Re: Historia e Mirdites
“Meritat dhe persekutimi i pakicës katolike në Shqipëri”
Abdi Baletës së “madh” i zë “diellin” Ismail Kadareja i “vogël”!
Në artikullin “Ljupco, Paskal, Moikom... kundër Shqipërisë së Madhe”, botuar fillimisht në gazetën “Bota Sot” dhe pastaj në dy numra të gazetës “Rimëkëmbja”, datat 16 dhe 23. 10. 2001, z. Abdi Baleta është shprehur me tone tepër kritike për një shkrim të botuar nga ana ime, në revistën e përdyjavshme “Koha” të datës 1 shtator 2001, me titull: “Meritat dhe persekutimi i pakicës katolike në Shqipëri” dhe të hedhur për debat nga redaksia e revistës. Kjo është një temë mjaft e gjërë dhe e ndjeshme por tashmë jo tabu. Megjithatë, unë pa dashur dhe pa pretenduar ta trajtoj problemin në mënyrë shteruese po përpiqem të shfaq disa opinione lidhur me disa teza të hedhura nga zoti Baleta jo vetëm me shkrim, por herëpashere në shtyp e media në përgjithësi.
Versioni i përkrahur nga disa historianë dhe i anoncuar me shumë pasion nga Ju z. Baleta, se asimilimi i shumicës së Shqiptarëve nga pikpamja fetare në fenë muhamedane nga pushtuesit osman, e shpëtoi atë nga asimilimi i plotë kombëtar serbo-grek nuk ka argumente shkencore. Megjithëse është një nga versionet e mundëshme, ai ka probabilitetin më të vogël që t’i afrohet të vërtetës. Për të rrëzuar këtë tezë mund të gjenden argumente të pafundëme, po të analizohen me kujdes kushtet në të cilat gjendeshin këta tre popuj gjatë katër-pesë shekujve sa qëndruan nën pushtimin osman, por unë po përpiqem të paraqes disa.
Ami Bue, njëri prej themeluesve të Shoqatës së Gjeologëve të Francës pas udhëtimit dy vjeçar 1836-1837, në viset Ballkanike të pushtuara nga Perandoria Osmane, ka botuar gjithçka kishte parë gjatë udhëtimit nëpër “European Turkey”. Sipas librave të botuar prej tij, në atë kohë në Ballkan jetonin rreth 900 mij serbë dhe mbi 1.600 mijë shqiptarë. Sipas këtij autori, në mesin e shekullit të 19-të ka patur më shumë shqiptarë se sa grekë dhe dy herë më shumë shqiptarë se sa serbë (H. P. Rullman “Ikje masive” fq. 14). Vetëm këta tregues e bëjnë jo vetëm të pabesueshëm por edhe qesharak pretendimin se konvertimi në fenë muhamedane i shpëtoi shqiptarët prej asimilimit kombëtar nga serbët dhe nga grekët. Deri në këtë kohë këta dy popuj lëngonin nën të njëjtin pushtues dhe nuk kishin asnjë mundësi asimilimi të popujve të tjerë. Aq më pak këtë gjë mund ta bënin serbët. Shqiptarët disa mijëra vjet më parë kishin ndërtuar Butrintin, Apolloninë, Prizrenin, Shkupin, Nishin, Tivarin, Beratin, Shkodrën etj. Shqiptarët kishin ndërtuar amfiteatrin e Durrësit me 25 mijë vende, në një kohë që stadiumi i Amsterdamit me 50 mijë vende i ndërtuar në vitin 2000, me teknikën më bashkëkohore, kushtoi 300 milion USD, ndërsa serbët edhe disa shekuj më vonë, merreshin vetëm me blegtori dhe kryenin punimet më të thjeshta bujqësore. Në shekullin e shtatë kur serbët erdhën më me shumicë në Ballkan, “...shoqëria e tyre nuk ishte një shoqëri klasore por klano-fisnore; ajo ende nuk dinte gjë për skllevërit, as për bujkrobrit” (Historia e Shteteve dhe të Drejtave të Popujve Jugosllavë, f. 4) ndërsa siç dihet shqiptarët në këtë periudhë kishin kaluar dy rende shoqërore. Duke patur këtë kompleks inferioriteti dhe në pamundësi për t’i asimiluar, serbët gjatë gjithë historisë synuan në zhdukjen fizike ose dëbimin e shqiptarëve nga trojet e tyre, gjë që u pa botërisht edhe në fund të shekullit të XX-të. Gjithashtu është i njohur fakti se veprimtaria fetare në objektet e katolike të kultit zhvillohej në gjuhën shqipe. Kleriku katolik Gjon Buzuku e kishte përkthyer Mesharin në gjuhën shqipe qysh më 1555. Ndërsa serbët e përqafuan krishtërimin deri në dhjetë shkeuj pas shqiptarëve dhe kisha e tyre përvetësoi objektet e kultit të shqiptarëve, mbasi nuk ishte në gjendje të ndërtonte të tillë, sepse nuk e kishte arritur atë shkallë zhvillimi. Duke qenë se nuk mund të shpallnin kryeqendër ndonjë stan të ndërtuar prej tyre, serbët ju turrën Prizrenit, që shqiptarët e kishin ndërtuar rreth dy mijë vjet më parë, për ta shpallur kryeqytetin e mbretërisë së tyre.
Edhe teza për rrezikun e asimilimit të shqiptarëve nga grekët, është akoma më absurde. Parlamenti i parë grek ka diskutuar se cila gjuhë do të ishte zyrtare e shtetit grek të dalë nga kryengritja e filluar më 1821, gjuha shqipe apo greqishtja. Menjë diferencë shumë të vogël ka fituar varianti i përdorimit të greqishtes. Kjo tregon se pjesa ortodokse e popullsisë shqiptare kishte atë shkallë dominimi sa me një ndjenjë më të fortë kombëtare të mos lejonte krijimin e kombit të ri grek, ku edhe sot arvanitasit dhe shqiptarët ortodoksë përbëjnë rreth 40 për qind të popullsisë së Greqisë. Edhe qyteti i Janinës, si qendër vilajeti shqiptar, sipas Bajronit e autorëve të tjerë të asaj periudhe, kishte një shkallë më të lartë zhvillimi se sa vetë Athina.
Në shekujt e fundit nuk ka ndodhur asimilimi i asnjë populli të Evropës. Në varësi të rrethanave popujt kan mbajtur dhe qëndrime oportune por nuk janë asimiluar. Kjo mund të konkretizohet me një shembull i vërejtur në vendin tonë. Në 6-7 fshatra malorë të rrethit të Kukësit, Shishtavec, Borje etj., banojnë rreth 5 mijë banorë të quajtur goranë. Meqenëse janë konvertuar në besimin muhamedan, pushtuesi osman nuk i kishte lejuar që të shkolloheshin në asnjë lloj gjuhe përveçse në turqisht njëlloj si shqiptarët. Në ato kushte ata flisnin një sllavishte të papërcaktuar. Me shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë, banorët e këtyre fshatrave janë deklaruar me kombësi shqiptare dhe gjithnjë janë shkolluar në gjuhën shqipe, ku dhe mësojnë të flasin shqipen standarte. Me kalimin në pluralizëm më 1991, ata menjëherë edhe nëpërmjet shoqatës së krijuar deklaruan se nuk janë me kombësi shqipëtare, pasi në realitet të gjitha traditat dhe zakonet e tyre kanë ngjashmëri me ato që përshkruan tregimtari i shquar bullgar Elin Pelin. Edhe rreth 4 milion të quajturit arvanitar dhe shqiptarët në trojet e tyre etnike në Greqi, të besimit ortodoks, po të shikojnë një shtet të fortë shqiptar të demokratizuar dhe me unitet fetar do të deklaronin përkatësinë etnike të tyre. Nëse këta nuk do ta bëjnë ku nuk do të jetë faji i grekëve. Tezën, se asimilimi në fenë e pushtuesit i ka shpëtuar shqiptarët, e ka hedhur për herë të parë Ahmet Zogu si mbret i shqiptarëve. Vetëm dy vjet jetë në perëndim, në Austri gjatë Luftës së Parë Botërore i mjaftuan këtij burri shteti që ta orientonte politikën e shtetit të ri Shqiptar nga Perëndimi dhe të kuptonte se Shqipëria dhe shqiptarët e kan vendin e tyre në Perëndim. Ai e detyroi presidentin turk Mustafa Qemalin, që jo vetëm ta njohë si mbret dhe të rilidhë më 1934 marrdhëniet diplomatike të ndërprera në mënyrë të njëanshme me Shqipërinë, por edhe të dërgojë në detyrën e ambasadorit në Shqipërinë e vogël, sekretarin e përgjithshëm të tij Rushan Eshref (Ynajdën). Për kortezi, në rastin e paraqitje së letrave kredenciale në prill 1934, nga ambasadori i sapo emëruar turk Rushan Eshref, Zogu është shprehur: “Për pesë shekuj, unitetin e kombit shqiptar e mbrojti Turqia. Po të mos ishte Turqia, Shqipëria nuk do të shpëtonte as nga pushtimi sllav, as mund të pengonte fshirjen e Shqipërisë nga harta e botës prej latinëve. Thelbin e ekzistencës tonë ia detyrojmë Turqisë.” (Ataturku dhe shqiptarët – G. Shpuza, f. 74). Por dihet se të gjitha fuqitë evropiane të kohës kishin zbatuar parimin shtetësi-kombësi, ndërsa Turqia kishte zbatuar parimin fe-kombësi mbasi qëllimi i përhershëm i saj ishte asimilimi i popullsive të pushtuara e veçanërisht të shqiptarëve me qëllim të kryqëzimit të popullsisë së saj mongole me rracën e bardhë evropoide. Pushtuesit osmanë njohën mirë veçanërisht vetitë luftarake të shqiptarëve. Edhe pas pushtimit disa qindra vjeçar nga turqit, albanologu austriak J. G. v. Hahn në veprën e tij “Udhëtim nëpër krahinat e Drinit e të Vardarit më 1863” f- 67 do të shkruante: “Sikurse tek të gjithë popujt luftarakë, në mënyrën e të folurit dhe të menduarit të shqiptarit, sado e dobët, vërehet një nuancë aristokratike nga e cila tek vllahët dhe bullgarët s’ka mbetur asnjë gjurmë kurse te grekët atë e ndeshim te fiset luftëtare”.
