1.
Lindi ; Jorge Luis Borges (Buenos Aires, 24 gusht 1899. - Gjenevë, 14 qershor, 1986)
Shkrimtar , eseist dhe poet Argjentinas.
---------------------------------------------------
------------------------------------------------------
LUMTURIA
Poezi nga JORGE LUIS BORGES
Ai burrë që përqafon një grua është Adami. Gruaja është Eva.
Gjithçka ndodh për herë të parë.
Kam parë një gjë të bardhë në qiell. Më thonë se është hëna, por
Çfarë mund të bëj me një fjalë dhe me një mitologji?
Lisat më frikësojnë. Janë kaq të bukur.
Kafshët e qeta më afrohen, sepse i thërras me emrat e tyre.
Librat e bibliotekës janë pa germa. Nëse i hap librat germat rikthehen.
Duke shfletuar Atlasin sajoj formën e Sumatrës.
Kush ndez një shkrepëse në terr është duke shpikur flakën.
Në pasqyrë kemi dikë tjetër që na spiunon.
Kush vështron detin shikon Anglinë.
Kush shqipton një varg të Lilienkronit merr pjesë në betejë.
Kam parë ëndërr Kartagjenën dhe legjionet që e shkretonin Kartagjenën.
Kam parë ëndërr shpatën dhe peshoren.
Qoftë lëvduar dashuria ku nuk ka pronarë as pronë, por të dy i dhurohen njëri tjetrit.
Qoftë lëvduar makthi që na tregon se mund ta krijojmë vetë ferrin.
Kush laget në një lumë, laget në lumin Gang.
Kush vështron klepsidrën, shikon shpërbërjen e një perandorie.
Kush mban një thikë në dorë parashikon vdekjen e Cezarit.
Në atë që fle janë të gjithë burrat.
Kam parë në shkretëtirë djaloshin Sfinks të sapolatuar.
Nuk ka asgjë të lashtë në të mbi fytyrë të tokës.
Gjithçka ndodh për herë të parë, por në një mënyrë të përjetëshme.
Kush i lexon fjalët e mia është duke i shpikur ato.
--------------------------------------------------
Të vëzhgosh lumin prej kohe dhe uji
Të kujtosh se koha është një tjetër lum.
Për të ditur se ne humbim si lum
Dhe fytyrat tona zhduken si uji.
Të ndjesh se zgjimi është një tjetër ëndërr
Se ëndrra e paëndërr është vetë vdekja
Se mishi jonë i friguar është vdekja
E çdo nate, që ne e quajmë një ëndërr.
Të shikosh në çdo ditë dhe vit një simbol
Të ditëve të njeriut dhe viteve,
Dhe të konvertosh zemërimin e viteve
Në muzikë, në zë dhe një simbol.
Të shikosh tek vdekja ëndrrën, tek perëndimi
I artë trishtimin – e tillë është poezia
E varfër dhe e pavdekshme është. Poezia,
Që kthehet herë si lindje e herë si perëndimi.
Ndonjëherë muzgu ka një fytyrë
Që na sheh nga thellësia e një pasqyre.
Arti duhet të jetë kjo lloj pasqyre,
Që ne na e zbulon fytyrën.
Ata thonë se Uliksi, lodhur nga mrekullitë,
Qau me dashuri kur iu shfaq Itaka,
E përvuajtur dhe e gjelbër. Arti është Itaka,
Një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Ai është gjithashtu si lumi pafund,
që rrjedh e rri dhe është pasqyrë e njëjtë
e Heraklitit* të ndryshueshëm, i cili është i njëjtë
dhe prapë ngjan një tjetër, si lumi pafund.
