Shqiperia ne enciklopedi
SHQIPERIA
Republika e Shqiperise, apo ndryshe Shqiperia (emri vjen nga termi: toka e shqiponjave) eshte nje shtet qe gjendet ne juglindje te Europes. Kufizohet ne veri me Serbi/Mal i Zi dhe Kosoven, ne lindje me Maqedonine (Ish Republike Jugosllave) , ne jug me Greqine, dhe vija bregdetare shtrihet ne perendim me Detin Adriatik dhe ne jugperendim me Detin Jon.
Emri zyrtar: Republika e Shqiperise
Himni Kombetar: Hymni i Flamurit
Gjuha zyrtare: Shqip
Kryeqyteti: Tirana
Forma e qeverisjes: Republike parlamentare
Kryetari i shtetit aktual: Alfred Moisiu
Kryeministri aktual: Sali Berisha
Kontinenti: Europa
Siperfaqe: 139a
Total: 28.748 km2
%Ujra: 4.7%
Qytetare: 3.582.205 (126a)
Dendesia: 122 qytetare/km2
Pamvaresia: 28 Nentor (nga Perandoria Osmane)
Festa e Çlirimit: 29 Nentor
Valuta: Lek
Targa automobilistike: AL
Ora zyrtare: UTC+1
Prefiksi telefonik: +355
Pjestare e OKB: Qe nga 14/12/1955
HISTORIA
Shqiperia ishte qender e disa kolonive te Greqise antike, e me pas province Romake (Iliria) , pasi u pushtua nga popuj te ndryshem u be pjese e Perandorise Otomane ne 1478.
Pas luftes se pare ballkanike Shqiperia deklaroi pavaresine e saj ne 28 Nentor 1912, por pushtimet nuk mbaruan. Ne Luften e Dyte Boterore u pushtua nga Italia e me pas nga Gjermania. Rezistenca komuniste mori pushtetin pas ikjes se okupatorit.
Ne 1990 5 vjet pas vdekjes se Enver Hoxhes, Shqiperia qe ishte nje shtet komunist teper i izoluar dhe qe kishte pak kontakte dhe me vendet e tjera komuniste, mori nje forme multipartitizmi pas fitores se demokracise. Por vendi vuan ende nga problemet ekonomike, krimi i organizuar etj.
POLITIKA
Kryetari i Shtetit eshte Presidenti i cili zgjidhet nga Kuvendi i Shqiperise. Kuvendi perbehet nga 140 deputete dhe rinovohet nje here ne kater vjet. Maxhoranca zgjedh Kryeministrin i cili pasi krijon Qeverine dekretohet nga Presidenti dhe votohet ne Kuvend sipas Kushtetutes se Shqiperise.
Rrethet
Shqiperia eshte e ndare ne 36 rrethe te cilat jane te grupuara ne Prefektura te cilat jane 12. Rrethet jane:
Berat
Bulqizë
Delvinë
Devoll
Dibër
Durrës
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokastër
Has
Kavajë
Kolonjë
Korçë
Krujë
Kuçovë
Kukës
Kurbin
Lezhë
Librazhd
Lushnjë
Malësi e Madhe
Mallakastër
Mat
Mirditë
Peqin
Përmet
Pogradec
Pukë
Sarandë
Skrapar
Shkodër
Tepelenë
Tirana
Tropojë
Vlore
GEOGRAFIA
Gjeografia e Shqiperise konsiston ne nje terren kodrinor dhe malor. Lartesia me e madhe arrin ne 2753 m. Vendi ka zakonisht nje klime kontinentale me dimer te ftohte dhe vere te nxehte.
Pervec Tiranes me rreth 700.000 banore, qyetatet kryesore jane Durres, Elbasan, Korçe, Shkodere Vlore.
EKONOMIA
Shqiperia eshte nje nga vendet me te varfera te Europes. Pjesa me e madhe e popullsise merret me agrikulture dhe nje e pesta e popullsise jeton jashte kufinjve. Papunesia eshte shume e madhe dhe vjen zakonisht nga korrupsioni i larte dhe krimi i organizuar ne strukturat me te larta te shtetit. Vendet kryesore qe ndihmojne ekonomikisht Shqiperine jane Italia dhe Greqia.
DEMOGRAFIA
Pjesa me e madhe (95%) eshte shqiptare, por ekziston nje minorance greke prej 3%. Shume shqiptare etnike jetojne ne trojet e tyre ne Kosove dhe Maqedoni. Gjuha meme eshte shqipja edhe pse minoriteti perdor zakonisht greqishten, nderkohe qe eshte shume e perhapur italishtja e pervetsuar nga emigrantet si dhe nga populli nepermjet televizionit.
Qysh nga pushtimi Otoman maxhoranca e shqiptareve eshte muslimane 70%, edhe pse besimi ishte i ndaluar ne periudhen komuniste. Kisha autoqefale orthodokse 20% dhe Kisha katolike 10% qe jane fete kryesore ne Shqiperi.
