cufi_bardhit
Primus registratum
Përbërja e fetare e Shqipërisë: SONDAZH
Përbërja e fetare e Shqipërisë: rezultatet e tre sondazheve
www.gazetastart. com
nga Jeton Hysniu
Që pas rënies së sistemit monist dhe vendosjes së pluralizimit
politik në Shqipëri një nga çështjet që është diskutuar vazhdimisht
ka qenë edhe ajo rreth përbërjes fetare së vendit tonë. Duke pasur
parasysh faktin që regjistrimi i fundit zyrtar mbi përkatësinë
fetare të popullit tonë është bërë vetëm në vitin 1936, ndjekur nga
një periudhë 50 vjeçare ku fillimisht praktimi i fesë iu nënshtrua
një trysnie dhe shtypjeje të rëndë dhe më pas u ndalua plotësisht
nga regjimi komunist, një debat i tillë ishte mjaft i natyrshëm që
të ndodhte. Ky debat është ushqyer edhe mungesa e regjistrimeve të
popullsisë pas vitit 1991, me përjashtim të regjistrimit zyrtar të
vitit 2001, ku gjithsesi nuk u pyet përkatësia etnike dhe fetare e
popullsisë rezidente në vendin tonë.
Në këto kushte, të vetmet burime qe mbeten per të vlerësuar
përkatësinë fetare të Shqipërisë mbeten sondazhet dhe anketat e
opinionit publik, të cilat janë kryer më së shumti nga organizata
dhe institucione të huaja. Në këtë kontekst, një burim mjaft të mirë
në lidhje me këtë çështje e përbëjnë tre sondazhe të kryera nga
kompania Globic LLC si pjesë e një projekti afatgjatë për studimin e
opinionit publik në Shqipëri. Globic LLC është një kompani për
studime akademike të opinionit publik dhe të sjelljes elektorale, me
qendër në Karolinën e Veriut, SHBA. Duhet theksuar fakti që këto
sondazhe kanë pasur për qëllim studimin e opinionit publik dhe
matjen e sjelljes zgjedhore në Shqipëri në tre periudha të ndryshme
pas zgjedhjeve të 3 korrikut. Pyetja rreth përkatësisë fetare ka
qenë vetëm një nga pyetjet e shumta të sondazhit.
Fakti që këto sondazhe janë bërë në hapësira të ndryshme të
Shqipërisë e bën edhe më interesant studimin e përkatësisë fetare të
këtyre hapësirave. Sondazhi i parë është kryer në periudhën 4-20
korrik 2005 në një kampion prej 1500 familjesh, përfaqësues të
popullsisë së gjithë vendit tonë. Sondazhi i dytë është bërë në
periudhën 20-28 dhjetor 2005 me 910 shtetas shqiptarë mbi 18 vjeç të
përzgjedhur krejt rastësisht, banues në rrethet Tiran-Durrës,
ndërkohë që sondazhi i tretë është kryer në periudhën 5-11 qershor
2006 në një kampion përfaqësues prej 1200 rezidentëve në Tiranë.
Kështu, në sondazhin e parë, kur janë pyetur rreth përkatësisë së
tyre fetare, 62.7 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si
muslimanë, 14.7 për qind si ortodoksë dhe 13.2 për qind si katolikë.
Vetëm 1.9 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si të pafe ose
pjesëtarë të feve të tjera.
Kur janë pyetur se sa shpesh shkojnë në xhami/kishë/teqe, 46.4 për
qind janë shprehur "asnjëherë", 14 për qind "shumë rrallë", 25 për
qind "ndonjëherë" , 5.1 për qind "shpesh" dhe 9.5 për qind "shumë
shpesh".
Ndërkohë, në sondazhin e dytë, i cili është zhvilluar në Tiranë dhe
Durrës, 66.1 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si
muslimanë, 13.3 për qind si ortodoksë dhe 6.3 për qind si katolikë.
1.6 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si të një feje
tjetër dhe 6 për qind si të pafe.
Në lidhje me praktikimin e fesë nëpërmjet vajtjes në
xhami/kishë/teqe, 63 për qind janë shprehur "asnjëherë", 11 për
qind "një herë në vit", 17 për qind "disa herë në vit", 3 për
qind "një herë në muaj", 2 për qind "dy herë në muaj ose më shpesh"
dhe 4 për qind "çdo javë".
Në sondazhin e tretë, i zhvilluar vetëm në Tiranë, 62 për qind e të
intervistuarve janë deklaruar si muslimanë, 14 për qind si ortodoksë
dhe 6.7 për qind si katolikë. 1.7 për qind e të intervistuarve janë
deklaruar si të një feje tjetër dhe 4.9 për qind si të pafe.
