The problem of evil!

M

Mortal

Guest
The problem of evil!

Si e shpjegon njeri apo tjetri besim problemin e se keqes?
Perse eshte kaq shume i perhapur?

Qe te mos hap dy tema: Si e provoni (mos)egzistencen e Zotit?
 

studenti100

Forumium praecox
Re: The problem of evil!

Edhe une kam nje problem, problemin e se mires. Pse eshte kaq e perhapur?

Si ndahet e mira nga e keqja? Per nje person e mira e tjetrit eshte e keqja e tij, ose anasjelltash. Ja ve bast me dike, nqs humbet ti kjo eshte e keqe per ty dhe e mire per tjetrin, nqs fiton kjo eshte keqe per tjetrin dhe e mire per ty.

Me ca mbaj mend une perpiqet te provohet keshtu:

Nqs ka te keqe, nuk ka Zot.

Nqs ka te mire, ka Zot.

Natyrisht duhet kuptuar se ai qe fitoi bastin mund te mos besoje ne Zot edhe pse ka provuar te miren, dhe ai qe humbet bastin mund te besoje edhe pse e ka provuar te keqen. Ndoshta edhe ca mund te quajme ne te keqe mund te jete e mire si te shkaktoje tjetrin mos te luaje me bixhoz, ose si ajo e mira "fitorja e bastit" te kethehet ne te keqe qe personi te humbasi ne bastin tjeter me shume se ka fituar. Ne kete pike kemi vec ciklim prospektive se ca quajme te mire dhe te keqe. Pra ne kete menyre cdo "problem i se keqes" mund te kthehet ne menyre rigoroze si "problemi i se mires". Pra vec se jemi rrotullar anembane te arrijme aty ku filluam. Ne kete menyre sipas mendimit tim diskutimi i se mires apo keqes qe te provoje (mos)egzistenca hyjnore eshte humbje kohe.
 
M

Mortal

Guest
Re: The problem of evil!

Umm... une sikur nuk e di keshtu. Ideja e bastit ishte e Pascalit...ndersa formula jote me duket si pershtatje e argumentit Ontollogjik te Anselm per te vertetuar egzistencen e Zotit.

...e te lexova kendveshtrimin tend.

Pika ime ishte: Sa pergjegjesi i jepet njerit apo tjetrit Zot (sipas besimit) per krijimin e se keqes (apo se mires- dhe diskutimi se cfare eshte e mire apo e keqe eshte teme tjeter)?

A ka mundesi te interogohen/pyeten vendimet e Zotit? Nese po, atehere kush eshte shpjegimi? Dhe nese jo, perse nuk duhet?
 

studenti100

Forumium praecox
Re: The problem of evil!

Posi jo, une ja pyes pse toka rrotullohet. A futet kjo te pyetje te vendimet e zotit? Nqs po shpjegimet e gjejme te fizika.

Nqs dicka eshte jashte dores tende si te bjeri llotaria, atehere besoj se pergjesia ose i bie zotit ose shancit, varet ca beson ti. Po nqs ben dicka me vetedije, nuk mund te japesh pergjegjesi zotit apo shancit. Nuk mund te thuash, te godita per asgje se ishte shanci apo zoti qe me beri te godisja dhe ai (zoti ose shanci) eshte pergjegjes dhe une s'kam faj.
 
M

Mortal

Guest
Re: The problem of evil!

Dmth... e heqim dhe e fusim ne loje Zotin sa here te duam ne- dhe per me teper sa here kur nuk dime zanafillen e dickaje/dikujt. Kjo eshte hipokrizi.
 

gurax

Pan ignoramus
Re: The problem of evil!

<div class="ubbcode-block"><div class="ubbcode-header">Originally Posted By: Shea</div><div class="ubbcode-body">Dmth... e heqim dhe e fusim ne loje Zotin sa here te duam ne- dhe per me teper sa here kur nuk dime zanafillen e dickaje/dikujt. Kjo eshte hipokrizi. </div></div>

Nuk ka si te jete ndryshe. Qe ne fillim mesimet e para fare qe duhet te pertype cdokush jane tip: duhet te jesh besimtar qe te besosh ne Zot, duhet qe zemra ta pranoje dhe me pas ti t'a kuptosh. Qe pa filluar mire njerezit ndahen ne dy grupe, ne besimtare dhe ne jobesimtare. Arsye me vete kjo, e di Zoti ate pune! Besimtaret shkojne ke vendi bukur, jo besimtaret ke vendi shemtuar. Besimtareve Zoti ju ben gjera te mira dhe i mbron, jobesimtaret i denon. Ca jane te nenes, ca te tjere te njerkes.

Ketu ka edhe me teper por do vecoj dy raste: Nuk mund te thuash, te godita per asgje se ishte shanci apo zoti qe me beri te godisja dhe ai (zoti ose shanci) eshte pergjegjes dhe une s'kam faj. Pse? Nuk vlen ne kete rast te thuash: "Me frymezoi Zoti per kete gje"? Ka shume raste te 'frymezimit nga Zoti' qe vlejne dhe te gjithe ne mund te bejme nje liste shume te gjate me raste te tilla frymezimesh (ne ekstremet e kesaj liste jane Kryqezatat dhe "Allah u akhbar"), pse ne kete rast eshte gomarllek?

