Relikat antike shiten jasht shqiperise

Relikat antike shiten jasht shqiperise

Marre nga shekulli:
Për shkak të mungesës së fondeve, qindra objekte etnografike, ikonografike që zotërohen prej koleksionistëve, rrezikojnë të shiten jashtë kufijve. Fondi i MHK për blerje vjen duke u ulur nga viti në vit. Aktualisht ky fond është vetëm 1 milion lekë, kur një objekt mund të kushtojë dhjetëfish më shumë

Muzeu, krizë fondesh për blerjen e relikeve


Alma Mile

Ato janë faqe historie, të shkruara e të pashkruara, shekuj traditë, ritesh fetare… Janë qindra objekte, relike që i përkasin shumë shekujve më parë, prona koleksionistësh, që rrezikojnë të shiten kush e di se ku, jashtë kufijve, duke marrë me vete edhe një copëz identiteti kombëtar. Megjithatë faji nuk është i koleksionistëve. Megjithë dëshirën e tyre të mirë që këto objekte të qëndrojnë në Shqipëri, asnjë institucion shtetëror nuk ofrohet t’i blejë. Në zyrën e drejtorit të Muzeut Historik Kombëtar, Moikom Zeqo, mund të gjesh gjithmonë objekte të këtij lloji, të ofruara nga koleksionistë të ndryshëm, por që për pamundësi financiare nuk mund të bëhen pronë e arkivit të MHK-së. Një enë pagëzimi e lyer në ar, unikale në llojin e vet, e ofruar për shitje me një shumë prej 5 mijë eurosh, prej muajsh qëndron në ambientet e muzeut. “Këto materiale, kanë rëndësi shumë të madhe për studiuesit, por ekziston një problem me të vërtetë shqetësues. Prej vitesh MHK i ka kërkuar Ministrisë së Kulturës, që fondi i akorduar për blerjen e objekteve, të vijë duke u rritur. Ky fond është vetëm 1 milion lekë (të reja), ndërkohë që për shkak të dendurisë së objekteve që ofrohen, kemi kërkuar që të jetë 10 milionë lekë. Në rast se nuk paguhen, koleksionistët do të kërkojnë të tjerë blerës, edhe jashtë kufijve shqiptarë”,- thotë Moikom Zeqo, duke shtuar se Muzeu Kombëtar, duhet të jetë institucioni që duhet të ketë fondin më të madh të blerjeve në Shqipëri. “Blerja e objekteve është forma e ndërmjetësimit të shtetit dhe koleksionistëve. Në qoftë se kjo formë nuk ekziston, nuk mund të parandalojmë dot rrjedhjen, apo trafikimin e këtyre vlerave jashtë kufijve. Fondi që kemi është diskriminues dhe i pakuptimtë”, - shton ai. Sipas Zeqos, është e nevojshme që ligji ekzistues “Mbi muzetë” të rishikohet dhe të shtohen në të disa klauzola, që të ndihmojnë MHK-në për të qenë qendra e thithjes së objekteve me vlera historike e kulturore. Sipas tij, edhe komisioni, i cili bën vlerësimin e objekteve, duhet të ketë një tjetër status, i cili t’i japë mundësinë, që në raste objektesh me vlera unikale, të kenë mundësinë të kërkojnë akordimin e fondeve të veçanta nga Ministria e Kulturës, atribut i cili momentalisht nuk parashikohet në ligj. “Eshtë papërgjegjshmëri shumë e madhe të lejosh që këto vepra të dalin jashtë kufijve, pasi ato janë dëshmi e identitetit tonë kombëtar kulturor e historik”,- vazhdon Zeqo. Disa muaj më parë, muzeu arriti të blinte një kostum popullor gati 150- vjeçar i fshatrave të Tiranës, me një shumë prej 300 mijë lekë, kur në të vërtetë vlera e tij ishte shumë herë më e madhe. Ndërkohë ekzistojnë shumë objekte të tjera etnografike, ikonografike e fetare që diku presin për t’u blerë.
Duke pritur blerësin
Një prej objekteve të ofruara për blerje, është një enë pagëzimi prej bronzi e lyer në ar, me mbishkrime bizantine e relieve të gdhendura, e vitit 1729, gjetur në një nga kishat e fshatrave të Korçës. Në anët e saj ka një gdhendje dekorative në formë gjethesh dhe një mbishkrim bizantin, i cili duhet të jetë citim nga bibla. Në pjesën e brendshme të këtij monumenti ka dy mbishkrime të tjera rrethore, një në latinisht dhe një me gërma më të mëdha bizantine. Në mes të objektit është një skenë e njohur në ikonografi, ku paraqitet Kryeëngjëlli Gabriel duke i kumtuar virgjëreshës Mari, se do të bjerë shtatzënë. Mbi të është një pëllumb, i cili ka një aureolë mbi kokë dhe ka disa rreze në drejtim të Marisë, për të simbolizuar Frymën e Shenjtë. “Stili i këtij relievi në bronx i është larguar tërësisht nga skema bizantine. Eshtë një skemë që të kujton artin gotik të rilindjes gjermane. Kjo tregon që prejardhja e kësaj ene është prej vendeve gjermanike dhe më konkretisht nga Vjena, me të cilën voskopojarët, në kohën e lulëzimit të Voskopojës, kanë pasur lidhje tregtare”,- thotë Zeqo, duke shtuar se ekziston mundësia që të jetë një objekt i porositur prej ndonjë qytetari të pasur.
Një kuti për mbajtjen e relikeve prej bronxi, mbi të cilën është gdhendur një shqiponjë dykrenore, simboli kishtar i kishave lindore. Shqiponja ndodhet mes një peizazhi me rrush që simbolizon Krishtin, sipas thënies në Bibël “Unë jam hardhia”, apo lidhjen mes verës dhe gjakut të Krishtit.
Dy objekte të tjera janë në trajtën e medalionit, prej bronxi. Në njërin prej tyre paraqitet figura e Shën Kristoforit, tepër e rrallë në ikonografinë shqiptare që sipas legjendës ka mbajtur në supe Krishtin fëmijë, për të kaluar një lumë. Ndërsa tjetri, paraqet një skenë të njohur bizantine, Krishtin dhe në dy anët e tij ndodhet Shën Mëria dhe Gjon Pagëzori.
“Blerja e objekteve është forma e ndërmjetësimit të shtetit dhe koleksionistëve. Në qoftë se kjo formë nuk ekziston, nuk mund të parandalojmë dot rrjedhjen, apo trafikimin e këtyre vlerave jashtë kufijve. Fondi që kemi është diskriminues dhe i pakuptimtë”