TRASHEGIMIA KULTURORE
Arkeologjia
Besimet fetare
Gjuha shqipe
Artet e bukura
Fotografite shqiptare
Kodiket e Shqiperise
Eposi shqiptar
Kultura tradicionale
Kanun e kuvend
Letersia shqiptare
Solidariteti
Arkitektura
Teatri
Kinemaja
Muzika
LIDHJE TE JASHTEME
Presidenti (faqja zyrtare)
Kuvendi i Shqiperise (faqja zyrtare)
Keshilli i Ministrave (faqja zyrtare)
Ministria e Mbrojtjes (faqja zyrtare)
Ministria e Puneve te Jashtme (faqja zyrtare)
Ministria e Financave (faqja zyrtare)
Ministria e Drejtesise(faqja zyrare)
Ministria e Punes, Ceshtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta (faqja zyrtare)
Ministria e Shendetesise (faqja zyrtare)
Ministria e Arsimit dhe Shkences (faqja zyrare)
Ministria e Brendeshme (faqja zyrtare)
Ministria e Puneve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit(faqja zyrtare) <a href="http://www.mbu.gov.al/" target="_blank">
Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit (faqja zyrtare)</a>
Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve (faqja zyrtare)
Ministria e Ekonomise, Tregtise dhe Energjitikes (faqja zyrtare)
Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave (faqja zyrtare)
Ministria e Integrimit (faqja zyrtare)
Gjykata Kushtetuese (faqja zyrtare)
Gjykata e Larte (faqja zyrtare)
Prokuroria e Pergjithshme (faqja zyrtare)
Kontrolli i Larte i Shtetit (faqja zyrtare)
Banka e Shqiperise (faqja zyrtare)
Akademia e Shkencave (faqja zyrtare)
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (faqja zyrtare)
Keshilli i Larte i Drejtesise (faqja zyrtare)
Avokati i Popullit (faqja zyrtare)
Keshilli Kombetar i Radiotelevizionit (faqja zyrtare)
Komisioni i Letrave me Vlere (faqja zyrtare)
Departamenti i Administrates Publike (faqja zyrtare)
Instituti Kombetar i Statistikave (faqja zyrtare)
Agjensia e Prokurimit Publik (faqja zyrtare)
Agjensia Kombetare e Privatizimit (faqja zyrtare)
Universiteti i Tiranes (faqja zyrtare)
Gjykata e Tiranes (faqja zyrtare)
Bashkia e Tiranes (faqja zyrtare)
(Informacioni i mesiperm eshte marre nga www.wikipedia.org dhe www.shqiperia.com)
SHQIPERIA
Republika e Shqiperise, apo ndryshe Shqiperia (emri vjen nga termi: toka e shqiponjave) eshte nje shtet qe gjendet ne juglindje te Europes. Kufizohet ne veri me Serbi/Mal i Zi dhe Kosoven, ne lindje me Maqedonine (Ish Republike Jugosllave) , ne jug me Greqine, dhe vija bregdetare shtrihet ne perendim me Detin Adriatik dhe ne jugperendim me Detin Jon.
Emri zyrtar: Republika e Shqiperise
Himni Kombetar: Hymni i Flamurit
Gjuha zyrtare: Shqip
Kryeqyteti: Tirana
Forma e qeverisjes: Republike parlamentare
Kryetari i shtetit aktual: Alfred Moisiu
Kryeministri aktual: Sali Berisha
Kontinenti: Europa
Siperfaqe: 139a
Total: 28.748 km2
%Ujra: 4.7%
Qytetare: 3.582.205 (126a)
Dendesia: 122 qytetare/km2
Pamvaresia: 28 Nentor (nga Perandoria Osmane)
Festa e Çlirimit: 29 Nentor
Valuta: Lek
Targa automobilistike: AL
Ora zyrtare: UTC+1
Prefiksi telefonik: +355
Pjestare e OKB: Qe nga 14/12/1955
HISTORIA
Shqiperia ishte qender e disa kolonive te Greqise antike, e me pas province Romake (Iliria) , pasi u pushtua nga popuj te ndryshem u be pjese e Perandorise Otomane ne 1478.
Pas luftes se pare ballkanike Shqiperia deklaroi pavaresine e saj ne 28 Nentor 1912, por pushtimet nuk mbaruan. Ne Luften e Dyte Boterore u pushtua nga Italia e me pas nga Gjermania. Rezistenca komuniste mori pushtetin pas ikjes se okupatorit.
Ne 1990 5 vjet pas vdekjes se Enver Hoxhes, Shqiperia qe ishte nje shtet komunist teper i izoluar dhe qe kishte pak kontakte dhe me vendet e tjera komuniste, mori nje forme multipartitizmi pas fitores se demokracise. Por vendi vuan ende nga problemet ekonomike, krimi i organizuar etj.
POLITIKA
Kryetari i Shtetit eshte Presidenti i cili zgjidhet nga Kuvendi i Shqiperise. Kuvendi perbehet nga 140 deputete dhe rinovohet nje here ne kater vjet. Maxhoranca zgjedh Kryeministrin i cili pasi krijon Qeverine dekretohet nga Presidenti dhe votohet ne Kuvend sipas Kushtetutes se Shqiperise.