"Une ja pyes pse toka rrotullohet. A futet kjo te pyetje te vendimet e zotit? Nqs po shpjegimet e gjejme te fizika." Po ne qoftese jo? Ka mundesi per "ky s'eshte vendim i Zotit" ne vendime kozmike? (Nderkohe na mesojne qe cdo vendim eshte i Zotit, gjithcka eshte ne dore te Zotit, por po e leme kete per momentin) Per rrotullimin e Tokes vlen pergjigja qe jep fizika (pasi u vrane e u dogjen nja ca tipa qe guxuan te mendojne dhe te shprehen per kete pergjigje sipas fizikes dhe jo sipas Misteriozit me Mjeker), ndersa kur po e njejta fizike thote qe s'ka gjetur asgje per te mbeshtetur idene e nje Zoti, nuk vlen pergjigja.

Keto jane nga ato momentet qe e heqim Zotin nga skena per ca vendime! Shea, me leke ta kerkoje s'kishe per ta gjetur ilustrime me te sakta per hipokrizine ne momentin me fiks.
Dhe "the problem of Evil" fillon ne menyre te mjegullt te marre nje forme fillestare...
 

studenti100

Forumium praecox
Re: The problem of evil!

Kush do ishte e kunderta e 'hipokrizise'? Do ishte t'i mos vije zotit asnje pergjegjesie, t'i mos vije shancit asnje pergjegjesie ose t'i mos vije vetes asnje pergjgjesie. Nqs s'i vije zotit asnje pergjigjesia, atehere ngelet shanci dhe vetja. Por shanci dhe vetja jane dy, pra kur do e fut shancin kur s'do s'e fut ne loje, pra bie prape ne fund te pusit prej te cilit u perpoqem te dilnim, ne hipokrizi. Nqs e nxjerrim edhe shancin jashte loje duke pohuar sinqeritetin absolut, atehere prej saj rrjedh hipokrizia qe ti pranon se je pergjegjes per gjithcka. madje edhe rrotullimin e tokes. U rrotulluam rreth e rrotull perseri arrijme te pika ku u nisem, vektori i zhvendosjes eshte zero. Nqs e nxjerr veten nga loja, dhe lejon zotin apo shancin si pergjegjes te vetem, atehere une duhet te flas me zotin ose me shancin sepse ti si individ nuk ke asnje pergjgjesi, edhe ate arsyetuse. Do kerkoja te na beje nje takim me ta, por nuk do guxoja se do hyja ne hipokrizine se ti do kishe pergjegjesi organizuese kur thashe se nuk je pergjegjes per asgje.

Mua nuk me duket hipokrizi te kuptosh se njeriu ka aftesi vepruese dhe ka pergjigjesi mbi to dhe ka limite dhe nuk ka pergjigjesi mbi ato, pavaresisht se nga mendon ti se erdhen ato per te cilat nuk eshte pergjgjes. Ato qe ben vete koshient, te frymezoi apo jo zoti, prape pergjgjes je ti, se frymezim, heren e fundit qe e kam kontrolluar ne fjalor, nuk do thote u stakua mendja jote dhe hyri zoti dhe po kontrollon trupin tend, ky do ishte 'posedim' dhe jo 'frymezim'. Nje mdjedis te frymezon, po tani se shkruan poezira apo vete dhe i bie tjetrit me grusht, nuk do i japim cmim apo fusim ne burg mjedisin dhe te nxjerrim ty nga loja, te pakten vec per faktin qe do ishte e pamundshme. Ne fakt e ka fajin Njutoni se vendosi ligjin e trete te fizikes kur fizika s'e dinte si shkence qe ishte, te mos e kishte thene ai kete ligj, as fizika s'do e kishte te shkruar ne liber dhe vetem grushti yt do dhimbte dhe jo fytyra ime. Mendoj se ai do fajesonte zotin se ishte besimtar dhe jo 'Misteriozin me Mjeker'. A mos "e njejta fizike thote qe s'ka gjetur asgje per te mbeshtetur idene e nje Zoti" eshte ekuivalente me "e njejta fizike thote qe s'ka gjetur asgje per te mohuar idene e nje Zoti". E kap pak ironine?
 
M

Mortal

Guest
Re: The problem of evil!

Guraxi...te lexova edhe sado qe i vertitem qe ta kuptoj ndryshe shkrimin tend perseri bie ne "cause and effect" lidhje te dy dukurive te ndryshme (kjo dhe per nje pjese te madhe te postimit te studenti ). Edhe une nuk jam shume perkrahese e kesaj ideje- pasi sado qe bota pa keto lidhje eshte shume e thate (thjesht shembull:refuzojme idene e energjise se lire dhe te gjitha ligjet e natyres)e thyen/shkeput njeriun nga pikerisht zakoni i te jetuarit ne nje fare menyre- per rrjedhoje te besuarit ne nje fare menyre.