__________________

Ja dhe i shitem keto relike,...hengrem fasule nje vite rrjesht me ato leke qe do marrim nga shitja e asaj cope te historise dhe te identitetit te shqiprise,... po pastaj <img src="/pf/images/graemlins/frown.gif" alt="" />
Po ce pyet , ne kemi shitur motrat dhe kushurirat tona per nje cimcakiz e jo me nje cope hekur pa ndjenja .Turp

 

[Kondrapedali]

Re: Relikat antike shiten jasht shqiperise

Për sa kohë të kemi në qeveri njerët për të cilët kombi është veçse një "tenxhere me groshë" ku të marri kush të mundet më shumë, Moikomi mund të lodhet sa të dojë, fondi do kalojë nga 1 milion lekë të reja në 1 milion lekë të vjetra!
Gjithashtu, greku e italjani do mburren me historinë tonë (ose më keq do ta zhdukin) dhe le të bëjnë gam-gam Chaon, Orosh, Ndër Udhëtime e unë vetë, gënjeshtra do mbështetet mbi prova ndërkohë që e vërteta do dëgjohet vetëm si një legjendë e bukur!
Përse të mos hapim një fond nën drejtimin e Moikomit (po i zë besë se nuk e njoh

) e gjithkush të kontribuojë sipas dëshirës. Sigurisht çdo gjë të jetë e faturuar dhe të ketë një vend të posaçëm ku mund të verifikohen blerjet dhe dhurimet?

