analiza strategjike dhe gjeopolitike

analiza strategjike dhe gjeopolitike

tek kjo temë do shkruaj përmbledhje të situateve dhe marrëdhënive ndërkombëtare duke anuar nga pikëpamja strategjike; me fjalë të tjera çfarë efekti do ketë një ngjarje apo veprim në të tashmen dhe të ardhmen e marrëdhënieve ndërkombëtare

vendosni vetë nëse është veprim e drejtë apo i gabuar sepse unë e konsideroj dalje jashtë qëllimit të kësaj teme

ndonjëherë ajo që shkruaj këtu do jetë pak a shumë përkthim, herë të tjera do jetë përmbledhje disa diskutimeve ose artkujve të tjerë

bëfshi qejf
/pf/images/graemlins/smile.gif
 

Darien

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Bashkëpunimi Pa Bujë ... vijon nga më sipër

në 24 nëntor 2003, një ngjarje tjetër që vë në dukje bashkëpunimin pa bujë

Ministri i Jashtëm i Irakut deklaron që arritja më e rëndësishme e vizitës së tij në Iran ishte deklarata për të cilën shkruajta më sipër. Në marrëveshje të tjera, Irani deklaron që do bëjë më shumë përpjekje për të kontrolluar kufirin, gjë që duhet të pakësojë penetrimin e armëve dhe ndihmësve për tek forcat guerrilase.

Artikullin anglisht e gjeni tek IRIB News - Islamic Republic of Iran Broadcasting News Network
 

Darien

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Bashkëpunimi Pa Bujë ... vijon nga më sipër

Kapja e Sadamit ishte një provë tjetër e bashkëpunimit të irakenëve me amerikanët; mendo veten në qytetin ku je rritur e ke jetuar për shumë vite: po të vij unë nga Amerika atje, çfarë shansesh do kem për të të gjetur? Atje ku ti njeh çdo vrimë, rrugicë, e shteg, edhe po ta di unë ku je, sa e vështirë do jetë të më shpëtosh si uji mes gishtave?

Kapja e Sadamit nuk ishte e garantuar, edhe me ndihmën e irakenëve, por u bë shumë herë më e mundshme kur njerëzit më të organizuar në Irak, shiitët, kaluan nga rezistenca pasive në bashkëpunim aktiv me amerikanët. Në qoftë se keni dyshim për këtë bashkëpunim, lexoni lajmet e sotme: Shpërthim në një nga selitë e SCIRI-t (Supreme Council for Islamic Revolution in Iraq = Këshilli Suprem për Revolucionin Islamik në Irak), partisë më të madhe të shiitëve në Irak... guerrilasit nuk kanë dyshim.

Inspektimet e Programit Bërthamor

Më sipër shkruajta që deklarata iraniane për të vazhduar programin bërthamor ishte një bombë tymëse. Akoma më sipër shkruajta që lëvizjet iraniane në lidhje me programin bërthamor nuk kishin synim kryesor krijimin e armëve bërthamore, por ishin vegla për të arritur më shumë në marrëveshjet dhe negociatat ndërkombëtare. Një tjetër artikull nga lajmet e sotme i mbështet të dyja këto ide.

Irani nënshkroi një marrëveshje dje që të pranojë inspektime nga IAEA (International Atomic Energy Agency = Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike), në gjithë vendin. Me këtë mënyrë i jep prova botës që reaktorët bërthamorë janë të tipit efikas për prodhimin e energjisë dhe jo të tipit që theksojnë prodhimin e materialeve të përshtatshme për armë bërthamore. Një artikull anglisht mund ta lexoni tek Gulf Daily News - agjencia e lajmeve e Bahreinit.
 

Ea

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Pershendtje te gjitheve!

Persa i perket pse politika e jashtme e Amerikes ka arritur deri ne kete pike eshte shume e thjeshte. Te gjithe Presidentat Amerikane, te gjithe kane qene dhe jane me origjine cifute. I vetmi President katolik qe ka qene ne historine Amerikane, i cili u vra me qellim (dhe per kete jane bere dhe parashikime p.sh. Nostradamus e ka parashikuar i pari nje gje te tille)ishte J.Kennedy i vetmi Amerikan katolik. Te gjithe te tjeret deri dhe tek presidenti i fundit B.Clinton ose Bush aktualisht, kane qene cifut. Dhe gjithmone e me shume synohen te zgjidhen presidenta me origjine cifute.
Ja pse politika e jashtme Amerikane karshi botes arabe eshte e tille.
No comment....
 

Archi

Forumium praecox
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Ea ia ke fut pordhes kot, pasi deri me sot asnje president amerikan nuk ka qene me origjine cifute.
Biles per mendimin tim me shpejt kemi per te pare si President te USA nje afro-amerikan sesa nje cifuto-amerikan.
 

zog

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

bushi i ri e ka nenen çifute, pranej ket rradhe sekretari shtetit (tradicionalisht çifut) ishte nje njeri me ngjyre.
 

Ea

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Archiv!

Keshtu eshte qe kur libiri i fundit qe ke lexuar ka qene lexim jashte klase i klases se 4 fillore. Dhe programi i fundit qe ke degjuar ka qene Hit-paraide....Dhe fjalori yt nuk eshte zgjeruar me tej po aty ka mbetur, me shprehje primitive.
Dhe per sa i perket kundershtimeve te tuaja jane si gjithmone pa baza pasi ti nuk di te lexosh e te degjosh.
Per sa i perket Presidentave te USA "nuk ia kam futur pordhes kot" - ashtu sic shkruan ti,por i kam lexuar ne nje liber dhe degjuar ne nje program lajmesh serioz Evropian.

Ik meso me shume! Dhe argumento me baza jo me gjera boshe....
 

antares

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Nje artikull shume interesant per kete teme mund ta gjeni ketu. Mos humbni rastin per ta lexuar!
-------------------------

"http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/FH19Ag01.html"
 

segra

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Archi

kur israelitet krijuan shtetin e tyre erdhen nga ishin e nga sishin pa bere dallim se cfare pune kishin bere. Ndermjet te tjereve erdhen e dhe nje grup bankieresh dhe financieresh cifute nga Anglia te cilet u priten ne nje takim special nga Guvernatori i Bankes se Israelit dhe presidenti i vendit, Mbas takimit i gjithe grupi u kthye ne Angli dhe cdo pare qe fitonin ja jepnin kredi afatgjate shtetit. Ata nuk dinin te punonin me kazem as te luftonin, dinin te fitonin pare dhe kete bene per vendin e tyre.
E njejta gje ndodh edhe ne amerike, psh, sot tregun boteror te gruri e kontrollojn e2 vende amerika dhe kanadaja dhe 5 nga 10 tregtaret me te medhenje jane me origjine cifute.
 

Kondrapedali

Kondrapedali
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

P.sh. tregu botëror i grurit sillet në shifra qesharake or çun por shif tregjet e tjera që i kanë zaptuar! Kjo nuk është aftësi veç. Ju e shihni si një arritje pasi varfëria e ka bërë shqiptarin që të gjëmojë paren më keq çifuti vetë!
Etja për pushtet, dëshira që më së fundi të udhëheq dhe të shtyp ata që janë superiorë, kjo është shtysa e çifutëve për të arritur aty ku janë! Njerëz që e konsidedrojnë veten më të mirë se të tjerët pasi ata i ka zgjedhur Zoti! :eek:
E shikoni pra që kemi të bëjmë me një komb të sëmurë në çdo aspekt të psikologjisë dhe me nevoja të llahtarshme kurimi?
Ka që thonë që gjenitë kanë një dell mangut ndërsa me çifutët ndodh e kundërta, ata kanë vetëm një dell të saktë!
 