Kur une leshoj nga duarte nje cope shkumesi- dhe kjo cope bie ne tavolinedhe thyet marrim parasysh interpretime te ndryshme por ne jemi te kondicionuar per te zgjedhur ate qe i afrohet me teper asaj te vertete qe ne e marrim si me teper te vertete dhe reale- nderkohe qe nuk kemi prova konkrete per egzistencen e tyre (ne rastin tani: ligjet e Fizikes).

A) Ligjet e fizikes.
B) Supernaturale.
C) Mitologjike (per mungese te nje fjale me te mire)

A- Ne jemi me familjare.
B dhe C- kurresesi te pranueshme.

Ne jemi aq te bindur se graviteti- pasi une vendos te hap gishtat dhe te le ne gjendje te lire copen e shkumesit- vepron dhe tryeza ne te cilen bie me force shkumesi kurnderpegjiget me forcen e vet- dhe thyen shkumesin.
Nderkohe ideja se Zoti- vendosi qe ne ate moment preciz te me bente mua te leshoja shkumesin, dhe pikerisht (rastesisht) ne momentin kur shkumesi takon me tryezen- Zoti vendos te copetoje shkumesin- eshte "llogjikisht" e papranueshme.
Dhe nga ana tjeter- une isha i zoteruar nga - le te themi- magji e zeze. Me detyroi te leshoja shkumesin dhe psheretimat e shpirtrave bejne qe shkumesi te filloje te drejtohet pingul dhe perseri keto psheretima e thyejne ne therrime shkumesin pikerisht ne momentin kur ai takon me tavolinen...dhe gjithe kohes une NUK mendoj per idene se kur leshoj shkumesin ai do bjere e me the te thashe. Te shprehesh kete sqarim siguron nje dhome ne azilin psiqik.

Duke bere nje perzgjedhje te shpejgimit se perse bie shkumesi - kur ndodhet ne gjendje te lire ne ajer- dhe nuk vendos te kerceje lambaden aty- vendos ne nje fare menyre - behet si te thuash precedent per perzgjedhjet e tjera - me te medha- qe ben dikush si fjala vjen: kush eshte pergjegjes per te keqen ne bote.

Dukshmerisht nuk po -umm- te kunderhstoj (argue with you) por thjesht po flas me ze te larte cme beri te mendoj postimi jot.

Ne te njejten kohe nuk po marr as poziten si mohuese te Zotit apo ate tjetren me te dyshimte vertetimin e tija- por ne te njejten kohe (sado qe dense dhe me hapesira gjigande mes mendimesh qe krijon studenti) nuk mund te mos dyshoj dhe per hipokrizine. Tipi (lloji) i hipokrizise sime eshte lloji i mos angazhimit - si te thuash ne vendim marrje- por tja leme shansit/Zotit per te vendosur- per rrjedhoje per te marre pergjegjesi. Dhe per me tutje, te perzgjedhim pergjegjesite. Dmth mund te alternosh ne Coke apo Diet Coke- dhe ndonjehere mund dhe te ndryshosh- por nese do te duhej te zgjidhje si te mbushje frigoriferin (jeten) per te gjithe veren (kohezgjatjen) do te merrje nje qendrim (besimtar ose jo). Nuk duhet te krijohet iluzioni i mundesise- sado qe shpreson ne ndryshimin e satusit te iluzionit ne vertetesi. Ne fund perfundon te qenuri delusional.

Ok ne rregull...hajde se po shpejgojme te keqen natyrale dhe po e kaloj me tutje - edhe ate supernatyrale, po per te keqen morale? Kush mban pergjegjesi per kete? Nese dhe njeriu zhvishet nga pergjegjesia per kete te keqe- atehere ne jemi te gjithe te mire- aq te mire sa duke mos qene fare te keqij i afrohemi shume miresise se Zotit (oh, no no no - besimtaret po kercejne pupthi tani).
 

Kondrapedali

Kondrapedali
Re: The problem of evil!

<div class="ubbcode-block"><div class="ubbcode-header">Quote:</div><div class="ubbcode-body"> Dmth mund te alternosh ne Coke apo Diet Coke- dhe ndonjehere mund dhe te ndryshosh- por nese do te duhej te zgjidhje si te mbushje frigoriferin (jeten) per te gjithe veren (kohezgjatjen) do te merrje nje qendrim (besimtar ose jo). Nuk duhet te krijohet iluzioni i mundesise- sado qe shpreson ne ndryshimin e satusit te iluzionit ne vertetesi. Ne fund perfundon te qenuri delusional.
</div></div>

Shea, nëse të kuptova drejt, sipas teje njeriu bën një zgjedhje për jetën e tij, për gjithë jetën e tij.

Këtu nuk jam dakort pasi njeriu bën vazhdimisht zgjedhje të cilat shpeshherë kundërshtojnë njëra-tjetrën. Pra, njeriu mund të zgjedhë të jetë besimtar ose jo e më pas të zgjedhë të kundërtën si rrjedhojë e disa shkaqeve të ndryshme si dhe të dispozitave të tij për të bërë këtë zgjedhje të dytë (këtu hyn natyra e njeriut si dhe eksperiencat e tij të jetës).