*Jorge Luis Borges përmend në strofën e fundit Heraklitin i cili ka thënë se është e pamundur të lahesh në të njëjtin lumë, sepse pas herës të parë, si lumi ashtu edhe njeriu nuk janë më të njëjtët. Borgesi thotë të kundërtën se edhe nëse bëhemi ndryshe jemi të njëjtë
------------------------------------------------------
Dy tregime, dy poezi. - Përktheu Neli Naço
Dëshmitari
Në një stallë që qëndron thuajse nën hijen e një kishe të re prej guri, një njeri me sy gri dhe mjekër të thinjur, i shtrirë midis aromës së kafshëve, i përulur përpiqet të qasë pranë vetes vdekjen, pothuajse njëlloj si një njeri përpiqet të detyrojë veten të flejë. Dita, e bindur ndaj ligjeve të pafundme dhe të fshehta, zhvendoset ngadalë përreth dhe përzien hijet në vendet më të ulëta; jashtë shtrihen fushat e pluguara, një hendek i mbushur me gjethe të rëna dhe një gjurmë e zbehtë e një ujku në deltinën e zezë atje ku vija e pyjeve fillon. Njeriu fle dhe ëndërron, i braktisur. Këmbanat që bjenë për lutjet e zgjojnë atë. Këmbanat tanima janë një nga ritet e mbrëmjes në mbretëritë e Anglisë, por kur ishte fëmijë njeriu kishte parë fytyrën e Woden, tmerrin e shenjtë dhe triumfin, idhullin e trashë prej druri të mbushur me monedha romake dhe mantelet tejet të rënda, flijimet e kuajve, qenve dhe të burgosurve. Para se t’ia behë agimi ai do të vdesë, dhe bashkë me të, të fundit imazhe dëshmitare të riteve pagane do mbarojnë, për t’u mos parë kurrë më. Bota do të jetë pak më e varfër kur ky burrë sakson të vdesë.
Gjërat, ngjarjet që zënë hapësirën sidoqoftë vijnë drejt fundit, kur dikush vdes mund të na bëjë ne të ndalojmë të habitur – dhe sidoqoftë një gjë, ose një numër i pafund gjërash, vdes bashkë me vdekjen e çdo burri apo çdo gruaje, përderisa dhe vetë universi ka një kujtesë, si na kanë sugjeruar teozofët. Në rrjedhën e kohës ka qenë një ditë kur u mbyllën sytë e fundit që kishin parë Krishtin; Beteja e Junín dhe dashuria e Helenës vdiqën me vdekjen e një njeriu. Çfarë do të vdesë me mua ditën që unë do të vdes? Çfarë imazhi i prekshëm ose i brishtë do t’i humbasë botës? Zëri i Macedonio Fernándesit, imazhi i një kali brymës në një pjesë lirë në një qoshe të Sarrano dhe Charcas, një shufër squfuri në sirtarin e një tavoline mogani?
Ragnarök
Imazhet në ëndrra, shkruante Coleridge, figurohen që nga impresionet që intelekti ynë do t’i quante shkaqe; ne nuk e ndiejmë tmerrin sepse na është fanitur një sfinks, ne ëndërrojmë një sfinks me qëllim që të shpjegojmë tmerrin që ne ndiejmë. Nëse kjo gjë është e vërtetë, si mundej një kronikë e thjeshtë e formave të saj të transmetojë shtangien, triumfin, panikun, tmerrin dhe gëzimin që ndërthuren së bashku në ëndrrën e natës? Unë do të orvatem të plotësoj atë kronikë, megjithatë; ndoshta fakti që ëndrra përbëhet veçse nga një skenë e vetme mund të fshijë ose zbutë vështirësinë thelbësore.
Vendi ishte Kolegji i Filozofisë dhe i Letrave; ora, ndajnatë. Çdo gjë (siç ndodh shpesh në ëndrra) ishte paksa e ndryshme; një zmadhim i lehtë i shndërronte gjërat. Ne zgjodhëm autoritetet; unë do të flisja me Pedro Henríquez Ureña, i cili në jetën e zgjimit kishte vdekur para shumë vitesh. Papritur, ne ishim të shtangur nga një zhurmë e fuqishme e demonstruesve ose e muzikantëve të rrugës. Që nga Nënbota ne dëgjuam thirrjet e njerëzve dhe kafshëve. Një zë klithi: Ja ku po vijnë! dhe më pas: Zotat! Zotat! Katër a pesë persona u shfaqën që prej turmës dhe zaptuan podiumin e auditorit. Çdonjëri duartrokiste, duke qarë; ishin zotat, duke u kthyer pas një syrgjynosjeje prej shumë shekujsh. Duke u përvijuar më të mëdhenj sesa jeta ndërsa qëndruan mbi podium, kokat e tyre të hedhura nga pas dhe gjokset e shtyra përpara, ata me arrogancë e morën homazhin tonë. Një prej tyre mbante një degë (e cila i përkiste, pa dyshim, botanikës së thjeshtë të ëndrrave); një tjetër, me një gjest gjithëpërfshirës, zgjaste një dorë e cila ishte një putër kafshe; një nga fytyrat e Janusit shihte mosbesues nga sqepi i përkulur i Thoth-it. Ndoshta të emocionuar nga duartrokitja jonë, një prej tyre, nuk mund ta kujtoj se cili, shpërtheu në një kakarisje triumfuese, çuditërisht të hidhët që ishte gjysma gagaritje e gjysma fërshëllimë. Nga ajo pikë, gjërat ndryshuan.