Asimilimi me dhunë i shumicës së popullsisë shqiptare në fenë muhamedane nga pushtuesi, solli përfitime të mëdha, në mënyrë të veçantë klasës politike që i parapriu këtij asimilimi dhe persekutimi të egër të popullsisë që vazhdonte të kundërshtonte këtë asimilim, por që erdhi gjithnjë duke u zvogëluar në numër. Në këtë presion të pushtuesit dhe të parisë së shumicës vendase, tashmë të asimiluar në fenë e pushtuesit, hap pas hapi numri i popullsisë së asimiluar në fenë muhamedane u rrit duke arritur me shembjen e perandorisë dhe largimin njëherë e përgjithmonë të turqve osman nga trojet shqiptare në rreth dy të tretat si popullsi muhamedane. Nga ky persekutim e pësoi veçanërisht popullsia katolike, e cila banonte kryesisht në Veriun e vendit dhe që asnjëherë nuk u pajtua me pushtimin, ndërsa popullsia ortodokse, me përjashtim të krahinës së Himarës, u ambjentua me gjendjen si raja (kope), siç kishin vepruar dhe popujt e tjerë ballkanikë të besimit ortodoksë nën Perandorinë Osmane. Këtu duhet veçuar rezistenca e pandërprerë dhe e pamposhtur e popullsisë katolike në përgjithësi, dhe ajo e principatës së Mirditës në veçanti, e cila pas shumë luftërash më 1632 fitoi të drejtën e mbajtjes së armëve ndërsa në mes të shekullit të XIX-të fitoi dhe autonomi të gjërë nën Turqinë e cila iu garantua edhe nga Kongresi i Berlinit i vitit 1878. Moscënimi i të drejtave të fituara nga Mirdita dhe Himara, përbënte dhe një nga detyrimet që ju vunë Turqisë. Kjo bëri që në këtë e Mirditës e gjithë popullsia të ruante besimin e të parëve të saj dhe të mbetej shpirërisht pjesë e perëndimit, duke mos pranuar ndërrimin e fesë me privilegje që ja kishte premtuar, pa kursim pushtuesi. Për këtë mirditorët do të kishin simpatinë e mbarë kombit dhe më gjërë. Liriku i madh i letrave shqipe, Lasgush Poradeci do të shprehej me superlativa për këtë qëndresë, në një vepër të shkruar më 1931, botuar në veprën e tydë “Publicistika” faqe 219, se “Ata, Malësorët, Mirditasit, pjesa më fisnike e racës shqiptare u therrorësuan, por shpirti i kombit triumfoj,...”.
Ndërsa në zonat me popullsi të përzier katolike dhe muhamedane situata nuk ishte e tillë. Nuk kishte konflikte për shkak se shumica muhamedane kishte pronat, pushtetin dhe të gjitha privilegjet që rrjedhin prej tij, që pushtuesi ia kishte dhënë pa kursim jo vetëm brenda vendit por edhe në gjithë viset e perandorisë dhe duke qenë pjesë e aparatit represiv të pushtuesit ajo impononte vullnetin e saj. Pjesa katolike e popullsisë ishte detyruar të konservohej në zonat malore pa tokë të punueshme dhe megjithatë të përballonte taksa shumë më të rënda se pjesa e popullsisë që ishte asimiluar në fenë e pushtuesit siç ishte taksa e xhezasë (taksa e tokës) etj. që rrezikonte zhdukjen fizike të kësaj popullsie. Ndërsa në zonat me popullsi të përzier dhe me shumicë muhamedane dhe veçanërisht në qytetin e Shkodrës etj., pjesa katolike e popullsisë trajtohej si raja dhe përbuzej për shkak të përkatësisë fetare. “Vuaj pa masë nga pikpamja shpirtërore, kur shoh se gjendem në mes njerëzve që na mbajnë ne të krishterëve si klasa më e përbuzur e njerëzve”, do t’u shkruante në atë periudhë, miqve të tij Zef Jubani.
Me konvertimin fetar shqiptarët u bënë pjesë e klasës sunduese otomane. Shumë individë arritën në majat më të larta të pushtetit osman. Sipas dy autorëve, Nesip Kaçi dhe Nexhip Allpan, në punimin “Shqiptarët në Perandorinë Otomane”, gjatë rreth 500 vjetëve sa sundoi në Ballkan Perandoria Otomane, shqiptarët muhamedanë i dhanë asaj mbi gjysmën e kryeministrave (vezirëve), ose mbi 30 vezirë dhe një numër të pastudjuar e të panjohur ministrash e pashallarësh. Edhe Topojani i Kukësit pati radhën t’i japë Peandorisë Otomane një nga vezirët e parë, Sinan Pashën, i cili mbasi kishte kryer disa detyra si sundimtar province në Gruzi, Tripoli etj., bejlerbej në Egjypt, Alep etj., dhe udhëhoqi forcat osmane në pushtimin e Tunizisë më 1573, u caktua kryeministër më 1579.
Cikli i kryeministrave nga Shqipëria, por të konvertuar në muhamedanë do të mbyllej me familjen e Qyprillinjëve, nga Berati, të cilët në shekullin e XIX-të i dhanë Perandorisë 5 vezirë dhe relativisht pranohet se me aftësitë e përkushtimin e tyre për t’i shërbyer sulltanit, e për të forcuar pushtimin osman, i zgjatën jetën të quajturit “i sëmuri i Bosforit” për rreth një shekull kur dhe ndodhi coptimi i trojeve dhe maskarimi i popullit shqiptar.
Me asimilimin fetar shqiptarët i zgjeruan hapësirat e tyre të banimit si të barabartë, nga Sinkjangu në Marok dhe nga Indonezia në Bosnje, por e ngushtuan hapësirën e tyre etnike si shqiptarë nga 100 mijë km2 në rreth 50 mijë. Parë në këtë këndvështrim që është dhe më i rëndësishmi, konvertimi jo vetëm që nuk ishte shpëtimtar, por praktikisht i shkaktoi kombit shqiptar dhe dëmin më të madh të mundshëm në historinë e tij mijëravjeçare në trojet e veta. Kjo solli si pasojë që në trojet etnike shqiptare të banojnë më pak se gjysma e shqiptarëve. Këtu e kishte bazën dhe thënia e ish presidentit të Turqisë Sulejman Demirel se vëllau jem Rexhep (Meidani) ka nën hyqëm më pask shqiptarë, se ai në Turqi.
Me asimilimin fetar, shqiptarët pothuajse humbën çdo ndjenjë dashurie për atdheun e tyre. Megjithëse ata u bënë pjesë e apartit sundues të Perandorisë Otomane për rreth 500 vjet, ata nuk i lanë brezave pasardhës dhe vendit të tyre asnjë vepër kulturore, institucion dhe asnjë banesë personale të dallueshme përveç xhamive që i ndërtuan me shumicë. Kjo gjë është vërejtur nga të gjithë udhpërshkruesit e asaj kohe. Esat Toptani, ishte një nga feudalët më të mëdhenj të Perandorisë dhe bile të Evropës të asaj kohe. Ndërsa në Tiranë e Durrës, ku ai kishte mbi 20 mijë hektarë tokë në pronësi, të marrë me ferman të sulltanit si shpërblim për gjakun e derdhur nga shqiptarët duke luftuar në tre kontinente në shërbim të perandorisë, nuk kishte ndërtuar as banesë për vete. “Tirana, selia e parë e Shqipërisë autonome, qyteza më e madhe dhe më e bukur e Shqipërisë së Mesme, trevë e shtëpive më të vjetra të bjelerëve dhe kryeqyteti i Esat Pashës, njeriut më të pasur në Shqipëri, ishte disa muaj qendra e garnizonit tonë. Ne u mësuam në këtë qytezë dhe shtëpinë e vjetër të Esat Pashës, nëpër të cilën fryn era si në një kosh të madh, të cilën tiranasit frikacakë e quajtën pallati i Esat Pashës”, - do të shkruante një nga pjestarët e armatës pushtuese serbe më 1912-1913, Kosta Novakoviç, kryetar i PSD-së serbe midis dy luftrave (Z. Cana – Shpalime historike, faqe 219). Në katër vjet pushtim Perandoria Austro-Hungareze, bëri disa ndërtime të rrugëve, urave etj., duke arritur deri në ndërtim dekovili në Kukës. Në planin kulturor, në favor të konsolidimit të identitetit kombëtar të shqiptarëve organizoi arsimin shqip në disa qytete kryesore, Kongresin gjuhësor të Elbasanit më 1916, punë që nuk i kishte bërë Peandoria Osmane dhe shqiptarët muhamedanë duke qenë pjesë e aparatit drejtues të saj, në gati 500 vjet. Simboli i përparimit dhe i zhvillimit industrial të rreth 5 shekujve të pushtimit turk ishte mullini për bluarjen e kafes.
Konvertimi në fenë muhamedane bëri që të ngjallen mbi një shekull më vonë se tek popujt fqinj që nuk e kishin pranuar konvertimin në fenë e pushtuesit otoman, ndjenjat kombëtare të shqiptarëve. Shqiptarët muhamedanë u zgjuan vetëm kur panë se trojet e tyre u pushtuan nga rajatë e perandorisë dhe shërbëtorët e deriatëhershëm të tyre. Sllavo-ortodoksit.