Faktikisht, çdo njeri angazhohet në diçka dhe shkalla e angazhimit të tij në një fushë varet nga fuqia e tij në atë fushë. Shumica e njerëzimit kanë një fuqi minimale angazhimi dhe vetëm bashkimi i tyre i jep një farë rëndësie (votimi ose revolucioni apo demonstrimet - dhe kjo jo vetëm në rrafshin politik). Ndërsa, njerëz të tjerë, me kapacitet relativisht të lartë, por sidomos me pozitë të lartë, kanë një fuqi angazhimi të lartë në përputhje me kapacitetin e me pozitën e tyre. Kështu një president ka fuqi angazhimi tepër të madhe në lidhje me zgjedhësit e tij apo një shkencëtar i njohur ka një fuqi angazhimi tepër të madhe në lëmin e shkencës së tij (fuqi që ja japin kolegët e tij).
Pasi u sqarua fuqia (potenciali më mirë) e angazhimit të personave të ndryshëm, vijmë tek zgjedhjet që bën secili prej tyre. Zgjedhjet janë të detyruara dhe është perceptimi që secili person ka mbi këto detyrime që drejton zgjedhjen e secilit. Prandaj dhe një politikan vendos të mbështesë një politikë t¸e caktuar apo një shkencëtar vendos të hulumtojë në një drejtim të caktuar.

Pra, si përfundim biem në "cause and effect" sido që të vijnë punët. Madje "cause and effect" është aq universale si teori sa mund ti përshtatet edhe vetë "veprës së Zotit".

Pra, problemi i së keqes nuk është aq i thjeshtë sa duket por, në thelb është një problem i lidhur ngushtë me natyrën e individit dhe me eksperiencat e tij në jetë. Në kushte të njëjta (të ngjashme) dy individë veprojnë ndryshe, i pari vepron për mirë e i dyti për keq panvarësisht relativitetit të së mirës e së keqes.

Rasti i llotarisë së Studentit është çështje e mirëfilltë e shancit dhe zgjedhja e njeriut kufizohet në pjesmarrjen në llotari ndërkohë që rezultati i llotarisë është thjesht shanc (hazard).

Ndërkohë, në mjedisin që na rrethon, ka shumë forca të cilat veprojnë mbi ne, disa prej tyre reale e disa të shpikura. Këto forca (siç e përmenda më lart) na diktojnë një mënyrë të sjelluri e na çojnë në zgjedhje të cilat në një moment tjetër nuk do ti kishim bërë. Pasi e bëjmë një zgjedhje, rezultati i kësaj të fundit na "detyron" të bëjmë një zgjedhje tjetër e kështu me radhë. Futja e vullnetit hyjnor në jetën e përditshme shërben për shmangien e përgjegjësive (frymëzimi hyjnor) si dhe për "bukosjen" e trurit mbi rezultate të cilat nuk arrijmë ti kuptojmë (pse llotaria pati pikërisht këtë rezultat e jo një tjetër p.sh).
 

atman

Forumium maestatis
Re: The problem of evil!

E vetmja gje e re ne kete ose keto tema, (mjaft te konsumuara ne forum)sepse realisht jane dy, pra e vetmja gje e re jane budallalleqet e duetit Studenti - Shea.

"Si e shpjegon njeri apo tjetri besim problemin e se keqes?
Perse eshte kaq shume i perhapur"?

Ja njera teme sepse çka thuhet me posht nuk ka lidhje me ate qe thuhet me siper.

"Qe te mos hap dy tema: Si e provoni (mos)egzistencen e Zotit"?


Sa mend ne koke duhen per te kuptuar se eshte tjeter gje problemi i sekeqes dhe kerkesa qe behet se si e shpjegojne besimet fetare e cila faktikisht nuk eshte trajtuar ne kete drejtim as nga temehapesja, dhe sa mend duhen per te kuptuar dallimin qe ka nga: SI E PROVONI (mos)EKZISTENCEN E ZOTIT?


Cfare bie ne sy eshte lidhja e mendimit te studentit, dmth idene e bastit me Paskalin. Eshte e vertete qe idene e bastit e ka hedhur Paskali te bastit per te pranuar ekzistencen e Zotit, por jo te bastit per te shpjeguar ne menyre qesharake ekzistencen e te mires dhe te se keqes, sikunder ka bere studenti.

Per korrektesi Paskal ka thene:

“Vlerësojmë përfitimet dhe jo përfitimet duke vënë bast që Zoti ekziston. Marrim dy mundësitë. Nëse fiton, fiton gjithçka; nëse humbet, nuk humbet asgjë. Mos ngurroni, atëhere të vini bast se Zoti ekziston”. Pascal - "Vita , Pensiero, Opere Scelte", vol 9-te.

Per sqarim: ky mendim i Paskalit ose sugjerim, eshte quajtur sa i ulet aq edhe foshnjor.
I ulet e foshnjor sepse fare thjeshte kushdo mund te pyese: ç'fare besimi fetar eshte ai i fituar nepermjet bastit?