E gjitha filloi me dyshimin (mbase të tepruar) që zotat ishin të paaftë për të folur. Shekujt e një jete të egër fluturimi e kishin atrofizuar atë pjesë të tyre që ishte humane; hëna e Islamit dhe kryqi i Romës kishin qenë të papajtueshëm me këta ikanakë. Vetullat e nxjerra, dhëmbët e zverdhur, mjekra e rrallë e një mulati ose e një kinezi dhe lafshët kafshërore ishin testamentet për degjenerimin e linjave Olimpiane. Veshjet që ata kishin nuk ishin prej atyre të një varfërie të hijshme dhe të ndershme, por më së shumti të një luksi kriminal të një strofulle kumari të Nënbotës dhe të shtëpive me reputacion të sëmurë. Një gjak ngjyrë karafili rrodhi nga vrima e një kopse; nën një xhaketë të shtrënguar dikush mundi të dallonte konturet e një thike. Menjëherë, ne e ndjemë që ata po luanin trompën e tyre të fundit, që ata ishin dhelparakë, injorantë dhe mizorë, si grabitqarë të rritur, dhe nëse ne do të lejonim veten të dridheshim nga frika ose keqardhja, ata do të mbaronin duke na shkatërruar ne.
Ne nxorëm revolverët tanë të rëndë (papritur në ëndërr na u shfaqën revolverët) dhe me ngazëllim i vramë zotat.
* * *
Historia e natës
Nëpër rrjedhën e brezave
njerëzit formuan natën.
Në fillim ajo ish verbëria;
gjemba që gëricnin këmbë të zbathura,
frika e ujqve ish.
Ne kurrë s’do ta dimë kush krijoi fjalën
për ndërkohën e hijes
duke ndarë të dy muzgjet;
ne kurrë s’do ta dimë në ç’kohë erdh ajo t’caktonte
orët yjore.
Të tjerë mitin krijuan.
Ata e bënë atë mëmën e Fative t’qeta
që thurin tonin fat,
ata dele t’zeza i flijonin, dhe gjelin
që këndon vdekjen e vet.
Kaldeasit i jepnin asaj shtëpi dymbëdhjetë;
për Zenonin, fjalë të pafund.
Ajo formë mori prej hekzametrit latin
dhe tmerri i Paskalit.
Luis de Leon pa n’atë atdheun
e shpirtit ‘tij t’plagosur.
Tanima t’pashtershme e ndiejmë atë
si një verë e lashtë t’ishte
dhe asnjë s’mund ta kundrojë pa marramendje
ndërsa koha e ka ngarkuar me përjetësi.
Dhe të mendosh që s’do të ekzistonte
Veç për ata instrumente t’brishë, sytë.
Arti i poezisë
Të shohësh kah lumi bërë prej kohe e uji
Dhe të kujtohesh që Koha është një tjetër lumë.
Të dish që endemi si lumi
dhe fytyrat tona treten si uji.
Të ndiesh që zgjimi ësht’ një tjetër ëndërr
q’ëndërron për mos ëndërrimin e që vdekja
e cila na frigon n’eshtra është ajo vdekje
që çdo natë e quajmë ëndërr.
Të shohësh në çdo ditë e vit një simbol
të gjithë ditëve t’njeriut dhe viteve të tij,
dhe të kthesh dhunën e viteve
në një muzikë, një tingull dhe një simbol.
Të shohësh një ëndërr në vdekjen, te perëndimi
një trishtim t’artë – e tillë është poezia,
e thjeshtë dhe e pavdekshme, poezia,
kthimi, njëlloj si agimi e perëndimi.
Ndojherë ndajnatës është një fytyrë
që ne na sheh nga thellsitë e pasqyrës.
Arti duhet t’jetë ajo lloj pasqyre,
çdonjërit duke i zbuluar të tijën fytyrë.
Ata thonë Uliksi, i lodhur mrekullish,
me dashurim qau me shfaqjen e Itakës,
e thjeshtë dhe e gjelbër. Arti është ajo Itakë,
një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Arti i pafundëm është si lumi që rrjedh,
që ikën, por edhe mbetet, një pasqyrë për t’njëjtin
Heraklit t’lëvizshëm, i cili ësht’ i njëjti
por edhe i ndryshëm, si vetë lumi që rrjedh.
