Sweety el
Locus omnem
Mbizotëron bindja se në çdo 15 lidhje martesore, njërës prej tyre nuk iu dhurohet fëmijë për shkak të një prej problemeve të sterilitetit, ku në 60% të rasteve të tilla, problemi qëndron te burri. Për të njohur shkakun që fshihet pas kësaj, së pari duhet kuptuar anatomia dhe mekanizmi i funksionimit të aparatit riprodhues tek meshkujt.
Mosekzistenca e spermatozoidëve në lëngun spermatik, gjë e cila ndodh në dy raste kryesore:
a) Kur shkatërrohen gypat seminifere që prodhojnë spermatozoidet, si rezultat i ndonjë sëmundjeje, megjithëse ndodh rralë që testikujt e fëmijës të zhvillohen pa prezencën e gypave prodhues të spermatozoidëve. Edhe mund të ndodhë, por shumë rrallë. Ajo që është më e përhapur, është se prishja e gypave të spermatozoideve në mënyrë dytësore si pasojë e ndonjë sëmundje ndodh zakonisht në moshat 15-30 vjeç, dhe sëmundja më e rrezikshme prej këtyre është infeksioni i gjendrës së pështymës (shytave). Megjithëse shytat para fazës së pubertitetit zakonisht nuk shkaktojnë ndonjë infeksion në testikuj, por mundësia e prekjes së njërit apo të dy testikujve është e madhe kur ndodh sëmundje virale pas moshës së pubertitetit. Kurse sëmundjet e tjera më pak të rrezikshme që mund të çojnë në prishjen e qelizave të spermatozoideve, janë sëmundje të tilla si Tuberkulozi, Gonorrea, Lija (Sifilisi). Mbyllja e kanaleve bashkuese ndodh më shpesh me prezencën e këtyre tre sëmundjeve.
b) Kur spermatozoidet janë të pafuqishme për t’u liruar nga testikujt, edhe pse në formë mund të jenë normale. Bllokimi i gypave seminifere që prodhojnë spermatozoidet është shkaku kryesor për këtë.
2. Numri i pakët i spermatozoideve në lëngun spermatik.
Është e vështirë të përcaktohet numri i mjaftueshëm i spermatozoideve për të ndodhur shtatzania, për arsye se kjo varet nga shumë faktorë. Numri më i ulët i spermatozoideve brenda normave normale në një ml. lëng spermatik përcaktohet me rreth 40 milion spermatozoidë, por me kusht që lëvizja e tyre të jetë normale, dhe megjithatë nuk mund të përcaktohet numri më i ulët i mundshëm për mundësinë e shtatzanisë, por sa më shumë të ulet numri i tyre, aq më shumë ulet mundësia për pjellori, dhe nëse numri i spermatozoideve ulet në 10 milion në një ml., mundësia e shtatzanisë është thuajse e parealizueshme, por megjithatë, nuk humbet totalisht.
3. Kur numri i spermatozoidëve është i mjaftueshëm, por ato nuk lëvizin ashtu si duhet. Spermatozoidet e rritur karakterizohen për bishtin e tyre që i ngjan shkopit, i cili i shtyn ato përpara në formë spirale dhe me shpejtësi, dhe kjo është e domosdoshme për spermatozoidin që ka për të përshkuar një distancë të gjatë deri te veza për ta pllenuar atë. Sipas specialistëve, lëvizja e spermatozoidëve është më e rëndësishme se numri i tyre për të qenë i mundur pllenimi.
Disa prej faktorëve kryesorë në pengojnë prodhimin e spermatozoideve janë:
1. Temperatura e ulët. Nëse temperatura e testikujve është 4-5 gradë më e ulët se ajo e trupit, ky është një faktor i qartë për mosprodhimin e spermatozoideve. Nëse testikujt i ballafaqohen për një kohë të gjatë me një temperaturë sa ajo e trupit apo më e lartë se ajo, aktiviteti i prodhimit të spermaatozoideve do të ngadalësohej ose ndoshta do të ndalonte protësisht, dhe nëse ulet kjo temperaturë e lartë, prodhimi i tyre kthehet në normalitet brenda një periudhe kohore prej tre muajsh.
2. Sëmundja akute e shoqëruar me ethe, si dhe sëmundjet virale, si Hepatiti viral, shkaktojnë ulje të ndjeshme në prodhimin e spermatozoideve.
3. Testikujt e ngjitur, siç ndodh tek rreth 5% e të posalindurve meshkuj me një apo me dy testikuj të ngjitur me qeskën që i mban ato, dhe nëse nuk bëhet ndërhyrje kirurgjikale brenda moshës 5 vjeç në këtë rast, kjo do të ndikonte shumë në uljen e numrit të spermatozoideve që mund të prodhojnë testikujt.
4. Prekja nga sëmundja e diabetit, nëse është e theksuar, ajo ndikon në sterilitet, sit e burrat edhe te gratë.
5. Radioskopitë. Qelizat që prodhojnë spermatozoidet janë qelizat më të shumta të trupit që ndikohen nga rrezet radioskopike, dhe rreziku mund të jetë katastrofik, sa do e vogël që të jetë sasia e marrë prej tyre.