Nese une nuk humbas sepse nuk humbas gje, atehere nuk eshte e thene te ve bast per ekzistencen e Zotit meqenese nuk mund te humbas, mund te ve fare thjeshte qe nuk ekziston e serish te jem i fituar, sepse askush s'mund te dale e te vertetoje qe ekziston. Keshtuqe, vini bast per te kunderten, qe nuk ekziston. Asgje nuk humbisni. E kapur nga an tjeter ajo qe thote Paskal.
Te shohim tani ata qe vene bast se Zoti ekziston. Po fitove fiton gjithçka.
Paskale dhe Paskualina a ka mundesi te demonstroni ate qe kini fituar? E pa mundur dhe kjo tregon qe Zoti nuk ekziston sepse ju mungon prova e te fituarit te bastit.
Mjaft me keto naivitete qe Paskali i hodhi per t'u defryer, por njerzit e moren me gjithe mend.
Po, merita e Paskalit eshte se hodhi bazat e propabilitetit.


Ndersa studenti perveç papergjegjesive ne ato qe shkruan per pergjegjesine, mundohet te vertetoje ekzistencen e semires dhe te se keqes si nje alternim kahesh.
E mire per mua sepse fitoj, e keqe per tjetrin sepse humbet.
Duket se nuk ka vene ndonje bast sepse po te kishte vene nuk do te shikonte asnje te keqe aty. Kur une ve bast me 10 euro se fiton filan skuader, nese ndodh une fitoj 100 euro, nese nuk ndodh, humbas 10 euro. Ku eshte e keqja ketu? Asgjekundi. Une luaj me vetedije te plote, mund te ndodhe si njera si tjetra. Kemi vetem propabilitet, mundesi duke vleresuar pluset dhe minuset.
Pastaj eshte teper qesharake per filozofine te trajtoje te keqen dhe te miren lidhur me bastet.

Per te mos u futur ne shembullin e shkumesit qe bie nga dora sepse eshte zoti qe hap doren!!! (Gurax eshte munduar te shpjegoje gafen e bere, por duket se ka trokitur ne deren e shurdhit, te njejtin gabim ben edhe Kondre duke u perpjekur t'i vere pak amoniak ne hunde per ta nxjerre nga letargjia. Eshte ende shpejt- fillim dimri)Une nuk mendoj per idene se kur leshoj shkumesin ai do te bvjere e me the te thashe...jo, jo Shea, mos mendo nese do te bjere, mendo se çfare te detyron, kerkoje pergjigjen ne mitologji, ne fizike, supernatyrale, ku te duash ti mjafton qe te dalesh nga azili.
Apo te mungesa klasike e logjikes te shprehja e studentit: "Kush do ishte e kunderta e 'hipokrizise'? Do ishte t'i mos vije zotit asnje pergjegjesie, t'i mos vije shancit asnje pergjegjesie ose t'i mos vije vetes asnje pergjgjesie..."

Si thua ti: Kush eshte e kunderta e hipokrizise?
Ndryshoje ligjeraten i dashur per te kuptuar. Vendose fjalen sinqeritet ne fjaline pasardhese per te kuptuar çorben qe ke gatuar.

A ka mundesi te shkruhet me seriozisht? Dikur ne kete forum eshte diskutuar me shume pasion dhe mend ne koke ne tema te ndryshme dhe po te hedhesh nje sy pikerisht dikur do te gjesh te tilla si per fatin te hapur nga Vis Elbasani e shume te tjera te cilat ndihmojne per te mos rene pre e budallalleqeve qe argumentojne vetenm ekzistencen e vetes, te te qenit budallalleqe.
 
M

Mortal

Guest
Re: The problem of evil!

Cfare do qe te kesh thene pas fjalise se pare, djali, eshte nje pike ne uje (nuk te lexova se arroganca jote te beri shume te vogel dhe mendje-ngushte- pamevaresisht se ti mund te kesh grafikun e mendjes si nderthurja e urave ne NY). Jo vetem qe ishe "foolish" por kundershtove dhe vehten tende :). Thjesht sepse nuk e njeh rrjedhen e mendimit te nje studenti, Shea, Fiq e Kakerdhi- nuk shkon ne mbrojtje duke sulmuar...dhe me pas duke mbrojtur argumentin tend ne lidhje me nje subjekt te perdhunuar. (Po te jap the benefit of the doubt qe ke shkruar dicka me teper se sa off key tingelloj une dhe Studenti).
Nuk e kuptoj problemin tende...por mua me duket sikur dikush sapo te mori karamelet, ju fryu qirinjve ne vendin tend e me rradhe. Mos i perplas kembet shume pertoke. Ska nevoje te vendosesh territorin tend, asnje spo mundohet te ta marre, Oh Mr.Almighty. /ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/wink.gif

Nuk sygjeron ti vihet kyci temes? /ubb/images/%%GRAEMLIN_URL%%/smile.gif


p.s.

Mos mu pergjigj.
 

atman

Forumium maestatis
Re: The problem of evil!

Per t'i dhene drejtim temes, nga çoroditja ku e ka futur Shea.