 

[glaukus]

Re: Relikat antike shiten jasht shqiperise

Ide e mire Kondrapedali. Se pari Moikom Zeqo meriton falenderim nga gjithe shqiptaret per punen kerkuese dhe permiresimet e bera ne Muzeun Historik Kombetar qe kur Ai mori ne dore postin e drejtorit. Falenderime meritojne te gjithe ata qe punojne e ndihmojne ne forcimin e shqiptarizmit dhe sidomos ne gjetjes e ruajtjen e objekteve a materialeve me vlera kombetare.

<span style="font-weight: bold">Kush na gjen emailin e Moikom Zeqos (ate zyrtar) ?</span>

Mendoj se ndihma qe mund te japin shqiptaret e thjeshte ka rendesine e vet pasi ato leke a dollare&amp;euro qe jepen per ceshtje madhore - <span style="font-weight: bold">jane dhene nga shpirti e zemra</span>.
Ajo qe do ndihmoje me teper jane parate qe do mund te japin <span style="font-weight: bold">shqiptaret e PASUR</span>. Nuk ka gje me te bukur/larte sesa te japesh per te ruajtur te kaluaren, identitetin tone, se pa te shkuar nuk ka te ardhme.
Makinat luksoze, hotelet a vilat mund te rehatojne persona a familje por kur ndihmon kulturen e historine e kombit tend je shume me i nderuar/respektuar sesa pasurite kalimtare personale.
Shteti shqiptar apo ndonje kryeminister qe shperblen veten me rroga te teperta duhet te mendoje me pare per vendin, se me kalimin e kohes humbasim edhe vlera te paperseritshme te krijuara nga artisti i madh Popull.

Ja nje artikull nga Koha Jone
http://www.kohajone.com/lexo.php?id=21793

E Marte, 03 Gusht 2004
PRONARET KONKURROJNE SHTETIN PER MONUMENTET

Magdalena Alla

Insitutit Kombetar te Monumenteve i jane bere dhurata qe vlejne me shume se gjysma e fondit vjetor qe i jepet atij ne vit nga buxheti i shtetit shqiptar. Kete vit, si asnjehere tjeter jane dhene me shume ndihma nga institucione te tjera, ose individe private. Sipas drejtorit te Institutit Kombetar te Monumenteve, <span style="font-weight: bold">Gjerak Karaiskaj, nje nga biznesmenet e fuqishem qe ka dhene rreth 50 mije euro per restaurimet ne Voskopoje eshte i famshmi i ndertimeve Dulaku</span>, apo nje tjeter i tille eshte edhe biznesmeni greko-amerikan, qe ka dhuruar 30 mije euro per restaurimin e nje kishe ortodokse ne Jug. Nderkohe qe 25 milion leke te reja jane dhene nga Bashkia e Durresit per restaurimin e &quot;Amfiteatrit te Durresit&quot;, i cili do te jete edhe skena ku do te zhvillohet &quot;Miss Glob&quot;.

Dhe ndersa fondi i plote vjetor i Insitutit te Monumenteve per vitin 2004 eshte rreth 80 milion leke te reja, nderkohe qe çdo vit ky fond ka qene rreth 40 milion leke, kete vit 50 milion leke shtese jane dhene nga keta faktore te tjere jashte tij; pra me shume se gjysma e fondit vjetor, apo sa gjithe fondi tradicional.

Por ç'po ndodh me 40 milonet leket e permendura qe ne fillim te vitit, si te dedikuara investimeve ne Gjirokaster? Mire perralla per &quot;mrekullite e Unescos, apo bankave boterore qe mund te shpetonin Gjirokastren&quot;, qe i mbeten vetem fantazise, por te pakten, ç'eshte bere me ato çika para tonat, qe kemi mundesi te japim?