Rrethet
Shqiperia eshte e ndare ne 36 rrethe te cilat jane te grupuara ne Prefektura te cilat jane 12. Rrethet jane:
Berat
Bulqizë
Delvinë
Devoll
Dibër
Durrës
Elbasan
Fier
Gramsh
Gjirokastër
Has
Kavajë
Kolonjë
Korçë
Krujë
Kuçovë
Kukës
Kurbin
Lezhë
Librazhd
Lushnjë
Malësi e Madhe
Mallakastër
Mat
Mirditë
Peqin
Përmet
Pogradec
Pukë
Sarandë
Skrapar
Shkodër
Tepelenë
Tirana
Tropojë
Vlore
GEOGRAFIA
Gjeografia e Shqiperise konsiston ne nje terren kodrinor dhe malor. Lartesia me e madhe arrin ne 2753 m. Vendi ka zakonisht nje klime kontinentale me dimer te ftohte dhe vere te nxehte.
Pervec Tiranes me rreth 700.000 banore, qyetatet kryesore jane Durres, Elbasan, Korçe, Shkodere Vlore.
EKONOMIA
Shqiperia eshte nje nga vendet me te varfera te Europes. Pjesa me e madhe e popullsise merret me agrikulture dhe nje e pesta e popullsise jeton jashte kufinjve. Papunesia eshte shume e madhe dhe vjen zakonisht nga korrupsioni i larte dhe krimi i organizuar ne strukturat me te larta te shtetit. Vendet kryesore qe ndihmojne ekonomikisht Shqiperine jane Italia dhe Greqia.
DEMOGRAFIA
Pjesa me e madhe (95%) eshte shqiptare, por ekziston nje minorance greke prej 3%. Shume shqiptare etnike jetojne ne trojet e tyre ne Kosove dhe Maqedoni. Gjuha meme eshte shqipja edhe pse minoriteti perdor zakonisht greqishten, nderkohe qe eshte shume e perhapur italishtja e pervetsuar nga emigrantet si dhe nga populli nepermjet televizionit.
Qysh nga pushtimi Otoman maxhoranca e shqiptareve eshte muslimane 70%, edhe pse besimi ishte i ndaluar ne periudhen komuniste. Kisha autoqefale orthodokse 20% dhe Kisha katolike 10% qe jane fete kryesore ne Shqiperi.
TRASHEGIMIA KULTURORE
Arkeologjia
Besimet fetare
Gjuha shqipe
Artet e bukura
Fotografite shqiptare
Kodiket e Shqiperise
Eposi shqiptar
Kultura tradicionale
Kanun e kuvend
Letersia shqiptare
Solidariteti
Arkitektura
Teatri
Kinemaja
Muzika
LIDHJE TE JASHTEME
Presidenti (faqja zyrtare)
Kuvendi i Shqiperise (faqja zyrtare)
Keshilli i Ministrave (faqja zyrtare)
Ministria e Mbrojtjes (faqja zyrtare)
Ministria e Puneve te Jashtme (faqja zyrtare)
Ministria e Financave (faqja zyrtare)
Ministria e Drejtesise(faqja zyrare)
Ministria e Punes, Ceshtjeve Sociale dhe Shanseve te Barabarta (faqja zyrtare)
Ministria e Shendetesise (faqja zyrtare)
Ministria e Arsimit dhe Shkences (faqja zyrare)
Ministria e Brendeshme (faqja zyrtare)
Ministria e Puneve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit(faqja zyrtare) <a href="http://www.mbu.gov.al/" target="_blank">
Ministria e Bujqesise, Ushqimit dhe Mbrojtjes se Konsumatorit (faqja zyrtare)</a>
Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve (faqja zyrtare)
Ministria e Ekonomise, Tregtise dhe Energjitikes (faqja zyrtare)
Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujrave (faqja zyrtare)
Ministria e Integrimit (faqja zyrtare)
Gjykata Kushtetuese (faqja zyrtare)
Gjykata e Larte (faqja zyrtare)
Prokuroria e Pergjithshme (faqja zyrtare)
Kontrolli i Larte i Shtetit (faqja zyrtare)
Banka e Shqiperise (faqja zyrtare)
Akademia e Shkencave (faqja zyrtare)
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (faqja zyrtare)
Keshilli i Larte i Drejtesise (faqja zyrtare)
Avokati i Popullit (faqja zyrtare)
Keshilli Kombetar i Radiotelevizionit (faqja zyrtare)
Komisioni i Letrave me Vlere (faqja zyrtare)
Departamenti i Administrates Publike (faqja zyrtare)
Instituti Kombetar i Statistikave (faqja zyrtare)
Agjensia e Prokurimit Publik (faqja zyrtare)
Agjensia Kombetare e Privatizimit (faqja zyrtare)
Universiteti i Tiranes (faqja zyrtare)
Gjykata e Tiranes (faqja zyrtare)
Bashkia e Tiranes (faqja zyrtare)
(Informacioni i mesiperm eshte marre nga www.wikipedia.org dhe www.shqiperia.com)