perdorimi i NYJES ne shqip

[aurelis]

perdorimi i NYJES ne shqip

Pershendetje te tereve,
shkak qe po ju shkruaj eshte nje detyre ku duhet te shkruaj per perdorimin e nyjes ne shqip krahasuar kjo me gjermanishten dhe greqishten. Kush i njeh keto dy gjuhe me siguri qe e kane parasysh qe gati para cdo emri kemi perdorimin e nyjes.Kurse tek ne ky fenomen nuk egziston fare.
Te vetmet rastet ku mund te mendoj per perdorim nyje ne shqip do te ishin formimi i gjinores dhe mbiemri (qe e kerkon patjeter nyjen).
Pra pyetja ime do te ishte: cfare roli ka nyja ne gjuhen shqipe?
N.q.s. ka ndonje gjuhetar ose dike tjeter qe mund te me jepte pergjigje shkencore do t'i isha shume mirenjohese.

me respekt
aurelis

 

[Vis Elbasani]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Fillimisht postuar nga aurelis:
[qb] Pershendetje te tereve,
shkak qe po ju shkruaj eshte nje detyre ku duhet te shkruaj per perdorimin e nyjes ne shqip krahasuar kjo me gjermanishten dhe greqishten. Kush i njeh keto dy gjuhe me siguri qe e kane parasysh qe gati para cdo emri kemi perdorimin e nyjes.Kurse tek ne ky fenomen nuk egziston fare.
Te vetmet rastet ku mund te mendoj per perdorim nyje ne shqip do te ishin formimi i gjinores dhe mbiemri (qe e kerkon patjeter nyjen).
Pra pyetja ime do te ishte: cfare roli ka nyja ne gjuhen shqipe?
N.q.s. ka ndonje gjuhetar ose dike tjeter qe mund te me jepte pergjigje shkencore do t'i isha shume mirenjohese.

me respekt
aurelis [/qb]

Te kerkoj nje mije here te falur, nuk kam qene i vemendshem. Vetem tani po e shoh! Uroj te mos na kesh marre meri dhe te te sherbejme me ndonje gje tjeter. Gjithsesi, mund te perdoresh keto qe po te te them ne ndonje rast tjeter.

Per gjuhen shqipe, debati zhvillohet edhe mbi nyjen, asthu sic pak e dine. Profesor Albert Riska i Universitetit te Elbasanit me ka pohuar se ka divergjenca midis grupesh shkencore gjuhetare ne Universitetin e Elbasanit edhe me gjere ne lidhje mbi nyjen para emrit. Profesor Mehmet Celiku, gjuhetari i famshem, mendon se emri ne shqip ka mbaresa, kurse Riska mendon se "mbaresat" e emrave nuk jane gje tjeter vecse ...nyje.

Shembuj:
1. Nje liber eshte i vlefshem
2. Libri eshte i vlefshem

3. A book(Ein..., un..., etj) is worthy.
4. The book(on the table) is worhty.

Veme re se ne fjaline e pare kemi nyje: "nje", ne trajten e shquar. "Grupi" i Prof. Celikut mendon se ne fjaline e dyte, te "libri" shkronja e fundit "i" eshte mbaresa e emrit "libër"(kjo eshte ende ne fuqi ne gramatiken shqipe).

Kurse "grupi" i prof. Riskes mendon se te fjala "libr-i" shkronja "i" eshte pikerisht nyja e merit ne rasen emerore.

Nese njeri grup mendon se kemi keto mbaresa per rasate emrit ne trajten e shquar: Libr- i, i,e libr-it, libr-it, libr-in, libr-it, grupi tjeter mendon se kemi keto NYJE per 5 rasat e emrit ne trajten e shquar: Emerore - libr-i, Gjinore: i,e libr-it, Dhanore: libr-it, Kallezore: libr-in dhe Rrjedhore: (prej) libr-it .

Dmth., nje pjese e gjuhetareve tane mendojne se nyja e emrit ne trajten e pashquar(nje liber) vendoset ne fillim, por ne trajten e shquar(libr-i) ajo vendoset ne fund te emrit.

 

[Vis Elbasani]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Perfundimisht, roli i nyjes ne shqip eshte te formoje trajten e emrit, te shquaren(nje fletore) ose te pashquaren(fletorja).

 

[illyricus]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Tung! Ajo puna e nyjes n'vend se mbaresës m'duket paksa pa kuptim. Unë s'jom kurrfarë eksperti veç atë e quajnë mbaresë se e mbaron emrin, po? Thjesht e shqip.

 

[Vis Elbasani]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Kemi te bejme me filozofine e te quajturit dhe te te qenit. Dikush quhet prift, sepse e shohim me rrasen e zeze, por shpesh rezulton te jete agjent sherbimesh sekrete.

Ndaj, pavaresisht se quhet "mbarese" dhe "mbaron" emrin, nuk ehste e thene se nuk mund te jete nje NYJE, por qe qendron ne fund te emrit dhe jo ne fillim, sic ndodh me gjuhe te tjera. Sidoqofte, une e thashe se ka dy variante, dy rryma besuese. Nuk thashe se qe sot e tutje ju ftoj ta quajme "nyje".

 

[illyricus]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Po n'këtë rast prifti ësht' prift dhe i kryen shërbimet fetare, apo jo?
Sidoqoftë, unë e kuptoj se argumenti i nyjes ësht' i fortë dhe ka themel t'fortë, po ajo qëndron edhe për argumentin e mbaresës, t'cilin e kemi pasë prej fillimit deri tash.

 

[SI TJETRI]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Jua këshilloj studimin e Selman Rizës për këtë çështje.

 

[lysien shardon]

Re: perdorimi i NYJES ne shqip

Ideja e quajtjes tashme nyje e asaj qe quhej dhe quhet mbarese,sipas meje eshte per tu patur ne vemendje.Nuk mund te jap dot ndonje pergjigje rreth ketij problemi dhe per faktin se nuk njoh tezat e mbeshtetjes nga njera pale dhe tjetra,por mund te them se ka dicka qe ta ve ne dyshim idene e quajtjes mbarese ,te asaj qe ne te pashquar quhet nyje.Te mos harrojme se nje pjese e studimeve te kohes 44-90 u ndikuan fuqishem nga nje grup profesoresh qe eleminuan te gjitha shkollat e studimit dhe himnizuan shkollen ruse dhe studimet e saj,bile u arrit sa qe shume gjera te pershtateshin barbarisht(pak e ashper,por ndofta jo)ato metoda.Me pelqeu VISARI me fabulen e priftit dhe ne kete kendveshtrim do desha te shtoja,po ne kete rrafsh,SE NESE PA,te themi,XHAKETE MUA ME QUAJNE LYSIEN EDHE ME TE MUA DUHET TE ME THERRASIN PO LYSIEN(por tashme me xhakete-i shquar) DHE JO,te themi,SAFET(falje per shembullin vulgar-popullor)M.gj.ate do doja pak njohje per mbeshtetesit RISKA,qe te mund te jepja nje ide paksa me te qarte(me pare te isha i qarte per vete)
E VERTETA NUK ESHTE MEDOEMOS E THJESHTE.