___________________________________
Lindi ; Jorge Luis Borges (Buenos Aires, 24 gusht 1899. - Gjenevë, 14 qershor, 1986)
Shkrimtar , eseist dhe poet Argjentinas.
---------------------------------------------------
------------------------------------------------------
LUMTURIA
Poezi nga JORGE LUIS BORGES
Ai burrë që përqafon një grua është Adami. Gruaja është Eva.
Gjithçka ndodh për herë të parë.
Kam parë një gjë të bardhë në qiell. Më thonë se është hëna, por
Çfarë mund të bëj me një fjalë dhe me një mitologji?
Lisat më frikësojnë. Janë kaq të bukur.
Kafshët e qeta më afrohen, sepse i thërras me emrat e tyre.
Librat e bibliotekës janë pa germa. Nëse i hap librat germat rikthehen.
Duke shfletuar Atlasin sajoj formën e Sumatrës.
Kush ndez një shkrepëse në terr është duke shpikur flakën.
Në pasqyrë kemi dikë tjetër që na spiunon.
Kush vështron detin shikon Anglinë.
Kush shqipton një varg të Lilienkronit merr pjesë në betejë.
Kam parë ëndërr Kartagjenën dhe legjionet që e shkretonin Kartagjenën.
Kam parë ëndërr shpatën dhe peshoren.
Qoftë lëvduar dashuria ku nuk ka pronarë as pronë, por të dy i dhurohen njëri tjetrit.
Qoftë lëvduar makthi që na tregon se mund ta krijojmë vetë ferrin.
Kush laget në një lumë, laget në lumin Gang.
Kush vështron klepsidrën, shikon shpërbërjen e një perandorie.
Kush mban një thikë në dorë parashikon vdekjen e Cezarit.
Në atë që fle janë të gjithë burrat.
Kam parë në shkretëtirë djaloshin Sfinks të sapolatuar.
Nuk ka asgjë të lashtë në të mbi fytyrë të tokës.
Gjithçka ndodh për herë të parë, por në një mënyrë të përjetëshme.
Kush i lexon fjalët e mia është duke i shpikur ato.
--------------------------------------------------
Të vëzhgosh lumin prej kohe dhe uji
Të kujtosh se koha është një tjetër lum.
Për të ditur se ne humbim si lum
Dhe fytyrat tona zhduken si uji.
Të ndjesh se zgjimi është një tjetër ëndërr
Se ëndrra e paëndërr është vetë vdekja
Se mishi jonë i friguar është vdekja
E çdo nate, që ne e quajmë një ëndërr.
Të shikosh në çdo ditë dhe vit një simbol
Të ditëve të njeriut dhe viteve,
Dhe të konvertosh zemërimin e viteve
Në muzikë, në zë dhe një simbol.
Të shikosh tek vdekja ëndrrën, tek perëndimi
I artë trishtimin – e tillë është poezia
E varfër dhe e pavdekshme është. Poezia,
Që kthehet herë si lindje e herë si perëndimi.
Ndonjëherë muzgu ka një fytyrë
Që na sheh nga thellësia e një pasqyre.
Arti duhet të jetë kjo lloj pasqyre,
Që ne na e zbulon fytyrën.
Ata thonë se Uliksi, lodhur nga mrekullitë,
Qau me dashuri kur iu shfaq Itaka,
E përvuajtur dhe e gjelbër. Arti është Itaka,
Një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Ai është gjithashtu si lumi pafund,
që rrjedh e rri dhe është pasqyrë e njëjtë
e Heraklitit* të ndryshueshëm, i cili është i njëjtë
dhe prapë ngjan një tjetër, si lumi pafund.
