Re: SKENDERBEU - histori e mirefillte apo dekor ?
Lufta kundër Venedikasve dhe Turqve (1448)
Fitoret që korrën kundër turqve në tri vjetët e para, forcuan pozitat politike të bujarëve shqiptarë, pjestarë të "Lidhjes së Lezhës dhe në mënyrë të veçantë ato të Skënderbeut. Ata ishin bërë tashmë të pavarur në zotërimet e tyre feudale. Zhvillimi i mëtejshëm i këtyre zotërimeve e bënte të nevojshme përfshirjen brënda kufijve të tyre edhe të qyteteve që përfaqësonin lulen e ekonomisë së vendit. Por qytetet kryesore shqiptare ndodheshin gjithnjë në duart e Venedikut. Për këto arsye, republika, e cila më 1444 e kishte lejuar mbledhjen e kuvendit të shqiptarëve në zotërimin saj të Lezhës, dhe më 1445 i kishte dhënë Skenderheut dhe vëllait të tij Stanishit. qytetarinë e nderit tani filloi t'i trembej rritjes së fuqisë së bujareve shqiptarë dhe në mënyrë të veçantë forcimit të autoritetit të Skenderbeut, principata e të cilit ishte zgjeruar deri afër kufijve të zotërimeve të saj në bregdet. Si rezultat i kësaj, më 1447, republika kaloi në politikën armiqësore kundrejt Skënderbeut, duke përdorur mjetet veta të zakonëshme, politikën e përçarjes së krerëve feudalë që bënin pjesë në "Lidhjen Shqiptare", Politika provokuese e republikës e shpejtoi shpërthimin e konfliktit të armatosur me shqiptarët.
Shkak për këtë u bë qyteti i Danjës. Më 1445, Lekë Zaharia, zoti i Danjës dhe antari i Lidhjes Shqiptare, u vra nga rivali i tij Nikollë Dukagjini. Përveç ndërlikimeve të tjera, vrasja e Lekë Zaharisë, i cili nuk kishte fëmijë, nxori në shesh çështjen e trashëgimit të qytetit të rëndësishëm të Danjës. Venediku u përgatit menjëherë të vinte dorë mbi këtë qendër dhe kështjellën e vendosur në hyrjen e luginës së Drinit, e cila zotëronte rrugën për në Shkodër dhe sillte të ardhura të mëdha nga dogana që paguhej në kalimin vaut të Danjës (sot Vau i Dejës). Për të evituar kalimin e Danjës në duartë e republikës, Skënderbeu dërgoi nga ana e vet pranë Borës, nënës së Lekë Zaharisë, një nga bashkëpuntorët tij, kontin Uran, për të bindur atë që ta vinte qytetin nën mbrojtjen e "Lidhjes shqiptare". Por konti venedikas i Shkodrës dërgoi me të shpejtë ushtri dhe pushtoi qytetin.
Skënderbeu thirri atëherë në vjeshtë 1447 mbledhjen e "Lidhjes shqiptare" dhe u kërkoi antarëve të saj që t'i shpallej luftë republikës në rast se ajo nuk do t'ia kthente qytetin Lidhjes. Këtu u dukën frytet e politikës përçarëse të republikës, e cila për ta diskredituar Skenderbeun, kishte hapur lajme se ky, me qëllim që ta merrte për vehte Danjën, kishte nxitur vrasjen e Lekë Zaharise dhe përpiqej tani t'i armiqësonte bujarët shqiptarë me venedikasit. Skënderbeu u detyrua atëherë të bënte publikisht betimin se nuk kishte fare gisht në vrasjen e aleatit të vet, Lekë Zaharisë. Në mbledhjen e kuvendit, shumica e antarëve e pranoi propozimin e Skënderbeut. Vetëm dy antarë, Pjetër Spani dhe Gjergj Dushmani, e kundërshtuan këtë vendim dhe larguan nga Lidhja.
Republika nuk e ktheu Danjën. Në dhjetor shqiptarët filluan veprimet ushtarake kundër forcave venedikase. Skenderbeu dhe shumica antarëve të Lidhjes, midis të cilëve Gjergj Arianiti, e Nikollë Dukagjini, filluan sulmet kundër Durrësit, Danjës dhe qyteteve të tjera, por këto, të mbrojtura nga kështjellat e tyre, nuk i morën dot. Skënderbeu vendosi atëhere të rrethonte Danjën dhe ta mbante të bllokuar për një kohë të gjatë.