Lidhja Shqiptare e Prizrenit zgjoi ndërgjegjen kombëtare të shqiptarëve në të gjitha trevat për mbrojtjen nga copëtimi sllavo-ortodoks. Por dhe kjo lëvizje, fillimisht u inicua nga përfaqësuesit e pushtuesit si një lidhje muhamedane ballkanike shqiptaro-boshnjake kundër vendimeve të fuqive evropiane, për ta kuptuar shumë shpejt se nuk do të kishte asnjë sukses si lidhje muhamedane, por si lidhje me karakter kombëtar shqiptar. Duke qenë se popullsia nuk ishte e një besimi, dhe kjo lidhje u organizua me shumë vonesë, ajo nuk veproi drejt e në kohën e duhur në planin politik. Megjithëse Kongresi i Berlinit e minimizoi realizimin e orekseve sllave mbi trojet etnike shqiptare, në krahasim me Konferencën e Shën Stefanit, përsëri beteja kryesore e Lidhjes mbeti beteja ndërshqiptare e zhvilluar në Gjakovë midis përkrahësve dhe kundërshtarëve të dorëzimit e vrasjes së Mehmet Ali Pashës. Ndërsa Fandët katolikë dhe një pjesë e parisë së Gjakovës id hanë të drejtë Abdulla Pashë Drenit, për të mos ua dorëzuar kryengritësve për ta ekzekutuar mareshallin turk Mehmet Ali Pashën i cili ishte ngarkuar nga Sulltani për të zbatuar vendimet e Kongresit të Berlinit për palën turke, dorëzimin e Plavës e të Gucisë Malit të Zi, shumica muhamedane ishte për vrasjen e tij, (mbasi e dinin për kaurr hungarez) që donte të dorëzonte trojet shqiptare. Popullsia katolike e Gjakovës dhe e krahinave për rreth, dhe të mençurit e të moderuarit nga shumica muhamedane, arsyetonin se Abdulla Pashë Dreni si komandant i forcave të Lidhjes të Prizrenit, në bazë të drejtë zakonore të shqiptarëve e kishte mik në besë Mehmet Ali Pashën dhe duhej ta mbronte, se nuk çonte në zgjidhje problemin, kundërshtarët kërkonin dorëzimin e vrasjen e tij. Përfundimi prej 80 Fandëve katolikë, që qëndruan bashkë me komandantin e Lidhjes brenda sarajeve të tij, shpëtuan vetëm 7 prej tyre. Gjithashtu, u vranë të rrethuarit e tjerë dhe familja e Abdulla Pashë Drenit, ndërsa nga rrethuesit u vranë 400 e u plagosën 700 persona (Xhafer Belegu – Lidhja e Prizrenit, faqe 47). Ky veprim i shqiptarëve i shërbeu më së miri si pretekst sulltanit që të mos e mbante fjalën për bashkimin e katër vilajeteve shqiptare nën Turqinë. Edhe Fuqitë Evropiane të kohës, të ndodhura nën këtë presion, megjithëse kishin bërë përpjekje të mëdha që Malit të Zi t’i kufizohej sa të ishte e mundur vija bregdetare, nën presionin e veprimeve luftarake të Lidhjes, u detyruan që të këmbenin dy krahina malore Plavën e Gucinë me portin e Ulqinit.
Se çfarë rezultatesh solli pushtimi osman në Shqipëri dhe asimilimi i shumicës së popullsisë së saj në fenë e pushtuesit, del më së miri nga përshkrimi që iu ka bërë dy figurave të historisë së kombit shqiptar, personaliteti i shquar i kulturës kombëtare Tajar Zavalani në veprën e tij Histori e Shqipnis, në faqen 160 të së cilës, ai shkruan: “Vlen të bahet një krahasim në mes të karaktereve të Gjergj Kastriotit dhe të Ali Pashës. Aty duket se sa poshtë kishin ra konceptet morale nga shekulli XV-të në shekullin e XIX-të, mbas katër shekujve të sundimit otoman. Në çdo veprim të këtyne dy burrave që iu prinë Shqiptarëve në dy faza decizive të historisë së tyne, gjemë një kontrast të plotë në mes të idealizmit vetmohues dhe egoizmit primitiv dhe gadi shtazarak, në mes të dashunis për komb e për atdhe dhe lakmisë së pangopur për pare e pasuni materiale, në mes të mishnimit të mirësisë bujare dhe furis gjakpirëse të nji bishe në trajtë njeriu, në mes të një jete kushtue idealit liridashës dhe adhurimit për pushtetin, për të kënaq epshet primitive tue përdor fuqin për të shtyp dhe për të mundue të tjerët.
Gjergj Kastrioti u tregue aq shpirtmadh sa me fal nipin që e kishte tradhtue në kulmin e luftës kundër një armiku të fuqishëm që nuk dinte se ç’asht mëshira. Ali Pasha masakroi burra të çarmatosun që e kishin luftue trimnisht dhe që i kishin ra në dorë tue i besue fjalës së tij solemne. Për të prue në vend ambicjen e tij me pushtue toka dhe me grumbullue pasuni, Ali Pashë Tepelena bani nji politikë pa skrupulla dhe plot dredhina, tue manovrue në mes të Turqve, Francezëve dhe Anglezëve, Gjergj Kastrioti i qëndroi besnik aleatit të tij mbretit të Napolit edhe kur punët nuk i shkonin mirë Ferdinandit të Aragonës. Kur Princi i Tarantos, Giovanni Orsini, i shkrojti për me i mbush mendjen të mos i shkonte në ndihmë mbretit Ferdinand të Napolit, tue i tregue fitimet që do të kishte po të bashkohej me partin e Angjevinve, Gjergj Kastrioti i dha një përgjigje krenare ku i thoshte se miku i mirë asht ai që të vjen në ndihmë në një ditë të keqe.
Gjergj Kastrioti ishte një Hero Kombëtar i frymëzuem nga parimet morale të Krishtnimit, Ali Pasha kishte mendsin e një satrapi oriental që nxitej me veprue vetëm nga lakmija për të mira materiale të kësaj bote. Prandaj Gjergj Kastrioti vdiq i vorfën, kurse Ali Tepelena la një pasuni kolosale, të cilën e kishte grumbullue, së paku pjesërisht, me an të grabitjes. Sikur Veziri i Janinës të kishte luftue për bashkimin dhe librimin e Shqiptarëve, ashtu si Mehmet Aliu bani në Egjypt, Shqipnija do të kishte qenë e para e Ballkanit me fitue pamvarsinë nga sundimi otoman”.
Përqafimi i fesë së pushtuesve dhe barazimi i fesë me kombësinë, siç vepruan shqiptarët muhamedanë dhe pjesërisht ata ortodoksë, shkaktoi një dëm të paimagjinueshëm në mentalitetin dhe karakterin e shqiptarëve. Këtë e vërtetojnë më së miri qoftë dhe dy shembuj të tjerë të shekujve të XIX-të e XX-të. Gjatë këtyre dy shekujve, Shqiptarët ortodoksë të Epirit të Jugut, që ishin masakruar nën Turqinë, veçanërisht gjatë sundimit të Ali Pashë Tepelenës, u vunë në shërbim të ambicjeve ekspansioniste greke. Rasti më tipik është ai i Napolon Zervës, shqiptarit nga Suli i Marko Boçarit, i cili shprehej se ishte krenar para brezave që do të vinë se çdo shtëpi shqiptare që i kishte dalë para (kuptohet shtëpitë e vëllezërve shqiptarë të besimit muhamedan GJ. K.) e kishte bërë rrafsh me tokën. Nën dedikimin që i ka bërë në hyrje librit “Çamëria Denoncon”, autori Albert Ll. Kotini shkruan se ia dedikon në radhë të parë “Për popullin vëlla shqiptar të Çamërisë së martirizuar nga grekët shovinistë, me kulmin e heroit të tyre Napolon Zerva”. Po në të njëjtin libër, nga ky autor, është botuar me koment dhe teksti i plotë i një besëlidhjeje, aleance të suliotëve me çamërit bjelerë e agallarë të Çamërisë për të luftuar bashkërisht kundrë Ali Pashë Tepelenës. Ky traktat është hartuar dhe nënshkruar me ndihmën e ministrit rus të Korfuzit, kontit Mocenigo, në Pragë më 2 korrik 1804, meqenëse Rusia ishte e interesuar të mbështeste këdo që luftonte kundër Ali Tepelenës. Në këtë traktat përveç agallarëve çamër Hasan Çapari, Jakup Agaj, Deli Hasani, Musa Rusi, Balo Hysna, Xhamo spahiu, Hysen Merxhani dhe Cen Mustafa Agai, kan firmosur dhe kapedanët suliotë Foto Xhavella, Kiço Boçari, Dhimo Drakua, Tushi Zerva (gjyshi i Napolon Zervës) dhe Gjokë Dangëllia.
Ndërsa dhe në shekullin e XX-të Enver Hoxha, si shef i klikës komuniste do të imitonte në krime Ali Pashë Tepelenën e shekullit të XVIII-XIX-të, por me një ndryshim se ndërsa i pari ushtroi terror dhe masakroi si grekërit, ashtu dhe shqiptarët, i dyti e ushtroi vetëm kundër bashkëvëllezërve të tij shqiptarë. Njëlloj si Ali Pasha, thjesht për interesa të pushtetit të tij e ktheu gjithë territorin e shtetit shqiptar në një kamp përqendrimi, të paktën për 30 vjet, gjë që nuk kishte ndodhur dhe as mund të ndodhë në asnjë vend, në gjithë historinë e njerëzimit.
Asimilimi fetar, sipas të dhënave historike dhe fakteve të njohura botërisht, ishte më i shpejtë, por sipërfaqësor në Jugun e trojeve etnike shqiptare (Toskëri) dhe më i thellë në Lindje dhe Veri ku propaganda fetare e pushtuesit ishte më e fuqishme për shkak se ishin dhe qendrat e tre vilajeteve, Manastir, Shkup dhe Shkodër.