6. Lëndët narkotike, droga.
7. Varicet në qeskën e testikujve, luajnë gjithashtu rol në zvogëlimin e numrit të spermatozoideve, në të dy testikujt dhe jo vetëm në majtin, ku ndodhin zakonisht varicet.
Mosekzistenca e spermatozoidëve në lëngun spermatik, gjë e cila ndodh në dy raste kryesore:
a) Kur shkatërrohen gypat seminifere që prodhojnë spermatozoidet, si rezultat i ndonjë sëmundjeje, megjithëse ndodh rralë që testikujt e fëmijës të zhvillohen pa prezencën e gypave prodhues të spermatozoidëve. Edhe mund të ndodhë, por shumë rrallë. Ajo që është më e përhapur, është se prishja e gypave të spermatozoideve në mënyrë dytësore si pasojë e ndonjë sëmundje ndodh zakonisht në moshat 15-30 vjeç, dhe sëmundja më e rrezikshme prej këtyre është infeksioni i gjendrës së pështymës (shytave). Megjithëse shytat para fazës së pubertitetit zakonisht nuk shkaktojnë ndonjë infeksion në testikuj, por mundësia e prekjes së njërit apo të dy testikujve është e madhe kur ndodh sëmundje virale pas moshës së pubertitetit. Kurse sëmundjet e tjera më pak të rrezikshme që mund të çojnë në prishjen e qelizave të spermatozoideve, janë sëmundje të tilla si Tuberkulozi, Gonorrea, Lija (Sifilisi). Mbyllja e kanaleve bashkuese ndodh më shpesh me prezencën e këtyre tre sëmundjeve.
b) Kur spermatozoidet janë të pafuqishme për t’u liruar nga testikujt, edhe pse në formë mund të jenë normale. Bllokimi i gypave seminifere që prodhojnë spermatozoidet është shkaku kryesor për këtë.
2. Numri i pakët i spermatozoideve në lëngun spermatik.
Është e vështirë të përcaktohet numri i mjaftueshëm i spermatozoideve për të ndodhur shtatzania, për arsye se kjo varet nga shumë faktorë. Numri më i ulët i spermatozoideve brenda normave normale në një ml. lëng spermatik përcaktohet me rreth 40 milion spermatozoidë, por me kusht që lëvizja e tyre të jetë normale, dhe megjithatë nuk mund të përcaktohet numri më i ulët i mundshëm për mundësinë e shtatzanisë, por sa më shumë të ulet numri i tyre, aq më shumë ulet mundësia për pjellori, dhe nëse numri i spermatozoideve ulet në 10 milion në një ml., mundësia e shtatzanisë është thuajse e parealizueshme, por megjithatë, nuk humbet totalisht.
3. Kur numri i spermatozoidëve është i mjaftueshëm, por ato nuk lëvizin ashtu si duhet. Spermatozoidet e rritur karakterizohen për bishtin e tyre që i ngjan shkopit, i cili i shtyn ato përpara në formë spirale dhe me shpejtësi, dhe kjo është e domosdoshme për spermatozoidin që ka për të përshkuar një distancë të gjatë deri te veza për ta pllenuar atë. Sipas specialistëve, lëvizja e spermatozoidëve është më e rëndësishme se numri i tyre për të qenë i mundur pllenimi.
Disa prej faktorëve kryesorë në pengojnë prodhimin e spermatozoideve janë:
1. Temperatura e ulët. Nëse temperatura e testikujve është 4-5 gradë më e ulët se ajo e trupit, ky është një faktor i qartë për mosprodhimin e spermatozoideve. Nëse testikujt i ballafaqohen për një kohë të gjatë me një temperaturë sa ajo e trupit apo më e lartë se ajo, aktiviteti i prodhimit të spermaatozoideve do të ngadalësohej ose ndoshta do të ndalonte protësisht, dhe nëse ulet kjo temperaturë e lartë, prodhimi i tyre kthehet në normalitet brenda një periudhe kohore prej tre muajsh.
2. Sëmundja akute e shoqëruar me ethe, si dhe sëmundjet virale, si Hepatiti viral, shkaktojnë ulje të ndjeshme në prodhimin e spermatozoideve.
3. Testikujt e ngjitur, siç ndodh tek rreth 5% e të posalindurve meshkuj me një apo me dy testikuj të ngjitur me qeskën që i mban ato, dhe nëse nuk bëhet ndërhyrje kirurgjikale brenda moshës 5 vjeç në këtë rast, kjo do të ndikonte shumë në uljen e numrit të spermatozoideve që mund të prodhojnë testikujt.
4. Prekja nga sëmundja e diabetit, nëse është e theksuar, ajo ndikon në sterilitet, sit e burrat edhe te gratë.
5. Radioskopitë. Qelizat që prodhojnë spermatozoidet janë qelizat më të shumta të trupit që ndikohen nga rrezet radioskopike, dhe rreziku mund të jetë katastrofik, sa do e vogël që të jetë sasia e marrë prej tyre.
6. Lëndët narkotike, droga.
7. Varicet në qeskën e testikujve, luajnë gjithashtu rol në zvogëlimin e numrit të spermatozoideve, në të dy testikujt dhe jo vetëm në majtin, ku ndodhin zakonisht varicet.