Të pyetur rreth shpeshtësisë së vajtjes në xhami/kishë/teqe, 55 për
qind janë shprehur "asnjëherë", 12.5 për qind "një herë në vit",
20.3 për qind "disa herë në vit" , 3.4 për qind "një herë në muaj",
4.4 për qind "dy herë në muaj ose më shpesh" dhe 4.4 për qind "çdo
javë".
Në këtë sondazh është bërë edhe një ndarje e praktikimit fetar sipas
grupmoshave. Kështu përqindja e çdo grupmoshe në
kategorinë "praktikim i pakët" është e tillë: 18-29 vjeç (63%), 30-
39 vjeç (65%), 40-49 vjeç (68%), 50-59 vjeç (75%), më shumë se 60
vjeç (70%).
Në kategorinë "praktikim mesatar" shpërndarja është e tillë: 18-29
vjeç (27%), 30-39 vjeç (27%), 40-49 vjeç (23%), 50-59 vjeç (21%), më
shumë se 60 vjeç (18%), ndërkohë që në kategorinë "praktikim i
lartë" kjo shpërndarje është: 18-29 vjeç (11%), 30-39 vjeç (8%), 40-
49 vjeç (10%), 50-59 vjeç (1%), më shumë se 60 vjeç (11%).
Nga këto rezultate lehtësisht mund të nxirren këto përfundime:
1. Megjithë shtypjen dhe ndalimin 50 vjeçar të institucioneve dhe
praktikës fetare, pjesa dërrmuese e popullsisë shqiptare vazhdon të
indentifikohet me një nga tre komunitetet e mëdha tradicionale në
vend. Në fakt, krahasuar me rezultatet e regjistrimit të popullsisë
në vitin 1936, megjithë ndryshimet e mëdha politike, ideologjike,
sociale, ekonomike dhe kulturore që kanë ndodhur gjatë këtyre 70
vjetëve, nuk ka ndonjë ndryshim në përqindjen e komunitetetit
musliman në Shqipëri, i cili vërtitet në shifrat 70 për qind, ashtu
si në regjistrimin e viti 1936. Nga ana tjetër, vihet re një rënie
jo e vogël e përqindjes së ortodoksëve, të cilët aktualisht përbëjnë
rreth 15 për qind të popullsisë krahasuar me 20 për qind në vitin
1936 si dhe një rritje e përqindjes së katolikëve, të cilët
aktualisht përbëjnë pak më shumë se 13 për qind të popullsisë
krahasuar me 10 për qind në vitin 1936.
2. Megjithë propagandën e egër anti-fetare të ushtruar nga regjimi
komunist, vetëm një përqindje mjaft e vogël e popullsisë në rang
vendi (pak më shumë se 1 për qind) deklarohet si "e pafe". Kjo
përqindje rritet në 5-6 për qind në Tiranë dhe Durrës, një fakt i
kuptueshëm ky po të kihet parasysh se kryeqyteti dhe zonat përreth
tij kanë qenë më të ekspozuara ndaj ndryshimeve politike,
ideologjike, social-ekonomike dhe kulturore gjatë këtyre viteve.
3. Një përqindje mjaft e vogël e të pyeturve identifikohen me një fe
të ndryshme nga ato tradicionale, duke konfirmuar faktin që
veprimtaritë e sekteve të ndryshme fetare që mësynë Shqipërinë pas
vitit 1991 nuk kanë qenë të suksesshme në realizimin e një ndryshimi
rrënjësor në strukturën fetare të popullsisë.
4. Ndërkohë që pjesa dërrmuese e të intervistuarve identifikohen me
një komunitet fetar, pjesa më e madhe e popullsisë deklarohet se nuk
shkon asnjëherë në objektet e kultit (46.4 për qind në rang vendi,
63 për qind në rajonin Tiranë-Durrës) dhe një përqindje tjetër e
konsiderueshme shprehet se i frekuenton rradhë ose shumë rradhë
objektet e kultit. Përqindja e praktikantëve të rregullt të fesë
është mjaft e vogël.
5. Vihet re se grupmoshat 18-29 vjeç dhe 30-39 vjeç e praktiktojnë
relativisht më shumë fenë se gruposhat më të mëdha. Grupmosha më pak
praktikante është ajo 50-59 vjeç, e cila i korrespondon të lindurve
në vitete 1947-1956, të cilët janë lindur, edukuar dhe formuar gjatë
periudhës së regjimit komunist në vendin tonë. Këto përfundime
konfirmojnë faktin që grupmoshat e rritura dhe formuara në një
mjedis anti-fetar të diktuar nga regjimi komunist janë më pak
praktikante sesa grupmoshat e reja të cilat nuk janë lindur dhe
rritur në një mjedis të tillë.