Xeni85

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Ore amerika e Franca skane metur te zihen mbi sanksionet e Libise.SA per presidentet cifute te amerikes eshte nje cike si pa kuptim te thuash qe eshte presidenti vete cifut.Te thuash luajne mbrapa skenat edhe po te thaush shqip qe presidenti amerikes eshte me origjine cifute nuk pi uje.Vjet nqs se mbaj mend keq Bush vuri sanksine per mallrat Franceze nqs e mbani mend po ndoshta se dini qe edhe i ka hequr brenda muajit i hoqi ato sanksione se Franca e kercenoi me saksione per vete (dhe sanksionet me te larta do ti vinte per prodhimet e Florida).Franca eshte shtet i fuqishem dhe nuk ka nevoje ti vej pas ***** amerikes(asnje shtet evropiano perendimor nuk ia ka nevojen ne fakt).Nejse nejse respekte per francezet se jane njerez te zote(te vetmit ne bote qe po i dalin haptazi kunder amerikaneve) dhe ishalla kapen ne cfaredolloj pike kunder tyre.
 

antares

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Frightening Foreign Investors Makes Economic $ense By Khakjaan Wessington, Special business correspondent

The standard theory expressed in the English-language business press is that the Siloviki are crudely seizing Yukos in a Soviet style crackdown and that Putin is punishing Khodorkovsky for entering politics. Now that the Siloviki have consolidated control over the upper layers of the Russian state (marked with Putin's second election victory and subsequent media crackdown), their next step is to revisit all privatizations from the 1990s. Under this theory, Putin is leading Russia back to the inefficient Soviet days. Foreign investment will flee and we'll see a repeat of 1998.


A frightening image: do Kremlin economists use this to encourage capital flight?
At the same time, the English-language media, such as The Wall Street Journal, The New York Times and the Economist (among many), warns that Russia's oil boom puts Russia at risk of natural resource dependency. The fashionable theory argues that resource-rich economies encourage the natives to fight over resources instead of creating new wealth. So the economy suffers from more dollars than it has mechanisms to properly invest. Thus the twin specters of inflation and currency appreciation loom in their estimation, disincentivizing foreign and domestic investment. Under this scenario, Russia's industry continues to atrophy, because the ruble becomes overvalued. Because of a rise in inflation under this scenario, asset depreciation accelerates. Thus the inherited Soviet industrial base will utterly rust away, turning Russia into a Eurasian Brazil.

Both scenarios pose some legitimate risks, which is why it's surprising that the English-language press hasn't identified the most important motive behind the Kremlin crackdown on Yukos: the Siloviki want to scare off foreign investment. Why would the government want to encourage more liquidity, when they're already choking on too many petrodollars right now? That's why there's so much currency flight from Russia — most of the good investments have been snapped up. In fact, the English-language media advising Russia to encourage foreign investment despite its overheating economy strikes me a bit like giving one's chess foe advice on his next move.

The last few times Russia listened to the English-language media it got *** -raped by the global markets. See, the English-language media confers legitimacy to bad ideas which most sane people would never listen to. So when Yegor Gaidar said that liberalization would help modernize the economy, it seemed like a pretty good idea to those who couldn't tell good advice from bad. Gaidar's liberalization instead led to the hyperinflation that lost Russians their Soviet savings. In fact, after such a disaster, one might think that Russia might've had enough with the English-language media's advice at that point... but one would be wrong.

According to the mainstream Anglo-American press's reasoning, Russia didn't push its reforms far enough and it's only fair the dirty ex-commies got hyperinflation, or at best, it was a "necessary dose of medicine" that they needed to swallow in order to "heal" — even though the medicine was poison. Never ones to let empirical evidence get in the way of theory, the IMF, the World Bank, and the US Treasury Department all decided a few years after Gaidar's programs that Russia had to make a few more reforms before it could join the other seven major modern economies. So those not electrocuted by shock treatment got loans-for-shares. It seems obvious now that such a scheme couldn't have worked, considering the Russian government couldn't even protect basic property rights. But remember history ended in the 1990s and little things like third party appraisals weren't important at the dawn of hyper-capitalism. After all, the English-language press said so.

Sure people were starving, shooting, freezing, and drinking themselves to death, but it's like I tell panhandlers, change comes from within... and sometimes change is painful. But the Anglo-American press and pundits didn't admit they made a mistake - after all, this was before 1998. I hear Russians discovered spices other than horseradish, dill, and sour cream during that period as well, so one can't say real progress wasn't made. And since Russia was cranking out the billionaires, they thought it was on the right track. Even after 1998, the English-language press refused to accept that its advice had been wrong the whole time. Instead, they blamed Russian laziness and corruption for the mess. In fact, they blamed the Russian default for triggering the global crash of 1998. Odd, considering how most of the world was following IMF, World Bank, US Treasury Department, and English-language media's advice at the time. It was like the Cold War — blame it all on the Russians!

After 1998, the Russian economy started to recover. Not in dollar terms (the only thing the Anglo-American media cared and cares about anyhow), but in ruble terms. Import substitution stimulated manufacturing. When that slowed down, oil and commodity prices started to climb. The oil boom injected new life into the Russian economy. This in itself stimulated manufacturing on all levels. But most importantly, since 1998 the Russian government has been steadily paying off its foreign debt and increasing its currency reserves. According to the Central Bank of the Russian Federation, external General Government debt ($93.5 billion) is currently less than its foreign currency reserves, which hit $100.1 billion October 15, 2004... not including funds from the stabilization fund and any other secret asset stashes and slush funds they've got hidden away. So the Federal government is finally in the black.

Well, what about private liabilities and monetary authority debt you say? That totals $98.5 billion according to the CBRF. Since citizens alone have an estimated $60-$100 billion in mattress money, as well as the $100-$300 billion figure of cash stashed overseas means Russia is a creditor nation — not something you ever hear from the English-language business press when they make their dire prognostications about Russia's oil future. Not that Russian policymakers are listening to them anymore.

The Kremlin has a blueprint for growth and it borrows more from the Chinese than it does from the Anglophone world. Anglophone nations had their chance to help Russia and instead, helped loot it. Now the English-language media is irrelevant in Russia and they'll have to face facts just like the rest of us.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