Lufta kundër Venedikut e bëri Skënderbeun të afrohej me despotin e Serbisë, Gjergi Brankoviçin, i cili synonte gjithashtu t'i merrte republikës qytetet e bregdetit malazez. Ata shpresonin ta detyronin republikën t'i dorëzonte qytetet, pasi në këtë kohë ajo ishte e zënë me luftë në Lombardi kundër dukës së Milanos. Aleati i dukës, Alfons i V, mbreti i Napolit që ishte njëkohësisht rival i Venedikut, kishte filluar nga ana e tij të interesohej qysh më parë për një afrim me Skënderbeun dhe Gjergj Brankoviçin, duke i inkurajuar këta kundër republikës. Qysh në fund të vitit 1447 Alforsi dhe Skënderbeu shkëmbyen midis tyre ambasadorë, duke hedhur kështu bazat e aleancës që u lidh më vonë midis tyre.
Rrethimi i Danjës vazhdoi gjatë gjithë dimërit. Republika, e zënë në një luftë në dy fronte, i propozoi Skënderbeut të bënin paqë duke e mbajtur për vehte qytetin, por ky nuk e pranoi. Për të shpëtuar nga presioni i shqiptarëve Venediku i u drejtua atëhere turqve dhe i nxiti që të rifillonin një ekspeditë në Shqipëri. Në të njëjtën kohë, shpalli më 4 mars 1448, se i siguronte një pension prej 100 dukatash në muaj atij që do të vriste Skënderbeun.
Skënderbeu me sa duket ra në dijeni të këtyre planeve, sepse, në pranverë dërgoi një pjesë të ushtrisë shqiptare, rreth 4 mijë vetë, nën komandën e kont Uranit, të mbronin kufijtë lindorë nga ndonjë ekspeditë turke, kurse me pjesën tjetër të ushtrisë e shtërngoi presionin mbi Dannjën dhe Durrësin. Për t'u lehtësuar nga presioni, venedikasit i kërkuan përsëri Skënderbeut të hynin në bisedime për paqë dhe i zgjatën këto bisedime deri sa të vinin ushtritë turke.
Me të vërtetë, në qershor 1448 një ushtri e madhe turke me në krye vetë sulltan Muratin e II i u afruan kufijve të Shqipërisë dhe rrethoi kështjellën Sfetigradit. Skënderbeu, i lajmëruar me kohë për afrimin e saj, pa hequr dorë nga rrethimi i Danjës, nis me 10 mijë vetë në drejtim të Shkodrës. Hyrja trupave shqiptare në zotërimet venedikase të Shkodrës u bë shenjë për një kryengritje të gjerë të fshatarëve bujkrobër të pronarëve venedikas. Turma fshatarësh u vunë zjarrin shtëpive të pronarëve dhe vrapuan për t'u bashkuar me ushtrinë e Skënderbeut. Më 24 korrik 1448 forcat shqiptare u ndeshën me ushtrinë venedikase prej 15 mijë vetësh, të komanduar nga Daniel Juriçi , dhe në betejën që u zhvillua atë ditë në brigjet e Drinit, Skënderbeu kori një fitore të shkëlqyer.
Por ai nuk pati mundësi të shfrytëzonte fitoren e Drinit për arësye të rrezikut turk që e kërcënonte nga lindja. Pasi la nipin e vet Hamza Kastriotin, të vazhdonte bllokimin e Danjës, me pjesën kryesore të ushtrisë u nis në drejtim të Sfetigradit të rrethuar nga turqit.
Garnizoni i Sfetigradit, i përbërë nga forcat shqiptare dhe reparte bullgare, nën komandën e Pjetër Perlatit, u qëndroi heroikisht sulmeve turke që drejtoheshin nga Murati i II, synimi i të cilit ishte të merrte sa më parë kështjellën dhe të vazhdonte ekspeditën kundër Krujës për t'i dhënë fund një herë e mirë rezistencës shqiptare.