Zoti është i mirë, përkundrazi, i përsosur. E keqja vetiu mbetet te njeriu. Më keq akoma, njeriu është e keqja. Dhe gjithë kjo e keqe është sintetizuar te një sajesë e vetme; Djalli emër i prejardhur nga ebraishtja Satan dhe nga greqishtja Daimon, njëlloj sinteze, hibridi. Madje Demoni nuk ishte vetëm i keq, personifikonte edhe forca të tilla që ndikonin mbi njeriun për mirë. Në besimet politeiste ishte një qenie midis njeriut dhe hyjnive, për kristianzimin demonët u shndëruan në ëngjëj në shërbim të Djallit – Luçiferrit dhe i syrgjynosi në ferr. Fakti që në kujtesën popullore nuk ruhet vetëm si sinonim i së keqes është përdorimi në gjuhën e përditëshme shprehja frazeologjike: “është djall i tëri”, ose demon, ose shejtan, duke nënkuptuar një njeri gjeni, shumë të mençur, dinak, etj, vërteton se jo gjithmonë, demonët, janë parë me sy të keq nga populli dhe se, edhe ata, (demonët), jo gjithmonë i shikonin me sy të keq njerzit. Iblis(në besimin islam), Ahiman (në besimin zoroastrian). Pjesë e pandarë e folklorit në të gjitha llojet e besimeve.
Mbi të gjitha ideja që e shikon njeriun si një qenie jo të plotë, të dobët dhe pre e Djallit, ka qënë e përkrahur dhe vijon ende sot, veçanërisht nga kisha e krishterë. Besimi në të Keqen në Djallin si një realitet vështrohet edhe si një mënyrë e shkak që nxit të shpjegojë realitetin e të keqes, ose më mirë natyrën e saj. Vështrim që i ka shkaktuar shoqërisë njerëzore dëme të mëdha e vuajtje të pafund. Besimi në shtriga (mbi 50 mijë femra të djegura në turrën e druve, në njerëz me djallin në bark, supersticionet dhe sëfundi vetë përligjja e esorçizmit (rit fetar për të përzënë demonët nga barku apo shpirti i njerzve), për të kaluar deri te inkuizicioni dhe bëmat e tij (mbi 200 mijë njerëz të vdekur nga torturat e inkuizitorëve. E famëshme ishte “prova e litarit”. Të lidhnin duart mbrapa me litar e pastaj të varnin. Pas kësaj nuk kishte njeri të mos pranonte që veprimet e tij diktoheshin nga djalli.
Nëse thelbi i besimit fetar qëndron në botën e përtejme, si e ardhmja e shpirtit të njeriut pas vdekjes, e ardhme në të cilën ballafaqohet me veprat e tij tokësore, atëhere, përse feja i gjykon e dënon njerzit për çfarë bëjnë gjatë ekzistencës tokësore?


* * *

Pyetja se si erdhëm deri këtu e ka përgjigjen në testamentin e vjetër, ose dhjatën e vjetër sikundër i themi shqip.
Zoti është i mirë, krijoi botën, jetën, krijoi gjithçka madje edhe njeriun...(kur bëre derr’ e arinë/ ç’deshe që bëre Turqinë? Do të pyeste Çajupi në një nga poezitë e tij). Pra krijuesi nuk mund të jetë ndryshe veçse i mirë, veçanti që fiton vlerë sepse ai e çon botën drejt shpëtimit!!! Drejt shpëtimit? Përse, nga se, nga kush? Nëse e krijove, mos vallë vëmendjes tënde në aktin e krijimit i shpëtoi diçka? Kushedi, kushedi nëse e krijoi ai botën...Nejse...Ta shpëtojë botën nga e keqja. Ndalemi këtu. Si dhiata e vjetër edhe e reja në thelb merren me të keqen, në fakt nuk kanë arritur e natyrisht s’mund të mbrrijnë te një përgjigje përfundimtare. (diktohet nga këndvështrimi i tyre ndaj të keqes). Theksohet që Zoti është zotërues i gjithçkaje, dmth i sëmirës por edhe i vetmi që ka privilegj të dallojë ndryshimin midis sëmirës dhe të keqes.
3 – 5: “Meqënëse Zoti e di se ditën kur ju do të hani(frutin e ndaluar) sytë tuaj do të hapen e ju do të jini vërtet njësoj si Zoti duke njohur të mirën dhe të keqen”
Të tentosh të dallosh të mirën nga e keqja, ndëshkohesh dhe rëndë madje:
3 – 22: “E Gjeova Zoti vazhdoi duke thënë: Ja, njeriu u bë njësoj si ne duke njohur të mirën dhe të keqen, dhe tani s’mbetet veç të zgjatë dorën e të këputë edhe frutin nga pema e jetës ta hajë e të rrojë përjetësisht”.
23: “Atëhere Gjeova Zoti e përzuri nga Parajsa sepse duhej të kultivonte dheun nga i cili ishte bërë.
24: “Kështu e përzuri njeriun”...
Nëse këtë privilegj hyjnor, të dallonte të mirën nga e keqja, e ruajti për veten, përse fajësohet njeriu? Përse e la në parajsë pemën me frutin e ndaluar? Përse i tha pikërisht atë të mos e hajë? Cili nga ne në fëmijëri nuk është tentuar pikërisht nga ajo që i kanë ndaluar? Madje edhe karamelet që mbaheshin dikur për të qerasur miqtë, porosia ishte të mos i trazonim. I kërkonim ku të ishin dhe i hanim një e nga një. Këtë rradhë njeriu hëngri vetëm një jo të gjitha dhe u ndëshkua me vdekje e më keq. Nuk hëngri një pëllëmbë bythëve, lakuriq i kishte...
Çfarë përmbante në vetvete ky gjest që e ndëshkoi njeriun kaq rëndë, ky mëkat fillestar që njeriu e heq zvarrë? Ishte ngrënia e frutit të dijes. Njeriu fitoi arsyen, të gjykuarin, njeriu dalloi veten nga bota që e rrethonte. Filloi shkëputjen nga kafshët nga natyra dhe u ngrit në rangun e Zotit, në rangun e një Zoti. I Zoti të krijojë e të ndërtojë për të arritur deri këtu ku është shoqëria sot. Natyrisht përmes vuajtjeve e dhimbjejeve, por kjo e nxit më shumë duke i bërë të merituara arritjet.
Nuk besoj se do të qe më i mirë një Adam – Adem, lakuriq dhe pa asnjë xhep ku të futë duart sa herë që i duhet të shëtisë në boulevard, më pëlqen një Adam – Adem që çapitet duke menduar e përsëritur me vete:
- Eva, është apo nuk është lakuriq? Nëse jo, çfarë ka mbuluar me gjethe fiku?
Një ide e largët, tepër e largët e diçkaje të panjohur e turbulluese i lindi natën kur i preku pjesën e mbuluar, e butë si një copë plisi ku vesa e shiut me fije bari e kishte mbuluar...Ishin shumë ide që e shqetësonin... Përse shkopi që kam në fund të barkut rri drejt?
... dhe provoi ta futë...në copën e plisit që ishte kaq e butë...
 