vitin e kaluar



Tre ish republikat jugosllave

Tre ish republikat Jugosllave, Bosnja, Serbia, dhe Maqedonia kane kaluar nje vit plot ngjarje te ndryshme. Nje ndryshim te rendesishem ne keto tre republika mund te themi zevendesimin e 7 mije trupave te Bashkimit Europian ne vend te ato te Natos ne Bosnje Hercegovine ne fillimet e dhjetorit. Bosnja Hercegovina eshte vendi i trete mbas Kongos dhe Maqedonise te cilen Europa e ka vendosur ne kuader te politikave te saj te ruajtjes se paqes dhe sigurise. Periudha ne te cilen Nato ka qendruar ne Bosnje ka qene periudha me e gjate e kesaj organizate qe nga krijimi i saj ne vitin 1949. Forcat e Natos per 9 vjet me rradhe kane ruajtur paqen ne BH, qe nga periudha e vrasjes masive te myslimaneve ne kete vend, ne vitin 1995. Por megjithe kete siguri dhe stabilitet per qytetaret e Bosnjes dhe ne veçanti per nje milion te evakuar nuk ka patur ndonje ndryshim thelbesor. E vetmja ndryshim qe i ka dhene shprese myslimaneve te Bosnjes per te ardhmen eshte veprimtaria e Bashkimit Europian per te kapur kriminelet serb te luftes si dhe presioni i tyre te funksionaret serbe te bosnjes per te bashkepunuar gjykaten e krimeve te luftes ne Hage. Bashkimi Eurpian ne fillim kerkon qe te zhduke te gjithe shkaqet e mundeshme te cilat mund te sjellin destabilitet ne Bosnje Hercegovine ne menyre qe te mund te krijoje nje fortese mbrojtese stabile dhe te pathyeshme ne kete vend. Pedi Eshdauan, diplomati anglez dhe i derguari special i kombeve te bashkuara ne bosnje, duke vene re keto politika te bashkimit europian ka perdorur komptencat e tij dhe ka ushtruar presion si dhe ka vendosur saksione duke hequr disa funksionare te qeverise serbe ne bosnje per t’i detyruar ato te bashkepunojne ne kapjen e Radovan Karaxhiçit dhe Ratko Mladoviç te cilet jane deklaruar si kriminele lufte. Ne serbi si nje vend tjeter i ish Jugosllavise ka patur nje destabilitet tjeter politik. Bashkimi i kryeministrit te Serbise, Vojsllav Koshtunices eshte bere pengese qe ai ne vitin e pare si kryeminister te mund te zgjidhe problemet politike dhe ato ekonomike ne vend. Kapja dhe dorezimi i krimineleve te luftes ne gjykaten e Hages kane qene nje nder problemet kryesore te politikes se jashtme dhe perplasjeve te brendeshme politike ne Serbi. Koshtunica, qendresa e te cilit eshte e mbeshtetur nga partia socialiste e Millosheviçit eshte ne kundershtim me kapjen dhe dorezimin e te akuzuarve per krime lufte ne gjykaten e Hages. Nga ana tjeter partite mbeshtetese dhe bashkepunuese me perendimin kerkojne bahskepunimin e plote me gjykaten e Hages. Boris Tadiç, presidenti i Serbise dhe perkrahes i perendimit ka kerkuar mbajtjen e zgjedhjeve te parakohshme ne Serbi. Duke vene re keto perplasje politike ne Serbi ka shume mundesi qe ne kete vend te mbahen zgjedhje te parakoheshme. Nje nga ndryshimet me te rendesishme ne Maqedoni si nje vend tjeter i ish Jugosllavise eshte perplasja e avionit te presidentit te republikes, Boris Trajkosvski dhe humbja e kundershtareve te decentralizimit ne referendumin e mabjtur ne kete vend. Vdekja e Boris Trajkovskit lindi shqetesime mbi realizimin e marrveshjes se Ohrit te vitit 2001 midis shqiptareve dhe Maqedonasve. Ish presidenti i Maqedonise ka patur nje rol shume te veçante ne zbatimin dhe realizimin e kesaj marrveshjeje. Megjithese, kundershteret e procesit te decentralizimit ne maqedoni persuan humbje ne referendumin e mbajtur ne kete vend, por ne hapsiren politike te ketij vendi jane krijaur mjaft kontradikta gje e cila mund te jete piknisja ne cdo moment e nje krize te re ne maqedoni.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Kosova ne vitin e kaluar

Kosova ka kaluar nje vit te veshtire dhe me trazira. Viti 2004 mund te konsiderohet si viti me me trazira ne kosove mbas largimit te trupave serbe dhe ardhjes se forcave te natos. Ne muajin mars midis shqiptareve dhe serbeve te kosoves u bene perplasje te pergjakshme ku si rezultat u vrane 29 se u plagosen dhjetra te tjere si dhe u evakuan 4 mije persona. Ne kete gjendje trazire u dogjen mjaft vende fetare. Trazirat ne kosove ka patur nje ndikim mjaft te madhe ne rjedhat e ketij vendi. Qeveria e serbise dhe liderat e serbeve ne kosove I kane akuzuar drejtuesin e natos dhe te derguarin e posacem te OSB-se ne kosve hari holker se nuk kane mundur te vendosin rendin dhe qetesine ne kosove. Si vazhdim I ketyre kritikave olkeri dhe dorheqjen nga posti I tij duke ja lene vendin e vet diplomatic nga danimarka soren jes Peterson. Bashkimi euroipian me kete levizje kishte shpresa per zhvillimin e zgjedhjeve te 23 tetorit. Por serbet ne shprehe te kudnershtimit te tyre mbi mos pasjen e stabilitetit ne kosove kane bojkotuar zgjedhjet. Qeveria e seribise gjithashtu a mbeshtetur serbet ne kete levizje. Ne kete menyre zgjedhjet parlamentare ne kosove u mbajten me pjesmarrjen e nje numri te palte serbesh. Rezultati I zgjedhjeve ne kosove nuk beri ndryshime ne arenen politike te ketij vendi. Bashkimi demokratik nen udheheqjen e ibrahim rugoves I cili eshte dhe presidenti I kosoves mundi te fitonte numrin me te madhe te votave ne keto zgjedhje. Ai duke bashkepunuar me partine e ramush haradinaj ish komandantit te UCK mundi te krijonte qeverine e kosoves. Zgjedhja e ramush haradinaj si kryetar qeverie I shtoi akoma me shume shqetesimet e bashkimit europian per mundesine e shtimit te trazirave ne kosove. Qeveria e seribise dhe serbet e kosoves e akuzojne haradinaj I kriminel te vrasejes se civileve serb ne kohen e luftes dhe ne lidhje me kete ata ne kete fushe I kane bere nje akuze ne gjykaten e krimeve te luftes ne jugsllavi. Disa burime iforamcioni bejne te ditur se gjykata e hages e ka pranuar kete akuze te bere per krimet e luftes ne luften e ish jugosllavise. Plani I ketyre akuzave kunder kryeministrit te kosoves e rrethon me shume pozcionin e kosoves. Kjo eshte ne nje kohe kur bashkimi europian ne mesin e vitit 2005 kerkon te filloi bashkebisedimet ne vjene per te percaktuar statusin final te kosoves. Gjate vitit te kalaur ngjarjet ne kosove kane treguar se ato kan vepruar ne kundershtim me deshiren e europes per nje bashkjetese midis serbeve dhe shqiptareve ne kosove. Kosove eshte nje pjese e ndare nga Serbia dhe shqiptaret nuk kenaqen me me pak se pavarisa. Europa duke bere nje ndarje te re te territoreve kufitare ne ballkan e di shume mire se kjo gje mund te jete nje flake per shperthimin e trazirave te tjera ne kete rajon dhe per kete arsye tani per tani nuk deshiron ta ndaje kosoven nga Serbia. Politika per perfaqesimin e serbeve ne organet pushtetare te kosoves eshte nje perpjekje qe behet ne perballjen me frymat nacionaliste shqiptare per pamvaresi. Bashkimi europian kerkon ti detyroje kosovaret qe te rrespektojne te drejtat e serbeve ne kosove ndersa serbet kerkojne qe kosova te qendroje perseri nen serbi. Europa ne beshkbisedimet e ardheshme do te perpiqet qe te vendose ne nje vend te barabarte serbet dhe shqiptaret ne menyre qe te detyroje shqiptaret qe te mendojne per nje rrugezgjidhje tjeter jo ate te pavarsise.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

BASHKIMI EUROPIAN

Viti 2004 per qytetaret e europes ka qene viti me i lavdishem gjate ketyre dekadave te fundit. Gjate ketij viti, numri i antareve te BE-se arriti menjehere nga 15 ne 25 shtete ku gjithashtu u miratua edhe kushtetuta e Be-se. Keshtu BE-ja duke fituar identitetin e ri politik te saj arriti edhe ne nje pozite me te larte ne sistemin nderkombetar.

Me date 1 maj 2004, tete shtete te europes lindore se bashku me dy ishuj ne mesdhe iu bashkuan BE-se. Keto 10 shtete jane Letonia, Sllovenia, Lituania, Polonia, Hungaria, Republika Ceke, Sllovakia, Estonia, Qipro dhe Malta.

