Si mund te shmangen luftrat!
Si mund të shmangen luftrat?
Sigmund Frojd i shkruan letër Albert Ainshtainit
Sigmund Frojd
Sigmund Freud është lindur në Freiberg, sot Pribor, në Moravi (Çekosllovaki) më 6 maj 1856 dhe ka vdekur në Londër më 23 shtator 1939. Më 1881 u diplomua për mjekësi në Universitetin e Vjenës. Ndoqi kurset e J. M. Charcot, pranë Salpêtrière në Paris . Më 1886, mbas martesës me Martha Bernays, Freud hapi një studio private për kurimin e sëmundjeve nervore. Rezultati i një bashkëpunimi me Josef Breuer është “Studime mbi histerinë” (1895). Disa nga veprat e tij të rëndësishme janë: “Interpretimi i ëndrrave” (1900), “Psikopatologjia e jetës së përditshme” (1901) “Tre esse mbi teorinë seksuale”, (1905), “Totem e tabù” (1913), “ Metapsikologjia” (1915). “Përtej parimit të kënaqësisë” (1920), “Uni dhe Esi” (1922) “Psikologjia e masës dhe analiza e unit” , (1921), “E ardhmja e një iluzioni” (1927), etj. Sigmund Freud konsiderohet në mënyrë të njëzëshme mendimtar me famë universale si dhe baba i psikoanalizës. [/LIST]
I dashur zoti Ainshtain!
Kur dëgjova se Ju kishit dëshirën të shkëmbeni pikpamjet me mua mbi një temë, që është në interesin Tuaj dhe të të tjerëve, e miratova me gjithë vullnetin tim të plotë. Kam mendimin, se Ju keni zgjedhur një problem në kufijtë e dijes, ku secili prej nesh, si fizikanti, ashtu edhe psikologu të kishin startin e vet, e megjithëse vijnë nga drejtime të ndryshme, të mund të takohen në të njëjtin vend. Habitem me pyetjen që më drejtoni, se ç'mund të bëhet, për të ndaluar fatalitetin e luftës prej njerëzve. Por, e kuptoj që pyetjen ma bëni jo si shkencëtar apo fizikant, por si mik i njerëzimit, i cili ndjek shqetësimet e popujve, njësoj si dhe shkencëtari Fridtjof Nansen, që mori përsipër të ndihmonte të uriturit dhe viktimat e luftës botrore. Unë konstatova gjithashtu, që nuk po më kërkohet të bëj propozime praktike, por që të pohoj, se si paraqitet nën këndvështrimin psikologjik problemi i parandalimit të luftës. Në letrën Tuaj, Ju i keni thënë vetë të shumtat e përgjigjeve, pra m‘i keni marrë si të thuash erën e lundrimit varkës sime me vela, por mua më pëlqen të lundroj në ujrat Tuaja, dhe duke aprovuar çdo gjë që Ju parashtroni, më lejoni më tej të mjaftohem duke u zgjeruar pak, mbi bazën e më të mirës çka përmbledhin dijet apo hamendjet e mia. Ju filloni me raportin mes të drejtës dhe pushtetit. Kjo është padyshim pikënisja më e mirë për hulumtimin tonë. Më lejoni që fjalën „pushtet“ ta zvëndësoj me një fjalë më të çjerrë e më të ashpër „dhunë“. E Drejta dhe Dhuna janë kundërshtitë tona të sotme. Është e lehtë të tregosh se njëra është zhvilluar nga tjetra, dhe nëse kthehemi në gjenezë, të shohim se si ka ndodhur së pari, atëherë problemi zgjidhet pa shumë mundim. Me ndjeni, kur të tregoj më poshtë gjëra të ditura dhe të njohura nga të gjithë, sikur të ishin të reja; por këtë do ta bëj në dobi të përgjithësimit. Konfliktet e interesave ndërmjet njerëzve zgjidhen përgjithësisht nëpërmjet dhunës. Kështu është edhe në gjithe botën e kafshëve, nga e cila njeriu duhej të ishte i përjashtuar; për njeriun janë prezente edhe konflikte mendimesh, të cilat arrijnë deri tek lartësia më e