Ne fillim te vitit u permend se, duke vleresuar gjendjen kritike te qytetit te gurte dhe ndihmat e vonuara per te, gjysma e buxhetit te Insitutit Kombetar te Monumenteve do te percaktohej per restaurime ne Gjirokaster. Jo se me to do te shpetohej kushedi çfare, por te pakten disa vlera nga me te rendesishmet dhe me emergjentet. Por per çudi, ky fond ende nuk eshte ç'bllokuar. Sipas drejtorit Karaiskaj, arsyeja e voneses me te fundit eshte pritja e publikimit te tenderimit dhe firmave fituese ne fletoren zyrtare, pasi asgje nuk mund te behet pa kaluar edhe ky proces. Por ne hallkat e tjera pararendese, sipas tij, vonesat kane ardhur edhe nga veshtiresia e zgjedhjes se nje firme te licencuar per restaurime. Dhe gjithsej te tilla ne Shqiperi jane 5, te njohura nga Keshilli Shkencor i Insitutit te Monumenteve. Kerkesa per pjesemarrje ne projekte kishin paraqitur vetem nga 3 prej tyre. Per çudi, sipas Karaiskajt duhet te pritej te vinin te gjitha keto firma, pa te behej perzgjedhja!

Megjithate ai shpjegon se te gjitha keto firma jane pare me shume kujdes, megjithese ne pergjithesi ato kane restauratore mjaft te mire. Jo vetem firma qe ka marre persiper Gjirokastren, por dhe ajo qe ka marre persiper Amfiteatrin e Durresit jane te fuqishme dhe kane restauratore shume te mire.

Dhe nga rreth 40 milion leke qe jane dhene gjithsej, 20 milioe jane lene per Pazarin e Gjirokastres, 10 per Kalane (per murin e saj, ndriçimin dhe skenen ku do te zhvillohet festivali) dhe 20 milione per 2 banesa te rendesishme, mjaft te rrezikuara.

Por ende pritet botimi i fletores zyrtare te Keshillit te Ministrave dhe fillimi i punimeve, te cilat urojme te perfundojne ne muajin shtator, ne kohen e nisjes se Festivalit Folklorik te Gjirokastres. &quot;Vonesa nuk eshte problem, mjafton qe ne te restaurojme ne kohe pjesen e Kalase, qe duhet per festivalin, ndersa ne pjeset e tjera punimet le te vazhdojne me qetesi&quot;, thekson Karaiskaj.

Por, po sikur ne Gjirokaster te ishte shembur ndonje tjeter shtepi, apo pjese te murit te kalase, nderkohe qe institucionet tona tjerrin ne nje &quot;dimer&quot; qe s'mbaron historine e tenderave, qe duan nje vit te marrin fund? Mire kur nuk kemi mundesi, por dhe atehere kur kemi, sado te vogla qofshin ato, i keqperdorim.

<span style="font-weight: bold">Pershendetje e falenderime per cdo biznesmen shqiptar qe ndihmon kulturen shqiptare</span> ! Fjale te mira e pergezime meriton edhe cdo i huaj qe na ndihmon pa paragjykime apo pa qellime politike.

 

[glaukus]

Re: Relikat antike shiten jasht shqiperise

Rreth viteve '80 gjyshja ime malsore u detyrua qe per leke buke te largonte nga senduku i vjeter edhe nje nga veshjet me te rralla te grave shqiptare: Xhubleten.
Me siguri perfundoi ne duart e ndonje turisti te huaj, po per ca para.

Dicka mbi veshjet tona dhe pse duhet te jemi krenare me ato qe kane krijuar duart shqiptare.

Art !

Kartoline italiane rreth vitit 1917. Qendisesit.

Grua shqiptare pak para vitit 1900.

Shkodrane

 

[glaukus]

Re: Relikat antike shiten jasht shqiperise

Mqs jemi ne nje teme qe prek ceshtjen e kultures kombetare po vazhdoj me nje tjeter shkrim terheqes dhe te trishte njekohesisht, nga Koha Jone.