Guri i pare i themelit te bashkimit te europes eshte hedhur ne vitin 1951 nen formen e shoqerive aksionere te qymyrit dhe celikut, dhe kjo eshte hera e peste qe shtohen antaret e BE-se. Sigurisht qe asnjehere nuk jane future ne kete bashkim 10 shtete pernjehere. Keshtu shtimi i antareve te Be ne vitin 2004 perben nje pike kulminante ne historine e europes. Tani per tani popullsia e Be ka arritur ne 350 milion veta duke u renditur e treta pas kines dhe indise. Prodhimi bruto ne Be me shtimin e 10 antareve te rinj eshte rritur me 20%. Kreret e BE shpresojne qe ne te ardhmen me perforcimin ekonomik te anatreve te rinj te kene edhe nje fuqi me te madhe ne ndryshimet politike dhe ekonomike te botes.

Sigurisht qe futja e antareve te rinj ne Be ka dhe shqetesimet e veta. Shqetesimi me i madh per antaret e vjeter ka te beje me hendekun e madh ekonomik me antareve te rinj dhe atyre te vjeter. Shumica e 10 anatreve te rinj, ka nje ekonomi te dobet duke bere qe te duket dhe distance mes europes lindore dhe asaj perendimore. Keshtu antaret e vjeter kane akorduar nje ndihme prej dhjetera miliard eurosh per antaret e rinj. Parashikohet qe antaret e vjeter te Be sidomos vendet si Franca, Gjermania, Anglia dhe Italia gjate viteve 2000-2006 t’i japin nje ndihme prej 21 miliard eurosh antareve te rinj. Kjo shume e madhe mundet qe ta ngadalesoje ecurine ekonomike te BE dhe reformat ekonomike te antareve te vjeter te hasin ne veshtiresi. Po keshtu edhe shtimi i emigracionit drejt vendeve te zhvilluara europiane eshte nje shetesim tjeter teper i madh per kreret e BE.

Njekohesisht me zgjerimin e kufijve gjeografik te Be, lideret e ketij bashkimi pas bisedimeve mujore lidhur me kushtetuten e Be rane dakort me njeri - tjetrin duke e aprovuar dhe projekt kushtetuten gjate vitit 2004. Projekt kushtetuta europiane u miratua mbremjen e 18 qershorit ne Bruksel nga ana e 25 liderve te BE. Te gjithe antaret jane te detyruar qe deri ne vitin 2006 te japin pelqimin e tyre lidhur me bashkengjitjen ne kushtetuten europiane nepermjet parlameneteve te tyre ose referendumit. Futja ne zbatim te kushtetutes se BE ka lidhje me miratimin qe do te japin te gjithe antaret e BE. Nese ajo do te pelqehet nga te gjithe atehere kjo kuhstetute do te zere vendin e te gjitha ligjeve dhe rregullave te deri tanishem. Projektuesit e kesaj kushtetute kete veprim e kane quajtur si ngjarjen me te madhe historike te ketyre 50 viteve ne BE. Ne kushtetute eshte parashikuar zgjedhja e nje kryetari te perhershem ne vend te rrotacionit si dhe krijimi i nje ministrie te puneve te jashtme te europes e cila do te pasqyroje nje mendim dhe nje qendrim te perbashket te te gjithe Europes. Po keshtu edhe menyra e votimit ka ndryshuar ku vendet qe kane me shume popullsi kane nje te drejte me te shumte votash.

Nga ana tjeter kushtetuta europiane eshte perballur dhe me kundershtimin e fuqishem te disa anatreve si Anglia, Spanja dhe Polonia. Anglezet tradicionalisht jane kunder cdo vendimi europian i cili dobeson identitetin e tyre kombetar. Per kete arsye Londra nuk e ka vene ne perdorim vleften monetare te Be, Euron. Shumica e qytetareve angleze jane te shqetesuar ne shenderrimine europes ne nje njesi politike te quajtur Shtetet e Bashkuara Europiane. Disa antare te tjere si Spanja dhe Polonia nuk jane dakort me sistemin e votive sipas popullsise. Ata jane te bindur se kjo menyre eshte si nje e drejte vetoje per shtetet me popullsi me te madhe duke i diskrikiminuar shtetet me popullsi me te vogel.

Sidoqofte pertej ketyre mosmarreveshjeve, dokumenti i kushtetutes se BE u firmos veren e kaluar. Madje edhe kritiket e kesaj kushtetute kane thene se me keto ligje e rregulla nuk mund te eci nje Be me 25 antare.

Keshtu qe me ne fund me ane te miratimit te ketij dokumenti eshte hapur rruga per reforma te tjera dhe per progress.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

LINDJA E MESME NE VITIN QE KALOI

Gjendja e rende e regjimit sionist ne vitin 2004 u rrit dita dites, nderkohe qe problemet ne fushat e ndryshme te ketij regjimi u bene me te shpeshta dhe me te nderlikuara. Ne fushen politike mosmarveshjet e brendshme te regjimit sionist dhe lufta per pushtet ne mes fraksioneve dhe partive politike, si dhe rritja e protestave ndaj politikave te nje anshme te Ariel Sharonit u bene shkak i rrezimit te kabinetit te tij. Qeveria e koalicionit te Sharonit ne periudhen e dyte te kryeministrise se tij u mbeshtet me 67 vende ne kuvend ne fund te vitit 2003, nderkohe qe ne fund te vitit 2004 kjo mbeshtetje eshte ulur ne 42 vende ne parlament. Nga ana tjeter Ariel Sharon me synimin e daljes nga kjo krize, perpiqet qe me hyrjen ne koalicion me disa parti te voga te ketij regjimi te krijoj nje qeveri te re, ne menyre qe te parandaloje zgjedhjet e parakohshme ne vend. Ne kete kuader Ariel Sharon ka filluar bisedimet me partin e perhershme rivale te Likudit, partin Laburiste, nderkohe qe nga ana tjeter ata jane duke negociuar edhe me partine Shas, dhe me partin Jahuda Teurat. Ne fakt qeveria e dyte e koalicionit te Ariel Sharonit ne fund te vitit 2004 u krijua ne kohen kur partia e ftuar per aleance kishte mosmarveshje te thella me partine qeveritare ne fusha dhe ne ceshtje te ndryshme. Si shembull mund te marrim kundershtimin e thelle qe ka partia Laburiste ne lidhje me politikat ekonomike dhe sociale te Ariel Shahronit, nderkohe qe kundershtimi i kesaje partie ne lidhje me buxhetin e vitit 2005 eshte tregues i ketij realiteti. Nderkohe qe partite Shas dhe Jahuda Teurat, kundershtojne terheqjen e Ariel Shahronit dhe te regjimit sionist nga rripi i gazes. Poashtu duhet te themi se partite Shas dhe Jahuda Teurat qe jane parti ekstremiste dhe radikale, kane mosmarveshje te thella me partine Laburiste ne lidhje me politikat shoqerore,dhe ekonomike dhe sidomos ne lidhje me miratimin e buxheteve te ndryshme ne kete menyre qe qeveria e koalicionit te Ariel Sharonit eshte nje qeveri e mosmarveshjes duke mos patur asnje baze te forte dhe duke u rrezikuar te rrezohet. Regjimi sioniste gjithashtu edhe ne aspektin ekonomik ne vitin 2004 nuk ka patur rezultate te mira per te mos thene shume negative, dhe se vazhdimi i programit te shterngimeve ekonomike te ketij regjimi tregon shume mire per kete.Ne fakt borxhet e regjimit sioniste ne vitin 2004 jane rritur shume dhe se shuma e ketyre borxheve deri ne fund te vitit 2004 kaloi shifren 66 miliard $. Poashtu duhet te shtojme se procesi i kthimit te refugjateve ka patur nje kthim mbrapa ne menyre qe ne vitin 2004 ne Palestinen e pushtuar kane ardhur 20 mije hebrenje, nderkohe qe nga ana tjeter dhjetra mijera te tjere jane larguar nga ky vend. Nga ana tjeter edhe dredhite dhe mos bindja ne ushtrine sioniste ndaj urdherave ushtarake ne territoret e pushtuara palestineze te vitit 1967 eshte rritur ndjeshem ne menyre qe shtimi i kundershtimit te 25 % te komandanteve te ushtrise sioniste ne lidhje me zbatimin e detyrave ne ushtri, ka krijuar shqetesime ne mes te zyrtareve dhe liderve te regjimit sionist.