Mentaliteti bizantin dhe etja e shfrenuar për pushtet bëri që paria e Toskërisë të udhëheqë proçesin e asimilimit dhe nga kjo të ketë privilegje të mëdha gjatë gjithë pushtimit osman. Jo se nuk e dinin se janë shqiptarë Ali Tepelena dhe Napolon Zerva, por para pushtetit e pasurisë dhe spaletave të gjeneralit ata nuk mund të vinin asnjë parim moral. Ky mentalitet i ngulitur në shekuj ka reflektuar në mënyrën më negative gjatë gati 90 viteve të ekzistencës së shtetit të vogël e të varfër shqiptar. Të mësuar me pushtet të pakufizuar e me privilegje, në gjitha hapësirat e gjëra të Perandorisë Osmane, klasa politike toske, veçanërisht gjatë shekullit XIX-të, nuk udhëhoqi asnjë lëvizje kundër sundimit osman, përjashto lëvizjet kundërreformë, ndërsa organizoi 4 lëvizje të armatosura, revolucionin e qershorit, lëvizjet e Fierit, Vlorës dhe Delvinës, kundër shtetit shqiptar të drejtuar nga Zogu. Nën drejtimin e jugosllavëve që ishin të interesuar për mbajtjen koloni të 50 mijë km2 të trojeve etnike shqiptare, u organizua dhe lëvizja komuniste në Shqipëri, duke u parë si variant më i përshtatshëm për marrjen e pushtetit. Se qëllimi i vetëm ka qenë marrja me çdo kusht i pushtetit e treguan ngjarjet e vitit 1997, kur megjithëse deri 90% e pushtetit ishte në duart e shqiptarëve nga Toskëria dhe mbi 90% e popullsisë së vendosur me banim në kryeqytetin Tiranë, Durrës, etj., ishin nga Toskëria, ata përsëri ishin të pakënaqur dhe organizuan rebelimin e armatosur për të rrëzuar Sali Berishën, presidentin më të ligjshëm në historinë e Shqipërisë, të zgjedhur në mënyrë plebishitare, ndoshta të papërsëritshme, me mbi dy të tretat e votave të zgjedhësve. Për të arritur deri këtu ata përgatitën terrenin për disa vjet, duke shkruar me mijëra artikujt kundër tij, në gazetat e të gjithë spektrit, duke thyer çdo rekord në shkallë botërore në këtë fushë.
Përpjekjet T’uaja për ta paraqitur asimilimin fetar në fenë muhamedane të pushtuesit, të shumicës së shqiptarëve si progresive “si faktor që shpëtoi kombin shqiptar nga asimilmi ortodoks serbo-grek”, synon të zhvillojë një moral të ri, si reaksion ndaj moralit të krijuar gjatë 50 deri 60 brezave (1500-1900 vjetëve) ushtrimit të besimit të krishterë nga paraardhësit e muhamedanëve të sotëm shqiptarë. Raste më të vona të konvertimit të shqiptarëve në fenë muhamedane, siç e dini dhe Ju, kan ndodhur në fillim të shekullit të XX-të në Lurë, në Has dhe në Tropojë, pak para largimit, njëherë e përgjithmonë, të pushtuesve otoman nga trojet etnike shqiptare. Në Lurë bashkëjetesa në një ekonomi të dy vëllezërve me fe të ndryshme, muhamedan e katolik, ka vazhduar deri afër gjysmës së shekullit XX-të.
Në vepra të tilla si Beyond Good and Evil (1886) dhe The Genealogy of Morals (1887) Niçeja ka zhvilluar të ashtuquajturën teori të “anasjelljes së vlerave” ose të “anasjellës morale”. Ai e shikonte moralin si në produkt kulturor që u krijuar për të përligjur dhe për të mbrojtur interesat e veçanta të popullit; dhe kështu ai pohonte se ne duhet të presim po aq morale të ndryshme sa ç’ka klasa të ndryshme. Klasat që i interesonin më shumë Niçes ishin të pushtetshmit dhe të papushtetshmit, të fortit dhe të dobëtit. Secila klasë, sipas Niçes, krijon moralin e vet – të fortët krijojnë atë që ai e quan “Moral të zotërinjve”, ndërsa të dobtit atë që ai e quan “Moral të Skllevërve”. Ky i dyti, duke u krijuar si reaksion ndaj të parit, i “anasjell” vlerat e të parit – p.sh., në qoftë se “Morali i zotërinjve” i quan virtyte forcën dhe arrogancën, ndërsa urtësinë dhe përuljen vese, Morali i Skllevërve i kthen këto vlera në të kundërtën e tyre dhe i shikon të parat si vese dhe të dytat si virtyte. Mekanizmi psikologjik që e shpjegon këtë përmbysje është, sipas Niçes, shumë i thjeshtë: Një person që nuk arrin të kapet pas vlerave dominuese të kulturës së tij (p.sh. si në rastin konkret, ai është asimiluar në fenë e pushtuesit, që rrallë ose asnjë popull në botë nuk e ka bërë në shumicë Gj. K.), kërcënohet me humbjen e plotë të respektit për veten dhe me ndjenën e të qënit pa vlerë. Megjithatë, ai mund ta shmangë këtë ndjenjë vetshkatërruese po qe se arrin në një farë mënyre të bindë veten se vlerat e kulturës dominuese (në rastin e kombit tonë vlerat e besimit të krishterë të ushtruar për një kohë shumë më të gjatë se ato të besimit muhamedan Gj. K.) janë në fakt të ndyra në vetvete dhe në kundërshtim me këtë (ai ushtron besimin e ri muhamedan Gj. K.) që është më me vlerë. Në rast se një grup personash arrijnë të adoptojnë një këndvështrim të tillë të përmbysur për vlerat, shprehet Niçeja, atëherë mund të themi se ka lindur një nënkulturë e re.
Kjo doktrinë abstrakte për vlerat mund të përdoret për të spjeguar qëndrimin Tuaj z. Baleta, kur përpiqeni të argumentoni, se vlera më e madhe e krijuar nga Shqiptarët, është asimilimi në shumicë, që ju e çoni në 90% në fenë muhamedane, gjë që me shqiptarët e Greqisë kjo shifër nuk qëndron, kur në fakt është antivlera më e madhe.
Pas asimilimit fetar shqiptarët muhamedanë, megjithëse i kishin të gjitha kushtet, i dhanë pak ose aspak kulturës së kombit të tyre deri në shpalljen e pamvarësisë. Kjo duke ecur me mentalitetin e gjithë Botës Muhamedane se libri i shenjtë “Kurani” i ka trajtuar të gjitha problemet e botës njëherë e përgjithmonë.
Të ndodhur në këtë situatë, muhamedanët që kuptohet pas shpalljes së pamvarësisë vazhduan qeverisjen si nën pushtimin osman, shpallën poet kombëtar Naim Frashërin, ish drejtor i censurës në Ministrinë e Arsimit të Perandorisë Osmane, i cilësuar mediokër nga studjues të letërsisë Elise, Loloci, Neza etj. Ndërsa Gjergj Fishtën të cilin poeti L. Poradeci e quan “...vazhdimtar në vallen e Kombit, Frymëtar i Fjalës, shkëmb të shpirtit të popullit shqiptarë” etj., Gabriel D’Anuncio “poetin më të madh të shqyptarëve”, Skënder Buçpapaj “Sovran të letrave tona”, Faik Konica: “Kot mundohen grekët e sotëm të gjejnë në letërsinë e vet një vepër më të plotësueme se “Lahutën”, Eqerem Çabej: “...dhe bash nga kjo rrënjosje te trualli ivet ai u bë në një tjetër kuptim, më tepër se sa Naim Frashëri, poeti kombëtar i Shqipërisë, orientalistët komunistë do ta cilësonin shkrimtar borgjez dhe veprën e tij do ta hiqnin nga qarkullimi për gjysëm shekulli të sundimit të tyre. “Ai ka përdorur në veprën e tij afërsisht po aq fjalë sa ç’ka përdorur Shekspiri në anglisht dhe Pushkini në rusisht: afër 20.000 fjalë” Rudolf Marku në “Fishta interpret i genit shqiptarë” “Trashëgimia poetike e Gjergj Fishtës numëron mbi 100.000 vargje, gjë e rrallë kjo në letërsinë botërore” (R. Marku, po aty) dhe duke njohur veprën e tij takimi botëror i poetëve më 1930 në Nju Jork do ta propozonte kandidat për çmimin Nobel, (R. Marku, po aty) ndërsa klika komuniste shqiptare do ta shpallte agjent të Austro-Hungarezëve.
Pas mbi 1300 vjetësh, nga koha kur profeti Muhamed a.s. e shkroi librin e shenjtë “Kuranin”, talebanët në Afganistan u turrën kundër të gjitha vlerave të krijuara nga shoqëria njerëzore duke shkatërruar simbolin e Budës dhe çdo vepër tjetër të kulturës në Afganistan që nuk e mendonin muhamedane. Me këtë koncept shoqata islamike nga vende arabe, sapo Kosova u çlirua ng forcat e NATO-s, menduan se u krijue vakum pushteti, dhe u turrën për të zhdukur objektet arkeologjike, të kulturës materiale iliro-shqiptare të para pushtimit osman e asimilimin në fenë muhamedane, veprim që u ndalua menjëherë nga forcat ndërkombëtare, si një veprim barbar e atentat kundër kulturës mijëravjeçare të popullit shqiptar, si pjesë e kulturës së përbotëshme.
Meqenëse mentaliteti bizantino-muhamedan fatkeqësisht ishte ngulitur thellë dhe në ndërgjegjen e shumicës së shqiptarëve, të njëjtin qëndrim mbajtën dhe komunistët shqiptarë gjatë sundimit të tyre, gati 50 vjeçar. Sipas tyre fitorja më e madhe në historinë e popullit shqiptar ishte fitorja në luftën e drejtuar prej tyre. Heronj shpalleshin drejtuesit e çetave të vogla të luftës antifashiste, dëshmor Hasan Prishtina, udhëheqësi i mijëra luftëtarëve në luftën për pamvarësi. Gjithçka në Shqipëri fillonte pas 29 nëntorit 1944, kur komunistët erdhën në pushtet. Këtë mentalitet e trashëguan dhe socialistët të cilët tani shprehen se po ngrejnë institucionet të cilat vetë i dogjën e shkatërruan më 1997, për të thënë pastaj se me kthimin e tyre në pushtet fillon demokracia e vërtetë në Shqipëri, talebanët thonë historia po fillon me Muhamedin a.s.. Me ritmet e zhvillimit të pesë viteve të fundit, paga reale e shqiptarëve arrin pas shumë vitesh nivelin e vitit 1996. Dhëntë Zoti që shqiptarëve të mos iu ndodhë për së dyti ajo që përjetuan gjatë sundimit komunist. Mos të ndodhë si me atë plakën në Malësi që kur pas rreth 30 vjetëve të sundimit komunist instruktori i partisë, që ishte mysafir, po i thoshte do të bëjmë këtë e do të bëjmë atë dhe ajo i ishte përgjigjur “po ju lumtë more bir, qenki tu e ba si në kohën e Zogut”. Shqiptarët nuk duhet të lejojnë më gjatë riciklimin e këtij refreni tashmë “Të më rroç biro, ju po bëkerkeni shtet dhe bollëk si në kohën e Berishës”.
