthimin homerik sesa me atë të lashtësisë klasike apo neogrek.
Thoshim, pra, se shqipja nuk ruan shumë nyje, përveç atyre, që ekzistonin në gjuhën homerike.
Ruan gjinoren "e" dhe "të", që në Greqinë klasike u bë "tu" "tis" dhe thirroren "o".
"E patros" thotë Homeri dhe do të thotë "e babait" në shqip. "Të kalit" thonë shqiptarët dhe Homeri thotë "t' kelitos". Apo "o burra, o trima".
Ruan, gjithashtu, dhe nyjen vendore "në" (Homeri - en, is), në are = en ar-ji (ston agro - në greqishten e sotme).
Përfundimi ynë, pra, është se gjuha shqipe, përveç fjalëve të lashtësisë klasike që ruan, na rezervon dhe një surprizë me vërtetimin se përmban fjalë homerike dhe parahomerike, të cilat nga koha e lashtësisë klasike dolën jashtë përdorimit.
Këto pak fakte, por plotësisht të vërteta, janë si përgjigje ndaj Falmerajerit dhe Nikoklit, që dogmatizuan se "Shqipja s'kaasnjë lidhje.......

*Autori e ka fjalën këtu për nyjet, që i vihen në greqisht fjalëve, përveç rasës gjinore dhe në kallëzore, emërore e dhanote. (shën. i përkth)

 

[kastriot]

Re: ARVANITASIT dhe prejardhja e grekeve

faqe 310 ARISTIDH P. KOLA

....analfabetë dhe këta pedantë i përbuznin duke na bindur dhe ne (grekët) që t'i përbuzim. Por ekzistonte aq urtësi dhe kaq bukuri në ata njerëz sa nëse e kuptojmë do të turpërohemi për këtë mohim të dertanishëm... Përfundimisht, njerëz me këto ideale, këtë ideologji dhe me këtë ndërtim truporo-shpirtëror, sado analfabetë, sado bujqësorë dhe të paqytetëruar të jenë, mund të krijojnë si Qytetërim ashtu dhe Arte e të dallohen në Shkronja më shumë se çdo lloj populli tjetër. Me fjalë të tjera, djali i një klefti shqiptar mund të bëhet Eskil. Djali i një çifuti shpirtvogël mund të bëhet bakall apo mbret i tregtisë të lartë, por asnjëherë Eskil.

8. MANGËSITË MË TË MËDHA TË ARVANITASVE

a) Këmbëngulja

Mangësia më e madhe e shqiptarit është këmbëngulja apo kokëfortësia. Edhe vetë shqiptarët e përdorin ndaj njeri-tjetrit shprehjen "kokë shqiptari", d.m.th. që s'bën prapa.
Nuk di nëse duhet të flas për të metat e veçanta apo të theksoj se vetë avantazhet e tyre ëshrë mjaft e lehtë të kthehen në disavantazhe, nëse pushojnë së qëni të ndërgjegjshëm për thelbin e avantazhit. E meqë ra fjala, kokëfortësia e shqiptarit rrjedh nga egoizmi i tij. Ndërsa egoizmi jte karakteristika themelore e Heleneve te lashtë, sigurisht rohet^si mëkatare.nga feja e krishterë, e madje edhe nga etika
komuniste, e cila ka për qëllim barazinë dhe mbytjen e egoizmit dhe projektimit personal. Këtu patjetër që gjendet një gabim... ^
Egoizmi i helenëve të lashtë ishte diçka që domosdoshmërisht shkonte krahas krenarisë, burrërisë dhe ndjenjës heroike, rivalitetit, sjelljes liridashëse dhe mosbindjes. Ishte një element krijues dhe progresiv, që dallon nga fodullëku bosh, mendjemadhësia dhe mburrja idiote. Këto të fundit janë egoizëm pa asnjë thelb dhe përmbajtje, "egoizëm pa tërësi..."
Barazia dhe ndjen/a e së vërtetës nuk mendoj se arrihen me egoizmin e keq që përcaktova pak më> lart.................