Me ardhjen e Skënderbeut, ushtritë shqiptare filluan t'i sulmonin nga jashtë turqit dhe t'i vinin shpesh herë në një gjëndje të vështirë. Sulltani u përpoq t'i tërhiqte forcat e Skënderbeut në një betejë vendimtare jashtë kalasë, por nuk i arriti dot qëllimit. Skënderbeu, nga e vet, u hapte turqve herë pas here beteja të vogla me të cilat i shqetësonte dhe u shkaktonte dëme të vazhdueshme. Rezistenca e Sfetigradit vazhdoi për një kohë, deri sa më në fund turqit arritën ta zbulonin dhe ta prishnin kanalin që furnizonte kalanë me ujë, duke e keqësuar në mënyrë të dëshpërueshme gjendjen e të rrethuarve. Garnizoni u detyrua atëherë të hynte në bisedime me turqit dhe të pranonte ofertën e sulltanit për të dalë të lirë nga kalaja me gjithë armë.
Rënia e kalasë ishte një humbje për sistemin e fortifikatave mbrojtëse të shqiptarëve. Por rezistenca e saj gjatë dhe lajmet mbi përgatitjet e reja të Huniadit e detyruan Muratin e II të ndërpriste marshimin drejt Krujës dhe t'i tërhiqte ushtritë nga Shqipëria duke i përqëndruar ato në Sofie, në pritje të drejtimit që do të merrte marshimi i hungarezëve.
Rënia Sfetigradit i tregoi Skënderbeut dëmin që pati nga lufta në dy fronte. Ai kishte ndërmënd që të merrte gjithashtu pjesë në lüftën e madhe që po përgatisnin hungarezët. Këto e bënë Skënderbeun të hiqte dorë nga rrethimi i Danjës dhe të pranonte paqën e propozuar nga senati i Venedikut. Paqja u nënshkrua më 4 tetor 1448, në kampin ushtarak të Skënderbeut, pranë Lezhës. "Lidhjen shqiptare" këtu e përfaqësonin Skënderbeu dhe Nikollë Dukagjini të shoqëruar nga peshkopi Andrea i Lezhës dhe Gjergj Pelini, i cili kryente funksionet e kancelarit të Skënderbeut për marrëdhëniet me jashtë. Republika përfaqësohej nga proveditori i përgjithshëm i Venedikut në Shqipëri, Pal Loredani dhe konti i Shkodrës. Sipas traktatit të paqës Danja i mbetej Venedikut, kurse republika i siguronte Skënderbeut një pension prej 1.400 dukatash në vit, i premtonte, në rast nevoje, si atij ashtu dhe bujarëve të tjerë shqiptarë strehim në Venedik, u akordonte privilegje në portin Durrësit, duke i
përjashtuar nga taksa e kripës dhe hiqte dorë nga çdo shpërblim për dëmet që kishte pësuar. Me qëllim që të përballonte shpenzimet për të marrë pjesë në ekspeditën e re të Huniadit Skënderbeu u kërkoi venedikasve dhe mori prej tyre para kohe pensionin vjetor.
Në kohën kur po nënshkruhej paqja shqiptare-venedikase, Huniadi, sipas marrëveshjes që kishte përfunduar me Skënderbeun, kishte filluar marshimin drejt jugut, këtë radhë duke kaluar jo më nëpër viset lindore të gadishullit, si në dy rastet e para, por nëpër Kosovë. Skënderbeu, qëllimi i të cilit ishte, të bashkohej me forcat Hungareze, nuk u nis dot me kohë per shkak të zgjatjes së bisedimeve me venedikasit dhe të pengesës që gjeti rrugës nga despoti i Sërbisë, Gjergj Brankoviçi, i cili nuk donte t'i prishte marrëdhëniet me sulltanin dhe mbajti një qëndrim armiqësor kundrejt hungarezëve dhe shqiptarëve. Ky vuri në dijeni sulltanin për lëvizjet e Huniadit dhe e ndaloi Skënderbeun të kalonte me ushtritë shqiptare nëpër tokat veta. Kështu forcat shqiptare ishin akoma në rrugë kur më 18 tetor 1448, në fushën e Kosovës, afër Prishtinës, ushtria hungareze pësoi një disfatë të rëndë dhe u detyrua të tërhiqej e shpartalluar nëpër Sërbi, drejt Danubit dhe pjesërisht nëpër Shqipëri, drejt bregdetit. Në tërheqje e sipër Huniadi u zu rob nga Brankoviçi. Si përgjigje për qëndrimin e pabesë të Brankoviçit, forcat shqiptare sulmuan dhe shkretuan një pjesë të tokave të tij.