Al-Punk

Still here
Re: The problem of evil!

Argetohem kur lexoj te tilla shkrime dhe ka nje problem qe nocionin e gabuar qe percjell Bibla per Zotin, pemen e ndaluar e te tilla, ne i mveshim tek Ademi, Zoroastri e te tjere.

Atman nuk kundershtoj asgje nga ato qe shkruan, thjesht kufizohu tek Bibla pa kaluar ne nje pergjithesim.

Persa i perket frytit te ndaluar, mendoj se ne nje menyre instiktive, pema e ndaluar kishte te bente me shume me seksin se me nocionin e te diturit gjithcka. Bibla nuk pershkruan ndonje injorance vs inteligjence pas ngrenies se frutit te ndalur. I vetmi zbulim ishte lakuriqesia qe pane tek njeri tjetri.

Edhe tek njerezit, procesi i seksit perkon me nje proces ndryshimi ne perceptim dhe karakter. Ndoshta askush nuk e ve re, por ka nje ndryshim Idealist -&gt; Materialist ne castin qe njeriu kalon proven e pare seksuale.
Per t'u kthyer ne teme, problemi i te keqes mund te kufizohet ne konceptin e materializmit per mendimin tim. (por e kunderta nuk eshte e vertete, procesi i Idealizmit nuk eshte patjeter besim).

Materializmi me te tjera veshje si egoizm, kopraclleku, babezi, brutalitet (ne kuptimin anti-humanizm), jane pikerisht e keqja qe ne (rrjedhimisht dhe feja) njeh si E KEQJA.
Ndienja si humanizmi, altruizmi, bujaria perbejne te miren dhe po ashtu jane po ato qe feja percakton si e mire. Ka njerez qe vendosin te kene te tilla ndienja pa qene fetar, dhe kjo eshte serish dicka e mrekullueshme.

Problemi me Zotin, i mire apo jo eshte parimisht i gabuar. Nese qenia njerezore ka disa dimensione kufizimesh (koha, hapesira, miresia etj), nocioni i Zotit eshte pertej tyre (dhe i pakufizuar nga to). Gabimet qe bejme (qe fatkeqesisht e kane te gjithe bazen nga Bibla), jane se ne e perceptojme Zotin me te njejtat kufizime qe kemi dhe ne. Kjo eshte e gabuar. Zoti eshte nje sitem rregullash qe percaktojne kufinjte tane, por ai nuk preket nga ato rregulla.
E di qe eshte veshtire te ndryshosh perceptim, por te thuash Zoti eshte i keq apo eshte i mire, apo i padrejte... jane te pavlere.
 

atman

Forumium maestatis
Re: The problem of evil!

