Re: Pro apo kunder globalizimit?
Përshëndetje dhe përgëzime për hapësin e temës si dhe për shkrimet e mësipërme!
Globalizimi përbën ndoshta diskutimin më serioz që mund të bëhet sot në fushat sociale. Të gjithë studiuesit, si dhe të gjithë njerëzit xhanëm, vërejnë se sot bota është bërë mjaft “e ndërvarur” (aq sa është quajtur “fshat social”), si pasojë e zhvillimit të komundikimit dhe lëvizjes, të mundtësuara këto në një masë të paimagjinueshme nga zhvillimi teknologjik. Sot shtetet, njerëzit, shoqëritë, kulturat, subjektet tregtare, etj, janë më pranë njëri-tjetrit se kurrë, duke shkaktuar një kaos të paimagjinueshëm në këtë “trafik” ku lëvizin njerëzit, paratë, mallrat, idetë, modelet e sjelljes, etj... problemi qëndron se kjo situatë duhet menaxhuar dhe pikërisht këtu qëndron problemi dhe këtu ndahen globalistëtë nga antiglobalistët. Globalistët dëshirojnë një hapje të ekonomive të vendeve të tjera me qëllim që tregu botëror të mos ketë norma kufizuese duke besuar kështu që konkurenca midis firmave në botë të bëjë që të gjithëve t’u ofrohet malli më i mirë dhe me cmimin më të leverdisshëm të mundshëm. Por problemi qëndron se kjo ia hap rrugën monopolit duke qenë se firmat e mëdha janë të pakonkurueshme. Ndërsa antiglobalstët kërkojnë që tregu botëror të mos jetë tërësisht i hapur por të ketë norma që kufizojnë sundimit e firmave apo ekonomive të fuqishme në vendet më pak të fuqishme, pasi në një liberalizim të tillë të tregut botëror normalish “peshku i madh do t’a hajë të voglin”. Pra sfida e menaxhimit të proceseve që sjell globalizimi në aspektin ekonomik është: eficencë të prodhimit (që vjen nga liberalizimi i tregut botëror, sipas pikëpamjeve të globalistëve) apo drejtësi në shpërndarjen e të ardhuave (sic pretendojnë antiglobalistëtë të arrihet me anë të rregullave të kufizimit monopolist ndërkombëtar). Pra globalizimi ekonomik do të thellojë në ekstrem, sipas antiglobaliztëve, kontrastet midis vendeve të pasura dhe vendeve të farfëra. Sociologu Sanley Hofman, në esenë e tij “Ndeshja e globalizimeve”, përvec aspektit ekonomik dallon edhe dy aspektet të tjera të globalizimit ku bien në sy të dy kahet e orientimit ndërmjet të cilili duhet të vijë zgjidhje e sfidave:
Globalizimi politik i cili (sipas Hofmanit) karakterizohet nga dominimi i SHBA si dhe një numër i madh organizatash rajonale dhe rrjetesh transqeveritare. Në kët situatë ku hasim shumë një rezistencë shumë të madhe ndaj hegjemonisë amerikane lavjerrësi lëkundet midis tundimit për dominim dhe izolimit.
Po kështu globalizimi shtrihet edhe në aspektin kulturor ku si pasojë e globalizimit ekonomik si dhe teknologjise synon të uniformizojë botën. Pra cështja kyc këtu është ajo midis uniformizimit (që shpesh është quajtur “amerikanizim”) dhe diversitetit. Ky i dyti merr formë në një rilindje të kulturave dhe gjuhëve lokale si dhe në një sukm kundër kundër kulturës perëndimore sunduese që denoncohet si maskë e SHBA.
Më tej Stenli Hofman i bën një analizë interesane, pikëpamjeve të përkrahësve të globalizmit dh përpiqet të tërheqë vëmendjen për dobësitë e tyre në tre pika për sa i përket pikëpamjeve të tyre në politikat ndërkombëtare në këtë drejtim (po permend mjaft shkurt të treja pikat):
E para ka të bëjë me institucionet. “Qeverisja” globale që ekziston është e pjesshme dhe mjaft e dobët në një kohë kur globalizimi ekonomik i privon shumë shtete nga politikat e pavarura monetare dhe fiskale ose i detyron ato të bëjnë zgjedhje të egra midis kompetitivitetit ekonomik dhe ruajtjes së rrjetave të sigurisë shoqërore. Lëvizjet drejt një shteti botëror duken gjithnjë e më shumë të pamundura. Sa më shumë që sovraniteti shtetëror rrënohet nën peshën e globalizimit apo zhvillimeve të tilla si, ndërhyrjet ndërkombëtare dhe lufta kundër terrorzmit, aq më shumë shtetet kapen pas asaj që u ka mbetur atyre.
Së dyti globalizimi nuk e ka sfiduar thellësisht natyrën e fortë kombëtare të qytetarisë. Jeta ekonomike zhvillohet në një shkallë globale, por identiteti njerëzor mbetet kombëtar, nga dhe vjen rezistenca e fortë ndaj homogjenizimit kulturorpërgjatë shekujve shtetet gjithnjë e më të centralizuar i kanë shtrirë funksionet e tyre dhe janë përpjekur të farkëtojnë një ndjenjë identiteti të përbashkëtë për subjektet e tyre. Por asnjë fuqi qendrore nuk mund t’a bëjë një gjë të tllë sot, qoftë edhe në Bashkimin Evropian. Ecja nga një identitet kombëtar në një identitet kombëtar dhe evropian vetëm sapo ka filluar. Një botë e njësuar vetëm pjesërisht nga teknologjia ende nuk ka ndërgjegje kolektive apo solidaritet kolektiv.
Së treti është cështja e marrëdhëieve ndërmjet globalizimit dhe dhunës. Kërcënimi i luftës në mjaft shtete mbetet ende prezend dhe globalizimi nuk ka forcën e duhur t’i sheshojë këto konflikte, përkundrazi, këto konflikte duket se po priren të acarohen edhe më tej.
Kështu që globalizimi në vend që të përhapë paqen duket se po nxit konfliktet dhe pakënaqësitë. Ulja e disa barrierave, vecanërisht përhapja e medias globale, bën të mundur që më të privuarit dhe më të shtypurit të krahasojnë fatin e tyre me atë të të lirëve dhe të kamurve. Këta të varfër, pastaj, kërkojnë ndihmë nga të tjerë, me të cilët ndajnë të njëjtat ndjenja pakënaqësie, prejardhjen etnike apo besimin fetar. Sa kohë që globalizimi do të pasurojë disa dhe do t’u heqë themelin shumë të tjerëve, ata që janë njëherësh të varfër dhe të c’rrënjosur themelesh do të kërkojnë hakmarrje dhe respekt për vetveten tek terrorizmi.
Në përfundim autori e mbyll duke iu pëgjigjur pyetjes së shtruar nga vetë ai: Si do të mund të bëhej shtëpia jonë globale më e jetueshme? Përgjigja presupozon një filozofi politike që do të ishte njëherësh e drejtë dhe e pranueshme edhe për ata vlerat e të cilëve mbështeten në të tjera themele. Ne mund të marrim si pikënisje dhe si fill udhërrëfyes fatin e viktimave të dhunës, shtypjes dhe mjerimit; si qëllim ne duhet të kërkojmë emancipim material dhe moral. Ndërsa duke marrë para sysh shtrëngimet e tmerrshme të botës ashtu sic është, mund t’i clirojmë ato.