lartë e abstraksionit, dhe kërkojnë një teknikë tjetër të zgjidhjes. Por ky është një komplikim i shfaqur më vonë. Fillimisht, në një turmë të vogël njerëzish, vendoste forca e muskulit më të fortë se kujt i përkiste diçka, apo vullneti i cilit do të zbatohej. Forca e muskujve u përforcua dhe u zvendësua më vonë me përdorimin e veglave; fitonte kush kishte armët më të mira, ose kush i përdorte si duhej. Me shfaqjen e armës, superioriteti shpirtëror filloi të mpakë vëndin e forcës së muskujve; Qëllimi përfundimtar i luftës qëndron i njëjtë, njëra palë duhet të detyrohet përmes dëmtimit dhe paralizimit të forcës së saj, të jepet me gjithë pretendimet dhe kundërshtitë. Kjo mbrrihet thellësisht, kur dhuna që vjen nga kundërshtari eleminohet sistematikisht, pra vdes. Kjo ishte gjëndja fillestare. Ne e dimë, ky regjim ka ndryshuar në përshtatje me zhvillimin, e do të ketë një rrugë, që të çon nga Dhuna tek e Drejta, por cila? Ka vetëm një, mendoj unë. Që fuqia më e madhe e një individi të fortë, të mund të eleminohet nga bashkimi i shumë të dobëtve. „Bashkimi bën fuqinë.“ Pushteti i këtij bashkimi pasqyron të Drejtën, në kundërshtim me Dhunën që vjen nga individi. Por që të bëhet kapërcimi nga Dhuna tek e Drejta, duhet plotësuar një kusht psikologjik. Bashkimi i shumicës duhet të jetë i qëndrueshëm dhe jetëgjatë. Vetëm në se do të realizonte qëllimin e tij ky bashkim, pra luftimin dhe mposhtjen e një të plotpushtetshmi, dhe pastaj të shpërbehej, kështu prapë nuk do të mbrrihej asgjë. Dikush tjetër, që do të mbahej përsëri për i fortë, do të synonte përsëri sundimin me dhunë, dhe loja do të përsëritëj pafundësisht. Bashkësia duhet të funksionojë dhe organizohet në mënyrë permanente. Në njohjen e një bashkimi të tillë interesash janë shumë të rëndësishme lidhja e ndjenjave për anëtarët, ndjenjat e grupit, në të cilat mbështetet në të vërtetë fuqia e tij.
Marre nga MILOSAO
Mendimi im: me pelqen t'i shoh lufterat vetem pas ekranit, qe kur te lodhem me to ta ve ne pune telekomanden dhe t'i "fik". Me tmerron ideja e tyre nga pikpamja e humbjes sociale. Ne fund eshte vetem populli ai qe humb dhe interesat qe "majmen".
Si mund të shmangen luftrat?
Sigmund Frojd i shkruan letër Albert Ainshtainit
Sigmund Frojd
Sigmund Freud është lindur në Freiberg, sot Pribor, në Moravi (Çekosllovaki) më 6 maj 1856 dhe ka vdekur në Londër më 23 shtator 1939. Më 1881 u diplomua për mjekësi në Universitetin e Vjenës. Ndoqi kurset e J. M. Charcot, pranë Salpêtrière në Paris . Më 1886, mbas martesës me Martha Bernays, Freud hapi një studio private për kurimin e sëmundjeve nervore. Rezultati i një bashkëpunimi me Josef Breuer është “Studime mbi histerinë” (1895). Disa nga veprat e tij të rëndësishme janë: “Interpretimi i ëndrrave” (1900), “Psikopatologjia e jetës së përditshme” (1901) “Tre esse mbi teorinë seksuale”, (1905), “Totem e tabù” (1913), “ Metapsikologjia” (1915). “Përtej parimit të kënaqësisë” (1920), “Uni dhe Esi” (1922) “Psikologjia e masës dhe analiza e unit” , (1921), “E ardhmja e një iluzioni” (1927), etj. Sigmund Freud konsiderohet në mënyrë të njëzëshme mendimtar me famë universale si dhe baba i psikoanalizës. [/LIST]
I dashur zoti Ainshtain!