Qeveria e sotme socialiste, njëlloj si Ali Pashë Tepelena dhe komunistët dje po e trajton popullin si raja. Ata përveç parave të taksapaguesve shqiptarë, po synojnë të përvetësojnë edhe ndihmat nga Evropa njëlloj siç bënin dje pashallarët në Perandorinë Osmane. Shqipëria prodhon mesatarisht rreth 14 milion kv/orë energji elektrike, sa për të plotësuar nevojat për rrymë. Por qëllimisht prodhohet mbi nevojat kur shitet lirë në treg “ose për të larë borxhin”, dhe nën nevoja kur rritet çmimi në tegun botëror. Si rrjedhojë qeveritarët abuzojnë në të dy rastet dhe kur shesin lirë dhe kur blejnë shtrenjtë, dhe nuk ka asnjë rëndësi a ka energji elektrike e ujë populli. Nga frika se mos i shërbehet integrimit mbarë kombëtar nuk kërkohet të vihet në punë për llogari të Shqipërisë administrative një seksion i termocentraleve të Kosovës e cila ka fuqi të instaluar më shumë se Shqipëria. Në interes të qëndrimit në pushtet me çdo kusht, si dje në diktaturën komuniste dhe sot Qeveria Socialiste, jan dakord që me çmim nën kosto, dje mbulohej nga puna e papaguar e shumicës së popullit në bujqësi e në gjithë sektorët e ekonomisë, sot shpërdorim e vjedhje të rrymës elektrike të prodhuar, me qëllim që shqiptarët të jenë konsumatorë parazitë të prodhimeve të të tjerëve e jo prodhues as të miellit për bukë. Gjithçka duhet të importohet, dhe në Shqipëri të mos bëhet asnjë investim nga investitorë vendas, as të huaj.
Edhe në mardhëniet me Perëndimin qeveritarët e sotëm riciklojnë të kaluarën. Ali Tepelena “bani një politikë pa skrupulla dhe plot dredhina tue manevrue në mes Turqëve, Francezëve dhe Anglezëve” T. Zavalani vepër e cituar, Enver Hoxha, miq për kokë jugosllavët dhe rusët, parulla “Enver-Tito-Stalin”, armiq të betuar jugosllavët dhe miq rusët dhe miq për kokë kinezët, parulla “Enver-Mao Ce Dun”, kënga popullore “Enver Hoxha e Mao Ce Duni, janë si buka e një brumi” për të prishur mardhëniet dhe me kinezët se tradhëtuan parimet marksiste-leniniste. Qeveria socialiste e Ilir Metës deklaron aleat strategjik Greqinë deri sa u kalua në pronësi të shtetit grek AMC-ja, për të deklaruar të tillë më vonë Italinë dhe së fundi për të gënjyer me një tender të paligjshëm pasaportash 9 milion USD, Gjermaninë. Në të gjitha rastet shqiptarët kombi më i humbur në të gjithë Evropën, më shumë për faj të tij. Të mësuar me pushtet nën Perandorinë Osmane, mbasi kishin barazuar kombësinë me fenë e re të pushtuesve turq, duke i hequr vetes mundësinë e shkollimit në gjuhën shqipe për 500 vjet, klasa politike në të gjitha rastet i ka vënë vetes si qëllim mbajtjen e pushtetit me çdo mjet. Historia përsëritet por në dëm të shqiptarëve. “Tue dhanë shpirtin, mbasi një plumb e kishte goditur në grykë Ali Pasha bërtiti “Qëndroni deri në fund” (T. Zavalani, v.c. f. 160), “Barë të hajë populli, e ne pushtetin nuk e lëshojmë” do deklaronte E. Hoxha, “Po ra qeveria ime, do të përsëritet ’97, deklaroi para pak kohësh Ilir Meta, nuk ka rëndësi bëhet shpejt a vonë Kosova, më e rëndësishme është që patjetër të marrin pushtet përfaqësuesit e PDK e AAK.
Mentaliteti biznatino-muhamedan dhuratën e pushtuesit osman, veçanërisht për pjesën muhamedane të popullsisë, me pasojat më negative gjatë sundimit komunist në Shqipëri, po reflektohet tani së fundi edhe në Kosovë, për të provuar se shqiptarët kanë të njëjtin mentalitet në të gjithë hapsirën e tyre etnike. Grupe të caktuara personash po përpiqen të përvetësojnë përpjekjet titanike, gjakun e derdhur si lumë nga mijëra e mijëra shqiptarë gjatë gati një shekulli, për të fituar lirinë nga pushtuesi serb. Ata po synojnë, të imponohen simbole të paverifikuara akoma të luftës më të fundit të organizuar kundër pushtuesve serbë, kur vetëm gjatë qindvjetëshit të fundit ka me qindra të tillë, që nga Isa Boletini e dei tek Adem Jashari, që do të mbetet simboli i rezistencës më të fundit të shqiptarëve. Me këtë tendencë po përpiqen që të zbehin meritat e përpjekjeve mbi 10 vjeçare të popullit shqiptar të Kosovës nën drejtimin e LDK-së dhe të liderit të saj Ibrahim Rugova, që koha e ka verifikuar dhe do ta verifikojë si burrin më të shquar e më rezultativ të kësaj treve gjatë gjithë historisë së saj disamijë vjeçare. Dy liderët e partive më të reja të dalë nga UÇK-ja Thaçi dhe Haradinaj kërkojnë me çdo kusht të dalin në krye të pushteteve, pa votën e popullit. Dihet se në një garë, një strajcë me medalje argjendi e bronxi nuk kan vlerë sa një medalje ari. Ata nuk marrin shembull nga ish sunduesit e tyre serbë, që e bënë kalimin e pushtetit nga diktatori Millosheviç te opozita me fasada demokratike, duke djegur vetëm një dritare të parlamentit serb, dhe të japin përshtypjen se punojnë për llogari të tyre. Trimat kurrë nuk i kanë munguar Kosovës.
Duket se refleks i këtij mentaliteti, të ngulitur gjatë pushtimit osman, janë dhe zhvillimet e fundit të PSSH. Aleanca Meta, Mejdani, Dokle duket si një aleancë e tillë, kur i mohohet Fatos Nanos kreu i pushtetit. Nëse PS, ka fituar në zgjedhjet e qershor-korrik-gushtit 2001, me vullnet të lirë popullor, e votat nuk do të ishin të vjedhura atëher kush më tepër se Fatos Nano do të kishte meritë për këtë.
Armiqtë nuk mund të bëhen miq, pa dhënë prova z. Baleta
Teza e hedhur nga Ju, z. Baleta, në disa shkrime se aleati dhe miku më i madh i kombit shqiptar është Turqia, ka gjasat më të vogla që të jetë e drejtë dhe unë mund të them se dhe kjo tezë qëndron me kokë poshtë. Për këtë flasin faktet historike të dy shekujve të fundit, disa prej të cilëve po i parashtroj.
Sanxhaku i Nishit deri në kohën e pushtimit nga sheti i ri serb më 1878, ishte i populluar në shumicë absolute nga populli shqiptarë. Sipa studjuesit Sabit Ukanë “Vendbanimet e Sanxhakut të Nishit të banuara me popullsi shqiptare dhe të përzier deri në vitet 1877-1878”, deri në këtë kohë në këtë Sanxhak kanë ekzistuar 347 fshatra me popullsi thjesht shqiptare dhe 198 fshatra me popullsi të përzier shqiptare, serbe, çerkeze, boshnjake etj., me shumicë absolute popullsi shqiptare. Gjithashtu dhe në qytetet e këtij sanxhaku Prokuplje, Kurshumli, Leskovc, Vranjë, Pirot, Bellapalankë dhe kryeqendrën Nish banonin popullsi të përziera shqiptare, serbe, çerkeze, ebreje turke por me dominim të popullsisë shqiptare. Në bazë të marrëveshjes serbo-osmane popullsia shqiptare, meqenëse ishte asimiluar nga pushtuesi në fenë muhamedane u shpërngul si popullsi turke për në viset e tjera shqiptare të pushtuara si në Kosovë etj. dhe në Anadoll. Si rrjedhojë e vlerësimit thjesht nga pikëpamja fetare jo etnike u spastruan rreth 10 mijë km2 të Sanxhakut të Nishit nga rreth 250 mijë shqiptarë, pasardhës të Shën Elenës e të Kostandinit të Madh, si turq për në Turqi dhe në vendin e tyre u vendosën ardhacakët, pushtuesit e rinj serbë.
Edhe pas pushtimit të trojeve etnike shqiptare më 1913, si pretekst për spastrimin e tyre nga popullata shqiptare shërbeu pakica turke e mbetur nga pushtimi në ato territore.