Nga ana tjeter korrupsioni, kriminaliteti dhe mosmarreveshjet qe ekzistojne ne regjimin sionist e cojne ate hap pas hapi drejt shkaterrimit dhe zhdukjes, nderkohe qe kjo eshte nje çeshtje dhe teme per te cilen nje pjese e mire e zyrtareve dhe drejtuesve te regjimit sioniste paralajmerojne per ate.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Tragjedia e termetit ne jug dhe juglindje te Azise

Jugu dhe juglindja e Azise ne ditet e fundit te vitit 2004 eshte perballur me termetin me te madhe te ketij shekulli. Ky termet i shkalles 9 ballsh ka ndodhur ne thellesi te oqeanit Indian, ne brigjet perndimore Somtrai te Indonezise. Ky termet eshte ndjere disa mijra kilometra deri ne lindje te afrikes dhe juglindje te azise dhe ka krijuar vale mjaft te medha. Shume nga viktimat e ketij termeti kane vdekur nga valet qe ka krijuar ky termet. Thuhet se deri ne 31 dhjetor te vitit 2004 numri i viktimave arriti deri ne 400 mije persona si dhe cdo moment numri i tyre shtohet akoma me shume. Duke qene se demet e ketij termeti jane kolosale eshte e veshtire te percaktosh shumen e demeve ekonomike dhe financiare te ketij termeti. Specialistet kete termet e kane konsideruar termetin me demtues te shekullit per nga ana e financiare dhe jetike. Shume nga fshatrat jane shkaterruar plotesisht, shume persona kane humbur punen e tyre, miliona persona kane mbetur pa shtepi dhe ne turizmin e ketyre vendeve jane krijaur deme te shumta si dhe ne sigurimin e ketyre vendeve. Çmimi i mallrave ne keto vende si dhe cmimi i disa vendeve te industrializuara jane ndikuar nga ky termet. Specialistet jane te mendimti se ndikimi negative i nje rajoni tek ekonomia dhe ambjenti ne pjese te ndryshme te botes ka bere te mundur qe te lind me shume nevoja e bashkepunimit ne menyre qe te ulen sa me shume zgjerimi i demeve dhe shkaterrimeve te kesaj tragjedie. Shume specialiste jane te mendimit se termeti ne oqeanin e indise ishte i parashikueshem. Gjithashtu, ne kete rajon ka pllaka te medha te cilat jane vazhdimisht ne levizje. Ali Hajdar, specialist libanez thekson duke qene se ne rajonin e azizse lindore dhe rajonit e oqeanit te indise nuk ka nje sistem paralajmerues per shkak te shpenzimeve te medha qe ka ky sistem beri te mundur qe te shtohen demet e ketij termeti. Ai thote se pese ore para se vala te arrinte ne breg ky system mund te kishte paralajmeruar njerezit. Shkrimtari i njohur francez Domeniko Lapire ka akuzar ameriken dhe japonin se kane qene ne dijeni te ketij termeti por jane vonuar ne njoftimin e tij. Znj. Laeo Rakong specialiste e termeteve ne insitutin nderkombetar te termeteve ne paqesor ka dhene lajmin se sistemi paralajmerues i Havajit ka qene ne dijeni te ketij termeti ne oqeanin e indise dhe thote se duke qene se nuk ka nje sistem perfekt lidhjeje midis vendeve u be shkak per mos informimin e vendeve qe pesuar kete tragjedi. Duke qene se ky termet demet me te medha i ka shkaktuar ne vendet me te ardhura te kufizuara specialiste jane te mendimit dhe vene theksin mbi heqjen e distances midis vendeve te pasura dhe ato te varfera ne menyre qe te ulen sa me shume demet natyrale ne keto vende. Specialiste te shumte jane te mendimit se shume te ardhura te veneve te pasura perdoren ne prodhimin e armetimeve te cilat perdoren me pas ne vendet e varfera. Ata shtojne se shume mire buxheti i ketyre mund te perdoret ne ndertimin e themeleve te zhvillimit ne vendet e varfera ne menyre qe demet natyrale te ketyre vendeve te ulen sa me shume. Specialistet jane te mendimit megjithese termeti i fund vitit ne Azi nuk eshte termeti me i madh ne bote por per shkak te rajonit plot popullsi te cilin ai preku si dhe demet e shumta qe ka lene ne njerez dhe ne deme materiale ky termet eshte i papare.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Gjate vitit 2004, gjate vitit te kater te kryeministrise se Ariel Sharonit, kryetari i partise se djathe Likud, territoret e pushtuara palestineze ashtu si dhe vitet e kaluara jane gjendur nen sulmet e rregjimit sionist. Sulmet me predha dhe raketa te regjimit sionist kunder kampeve palestineze apo vendbanimeve te tyre i dhane serish vazhdimesi derdhjes se gjakut te popullit te pafajshem Palestinez, si dhe udheheqesve te tyre. Atentati ndaj Sheik Ahmad Jasinit, udheheqesit te levizjes se rezistences islamike palestineze Hamas, qe u be pas daljes se tij nga xhamia, e me pastaj atentati ndaj dr. Abdulaziz Rentizit, zevendesin e ketij te parit, gjate fillimit vitit 2004 e tregojne qarte qellimin qe ka rregjimi sionist ndaj popullit palestinez. Nga ana tjeter regjimi sionist duke e ngushtuar me shume rrethimin e baneses se Jaser Arafatit ne Ramallah si dhe shtimin e sulmeve ndaj popullit palestinez bene nje nga njarjet me te rralla çnjerezore gjate ketyre dekadave te fundit ne territorret e pushtuara palestineze. Perkrahja e madhe qe i jep presidenti amerikan Xhorxh Bush krimeve te Sharonit si dhe ndalimi i rezolutave te shumta te keshillit te sigurimit ne vitin 2004 qe ishin kunder izraelit u bene shkak qe kryeministri i regjimit sionist te kete dore me te lire per te vazhduar politikat e tij çnjerezore kunder popullit palestinez. Po keshtu ne vitin 2004 vazhdoi serish edhe ndertimi i qytezave. Ndertimi i murit rrethues megjithe denimin qe ju be atij nga ana e gjykates nderkombetare, si dhe pas anulimit te marreveshjes te Oslos nga e ana Sharonit si dhe plani harta e rruges kane te njejten vije politike.

Por, Sharoni ne nje levizje tjeter hartoi edhe planin e ndertimit te gazes ku parashikohej dalja e nje kalimshme nga gaza. Ne kete plan, siguria e Gazes i caktohej Egjiptit dhe ne te nuk flitej aspak per krijimin e nje shteti te pavarur palestinez.

Duke patur parasysh kete gjendje te ndare edhe gjendja shendetsore e liderit palestinez Jaser Arafat u perkeqesua dhe si pasoje ai gjate fundit te muajit tetor pas ndalimit qe rregjimi sionist i beri dergimit te tij ne france per kurim qe e cila u be me vone, ai vdiq ne moshen 75 vjeçare ne Paris ku as kurimi i mjekeve frances nuk beri dobi. Flitet se agjentura e rregjimit sionist e ka helmuar Jaser Arafatin.