*Jorge Luis Borges përmend në strofën e fundit Heraklitin i cili ka thënë se është e pamundur të lahesh në të njëjtin lumë, sepse pas herës të parë, si lumi ashtu edhe njeriu nuk janë më të njëjtët. Borgesi thotë të kundërtën se edhe nëse bëhemi ndryshe jemi të njëjtë
------------------------------------------------------
Dy tregime, dy poezi. - Përktheu Neli Naço
Dëshmitari
Në një stallë që qëndron thuajse nën hijen e një kishe të re prej guri, një njeri me sy gri dhe mjekër të thinjur, i shtrirë midis aromës së kafshëve, i përulur përpiqet të qasë pranë vetes vdekjen, pothuajse njëlloj si një njeri përpiqet të detyrojë veten të flejë. Dita, e bindur ndaj ligjeve të pafundme dhe të fshehta, zhvendoset ngadalë përreth dhe përzien hijet në vendet më të ulëta; jashtë shtrihen fushat e pluguara, një hendek i mbushur me gjethe të rëna dhe një gjurmë e zbehtë e një ujku në deltinën e zezë atje ku vija e pyjeve fillon. Njeriu fle dhe ëndërron, i braktisur. Këmbanat që bjenë për lutjet e zgjojnë atë. Këmbanat tanima janë një nga ritet e mbrëmjes në mbretëritë e Anglisë, por kur ishte fëmijë njeriu kishte parë fytyrën e Woden, tmerrin e shenjtë dhe triumfin, idhullin e trashë prej druri të mbushur me monedha romake dhe mantelet tejet të rënda, flijimet e kuajve, qenve dhe të burgosurve. Para se t’ia behë agimi ai do të vdesë, dhe bashkë me të, të fundit imazhe dëshmitare të riteve pagane do mbarojnë, për t’u mos parë kurrë më. Bota do të jetë pak më e varfër kur ky burrë sakson të vdesë.
Gjërat, ngjarjet që zënë hapësirën sidoqoftë vijnë drejt fundit, kur dikush vdes mund të na bëjë ne të ndalojmë të habitur – dhe sidoqoftë një gjë, ose një numër i pafund gjërash, vdes bashkë me vdekjen e çdo burri apo çdo gruaje, përderisa dhe vetë universi ka një kujtesë, si na kanë sugjeruar teozofët. Në rrjedhën e kohës ka qenë një ditë kur u mbyllën sytë e fundit që kishin parë Krishtin; Beteja e Junín dhe dashuria e Helenës vdiqën me vdekjen e një njeriu. Çfarë do të vdesë me mua ditën që unë do të vdes? Çfarë imazhi i prekshëm ose i brishtë do t’i humbasë botës? Zëri i Macedonio Fernándesit, imazhi i një kali brymës në një pjesë lirë në një qoshe të Sarrano dhe Charcas, një shufër squfuri në sirtarin e një tavoline mogani?
Ragnarök
Imazhet në ëndrra, shkruante Coleridge, figurohen që nga impresionet që intelekti ynë do t’i quante shkaqe; ne nuk e ndiejmë tmerrin sepse na është fanitur një sfinks, ne ëndërrojmë një sfinks me qëllim që të shpjegojmë tmerrin që ne ndiejmë. Nëse kjo gjë është e vërtetë, si mundej një kronikë e thjeshtë e formave të saj të transmetojë shtangien, triumfin, panikun, tmerrin dhe gëzimin që ndërthuren së bashku në ëndrrën e natës? Unë do të orvatem të plotësoj atë kronikë, megjithatë; ndoshta fakti që ëndrra përbëhet veçse nga një skenë e vetme mund të fshijë ose zbutë vështirësinë thelbësore.
Vendi ishte Kolegji i Filozofisë dhe i Letrave; ora, ndajnatë. Çdo gjë (siç ndodh shpesh në ëndrra) ishte paksa e ndryshme; një zmadhim i lehtë i shndërronte gjërat. Ne zgjodhëm autoritetet; unë do të flisja me Pedro Henríquez Ureña, i cili në jetën e zgjimit kishte vdekur para shumë vitesh. Papritur, ne ishim të shtangur nga një zhurmë e fuqishme e demonstruesve ose e muzikantëve të rrugës. Që nga Nënbota ne dëgjuam thirrjet e njerëzve dhe kafshëve. Një zë klithi: Ja ku po vijnë! dhe më pas: Zotat! Zotat! Katër a pesë persona u shfaqën që prej turmës dhe zaptuan podiumin e auditorit. Çdonjëri duartrokiste, duke qarë; ishin zotat, duke u kthyer pas një syrgjynosjeje prej shumë shekujsh. Duke u përvijuar më të mëdhenj sesa jeta ndërsa qëndruan mbi podium, kokat e tyre të hedhura nga pas dhe gjokset e shtyra përpara, ata me arrogancë e morën homazhin tonë. Një prej tyre mbante një degë (e cila i përkiste, pa dyshim, botanikës së thjeshtë të ëndrrave); një tjetër, me një gjest gjithëpërfshirës, zgjaste një dorë e cila ishte një putër kafshe; një nga fytyrat e Janusit shihte mosbesues nga sqepi i përkulur i Thoth-it. Ndoshta të emocionuar nga duartrokitja jonë, një prej tyre, nuk mund ta kujtoj se cili, shpërtheu në një kakarisje triumfuese, çuditërisht të hidhët që ishte gjysma gagaritje e gjysma fërshëllimë. Nga ajo pikë, gjërat ndryshuan.