E Hene, 28 Qershor 2004
QYTETERIMI I LASHTE BERATAS

Dilaver Xhelili

<span style="font-weight: bold">&quot;480 shtepi qindravjecare te lagjeve muzale &quot;Goric&quot;, &quot;Mangalem&quot;, &quot;Kala&quot; drejt shkaterrimit total, ato cdo dite braktisen nga banoret e tyre duke u shmangur katastrofave.</span> Madje largimi i banoreve te lagjeve tregohet me fikjen cdo nate te nje llampe. Berati i perket qyteteve te pazakonta, i krijuar te jete nje nga me te bukurit e qyteteve te dheut ku furite e ujit dikur derrmonin e shpartallonin ketu nje masiv me nyje shkembi, natyra do te zbulonte kete gryke lumi, kete terren ekspresiv, qe ngjan te jete krijuar enkas per plazmimin e qytetit, ku filli i jetes pulson i panderprere prej 2400 vjetesh. Fruti i nje fantazie fine, ky qytet i ka bere poetet t'i perkulen duke mbajtur penen, kurse piktoret penelin.

Emri vjen i bardhe nga muzgjet e historise. Berati, qytet muze, me vlera arkitektorale, nga me te rendesishmit per historine dhe kulturen shqiptare, deshmi e gjalle e nje qyteterimi te lashte. Simboli i nje trashegimie etnike e kulturore te pasur, qe tashme jane drejt shkaterrimit. <span style="font-weight: bold">Banoret e lagjeve muze thone se ajo cka po e rendon qytetin muze te Beratit vitet e fundit eshte shkaterrimi i vlerave te tij muzeale. Cdo dite e me teper qytetit po i shkaterrohen banesat e tij, simbol te lagjeve karakteristike &quot;Mangalem&quot;, &quot;Goric&quot;, &quot;Kala&quot; dhe &quot;Ura-Gorices&quot; qe lidh lagjen &quot;Goric&quot; ne qytetin e cdo dite e me teper po i shkaterrohen rrugicat e tij te kalldremta, madje dhe pushteti aktual lokal po i zevendeson ato me beton duke zhdukur keshtu historine e tij</span>. Dy lagjet e qytetit te Beratit, Mangalemi dhe Gorica shquhen per lidhjet e harmonizimin e hirshem me terrenin duke shfrytezuar mjeshterisht gjuhen arkitektonike qe eshte perdorur. Keto lagje bashke me keshtjellen, ende e banuar, perbejne tri ansamblet me karakteristike te qytetit, sot klithin per ringjallje. Kerkojne vizitoret te cilet gjate ketij 10-vjecari pothuajse i kane munguar, kerkojne restaurime, kerkojne te rifitojne ato qe u kane humbur dhe rikthimin e vlerave reale te tij.

Lagjia Mangalem

Ansambli i lagjes &quot;Mangalem&quot; perben nje perle ne artin e ndertimit, ku kompozimi harmonik i banesave ka arritur shkallen me te larte. Ajo ka formen e nje piramide elegante qe imiton silueten e kodres, mbi te cilen ngrihet keshtjella. Ky kompozim, sa i madh ne vellim, aq dhe delikat ne element perberes, pershkohet nga nje transparence e theksuar me pafundesine e dritareve, prej te cilave qyteti i eshte ngjitur dhe percaktimi si <span style="font-weight: bold">qytet i nje mbi nje dritareve</span>. Kersheri terheqese paraqesin per vizitoret edhe rruget e tij, te cilat ndonese &quot;te fshehura&quot; kane nje hijeshi te vecante. Intime, ato duken me dritehijen e tyre, si te shkrira ne nje njesi te vetme me banesat e lagjes. Rruge te tilla nuk ikin lehte nga kujtesa e syrit.

Gorica

Gorica lagjia kandruall Mangalemit, e cila nuk sheh kurre diell gjate gjithe dimrit, mund te percaktohet si nje Mangalem konkav. Gorica e ngritur ne kodren perballe, duke formuar te dyja nje dore fortifikatash mbi te dy shpatat e thikta qe bien mbi lume. Gorica me tradita te hershme, edhe e vetmja perballe qyteti te Beratit, per te kompensuar ngricat qe i ka dhuruar natyra ne dimer, per hir te bukurise e vlerave muzeale te lagjes i kane shkrire akullin e natyres duke ngrohur keshtu shpirtin e goricareve.