Zgjedhja e Mahmud Abasit ne vendt te Arafatit nga ana e komitetit Alfatah si kryetar i organizates çlirimtare te palestines e pastaj marrja ne dore e postit vakant te drejtimit te qeverise autonome si dhe, si dhe zhvillimii zgjedhjeve per presidencen autonome jane dy nga ngjarjet me te rendesishme pas vdekjes se arafatit ne Palestine. Po keshtu edhe caktimi i dates 9 janar 2005 per zhvillimin e zgjedhjeve dhe caktimin e zevendesit te arafatit nga ana e keshillit ligjvenes te palestines, tregojne vullnetit e palestinezeve per te ndertuar te ardhmen e tyre. Sado qe viti 2004 e tregoi dhe nje here qarte e bukur se fati i palestines nuk caktohet neper dhomat e bisedimeve por vetem neper rrugicat e Gazes dhe se intifada e xhamise Alaksa me forcen e saj, tregoi se eshte nje element shume i fuqishem per deshtimin e intrigave te regjimit sionist.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Irani dhe agjensia nderkombetare e energjise atomike

Çeshtja e perdorimit paqesor te energjise atomike nga Irani gjithashtu, ka qene nje nga çeshtjet e medias ne bote, dhe per kete mediat perendimore dhe ne veçanti ato amerikane jane perpjekur qe te tregojne se Irani me preteksin e perdorimit paqesor te energjise atomike kerkon te prodhoje arme berthamore. Ne kete menyre do te hedhim nje veshtrim mbi programin berthamor te Iranit si dhe qellimit te tij.

Gjate vitit te kalaur Irani vazhdoi politiken e tij te hapur dhe te qarte ne programin berthamor, dhe mundi te eliminonte propagandat negative te Amerikes kunder Iranit ne Keshillin drejtues te agjensise nderkombetare te energjise berthamore duke zgjeruar bashkepunimin me kete agjensi. Keshilli drejtues i kesaj agjensie per te shqyrtuar dosjen berthamor te Iranit ka mbajtur tri here mbledhje gjate gjithe vitit, dhe Muhamed Al Baradei ka dhene raportin e tij ne kete agjensi lidhur me programin e Iranit. Nje pike e rendesishme e sekretarit te pergjithshem te kesaj agjensie ne lidhje me Iranin eshte theksimi i tij mbi qellimin paqesor te Iranit ne programin berthamor te tij, si dhe mos pasja asnje lloj shenje te devijimit nga ky qellim. z. Al Baradei gjithashtu, ka vene theksin mbi disa mangesi ne programin berthamor te Iranit dhe duke kundershtuar dergimin e dokumentacionit te Iranit, ne Keshillin e Sigurimit ka thene se duhen vazhduar te gjitha inspektimet ne menyre qe te zgjidhen te gjitha çeshtjet ne programin atomik te iranit. Ky qendrim i z. Al Baradei ne lidhje me Iranin nuk u pelqye nga funskionaret e Amerikes. Per kete arsye Amerika filloi pergjimin e Al Baradeit ne menyre qe te beje largimin e tij nga detyra, dhe ne te njeten kohe filloi pergjimin dhe spiunimin ne programin atomik te Iranit, dhe ne te dy keto çeshtje ajo deri me tani ka deshtuar plotesisht. Politika e Iranit perballe angjensise berthamore te energjise atomike eshte vazhdimi i bashkepunimit me kete agjensi, dhe Irani me veprimet pozitive te tij ka mundur te eleminoje perpjekjet e Amerikes per te prishur bashkepunimin e Iranit me Agjensine nderkombetare te energjise atomike. Irani pret qe kjo agjensi te veproje e pavaruar ne te gjitha detyrat e saj. Nje nga rezultat e rendesishme te bashkepunimit te Iranit me agjensine nderkombetare te energjise berthamore eshte verifikimi i akuzave te pabaza te Amerikes mbi çeshtjen se Irani eshte duke bere perpjekje ne ndertimin e armeve berthamore. Amerika gjate vitit te kaluar vazhdoi politikat propaganduese negative te saj kunder Iranit, gjoja se Irani eshte duke bere perpjekje per prodhimin e armeve atomike. Keto propaganda behen ne nje kohe kur ne doktrinen mbrojtese te Iranit, prodhimi i armeve atomike nuk ka asnje vend, dhe Irani armet atomike i konsideron si shkaterrues te sigurise kombetare. Gjithashtu, nga ana morale dhe nga mesimet islamike mbi te cilat bazohet republika islamike e Iranit, perdorimi i armeve atomike eshte rreptesisht e ndaluar. Qellimi paqesor I iranit eshte verifikuar nga rezultati I isnpektimit te vendeve dhe centrifugave te kerkuara nga agjensia nderkombetare e energjise berthamore. Ndersa nga ana tjeter nuk egziston asnje dokument qe te vertetoje pretendimet e Amerikes. Ne pergjithsi rrjedha e bashkepunimit te Iranit me agjensine nderkombetare te energjise berthamore gjate vitit te kaluar ka qene ne rritje. Ne kete menyre eskspertet politik jane te mendimit se tashme ka ardhur koha qe dosja berthamore e Iranit ne keshillin drejtues te kesaj agjensie te mbyllet, dhe te krijohen kushtet qe Irani te vazhdoi programin paqesor te energjise berthamore. Irani nga ana tjeter ka ndermend qe te bashkepunoje me te gjithe vendet qe posedojne kete teknologji, si dhe nen kontrollin e agjensise nderkombetare te energjise berthamore te vazhdoje te ndjeke te drejten e tij ne fushen e energjise berthamore.
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Shi’itet e irakut, vuajtjet e kaluara dhe horizontet e ardhshme - 1

Iraku eshte toka e lashte qe ne te jane krijuar civilizimet me te vjetra te botes. Eshte toka ne te dy anet e lumejve Tiger dhe Eufrat, qe ne kohet e lashta kjo toke ishte e njohur me emrin Mesopotamia, qe ne te vertet paraqet djepin e civilizimeve te Ashureve dhe Kalde, dhe dinasti te shumta iraniane kane sunduar mbi keto toka.

Ne shekullin e 7, te kalendarit kristian me thyerjen e dinastise se Sasanideve nga ushtria islame edhe populli irakian, sikurse edhe popujt tjere te Iranit e pranuan islamin dhe njekohesisht iraku mori nje rol te rendesishem ne boten islame te asaj kohe. Ne shekullin e 8 te kalendarit kristian me ardhjen ne pushtet te dinastise Abaside, si seli te tyre zgjodhen Bagdadin, dhe per shekuj me radhe Bagdadi ka qene kryeqendra politike, kulturore dhe shkencore e Irakut. Ne vitin 1535, osmanlite e pushtuan Irakun, qe ne fakt shkaktoi edhe nje ngecje te ketij vendi ne aspektin socialo-politik dhe atij shkencor, dhe kljo periudh e zymte ka zgjatur deri ne shkaterimin e kesaj perandorie ne luften e pare boterore si dhe me mbarrimin e kolonializmit te britanikeve ne kete vend ne vitin 1932 qe perkon edhe me vitin e pavaresise se Irakut.

Nje nga karakteristikat e ketij vendi eshte prezenca e shumices Shi’ite ne kete vend. Iraku ka nje popullsi me se 22 milion dhe dhe me se 60% e tyre jane shi’it. Iraku eshte nje nga qendrat e rendesishme te medhhebit shi’it qe njekohesisht eshte nje nga medhhebet kryesore te islamit. Imam Aliu a.s. eshte imami i pare i shi’iteve i cili Kufen e caktoi per seline e vet, ndersa Imam Husejni a.s. nipi i nderuar i pejgamberit te islamit se bashku me shoket e vet u martirizua ne vendin e njohur me emrin Kerbala. Vitet me rradhe jane formuar rryma te shumta politike, shoqerore dhe kulturore te shi’iteve ne kete vend. Ne kete vend gjendet shkolla fetare e Nexhefit, qe ka nje lashtesi njemijevjecare, e cila ka qene qender e perhapjes se mendimeve te Ehli Bejtit te pejgamberit te nderuar te islamit (paqa e Zotit qofte mbi ta).