Sipas statistikave të mbretërisë Serbe-Kroato-Sllovene të vitit 1921, numri i turqëve në mbretërinë e Karagjorgjeviçëve nuk i kalonte 60 mijë vetë dhe ata të vendosur kryesisht në pjesën lindore të Maqedonisë, në Shtip e Kavadar (M. Kokalari – Kosova djep i shqiptarizmit). Por në tentativën për marrëveshje më 1926 midis Qeverisë Turke dhe Qeverisë së mbretërisë serbo-kroato-sllovene, parashikohej shpërngulja për në Turqi e 400 mijë “turqve”, pra 7 herë më shumë turq se sa ishin në fakt. Ndërsa në marrëveshjen turko-jugosllave të arritur më 1938 parashikohej shpërngulja për në Turqi e 250-400 mijë turqve, në fakt shqiptarëve muhamedanë, sipas projektit të serbit Vasa Çubrilloviç. Me këtë marrveshje Turqia përmbushte të paktën tre objektiva: Rregullonte mardhëniet me rusët, mbasi i shërbente realizimit të idesë së Pjetrit të Madh që Durrësi dhe Selaniku të ishin porte të popujve ortodoksë-sllavë, ju siguronte sllavo-grekëve spastrimin e atij që tani quhet koridori 10-të Selanik-Shkup-Beograd-Vjenë; së dyti rregullonte raportet e popullsisë në territorin e njohur ndërkombëtar në dëm të popullsisë kurde në Anadoll, si dhe që të rriste numrin e popullsisë së saj evropoide. Duke shfrytëzuar ndihmën e paimagjinueshme që Qeveria Turke ju dha serbëve, ata synuan dhe spastrimin e Maqedonisë Perëndimore plotësisht nga shqiptarët. Qeveritë Mbretërore dhe komuniste i përqëndruan investimet kryesisht në Maqedoninë Perëndimore, duke lënë të pazhvilluar Maqedonin Lindore ku maqedonët ishin shumicë, me qëllim të joshjes së maqedonëve për t’u vendosur me banim në Shkup, Tetovë, Gostivar, Kumanovë etj. për të ndryshuar strukturën etnikek, në dëm të shqiptarëve, që ishin shumicë absolute e pakontestueshme. Se aleanca e të gjitha qeverive sllave me ato turke, për të zhdukur popullin shqiptar nga trojet e veta etnike dhe për t’ja humb farën në oqeanin e pafund të popullsive muhamedane nga Anadolli në Sumatra, vazhdon të funksionojë edhe sot e tregon deklarata e ish presidentit të ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë K. Gligorov. Në invervistën e dhënë shtypit maqedonas e të botuar në gazetën “Korieri” korrik-2001 në mes të tjerash ai shprehet: “...nuk mund të presësh prej një shteti që për hir të përqindjes ti shpallë shqiptarët si element kostituiv, pasi këtë do ta kërkonin më vonë edhe pakicat e tjera, p.sh. turqit, të cilët përbëjnë 12% të popullsisë së Maqedonisë”. Por ky është një mashtrim i hapur mbasi në bazë të të dhënave të Entit Republikan të Statistikave të Maqedonisë, në vitin 1981 në Maqedoni e kishin deklaruar veten turq 86 mijë banorë ose 4.5% e popullsisë dhe numri i tyre nga ajo kohë praktikisht është përgjysmuar. Në popullsinë prej një milion e nëntëqind e dhjetë mijë sa ka qenë popullsia e kësaj ish republike jugosllave. Ndërsa po sipas atyre statistikave numri i popullsisë shqiptare më 1981 ka qenë 378 mijë ose 19.8%. Gjatë dhjetëvjeçarit 1971-1981, gjithnjë sipas statistikave zyrtare maqedone, popullsia shqiptare në këtë republikë është rritur për 35.3%. Edhe sikur të pranohej versioni zyrtar dhe të merreshin si të vërteta të dhënat për shqiptarët më 1981, me ritmet e pranuara të shtesës natyrore të popullsisë shqiptare në Maqedoni, numri i shqiptarëve më 2001 do të ishte jo më i vogël se 750 mijë ose mbi një të tretën e popullsisë së përgjithëshme. Por gjithçka që ka të bëjë me popullsinë shqiptare në këtë republikë është e fallsifikuar. Popullsia e Maqedonisë në vitin 2001 paraqitet me një rritje prej rreth 150 mijë banorë, në krahasim me vitin 1981, kur në të vërtetë vetëm popullsia shqiptare gjatë kësaj periudhe është rritur mbi 300 mijë. Por e vërteta nuk përbën problem: sllavo-turqit kur ju duhet të deklarojnë shqiptarët si turq, ose si maqedonas duke ju vënë prapashtesën ovski në fund të mbiemrit si fjala vjen Limanovski, Kadriovski, etj. popullsia e Maqedonisë paraqitet e pasaktë me qëllim të mashtrimit të opinionit për numrin e vërtetë të popullsisë shqiptare. Marrëveshje të njëjtë lidhi qeveria turke dhe me atë greke, në përfundim të Luftës së Patë Botërore, në bazë të cilës u spastruan nga elementi shqiptar i besimit muhamedan rreth 20 mijë km2 troje etnikisht shqiptare të Epirit të Jugut dhe të Maqedonisë Jug Perëndimore. Si rrjedhojë e këtyre marrëveshjeve popullsia shqiptare në trojet e saj etnike u përgjysmua. Nga mbi 100 km2 ku ajo ishte shumicë deri më 1878, sot është shumicë në rreth gjysmën e kësaj sipërfaqeje.
Siç del nga sa sipër, shtetet “xhuxhër” të Ballkanit, Serbia e Greqia, në asnjë rrethanë dhe me asnjë mjet nuk mund të kishin realizuar spastrimin etnik të trojeve shqiptare. Ekzekutore e krimit ndaj shqiptarëve ishte Perandoria Otomane dhe pasardhja e saj Turqia, e cila me qëllim, që të mbante Stambollin e pjesën Evropiane, në marrëveshje të fshehta me ruso-sllavët, ka marrë përsipër spastrimin e shqiptarëve nga trojet e tyre etnike disamijë vjeçare. Pa pjesëmarrjen e Turqisë, në krim, sot në ish Jugosllavi dhe në Kosovë do të jetonin të paktën 4 deri në 5 milion shqiptarë ose baraz me serbët, ndërsa në Maqedoni Bota do të kërkonte respektimin e të drejtave të maqedonëve dhe jo të shqiptarëve pasi aty do të kishte të paktën 2.5 milion shqiptarë nga rreth një milion që janë sot dhe një milion maqedonas sa janë realisht sot. Propaganda veçanërisht komuniste, se është Evropa fajtore për copëtimin e trojeve etnike shqiptare më 1878 e 1913, nuk ka qenë e saktë. Trojet etnike shqiptare asnjëherë nuk kanë patur një unitet politik. Por kufinjtë shtetërorë edhe për shtetet më të fuqishme të Botës, asnjëherë nuk kanë qenë të përjetshëm. Pa qëndrimin antishqiptar të Turqisë, meqenëse asnjë vend evropian nuk do të pranonte vendosje të shqiptarëve në territoret e tij, me vitalitetin e tyre shqiptarët do të ishin shumicë nga Nishi deri në gjirin e Artës. Edhe mbas një shekulli, pushtuesit serbo-grekë nuk kanë mundur të popullojnë rojnet etnike shqiptare të Nishit, të Maqedonisë dhe të Epirit të Jugut.
Evropa ka përgjegjësi historike ndaj kombit shqiptar, pikërisht pse lejoi Perandorinë Osmane dhe vazhduesen e saj Turqinë, që të thithë popullsinë shqiptare nga trojet e veta etnike, në favor të ambicjeve serbo-greke.
SHBA janë i vetmi vend që ka mbajtur një qëndrim konstant në përkrahje të çështjes së drejtë shqiptare, që nga shpallja e pamvarësisë së Shqipërisë e deri më sot. Uillsoni nuk lejoi copëtimin e mëtejshëm të trojeve shqiptare në Konferencën e Versajës, Kenedi në fillim të viteve ’60 detyroi sovjetikët të tërhiqen nga baza ushtarake e Vlorës, Bushi njoftoi regjimin e Beogradit në fund të viteve ’90 se nuk e njeh sovranitetin e tim mbi Kosovën kur i caktoi vijën e kuqe, Klintoni, më 1999, udhëhoqi koalicionin Perëndimor kundër regjimit të Beogradit i cili synonte zhdukjen fizike ose spastrimin e shqiptarëve nga trojet e tyre siç kishte vepruar që nga 1878 e në vazhdim, ndërsa Bushi J., në vitin 2001 e në vazhdim mbështet kërkesat e drejta të shqiptarëve për barazi me maqedonët në Maqedoni, që pa fallsifikimet statistikore nuk janë shumicë në atë shtet.
Gjendja e popullsive ka përcaktuar dhe ndryshimin e kufinjëve të shteteve. Nëse populli shqiptar i Kosovës, edhe pse në shumicë muhamedane, do të lëkundej sadopak në identitetin e ti kombëtar si shqipëtar dhe do të pranonte shpërnguljen për në Turqi tek “vëllezërit turqë”, sot nuk do të kishte një problem ndërkombëtar të Kosovës, të shtruar për zgjidhje. Dhëntë Zoti, që lufta e shqiptarëve trima të Maqedonisë që në shumicën e tyre kishin jetuar e punuar në Perëndim, e aspirojnë që dhe shqiptarët në trojet e tyre në atë ish Republikë Jugosllave të jenë pjesë e Perëndimit, të ketë spastruar mykun mesjetar që ka barazuar fenë me kombësinë dhe që dëmet më të mëdha jua ka sjellë shqiptarëve të kësaj treve.
Pasojat e krimit osmano-turko-serbo-grek, janë rreth 50 mijë km2 troje etnike shqiptare të spastruara dhe 10-12 milion shqiptarë më pak, në hapësirën e tyre etnike, disa mijë vjetë para ardhjes së serbëve dhe turqëve në Ballkan. Kjo provohet me të dhënat statistikore të shtesës natyrore dhe të regjistrimit të popullsisë në Shqipëri, Greqi dhe ish Jugosllavi. Në bazë të këtyre të dhënave shtesa natyrore e popullsisë në gjithë hapësirën ku shqiptarët kanë mbetur pa u shpërngulur si turq, gjatë shekullit të XX-të ka qenë dy deri në pesë herë (veçanërisht pas viteve ’50 të këtij shekulli) më e lartë se sa shtesa natyrore e serbëve, grekëve dhe maqedonasve.
Kështu në bazë të dhënave të Anuarit statistikor të OKB-së të vitit 1990-të, popullsia e Greqisë në vitin 1987 ishte 3.63% më e madhe se në vitin 1980, ndërsa popullsia e Shqipërisë 15.36% më e madhe. Në vitet ’90-2000, shtesa natyrore e popullsisë në Greqi ka qenë 1-2 për mijë, ndërsa në Shqipëri 12-17 për mijë etj. Nga të dhënat e pasqyruara në studimin e profesor Hivzi Islamit “Kosova-Studim Demografik” dhe akademik Mark Krasniqit, në tekstin universitar “Gjeografia ekonomike e Botës”, në vitin 1957 shtesa natyrore e popullsisë në Kosovë bashkë me serbët ka qenë 27.5 për mijë, në Serbi bashkë me shqiptarët e sanxhakasit 6.8 për mijë ndërsa në Maqedoni shtesa natyrore e shqiptarëve pas viteve ’60, gjithnjë afër 30 për mijë, dhe e maqedonasve deri në 7-8 për mijë. Sipas deklaratës së ish kryeministrit të Kosovës, N. Mustafa, 52% e popullsisë së Kosovës në vitin 1989 kanë qenë nën moshën 19 vjeç (Radio-Prishtina, 18 nëntor 1989).