Përbërja e fetare e Shqipërisë: rezultatet e tre sondazheve
www.gazetastart. com
nga Jeton Hysniu
Që pas rënies së sistemit monist dhe vendosjes së pluralizimit
politik në Shqipëri një nga çështjet që është diskutuar vazhdimisht
ka qenë edhe ajo rreth përbërjes fetare së vendit tonë. Duke pasur
parasysh faktin që regjistrimi i fundit zyrtar mbi përkatësinë
fetare të popullit tonë është bërë vetëm në vitin 1936, ndjekur nga
një periudhë 50 vjeçare ku fillimisht praktimi i fesë iu nënshtrua
një trysnie dhe shtypjeje të rëndë dhe më pas u ndalua plotësisht
nga regjimi komunist, një debat i tillë ishte mjaft i natyrshëm që
të ndodhte. Ky debat është ushqyer edhe mungesa e regjistrimeve të
popullsisë pas vitit 1991, me përjashtim të regjistrimit zyrtar të
vitit 2001, ku gjithsesi nuk u pyet përkatësia etnike dhe fetare e
popullsisë rezidente në vendin tonë.
Në këto kushte, të vetmet burime qe mbeten per të vlerësuar
përkatësinë fetare të Shqipërisë mbeten sondazhet dhe anketat e
opinionit publik, të cilat janë kryer më së shumti nga organizata
dhe institucione të huaja. Në këtë kontekst, një burim mjaft të mirë
në lidhje me këtë çështje e përbëjnë tre sondazhe të kryera nga
kompania Globic LLC si pjesë e një projekti afatgjatë për studimin e
opinionit publik në Shqipëri. Globic LLC është një kompani për
studime akademike të opinionit publik dhe të sjelljes elektorale, me
qendër në Karolinën e Veriut, SHBA. Duhet theksuar fakti që këto
sondazhe kanë pasur për qëllim studimin e opinionit publik dhe
matjen e sjelljes zgjedhore në Shqipëri në tre periudha të ndryshme
pas zgjedhjeve të 3 korrikut. Pyetja rreth përkatësisë fetare ka
qenë vetëm një nga pyetjet e shumta të sondazhit.
Fakti që këto sondazhe janë bërë në hapësira të ndryshme të
Shqipërisë e bën edhe më interesant studimin e përkatësisë fetare të
këtyre hapësirave. Sondazhi i parë është kryer në periudhën 4-20
korrik 2005 në një kampion prej 1500 familjesh, përfaqësues të
popullsisë së gjithë vendit tonë. Sondazhi i dytë është bërë në
periudhën 20-28 dhjetor 2005 me 910 shtetas shqiptarë mbi 18 vjeç të
përzgjedhur krejt rastësisht, banues në rrethet Tiran-Durrës,
ndërkohë që sondazhi i tretë është kryer në periudhën 5-11 qershor
2006 në një kampion përfaqësues prej 1200 rezidentëve në Tiranë.
Kështu, në sondazhin e parë, kur janë pyetur rreth përkatësisë së
tyre fetare, 62.7 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si
muslimanë, 14.7 për qind si ortodoksë dhe 13.2 për qind si katolikë.
Vetëm 1.9 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si të pafe ose
pjesëtarë të feve të tjera.
Kur janë pyetur se sa shpesh shkojnë në xhami/kishë/teqe, 46.4 për
qind janë shprehur "asnjëherë", 14 për qind "shumë rrallë", 25 për
qind "ndonjëherë" , 5.1 për qind "shpesh" dhe 9.5 për qind "shumë
shpesh".
Ndërkohë, në sondazhin e dytë, i cili është zhvilluar në Tiranë dhe
Durrës, 66.1 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si
muslimanë, 13.3 për qind si ortodoksë dhe 6.3 për qind si katolikë.
1.6 për qind e të intervistuarve janë deklaruar si të një feje
tjetër dhe 6 për qind si të pafe.
Në lidhje me praktikimin e fesë nëpërmjet vajtjes në
xhami/kishë/teqe, 63 për qind janë shprehur "asnjëherë", 11 për
qind "një herë në vit", 17 për qind "disa herë në vit", 3 për
qind "një herë në muaj", 2 për qind "dy herë në muaj ose më shpesh"
dhe 4 për qind "çdo javë".
Në sondazhin e tretë, i zhvilluar vetëm në Tiranë, 62 për qind e të
intervistuarve janë deklaruar si muslimanë, 14 për qind si ortodoksë
dhe 6.7 për qind si katolikë. 1.7 për qind e të intervistuarve janë
deklaruar si të një feje tjetër dhe 4.9 për qind si të pafe.