Nga ana tjeter, prezenca e varreve te 6 personaliteteve Ehli Bejtit dhe te imameve ne qytete te ndryshme te irakut ka bere qe ky vend te jet nje vend i rendesishem per myslimanet e mbarre botes.

Poqese, bejme nje retrospektive te aktiviteteve te shi’iteve pergjate historise e ne veçanti gjat shekullit te fundit do te shohim se shi’itet e ketij vendi gjithmon kane luajtur nje rol pozitiv ne kete vend. Edhe pse, gjat sundimit te perandorise osmane ne kete vend, shi’iteve nuk iu eshte kushtuar nje kujdes i veçante, megjithate, kjo nuk beri qe ata pas shkaterrimit te kesaj perandorie te heshtin ndaj kolonizatoret anglez, dhe si shembul te saj mund te permendim kryengritjen e e vitit 1920, te udhehequr nga prijesit fetar shi’it, qe paraqet nje shembull te luftes kunder okupimit dhe aspiratave per pavaresi te ketij vendi. Megjithqe, kjo kryengritje u shua nga kolonizatoret anglez, mirepo rezistenca e shi’iteve ndaj kolonizatoreve anglez nuk do te ndalet dhe pikerisht kjo ishte edhe arsyeja e vazhdimit te rezistence se shi’iteve me okupatoret e huaj dhe ato vendas.

Rezistenca e shi’iteve te irakut se bashku me shtresat e ndryshme te irakut, kunder dhunes dhe okupimit kishte bazen e vet ne mesimet Kur’anore dhe te Ehli Bejtit te Pejgamberit te Islamit, Muahmmedit s.a.v.s.. Imamet shi’it ne ngjarje te ndryshme kane potencuar ne lufte me okupatoret dhe sunduesit dhe keto mesime potencojne qe te mos ushtrojne dhune ndaj te tjereve. Hazreti Aliu a.s. ka thene: “mos u be dhunues dhe mos qendro nen dhunen e te tjereve”.

Pervoja e Pejgamberit te islamit si dhe imameve te pagabueshem, poashtu theksojne ne nje gje te tille dhe Imam Husejni a.s. ne Kerbela rezistoi dhunen e Jezidit dhe nuk pranoi sundimin dhe dhunen e sundueseve. Pra keto ishin mesimet qe i kane nxitur shi’itet e irakut te rezistojne dhunen dhe sundimin.

Periudha me e veshtire e shi’iteve te irakut ishte ne kohen e sundimit te parties bathiste ne irak, qe ne vitin 1968 me ane te nje grushteti erdhi ne pushtet. Ne kete kohe disa nga organizatat e posaformuara te shi’iteve dhe prijesit fetar shi’it qe synonin te fitojne te drejtat e tyre, ashper kundershtuan kete kete sundim. Prandaj, Sadam Huseini filloi te ushtroj dhune ndaj shi’iteve e ne vecati ndaj udheheqesve fetar shi’it, dhe pas marrjes se pushtetit ne duart e veta ne vitin 1979 dhe perforcimin e tij, ai filloi te shtoj edhe me shume dhunen ndaj shi’iteve. Sadami fort mire e dinte se fuqia e shi’iteve te irakut eshte merite e udhehqeseve fetar te Nexhefit dhe pergjat gjithe periudhes se sundimit te tij eshte munduar te shtyp udheheqesine fetare te shi’iteve dhe njekohesisht te fut perçarje mes popullit dhe parise fetare te shi’iteve, dhe synonte te shuaj dhe te pushoj se punuari kete shkolle fetare. Ne kete drejtim ky regjim ka maltretuar burgosur dhe martirizuar dijetar te shumte fetar.

I njejti regjim pas maltretimeve dhe vuajtjeve te shumta martirizoi Ajetullah Sejjid Muhammed Bakir Sadrin ne vitin 1980. Gjithashtu, 64 antare te familjes se Ajetullah Sejjid Mohsin Hakim i cili ishte nje udheheqes i madh fetar, te gjithe keta jane martirizuar gjat periudhes se sundimit te Sadamit, ndersa shkolla fetare e Nexhefit si pasoje e dhunes dhe presionit te madh te ketij regjimi ne menyre graduale e humbi shkelqimin dhe popullaritetin e vet. Regjimi i Sadamit duke penguar ceremonite fetare te shi’iteve gjithmon eshte munduar qe te pengoj identitetin dhe fuqine e vertet te shi’iteve.

Sadami duke zhvilluar dy luftra me fqinjet e vet, siç eshte Irani dhe Kuvajti i ka shkaktuar deme te medha ketyre vendeve, por edhe vet Irakut. Ne fund te luftes se pare te gjirit persik te vitit 1991, te udhehequr nga amerikanet, shi’itet e pervuajtur per shume vite se bashku me Kurdet e Irakut u ngriten ne kryengritje qe te çlirohen nga ky sundim diktatorial. Mirepo, amerikanet terhoqen ushtrine e vet qe

garda e Sadamit te shtyp kete kryengritje te shi’iteve dhe keshtu megjithse kjo kryengritje ne fillim ishte e suksesshme megjithate, si pasoje e tradhetise se krereve te shtepise se bardhe u ballafaquan me nje dhune dhe nje gjenocid te papare te dikatatorit Sadam. Kjo beri qe shi’itet e irakut te kuptojne qellimet famkeqe te Washingtonit, dhe te mos kene besim te qeveria amerikane.

Periudha prej vitit 1991 e deri ne sulmin e amerikes dhe anglise ndaj irakut ne vitin 2003 ishte periudha plot vuajtje dhe dhune per shi’itet e irakut, pasiqe ata perveç dhunes se regjimit te Sadamit ishin te perballuar edhe me uri dhe embargon ekonomike te OKB-s. Kjo embargo u miratua nga OKB-ja si pasoje e amerikes ndaj kesaj organizate, mirepo, barren me te madhe e ka bartur populli irakian, gjegjesisht, shi’itet e irakut. Ne kete menyre mund te themi se shi’itet e irakut dhe posaçerisht gjat sundimit te Sadamit gjakpires kane vuajtur shume dhe megjithse perbenin me se 60 % te populates se irakut nuk kishin asnje roli te rendesishem ne qeveri, dhe te gjitha postet e rendesishme ishin ne duart e Sadamit dhe personave qe ai kishte besim, nderkaq shiiitet jovetem qe nuk kishin asnje rol ne politikat e regjimit te Sadamit, por gjithmone ishin nen dhunen dhe gjenocidin e ketij regjimi
 

arun

Primus registratum
Re: analiza strategjike dhe gjeopolitike

Shi’itet e irakut, vuajtjet e kaluara dhe horizontet e ardhshme - 2

Me rrezimin e ketij regjimi nga sulmi i amerikaneve dhe anglezeve ne prill te vitit 2003 shi’itet u çliruan nga sundimi B’ath, megjithate ky rrezim ishte i ndjekur edhe me nje problem tjeter pra okupimi i ketij vendi nga iraku. Me fjale te tjera populli i Irakut u çlirua nga regjimi i Sadamit kurse, ra ne kurth te okupatoreve. Kuptohet qe Amerika me preteks te krijimit te demokracise e ka okupuar irakun dhe te gjithe e dine se se Washingtoni kerkon te gelltise burimet e pasura te irakut dhe njekohesisht te perforcoj poziten e vet ne kete rajon.

Duke u perballuar me nje realitet te tille shi’itet e irakut morren nje qendrim te drejte dhe ata edhe pse u çliruan nga gjakpiresi Sadam por nuk ishin ne gjendje te pranojne okupimin e vendit te tyre.