Ura e Gorices

E kthyer nga ure druri ne ure guri ne shekullin XVII, ajo eshte ndertuar me 1780 nen kujdesin Ahmet Kurt Pashes dhe e rindertuar ne vitet 1920-1930. Eshte 129.3 m e gjate 5.3 m e gjere dhe me hapesira mes harqeve nga 9 deri 16.7 m. Ajo ngrihet 10 m mbi shtratin e lumit. Eshte nje ure e bukur me 7 harqe. Ne kemben e pare te saj, deri ne kohen e rindertimit, ekzistonte nje zgaver, nje kamare e madhe e mbyllur me hekura, ne te cilen legjenda donte te ishte e mbyllur nje vashe, e lene te vdiste aty nga uria si fli per te fashitur shpirtrat e keqij qe kundershtonin ndertimin e ures. Ne nje tjeter kembe, gjate restaurimit, u gjet nje koke femre e gdhendur ne dru. E ngritur mbi bazamentet e fuqishme, e gjithe ura nga jashte eshte punua me gure te gdhendur, te kapur fort vende-vende me ganxha metali. <span style="font-weight: bold">Eshte nje nga hijeshite e qytetit eleganca e gurit bardhe, nje nga vlerat unikale e te paperseritshme te arkitektures sone, po rrezikohet seriozisht nga shembja.</span>

Disa kartolina te vjetra per Beratin


&quot;Ura mbi Lumin e Beratit&quot; - kartoline e 1919-es

Kartoline e postuar ne 1928-n.

Berati rreth 1930-s

 

[glaukus]

Re: Relikat antike shiten jasht shqiperise

Kembana e paralajmerimit, se ciles i ra edhe gazetari D. Xhelili, nuk arriti te shpetoje Uren e bukur/te rrezikuar te Beratit.

Ja c'shkruajti gazeta Shekulli rreth tre jave me pare:

02/08/2004
KATEGORIA: Kronikë nga rrethet

Policia dhe drejtoria e monumenteve, asnjë masë për të ndaluar qarkullimin rrugor mbi urë

<span style="font-weight: bold">Berat, shembet pjesërisht ura e Goricës</span>

S. Gozhina
&amp;#65532;
BERAT- Shembet pjesërisht ura e Goricës në Berat, një monument kulture që mbrohet nga shteti, ndërkohë që <span style="font-weight: bold">atelieja e monumenteve dhe policia nuk kanë marrë asnjë masë për ndalimin e qarkullimit të automjeteve në këtë urë që lidh qytetin e Beratit me fshatrat rreth e qark.</span> Ura është shembur në harkun e pestë, nga ana e majtë kur shkon për në lagjen Goricë, në qytetin e Beratit dhe ngjarja ka ndodhur në momentin kur mbi të ecnin disa qytetarë të cilët kanë mbetur të tmerruar kur kanë parë se si janë shkëputur 2 metra beton.

Ura e ndërtuar në shekullin e XVII ka pësuar një çarje prej dy metra, ndërsa shembja është vërejtur dhe në bordurën e urës. <span style="font-weight: bold">Gjithçka ka ndodhur të shtunën, por askush nga drejtoria e monumenteve nuk ka shkuar në vendngjarje për të verifikuar rrezikun dhe për të marë masa për rikonstruksionin e këtij objekti, një nga monumentet që mbrohet nga shteti. Po ashtu në vendngjarje nuk ka mbërritur as policia e Beratit edhe pse mbi këtë urë kalojnë makina të tonazheve të ndryshme.</span> Kjo pasi në këtë zonë të qytetit zhvillohet dhe pazari i së shtunës ku tregtarët sjellin mallra me kamionë të tonazheve të ndryshme. Por pavarësisht kësaj, (kalimi i kamionëve një rrezik evident për shkatërrimin total të urës) drejtoria e monumenteve dhe policia nuk ka marrë asnjë masë për parandalimin e qarkullimit të automjeteve. Zyrat e drejtorisë së monumenteve gjatë së shtunës dhe të dielës kanë qenë të mbyllura dhe mos marrja e masave tregon se ato nuk janë informuar për këtë problem.

Pakujdesi, moskokecarje, pamundesi apo mungese ndergjegjesimi per vlerat kombetare ?!?


Nje kartoline e koheve te fundit, para demtimit.