Pa këtë qëndrim antishqiptar, në radhë të parë të Turqisë dhe të dy vendeve fqinjë Serbisë dhe Greqisë, shqiptarët në fund të shekullit të XX-të, edhe të ndarë me kufij ndërkombëtarë siç janë, do të ishin jo më pak se 15 milion banorë dhe shumicë në rreth 100 mijë km2. Pa përzënien e shqiptarëve për në Turqi dhe paraqitjen si serbe e greke të një pjese tjetër të popullsisë shqiptare e të tjerëve të cilën bëjnë përpjekje të vazhdueshme për ta asimiluar edhe kombëtarisht, as Greqia dhe as Serbia nuk mund të kishin popullsi 10 milionëshe siç deklarojnë. Megjithëse shqiptarët janë shtuar me ritmet e cituara më lart, në vend që të dhjetë dymbëdhjetëfishoheshin ata janë 5 fishuar, grekët me gjithë emigracionin e madh, në vend që të 4-5 herëfishoheshin, janë 8-9 fishuar ndërsa serbët janë 11 fishuar në krahasim me mesin e shekullit të XIX-të.
Me një analizë gjakftohtë e pa pasionin e muhamedanit, kushdo mund të arrinte në përfundimin, se ekzekutor i krimit ndaj shqiptarëve ka qenë Turqia. Për rrjedhojë ajo është armiku më i madh i shqiptarëve në gjithë historinë e tyre disa mijë vjeçare pellazgo-iliro-shqiptare, ndërsa serbët dhe grekët ndihmësit e saj.
Në analizat T’uaja për këtë problem ju niseni thjesht nga teza propagandistike dhe me paragjykim, për shkak se kërkoni të justifikohet asimilimi i shumicës shqiptare në fenë e pushtuesit. Edhe në kohën e diktaturës më të egër komuniste ka ekzistuar një kontradiktë e përhershme midis punonjësve të sektorëve të administratës shtetërore dhe të propagandës. Punonjësit e propagandës komuniste, sektor në të cilin keni punuar dhe Ju, prodhimin e përditshëm kishin slloganet, gënjeshtrën, mashtrimin me të pavërtetat. T’i thoje një punonjësi të propagandës së Partisë së Punës se qyteti i Kukësit ka një numër konstant prej jo më pak se 400 të papunësh, ose qyteti i Vlorës jo më pak se 7000 të papunë ishte herezi. Për të kishte vlerë sllogani “Partia ka hapur fronte pune për të gjithë. Papunësia është plagë vetëm e shoqërisë borgjeze-revizioniste etj.” Pa le pastaj t’i thoje të vërtetë se e ardhura kombëtare për frymë në gjysëm shekulli të sundimit komunist asnjëherë nuk u dyfishua në krahasim me vitin 1950, në një kohë kur diktatori fashist Franko në vitin 1975 në krahasim me vitin 1953 e kishte rritur rreth 20 herë të ardhurën kombëtare për frymë të spanjollëve.
Këtu e ka bazën dhe shqetësimi Juaj për artikullin “Meritat dhe persekutimi i pakicës katolike në Shqipëri”, se ju vini nga sektori i propagandës komuniste që ju ka lënë gjurmë të thella nga misioni që mund t’ju kenë ngarkuar ose marrë vetë përsipër. Edhe për këtë problem konkret Ju kërkoni që realiteti të kalohet me slloganin “Në Shqipëri nuk ka konflikte fetare, të gjitha fetë jetojnë në harmoni etj.”. Por e vërteta është se shkrimi është mbështetur në të dhënat e vjetarit statistikor të RPSSH-së dhe në asnjë hamendje. Ai vjetar, tani nuk është në përdorim të brendshëm prandaj kushdo mund ti ballafaqojë të dhënat. Në bazë të atyre të dhënave të botuara, mbi të cilat është mbështetur shkrimi, pjesa e besimit katolik të kombit shqiptar ka marrë nga ndarja e pasurisë kombëtare gjatë periudhës 1991-2001, deri në një të dhjetën pjesë të pasurisë kombëtare për frymë, në krahasim me pjesën tjetër të popullsisë, që e vë atë në pozita të pabarabarta. Ajo nuk është vënë në start të barabartë me pjesën tjetër të popullsisë.
Është i njohur botërisht fakti, se rreth 350 mijë hektarë tokë u hapën me punën e papaguar të gjithë popullit, gjatë rreth 50 vjetëve të sundimit komunist, pra njëlloj dhe me punën e papaguar të pjesës katolike të popullsisë. Në praktikë, kjo popullsi nuk mori pjesë të barabartë të pasurisë. Pamvarësisht se nuk ka patur tokë të punueshme, në territorin ku banon kjo popullsi ndodhen tre hidrocentrale që furnizojnë me rrymë elektrike gjithë vendin dhe të vetëshlyer më së shumti brenda 3 vjetësh nga dita e vënies në funksionim. Megjithatë, kjo popullsi akoma nuk ka kërkuar që të ardhurat nga rryma të merren prej tyre, se ato gryka ku u ngritën digat e hidrocentraleve Zoti i kishte krijuar, aty ku ata banuan në qindra vjet. Me llogjikën T’uaj hidrocentralet duhet të punojnë për banorët e atyre zonave pamvarësisht nga besimi, ashtu siç ju nda toka pjesës tjetër të popullsisë. Të gjithë me të drejtë kërkojnë të kenë rrymë në mënyrë të pandërprerë dhe bile të mos e paguajnë, ndërsa pasurinë e ndanë pa menduar se në ato zona banon popullsia martire, atdhetare dhe më e persekutuar e kombit shqiptar.
Komunistët miratuan menjëherë ligjet për privatizimin e pronës shtetërore dhe të tokës, në bazë të platformës së vendosur në Katovicë, me qëllim që ithtarët e tyre të përvetësonin pjesën më rentabile të pasurisë kombëtare. Ata për gati 50 vjet kishin komanduar lëvizjet e popullsisë, sipas interesave të tyre dhe pjesën katolike e kishin lënë në formën e rezervateve, në ato zona ku e kishte shtyrë me dhunë, ose nga nuk nuk i kishte lejuar të lëvizte për rreth 500 vjet, pushtuesi otoman. Për të mos lejuar daljen e saj nga ato zona, klika komuniste ndërtoi qytete në terrene me pjerrësi deri 70%, si i ashtuquajturi qyteti i Repsit ose i Fush-Arësit etj., ngriti industri e aktivitete, që në momentin fillestar të vënies në shfrytëzim jo rentabile, vetëm e vetëm për të mbajtur të izoluar e për të mos lejuar lëvizjen e asaj popullsie. Si rrjedhojë e këtij qëndrimi, nëse në periudhën 1945-1990 nga secili rreth i Jugut të vendit si Gramshi, Skrapari etj., ju ishte dhënë leja e banimit dhe sistemuar me strehim falas në Tiranë mbi 3000 familje, nga rrethi i Mirditës administrative që kishte një popullsi të përafërt me këto rrethe ishin lejuar për t’u vendosur në Tiranë gjatë kësaj periudhe, më pak se 100 familje ose nën 3% në krahasim me popullsinë e atyre rretheve, nga kish dalë klika sunduese komuniste.
Për shkrimin tim të botuar në revistën “Koha”, ju shpreheni se: “...aq të mbrapshtë e ka përmbajtjen shtrembëruese të të vërtetave e realitetit, dhe aq provokues ndaj kompaktësisë kombëtare e ka synimin”. Ky është një qëndrim plotësisht i pabazë dhe që i shërben objektivit tuaj kryesor për të provuar të paprovueshmen se asimilimi në fenë muhamedane ka qenë shpëtimi i shqiptarëve . Po e përsëris, se të gjitha të dhënat e botuara në atë shkrim, janë marrë nga vjetari statistikor i RPSSH-së dhe evidencat e Institucioneve Qëndrore të vendit. Për këtë ju sugjeroj që t’i verifikoni këto të dhëna nga ato akte, mbasi mund t’ju shërbejnë. Për të shuajtur kureshtjen T’uaj, dhe të lexuesve edhe në këtë shkrim po paraqes disa tregues të tjerë për pjesëmarrjen e kësaj pjese të popullsisë sot në aparatin shtetëror: Nga 293 gjyqtarë të shkallës së parë në të gjithë vendin 12 prej tyre ose 4.09% janë nga pjesa katolike e popullsisë, në gjykatat e apelit nga 52 gjyqtarë vetëm 2 ose 3.85%, ndërsa nga 17 gjyqtarë në Gjykatën e Lartë dhe 9 gjyqtarë në Gjykatën Kushtetuese asnjë nuk është i besimit katolik. Asnjë punonjës i këtij besimi nuk është i punësuar as në aparatet e këtyre institucioneve. Në Qeveri nga 21 ministra vetëm një ministër pa ministri është i besimit katolik dhe jo përfaqësues, po i njëjti person i vetëm dhe në kryesinë e PS-së. Duke qenë në eufori se Qeveria i mbeti në dorë papritur, kryeministri Ilir Meta përfshiu në Qeverinë e tij dy ministra dinjitozë nga pjesa katolike e popullsisë Preç Zogaj e Zef Preçi. Sapo ai njohu idealizmin, atdhedashurinë, përkushtimin në punë dhe mësoi se ata nuk vihen në shërbim të tij e të klaneve të tij për të rrëmbyer djersën dhe gjakun e gjithë shqiptarëve të derdhur gjatë 50 vjetëve, nëpërmjet privatizimit të sektorëve të rëndësishëm të ekonomisë i largoi menjëherë nga kabineti. Meqenëse nuk ka asnjë argument të besueshëm e llogjik për largimin e tyre, edhe pas dy vjetësh vazhdon të hedhë akuza të pabaza kundër tyre. Gjithashtu kryeministri largoi nga detyra e drejtorit të përgjithshëm të KESH-it, Alfred Palokën, njërin ndër më kompetentët e energjitikës shqiptare, për ta zëvendësuar e një mësues anglishteje, pa librezë pune, me qëllim që popullit t’i tre-katër fishohej koha e qëndrimit pa drita, deri në 12 orë në ditë. Më të errët janë treguesit edhe për sektorët e tjerë. Nga mbi 300 punonjës të të gjitha rangjeve, në Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe në përfaqësitë diplomatike e konsullore, vetëm 5 i përkasin besimit katolik, nga mbi 100 punonjës sa ka aparati i Kuvendit Popullor vetëm një i përket besimit katolik ndërsa në Presidencë nuk ka asnjë punonjës nga popullsia katolike. Përafërsisht kjo gjendje është dhe në sektorët e tjerë. Gjatë 5 vjetëve të qeverisjes së PS-së u asgjësua puna e PD-së për riparimin e këtij diskriminimi gati shekullor, e përfshirjen edhe të kësaj popullsie në të gjitha strukturat shtetërore. Si rezultat, gjatë kësaj periudhe numri i punonjësve të besimit katolik në aparatin shtetëror, në krahasim me periudhën kur Shqipëria qeverisej nga PD, është përgjysmuar. Këta tregues besoj janë të mjaftueshëm. Pjesa e popullsisë që dha më shumë, gjatë gjithë historisë për lirinë e kombit, që për asnjë moment nuk e vuri në dyshim identitetin e saj shqiptar, është sot pjesa më e diskriminuar në të gjitha fushat. Kompaktësia kombëtare, që përmendni Ju, aq e domosdoshme veçanërisht për kombin tonë, nuk mund të vendoset kur njerëzit nuk trajtohen si të barabartë për shkak të besimit. Popullsia katolike, edhe pa u asimiluar në fenë e pushtuesit, me luftëra të pandërprera i kishte fituar disa të drejta edhe nën Perandorinë Osmane. Për të shmangur pagimin e taksave, popullsia katolike e Mirditës ka pranuar të kryejë shërbimin ushtarak dhe ka patur të paktën tre pashallarë, Bib Dodën, Pashko Vasën, Preng Bib Dodën si dhe ushtarakë të rangjeve të ulta si Kolë Bojaxhiu (babai i Nënë Terezës) etj. Pa pronë dhe pa pushtet, jo vetëm pjesëtarët e besimit katolik por janë vëllezër dhe ai numër i vogël kinezësh që punojnë në vendin tonë, pasi edhe ata janë bij të Perëndisë si dhe ne.