Kur dëgjova se Ju kishit dëshirën të shkëmbeni pikpamjet me mua mbi një temë, që është në interesin Tuaj dhe të të tjerëve, e miratova me gjithë vullnetin tim të plotë. Kam mendimin, se Ju keni zgjedhur një problem në kufijtë e dijes, ku secili prej nesh, si fizikanti, ashtu edhe psikologu të kishin startin e vet, e megjithëse vijnë nga drejtime të ndryshme, të mund të takohen në të njëjtin vend. Habitem me pyetjen që më drejtoni, se ç'mund të bëhet, për të ndaluar fatalitetin e luftës prej njerëzve. Por, e kuptoj që pyetjen ma bëni jo si shkencëtar apo fizikant, por si mik i njerëzimit, i cili ndjek shqetësimet e popujve, njësoj si dhe shkencëtari Fridtjof Nansen, që mori përsipër të ndihmonte të uriturit dhe viktimat e luftës botrore. Unë konstatova gjithashtu, që nuk po më kërkohet të bëj propozime praktike, por që të pohoj, se si paraqitet nën këndvështrimin psikologjik problemi i parandalimit të luftës. Në letrën Tuaj, Ju i keni thënë vetë të shumtat e përgjigjeve, pra m‘i keni marrë si të thuash erën e lundrimit varkës sime me vela, por mua më pëlqen të lundroj në ujrat Tuaja, dhe duke aprovuar çdo gjë që Ju parashtroni, më lejoni më tej të mjaftohem duke u zgjeruar pak, mbi bazën e më të mirës çka përmbledhin dijet apo hamendjet e mia. Ju filloni me raportin mes të drejtës dhe pushtetit. Kjo është padyshim pikënisja më e mirë për hulumtimin tonë. Më lejoni që fjalën „pushtet“ ta zvëndësoj me një fjalë më të çjerrë e më të ashpër „dhunë“. E Drejta dhe Dhuna janë kundërshtitë tona të sotme. Është e lehtë të tregosh se njëra është zhvilluar nga tjetra, dhe nëse kthehemi në gjenezë, të shohim se si ka ndodhur së pari, atëherë problemi zgjidhet pa shumë mundim. Me ndjeni, kur të tregoj më poshtë gjëra të ditura dhe të njohura nga të gjithë, sikur të ishin të reja; por këtë do ta bëj në dobi të përgjithësimit. Konfliktet e interesave ndërmjet njerëzve zgjidhen përgjithësisht nëpërmjet dhunës. Kështu është edhe në gjithe botën e kafshëve, nga e cila njeriu duhej të ishte i përjashtuar; për njeriun janë prezente edhe konflikte mendimesh, të cilat arrijnë deri tek lartësia më e lartë e abstraksionit, dhe kërkojnë një teknikë tjetër të zgjidhjes. Por ky është një komplikim i shfaqur më vonë. Fillimisht, në një turmë të vogël njerëzish, vendoste forca e muskulit më të fortë se kujt i përkiste diçka, apo vullneti i cilit do të zbatohej. Forca e muskujve u përforcua dhe u zvendësua më vonë me përdorimin e veglave; fitonte kush kishte armët më të mira, ose kush i përdorte si duhej. Me shfaqjen e armës, superioriteti shpirtëror filloi të mpakë vëndin e forcës së muskujve; Qëllimi përfundimtar i luftës qëndron i njëjtë, njëra palë duhet të detyrohet përmes dëmtimit dhe paralizimit të forcës së saj, të jepet me gjithë pretendimet dhe kundërshtitë. Kjo mbrrihet thellësisht, kur dhuna që vjen nga kundërshtari eleminohet sistematikisht, pra vdes. Kjo ishte gjëndja fillestare. Ne e dimë, ky regjim ka ndryshuar në përshtatje me zhvillimin, e do të ketë një rrugë, që të çon nga Dhuna tek e Drejta, por cila? Ka vetëm një, mendoj unë. Që fuqia më e madhe e një individi të fortë, të mund të eleminohet nga bashkimi i shumë të dobëtve. „Bashkimi bën fuqinë.“ Pushteti i këtij bashkimi pasqyron të Drejtën, në kundërshtim me Dhunën që vjen nga individi. Por që të bëhet kapërcimi nga Dhuna tek e Drejta, duhet plotësuar një kusht psikologjik. Bashkimi i shumicës duhet të jetë i qëndrueshëm dhe jetëgjatë. Vetëm në se do të realizonte qëllimin e tij ky bashkim, pra luftimin dhe mposhtjen e një të plotpushtetshmi, dhe pastaj të shpërbehej, kështu prapë nuk do të mbrrihej asgjë. Dikush tjetër, që do të mbahej përsëri për i fortë, do të synonte përsëri sundimin me dhunë, dhe loja do të përsëritëj pafundësisht. Bashkësia duhet të funksionojë dhe organizohet në mënyrë permanente. Në njohjen e një bashkimi të tillë interesash janë shumë të rëndësishme lidhja e ndjenjave për anëtarët, ndjenjat e grupit, në të cilat mbështetet në të vërtetë fuqia e tij.
Marre nga MILOSAO
Mendimi im: me pelqen t'i shoh lufterat vetem pas ekranit, qe kur te lodhem me to ta ve ne pune telekomanden dhe t'i "fik". Me tmerron ideja e tyre nga pikpamja e humbjes sociale. Ne fund eshte vetem populli ai qe humb dhe interesat qe "majmen".