Si e shpjegon, njeri apo tjetri besim te keqen?
Ja pyetja, ose tema dhe ne pergjigjen time duke iu drejtuar besimit fetar ne pergjithesi, qendron korrekt me temen. Faktet e sjella i jane referuar dhjates se vjeter dhe nuk kam folur per te pergjithesuar, kam folur duke ruajtur edhe poziten asnjeanese, pra si ateist.
Ti thua se kane te bejne me seksualitetin? (mund te jete nje interpretim)
Ndersa po te lexosh biblen eshte tjeter gje, ka te beje pikerisht me diturine:
3 – 22: “E Gjeova Zoti vazhdoi duke thënë: Ja, njeriu u bë njësoj si ne duke njohur të mirën dhe të keqen,...pra kur kemi njohje do te thote dituri ne kuptim.
Persa i perket te keqes, jam dakort me nje pjese te mendimit, sepse ka nje pikendarje midis interpretimit te saj nga feja dhe nga njeriu, nga shoqeria. Filozofia e quan te keqen si nje pjese te natyres njerezore, feja e konsideroi njeriun vete e keqja. Kjo shpjegon çfare ndodhi historikisht.
Ti duke qene fetar nuk e pranon te ngresh problemin e Zotit te mire ose te keq, mua nuk me mjafton verberia. Duke i hedhur syte ne bibel shikoj qe Zoti nuk i ka trajtuar njerzit njesoj, ca te njerkes e ca te nenes. Ku qendron e mira ketu?
Pse mendon se eshte gabim qe ne e perceptojme zotin me kufizimet tona? Atehere, pse Zoti nuk na i hap mendjen e te na ndihmoje te konceptojme ate sikunder eshte?
Shprehja Zoti eshte nje sitem rregullash, bie ne kundershtim me veten, pra eshte nje sistem rregullash dhe natyrisht s'mund te qendroje jashte tyre. A mendon se toka duke qene planet, qendron jashte sistemit te planeteve?
Zoti eshte nje koncept dhe kur ti perpiqesh te percaktosh kete koncept, te del e pamundur. Pse? sepse eshte koncept bosh. Hiç! Asgje.
 

atman

Forumium maestatis
Re: The problem of evil!

Kjo ideja e Zotit si sistem rregullash me duket mjaft interesante.
Me thene te drejten eshte hera e pare qe e has, mund ta shtjellosh me tej?
 

gurax

Pan ignoramus
Re: The problem of evil!

Nese Zoti njesohet me nje sistem rregullash, sistem rregullash jane psh dhe matematika, dhe fizika, dhe kimia. Gjithashtu Zoti behet shume i thate dhe pa jete apo shpirt, mekanik, nje 'automata'. Nje sistemi rregullash nuk i behet shume vone per objektet qe u nenshtrohen ketyre rregullave ku perfshihemi dhe ne vete. Por Zoti s'eshte moskokecares, apo jo.

Shumica e besimtareve do e refuzonin pa hezitim kete ide. Bie ndesh me te tera mesimet e cdo kohe mbi Zotin dhe Te Plotfuqishmin, si dhe i ben shume natyrshem te tere besimtaret, ateiste.
 
D

DANJELA-CELA

Guest
Re: The problem of evil!

Kush do ishte e kunderta e 'hipokrizise'? Do ishte t'i mos vije zotit asnje pergjegjesie, t'i mos vije shancit asnje pergjegjesie ose t'i mos vije vetes asnje pergjgjesie. Nqs s'i vije zotit asnje pergjigjesia, atehere ngelet shanci dhe vetja. Por shanci dhe vetja jane dy, pra kur do e fut shancin kur s'do s'e fut ne loje, pra bie prape ne fund te pusit prej te cilit u perpoqem te dilnim, ne hipokrizi. Nqs e nxjerrim edhe shancin jashte loje duke pohuar sinqeritetin absolut, atehere prej saj rrjedh hipokrizia qe ti pranon se je pergjegjes per gjithcka. madje edhe rrotullimin e tokes. U rrotulluam rreth e rrotull perseri arrijme te pika ku u nisem, vektori i zhvendosjes eshte zero. Nqs e nxjerr veten nga loja, dhe lejon zotin apo shancin si pergjegjes te vetem, atehere une duhet te flas me zotin ose me shancin sepse ti si individ nuk ke asnje pergjgjesi, edhe ate arsyetuse. Do kerkoja te na beje nje takim me ta, por nuk do guxoja se do hyja ne hipokrizine se ti do kishe pergjegjesi organizuese kur thashe se nuk je pergjegjes per asgje.

Mua nuk me duket hipokrizi te kuptosh se njeriu ka aftesi vepruese dhe ka pergjigjesi mbi to dhe ka limite dhe nuk ka pergjigjesi mbi ato, pavaresisht se nga mendon ti se erdhen ato per te cilat nuk eshte pergjgjes. Ato qe ben vete koshient, te frymezoi apo jo zoti, prape pergjgjes je ti, se frymezim, heren e fundit qe e kam kontrolluar ne fjalor, nuk do thote u stakua mendja jote dhe hyri zoti dhe po kontrollon trupin tend, ky do ishte 'posedim' dhe jo 'frymezim'. Nje mdjedis te frymezon, po tani se shkruan poezira apo vete dhe i bie tjetrit me grusht, nuk do i japim cmim apo fusim ne burg mjedisin dhe te nxjerrim ty nga loja, te pakten vec per faktin qe do ishte e pamundshme. Ne fakt e ka fajin Njutoni se vendosi ligjin e trete te fizikes kur fizika s'e dinte si shkence qe ishte, te mos e kishte thene ai kete ligj, as fizika s'do e kishte te shkruar ne liber dhe vetem grushti yt do dhimbte dhe jo fytyra ime. Mendoj se ai do fajesonte zotin se ishte besimtar dhe jo 'Misteriozin me Mjeker'. A mos "e njejta fizike thote qe s'ka gjetur asgje per te mbeshtetur idene e nje Zoti" eshte ekuivalente me "e njejta fizike thote qe s'ka gjetur asgje per te mohuar idene e nje Zoti". E kap pak ironine?
 
Top