Të pyetur rreth shpeshtësisë së vajtjes në xhami/kishë/teqe, 55 për
qind janë shprehur "asnjëherë", 12.5 për qind "një herë në vit",
20.3 për qind "disa herë në vit" , 3.4 për qind "një herë në muaj",
4.4 për qind "dy herë në muaj ose më shpesh" dhe 4.4 për qind "çdo
javë".
Në këtë sondazh është bërë edhe një ndarje e praktikimit fetar sipas
grupmoshave. Kështu përqindja e çdo grupmoshe në
kategorinë "praktikim i pakët" është e tillë: 18-29 vjeç (63%), 30-
39 vjeç (65%), 40-49 vjeç (68%), 50-59 vjeç (75%), më shumë se 60
vjeç (70%).
Në kategorinë "praktikim mesatar" shpërndarja është e tillë: 18-29
vjeç (27%), 30-39 vjeç (27%), 40-49 vjeç (23%), 50-59 vjeç (21%), më
shumë se 60 vjeç (18%), ndërkohë që në kategorinë "praktikim i
lartë" kjo shpërndarje është: 18-29 vjeç (11%), 30-39 vjeç (8%), 40-
49 vjeç (10%), 50-59 vjeç (1%), më shumë se 60 vjeç (11%).
Nga këto rezultate lehtësisht mund të nxirren këto përfundime:
1. Megjithë shtypjen dhe ndalimin 50 vjeçar të institucioneve dhe
praktikës fetare, pjesa dërrmuese e popullsisë shqiptare vazhdon të
indentifikohet me një nga tre komunitetet e mëdha tradicionale në
vend. Në fakt, krahasuar me rezultatet e regjistrimit të popullsisë
në vitin 1936, megjithë ndryshimet e mëdha politike, ideologjike,
sociale, ekonomike dhe kulturore që kanë ndodhur gjatë këtyre 70
vjetëve, nuk ka ndonjë ndryshim në përqindjen e komunitetetit
musliman në Shqipëri, i cili vërtitet në shifrat 70 për qind, ashtu
si në regjistrimin e viti 1936. Nga ana tjetër, vihet re një rënie
jo e vogël e përqindjes së ortodoksëve, të cilët aktualisht përbëjnë
rreth 15 për qind të popullsisë krahasuar me 20 për qind në vitin
1936 si dhe një rritje e përqindjes së katolikëve, të cilët
aktualisht përbëjnë pak më shumë se 13 për qind të popullsisë
krahasuar me 10 për qind në vitin 1936.
2. Megjithë propagandën e egër anti-fetare të ushtruar nga regjimi
komunist, vetëm një përqindje mjaft e vogël e popullsisë në rang
vendi (pak më shumë se 1 për qind) deklarohet si "e pafe". Kjo
përqindje rritet në 5-6 për qind në Tiranë dhe Durrës, një fakt i
kuptueshëm ky po të kihet parasysh se kryeqyteti dhe zonat përreth
tij kanë qenë më të ekspozuara ndaj ndryshimeve politike,
ideologjike, social-ekonomike dhe kulturore gjatë këtyre viteve.
3. Një përqindje mjaft e vogël e të pyeturve identifikohen me një fe
të ndryshme nga ato tradicionale, duke konfirmuar faktin që
veprimtaritë e sekteve të ndryshme fetare që mësynë Shqipërinë pas
vitit 1991 nuk kanë qenë të suksesshme në realizimin e një ndryshimi
rrënjësor në strukturën fetare të popullsisë.
4. Ndërkohë që pjesa dërrmuese e të intervistuarve identifikohen me
një komunitet fetar, pjesa më e madhe e popullsisë deklarohet se nuk
shkon asnjëherë në objektet e kultit (46.4 për qind në rang vendi,
63 për qind në rajonin Tiranë-Durrës) dhe një përqindje tjetër e
konsiderueshme shprehet se i frekuenton rradhë ose shumë rradhë
objektet e kultit. Përqindja e praktikantëve të rregullt të fesë
është mjaft e vogël.
5. Vihet re se grupmoshat 18-29 vjeç dhe 30-39 vjeç e praktiktojnë
relativisht më shumë fenë se gruposhat më të mëdha. Grupmosha më pak
praktikante është ajo 50-59 vjeç, e cila i korrespondon të lindurve
në vitete 1947-1956, të cilët janë lindur, edukuar dhe formuar gjatë
periudhës së regjimit komunist në vendin tonë. Këto përfundime
konfirmojnë faktin që grupmoshat e rritura dhe formuara në një
mjedis anti-fetar të diktuar nga regjimi komunist janë më pak
praktikante sesa grupmoshat e reja të cilat nuk janë lindur dhe
rritur në një mjedis të tillë.