Në artikullin Tuaj –Ljupço, Paskal, Moikom... kundër “Shqipërisë së Madhe” shkruani se e keqja nuk është tek fakti se unë autori i shkrimit “Meritat dhe persekutimi i pakicës katolike” vuan nga kompleksi i persekutimit. “E keqja është se shkrime si ku janë thellim i një vazhde të rrezikshme nëpër të cilën katolikocentrizmi shqiptar vihet në shërbim të katolikocentrizmit europerëndimor dhe sidomos në shërbim të tezave e politikës antishqiptare të kristosllavizmit ortodoks që po egërsohet gjithnjë e më shumë në Ballkan, ku nacionalizmi fetar ortodoks është faktori më destabilizues”. Ky qëndrim i qarqeve antishqiptare është krejt i kuptueshëm. Në qoftë se shqiptarët do të përqafojnë fenë e të parëve të tyre, ata do të pretendonin menjëherë të ktheheshin në gjithë rajonet etnike shqiptare dhe t’iu ktheheshin gjithë pronat e tyre të rrëmbyera prej serbo-greko-maqedonëve nga Nishi deri në gjirin e Artës. Prandaj qarqet sllavo-ortodokse në grackën e të cilave keni rënë dhe ju me ose pa dashje, nxisin përçarjen e shqiptarëve, që dhe shqiptarët ortodoksë të cilësohen si grekë për shkakë se nuk janë asimiluar në pikpamje fetare nga pushtuesi otoman dhe megjithëse modest, përsëri kanë patur kontribut mët ë madh se shumica muhamedane në lëvizjen kombëtare shqiptare. Meqenëse shqiptarët e besimit katolik banojnë në mesin e Shqipërisë dhe nuk kufizohen me popullsi katolike joshqiptare ju keni shpikur termin katolikocentrizëm, për arsye të centralizmit që ka ruajtur Kisha Katolike. Kjo për faktin se pjestarëve të besimit katolik në Shqipëri nuk mund t’iu thoni, italianë, hungarezë, kroatë etj., sepse besimi i krishterë është mbështetës i secilit komb të veçantë. Ju quani katolikocentrist dhe shkrimtarin shqiptar Ismail Kadare se ka quajtur tragjedinë më të madhe të shqiptarëve pushtimin osman dhe asimilimin e shqiptarëve në fenë muhamedane dhe se predikon kthim prapa në “iluminizëm latinist”. Kadare ka dhe do të ketë mirënjohjen e kombit për këtë trajtim shkencor e objektiv të këtij problemi. Por edhe atij i mbetet akti pagëzimit si i krishterë siç veproi, në të njëjtën moshë Tajar Zavalani dhe Ai, një personalitet i spikatur i kulturës shqiptare.
Jo përpjekjet T’uaja për ti bindur shumicën e shqiptarëve, se janë të lumtur meqenëse pas 16 deri 19 shekujsh të ushtrimit të besimit të krishterë janë konvertuar në besimin muhamedan, por ndërgjegjësimi i shqiptarëve se janë kristianët e parë dhe muhamedanët e fundit të planetit, do të prishte përfundimisht planet sllavo-greke-turke kundër shqiptarëve.
Por megjithë dëshirën që mund të kenë individë apo grupe të veçanta, fanatikë ose në shërbim të qarqeve antishqiptare, Shqipëria është e pamundur t’i bashkangjitet Botës Muhamedane, për shkak të origjinës dhe të kulturë perëndimore dhe për shkak të ekzistencës së tre besimeve në popullsinë e saj. Libri i shenjtë “Kurani” predikohet vetëm në gjuhën arabe dhe në asnjë gjuhë tjetër, që tregon se Ai është shkruajtur për t’u predikuar nga popuj që e flasin atë gjuhë. Gjatë historisë së shqiptarëve nën sunduesit osmanë, ka ndodhur dhe procesi i kundërt i asimilimit, kthimi i shqiptarëve përsëri në fenë e të parëve të tyre, në fenë e krishterë. “Se kisha katolike nuk është në rënie, shkruan Hahn, në veprën e cituar faqe 31, këtë e tregojnë edhe të dhënat e memories sipas të cilës gjatë 15 vjetëve të fundit janë kthyer përsëri në këtë fe 54 muhamedanë dhe 10 katolikë grekë. Për ata të grupit të parë, natyrisht që mund të mendohet se deri në një farë mase të ketë ndikuar frika ndaj shërbimit ushtarak, kurse për ata të grupit të dytë, një dyshim i tillë nuk ka bazë. Memoria përmend një rast kthimi shumë tipik, atë të muhamedanit 19 vjeaçar Zenel Bajrami nga Kurbini. Më 24 mars 1853, ky djalosh trim, pa marrë parasysh kundërshtimet e njerëzve të vet erdhi në kishë gjatë kohës së meshës solemne dhe u shtri para fronit të kryepeshkopit, duke kërkuar në prani të gjithë besimtarëve të mbledhur pagëzimin e shenjtë, gjë që iu pranua nga kryepeshkopi”.
Kombi shqiptar duhet t’u jetë mirënjohës në jetë të jetëve studjuesve austro-gjermanë dhe të tjerëve sidhe studjuesve amerikanë gjatë shekullit të XX-të, që me studimet e tyre provuan origjinën pellazgo-ilire të kombit tonë, se shqiptarët nuk janë as sllavë, as grekë e aq më pak turq muhamedanë të pas shekullit të XIV-të. Ata nxorën nga harresa me të cilën e kishte mbuluar pushtuesi Gjergj Kastriotin, për ta bërë simbol të lëvizjes së shqiptarëve për pavarësi.
Tashti që Perëndia e ndriçoi edhe mendjen e shumicës muhamedane, se pamvarësisht nga besimi, ata janë shqiptarë e jo turq, mendoj se ka ardhur koha të zbatohen projektet e Rilindasve tanë të Mëdhenj, për unifikimin fetar të shqiptarëve.
Shikimi i realitetit në sy dhe jo përhapja e të pavërtetave është në interes të kombit z. Baleta. Evropa me shpërbërjen e Perandorisë Osmane, e krijimin e shteteve të reja, nuk ndoqi parimin historik por parimin kombëtar. Në bazë të këtij parimi ajo u detyrua të lerë njëherë e përgjithmonë Konstandinopojën, kryeqytetin mbi njëmijë vjeçar të Perandorisë Romake e Lindjes në duart e Turqve. Në këto rrethana Evropa nuk mund të bënte dy Turqi, një në Dardanele dhe një në Adriatik, ku popullsia në shumicë meqenëse kishte përqafuar fenë 137 e pushtuesit deklarohej si turke. Ajo, kryesisht për shumë interesa të saj, justifikoi krijimin e shtetit të vogël shqiptar, me ekzistencën e popullsisë katolike në Shqipërinë Qëndrore (Veriu i Shqipërisë administrative), e cila asnjëherë nuk e kishte kontestuar identitetin e saj shqiptar, dhe pjesën e popullsisë ortodokse në Jug, që megjithëse kishte patur edhe privilegje, nuk ishte deklaruar si greke. Evropa dha prova të vlerësimit të kombit shqiptar, që nuk i kishte dhënë për asnjë komb deri më sot. Para realitetit të njohur saktësisht prej saj, nuk patën asnjë vlerë veprat e sllavëve për “Kosovën djep të Serbisë”. Nën udhëheqjen e ajkës së saj, SHBA-së, Evropa më 1999 ndëshkoi ushtarakisht regjimin diktatorial të Beogradit, me qëllim të mbrojtjes e respektimit të drejtave njerëzore e kombëtare të shqiptarëve.
Është shumë e kollajtë ta përjashtosh veten nga përgjegjësia e ta kërkosh fajin tek të tjerët z. Baleta.
Duke e përfunduar këtë replikë, e shikoj të nevojshme të sqaroj se personalisht, kurrë nuk kam patur dhe as nuk kam asnjë urrejtje jo vetëm për fenë muhamedane e besimtarët e saj në Shqipëri e kudo ku banojnë, por për asnjë besim tjetër. Kam synuar të bëj me dije pasojat katastrofike që ka patur dhe vazhdon të ketë për kombin shqiptar konvertimi në fenë muhamedane.<b