E gjitha filloi me dyshimin (mbase të tepruar) që zotat ishin të paaftë për të folur. Shekujt e një jete të egër fluturimi e kishin atrofizuar atë pjesë të tyre që ishte humane; hëna e Islamit dhe kryqi i Romës kishin qenë të papajtueshëm me këta ikanakë. Vetullat e nxjerra, dhëmbët e zverdhur, mjekra e rrallë e një mulati ose e një kinezi dhe lafshët kafshërore ishin testamentet për degjenerimin e linjave Olimpiane. Veshjet që ata kishin nuk ishin prej atyre të një varfërie të hijshme dhe të ndershme, por më së shumti të një luksi kriminal të një strofulle kumari të Nënbotës dhe të shtëpive me reputacion të sëmurë. Një gjak ngjyrë karafili rrodhi nga vrima e një kopse; nën një xhaketë të shtrënguar dikush mundi të dallonte konturet e një thike. Menjëherë, ne e ndjemë që ata po luanin trompën e tyre të fundit, që ata ishin dhelparakë, injorantë dhe mizorë, si grabitqarë të rritur, dhe nëse ne do të lejonim veten të dridheshim nga frika ose keqardhja, ata do të mbaronin duke na shkatërruar ne.
Ne nxorëm revolverët tanë të rëndë (papritur në ëndërr na u shfaqën revolverët) dhe me ngazëllim i vramë zotat.
* * *
Historia e natës
Nëpër rrjedhën e brezave
njerëzit formuan natën.
Në fillim ajo ish verbëria;
gjemba që gëricnin këmbë të zbathura,
frika e ujqve ish.
Ne kurrë s’do ta dimë kush krijoi fjalën
për ndërkohën e hijes
duke ndarë të dy muzgjet;
ne kurrë s’do ta dimë në ç’kohë erdh ajo t’caktonte
orët yjore.
Të tjerë mitin krijuan.
Ata e bënë atë mëmën e Fative t’qeta
që thurin tonin fat,
ata dele t’zeza i flijonin, dhe gjelin
që këndon vdekjen e vet.
Kaldeasit i jepnin asaj shtëpi dymbëdhjetë;
për Zenonin, fjalë të pafund.
Ajo formë mori prej hekzametrit latin
dhe tmerri i Paskalit.
Luis de Leon pa n’atë atdheun
e shpirtit ‘tij t’plagosur.
Tanima t’pashtershme e ndiejmë atë
si një verë e lashtë t’ishte
dhe asnjë s’mund ta kundrojë pa marramendje
ndërsa koha e ka ngarkuar me përjetësi.
Dhe të mendosh që s’do të ekzistonte
Veç për ata instrumente t’brishë, sytë.
Arti i poezisë
Të shohësh kah lumi bërë prej kohe e uji
Dhe të kujtohesh që Koha është një tjetër lumë.
Të dish që endemi si lumi
dhe fytyrat tona treten si uji.
Të ndiesh që zgjimi ësht’ një tjetër ëndërr
q’ëndërron për mos ëndërrimin e që vdekja
e cila na frigon n’eshtra është ajo vdekje
që çdo natë e quajmë ëndërr.
Të shohësh në çdo ditë e vit një simbol
të gjithë ditëve t’njeriut dhe viteve të tij,
dhe të kthesh dhunën e viteve
në një muzikë, një tingull dhe një simbol.
Të shohësh një ëndërr në vdekjen, te perëndimi
një trishtim t’artë – e tillë është poezia,
e thjeshtë dhe e pavdekshme, poezia,
kthimi, njëlloj si agimi e perëndimi.
Ndojherë ndajnatës është një fytyrë
që ne na sheh nga thellsitë e pasqyrës.
Arti duhet t’jetë ajo lloj pasqyre,
çdonjërit duke i zbuluar të tijën fytyrë.
Ata thonë Uliksi, i lodhur mrekullish,
me dashurim qau me shfaqjen e Itakës,
e thjeshtë dhe e gjelbër. Arti është ajo Itakë,
një përjetësi e gjelbër, jo mrekullitë.
Arti i pafundëm është si lumi që rrjedh,
që ikën, por edhe mbetet, një pasqyrë për t’njëjtin
Heraklit t’lëvizshëm, i cili ësht’ i njëjti
por edhe i ndryshëm, si vetë lumi që rrjedh.
___________________________________