ana karenina
Primus registratum
Minoritetet
Megjithëse nuk ekziston një përcaktim i saktë i termit "minoritet kombëtar" elementët që e legjitimojnë këtë të fundit për t'u quajtur si i tillë janë si më poshtë:
• banojnë në territorin e një Shteti dhe janë shtetas të tij;
• mbajnë lidhje të vjetra, të forta dhe të qëndrueshme me këtë shtet;
• shfaqin karakteristika etnike, kulturore, fetare ose linguistike të veçanta;
• ndonëse më të pakët në numër se sa pjesa tjetër e popullsisë së këtij Shteti ose të një rajoni të këtij Shteti, janë përfaqësues në mënyrë të mjaftueshme;
• janë të frymëzuar nga vullneti për të ruajtur kulturën, traditat, fenë ose gjuhën e tyre.
Sipas Kushtetutës shqiptare, "Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndalur as detyruar, përkatësinë etyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të drejtë ti ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën e tyre amtare, si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për mbrojtjen e interesave dhe identitetit të tyre".
Sa më sipër bazohet në parimin se: "Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjitetii njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimnia kombëtare, bashkëjetesa fetare, si dhe bashkjetesa dhe mirëkuptimi i shqipëtarëve me pakicat janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t'i respektojë dhe t'i mbrojë. Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit. Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore. Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndalur as detyruar, përkatësinë etyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të drejtë ti ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën e tyre amtare , si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për mbrojtjen e interesave dhe identitetit të tyre".
Sa i njohim ne minoritetet që jetojnë në vendin tonë? A janë vërtet aq të ndryshëm sa përshkruhen?
Megjithëse nuk ekziston një përcaktim i saktë i termit "minoritet kombëtar" elementët që e legjitimojnë këtë të fundit për t'u quajtur si i tillë janë si më poshtë:
• banojnë në territorin e një Shteti dhe janë shtetas të tij;
• mbajnë lidhje të vjetra, të forta dhe të qëndrueshme me këtë shtet;
• shfaqin karakteristika etnike, kulturore, fetare ose linguistike të veçanta;
• ndonëse më të pakët në numër se sa pjesa tjetër e popullsisë së këtij Shteti ose të një rajoni të këtij Shteti, janë përfaqësues në mënyrë të mjaftueshme;
• janë të frymëzuar nga vullneti për të ruajtur kulturën, traditat, fenë ose gjuhën e tyre.
Sipas Kushtetutës shqiptare, "Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndalur as detyruar, përkatësinë etyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të drejtë ti ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën e tyre amtare, si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për mbrojtjen e interesave dhe identitetit të tyre".
Sa më sipër bazohet në parimin se: "Pavarësia e shtetit dhe tërësia e territorit të tij, dinjitetii njeriut, të drejtat dhe liritë e tij, drejtësia shoqërore, rendi kushtetues, pluralizmi, identiteti kombëtar dhe trashëgimnia kombëtare, bashkëjetesa fetare, si dhe bashkjetesa dhe mirëkuptimi i shqipëtarëve me pakicat janë baza e këtij shteti, i cili ka për detyrë t'i respektojë dhe t'i mbrojë. Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit. Askush nuk mund të diskriminohet padrejtësisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendja ekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore. Personat që u përkasin pakicave kombëtare ushtrojnë në barazi të plotë para ligjit të drejtat dhe liritë e tyre. Ata kanë të drejtë të shprehin lirisht, pa u ndalur as detyruar, përkatësinë etyre etnike, kulturore, fetare e gjuhësore. Ata kanë të drejtë ti ruajnë e zhvillojnë ato, të mësojnë dhe të mësohen në gjuhën e tyre amtare , si dhe të bashkohen në organizata e shoqata për mbrojtjen e interesave dhe identitetit të tyre".
Sa i njohim ne minoritetet që jetojnë në vendin tonë? A janë vërtet aq të ndryshëm sa përshkruhen?