Shi’itet dhe udheheqesia fetare e tyre qe nga fillimi i ketij okupimi theksonin se forcat okupatore duhet sa me shpejt te terhiqen nga iraku, dhe pushteti te bie ne duart e personave te zgjedhur nga vet populli irakian. Ajetulla Sejjid Muhamed Bakir Hakim, nje udheheqes i njohur fetar dhe ish kryetar i keshillit te larte te revolucionit islamik te irakut me 29 qershor te vitit 2003 eshte martirizuar ne menyre barbare dhe njekohesisht ai ishte personi qe gjithmon theksonte ne pabesueshmerine e popullit irakian ndaj amerikes. Gjithashtu, edhe Ajetullah Sejjid Ali Sistani lider i njohur i shi’iteve ka kritikuar okupimin e irakut dhe ka kerkuar qe sa me shpejt te behen zgjedhjet e parlamentare ne Irak.

Megjithate, gjat rrezimit te ketij regjimi ekzistonte kjo shprese ne mesin e shi’iteve te irakut qe nje dite te fitojne te drejtat e tyre te humbura dhe pikerisht per kete qellim jane ne pritje te zgjedhjeve te janarit te vitit 2005, zgjedhje qe amerika ishte e detyruar ne to. Pjesmarja e popullit irakian per te zgjedhur perfaqesuesit e vet ne kuvendin e ketij vendi eshte rruga me e mire dhe me e pershtatshme per per te dalur nga kjo gjendje e papershtatshme. Nderkaq, verehet se ekzistojne duar dhe elemente qe nuk deshirojne qe shi’itete irakut te shfrytezojne kete rast te pershtatshem dhe per here te pare ne menyre demokrtatike te percaktojne ardhemrine e tyre. Si shembull te ketyre elementeve mund te permendim venien e bomabave qe si te vetmin qellim kane civilet dhe duke ngjallur frike mundohen te pengojne pjesmarjen e popullates ne keto zgjedhje.

Nderkohe, okupatoret dhe faktore te brendshme dhe ato te rajonit perpiqen te futin perçarje mes shi’iteve dhe suniteve dhe njekohesisht te ngjallin skepticizem ne mesin e popullit irakian.

Ne kete drejtim edhe qarqe te ndryshme politike dhe mediat e ndryshme pretendojne te paraqesin se sunitet nuk tregojne interes per te marre pjese ne keto zgjedhje dhe kane per ta bojkotuar ate. Mirepo, tanime qe ne keto zgjedhje do te marrin pjese kandidat sunit dhe njekohesisht 250 organizata dhe parti te ndryshme te tyre i kane paraqitur kandidatet e tyre dhe nxitja e percarjeve si dhe paraqitja e nje konkurence mes suniteve dhe shi’iteve ne keto zgjedhje eshte e pabaze. E gjithe kjo ndodh ne kohen kur shi’itet si nje shumice se bashku me vellezerit e tyre sunit jane te bindur dhe e kane kuptuar se uniteti i tyre ne keto kushte eshte mjaft i rendesishem dhe jetik, dhe se poqese keto zgjedhje te behen ne menyre demokratike dhe te lira eshte ne favor te tyre per te permirsuar gjendjen e rende te irakut.

Nderkohe, perkunder shtypjeve te brendshme dhe atyre te jashtme akoma nuk eshte e ditur se athua valle amerika si nje okupator do te lejoj qe keto zgjedhje te mbahen ne daten e caktuar pra me daten 30 janar. Disa jane te mendimit se elemente amerikane jane te perfshire ne pasigurine e irakut e ne veçanti ne pjeset me shumice Shi’ite dhe e gjithe kjo behet me preteks qe te anulohen keto zgjedhje. Gjithashtu, ka gjasa qe me miratimin e disa ligjeve te reja per zgjedhje me ane te cileve mund te behen kufizime te shumta dhe keto zgjedhje te marrin kahjen qe deshirojne amerikanet dhe ne fakt te mos zgjedhje te lira dhe demokratike.

Padyshim, qe populli i shume i vuajtur i irakut dhe ne veçanti shi’itet e irakut ne te ardhmen te gjejne horizonte te reja. Nderkaq sa per tani nje nga prioritetet e popullit te irakut eshte te çlirohen nga okupimi amerikan dhe anglez. Ky popull nuk pranon qe pas rrezimit te diktatorit Sadam te hyne nen zgjedhen e amerikaneve dhe perseri te humbin pavarsine e tyre.

Pikerisht, per kete qellim shi’itet si nje popullate shumice kerkon qe sa me shpejte te largohen forcat amerikane nga iraku. Eshte plotesisht e qarte se poqese keto zgjedhje mbahen ne menyre demokratike dhe te lira, me siguri qe ne pushtet do te vijne persona te zgjedhur nga vet vullneti i popullit dhe me te amerika nuk ka per te patur preteks per te vazhduar okupimin e vet ne tokat e vendeve islamike.

Natyrishte, qe qellimet e amerikes ne sulmin ndaj irakut ka qene te sundoj me pasurite e ketij vendi dhe e vetmja rruge per te penguar nje gje te tille eshte informimi i popullit si dhe marrja e pushtetit ne duart e tyre. Prandaj, shi’itet e irakut, pjesmarjen e tyre ne keto zgjedhje e dine te patjetersueshme, ndresa, udheheqesit fetar shi’it kete pjesemarrje e shohin si nje obligim fetar te irakianeve. Ne pergjithsi mund te thuhet se pavarsia e vertet e nje vendi arrihet ne kohen kur nje popull me gjithe kapacitetet dhe fuqine e vet eshte ne skene dhe i lire, dhe ne menyre te pavarur zgjedh ardhmerine e vet.

Prandaj, prezenca gjithpopullore e irakianeve mund te ndihmoj kete vend dhe njekohesisht te jap fund okupimit.

Pergjat, sundimit te Sadamit ndodhen tre lufta qe deme te medha i ka shkaktuar edhe vet irakut. Perveç embargos 12 vjeçare te OKB-s kemi edhe deme te medha te popullit irakian ne aspektin ekonomik. Prandaj, nje nga çeshtjet qe piksepari duhej t’i kushtohet kujdes ishte rindertimi i irakut pa nderhyrjen e te huajve siç jane amerikanet dhe per nje gje te tille ishte e nevojshme prezenca e plote e popullit te irakut ne skenen politike. Nder to shi’itet ishin ata qe ne periudhen e sundimit te Sadamit kishin pesuar me shume dhe ata ishin qe shpresonin ne zgjedhjen e problemeve ekonomike te ketij vendi.

Duke patur parasysh se irakianet jane mysliman dhe deshirojne te jetojne ne baze te mesimeve kuranore dhe ne te kaluaren nuk kishin gezuar kete te drejte, mirepo, tashti ata munden qe te zgjedhin islamin si nje rruge per jeten e tyre private dhe ate shoqerore. Shi’itet disa here kane theksuar se edhe perkunder deshirave te te huajve ata deshirojne te krijojne nje shtet me kritere dhe ligje islamike dhe kornizat e nje pushteti te tille mund te caktohen vetem me ane te kuvendit qe do te zgjidhet ne 30 janar.

Iraku eshte vendi me ndikim te madh ne rajon dhe fatkeqesisht ne periudhen e Sadamit ky rol ka qene negativ dhe eshte ndjekur me dhune dhe luftera. Mirepo, ne te ardhmen pritet qe me prezencen aktive te popullit dhe ne veçanti shi’itet e iraku qe kane luajtur nje rol shum pozitiv si brenda irakut poashtu edhe me fqinjet e irakut.

Ne pergjithsi mund te thuhet se shi’itet e irakut nuk duhet llogaritur si nje pjese e ndare nga shoqeria irakiane dhe ata sikurse edhe popujt tjere kerkojne pavarsi, perparim dhe liri te vendit te tyre dhe synojne t’i rikthejne te drejtat e marrura ne regjimin e Sadamit.
 
Top