Koncepte te pergjitheshme mbi psikologjine

Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Psikologjia është studimi shkencor i mendjes dhe sjelljes. Objekti studimor themeltar i saj është të kuptuarit e individit dhe të grupit, nëpërmjet përcaktimit të rregullave dhe normave të cilat variojnë nga kategorizimet e përgjithshme tek individualiteti. Drejtimi shkencor në studimin e sjelljes është një karakteristikë e rëndësishme e psikologjisë. Kështu si shkencë, psikologjia ka qëllime dhe metoda shkencore të përbashkëta me shkenca të tjera si p.sh., me biologjinë, kiminë, sociologjinë dhe antropologjinë.

Fjala Psikologji për herë të parë është paraqitur në Angli më 1693 por nuk është përdorur dhe nuk është kuptuar një kohë të gjatë deri në vitet 1800. Është sinonim i përbërë nga dy fjale greke "psiko (ψυχή)" dhe "logos (λόγος)". Psiko në origjinal nënkupton frymëmarrje, por më vone është nënkuptuar si shpirt sepse frymëmarrja është i ndikuar shpirtit e cila ende nuk e ka lëshuar trupin. Në mitologjinë greke Psiko ka qene një grua e cila ka qenë në marrëdhënie dashurie me perëndinë e dashurisë Erosin. Ai ishte dashnor i saj por kishte një kusht ndaj saj që mos t'ia shikonte fytyrën e tij kurrë. Por nga kurioziteti Psikoja një natë vendosi një qiri për t'ia shikuar fytyrën në momentin kur e kupton Erosi atëherë e magjeps atë. Për t'ia arritur ngadhënjimit është dashur të bej një luftë te madhe me përplot rreziqe, por në fund ajo është transformuar në perëndeshë dhe iu është bashkangjitur Erosit në parajsë. Psika simbolizon shpirtin njerëzor. Gjate shekullit të shtatëmbëdhjetë kuptimi i fjalës psiko është shndërruar në kuptimin e mendjes. Logos, një fjalë tjetër greke, nënkupton shkencën ose arsyen. Sipas rrugëve Greke psikologjia një kuptim mbi arsyen ose mbi mendjen, ose si thuhet sot studimi mbi mendjen.
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Psikologjia si çdo shkencë tjetër, zanafillën e ka nga Antika. Njerëzit kanë qënë gjithnjë të interesuar për sjelljen dhe natyrën e njerëzve të tjerë. Ne mund të gjejmë gjurmë të ideve filozofike në psikologji, tek grekët e lashtë. Konkretisht ndryshimi i pikëpamjeve filozofike ndërmjet shkollës së Platonit dhe më pas asaj të Aristotelit si nxënës i shkollës së Platonit, nëse idetë njerëzore janë të lindura apo të fituara. Përkufizimi i objektit studiues psikologjik për të parën herë u bë nga J.Locke në vitin 1690, në veprën e tij mbi mësimet shtesë associative. Ai e përshkruan mendjen njerëzore si një pllakë shkrimi të pashkruar (tabula rasa) mbi të ciën mund të shkruhen të gjitha përvojat jetësore. Ndikime të tjera në psikologjinë e hershme vijnë nga biologjia dhe nga Fizika. Charles Darwin, vëzhgimet e të cilit, të bëra gjatë udhëtimit të tij të famshëm përreth botës, u publikuan në librin e tij "Origjina e Llojeve" të vitit 1859, i cili përshkruan përmbledhtazi teorinë e tij të evolucionit. Darvini sugjeroi se kafshët dhe njerëzit shfaqin sjellje që i përshtaten mjedisit dhe i ndihmojnë ata të mbijetojnë. Një vit mbas labrit të Darvinit, Gustav Fechner botoi "Elementet e Psikofizikës" në të cilën ai përshkoi përmbledhtazi metodën eksperimentale të maties së eksperiencës shqisore. Kështu futja e metodave shkencore natyrore ndër të tjera në sferën e psikologjisë së ndjenjave dhe shqisave (Psikofizika) nga E. , H. Helmholtz dhe G. T. Fechner, në shekullin XIX pati si pasojë ndarjen e Psikologjisë si shkencë në vete, p.sh. me Psikologjinë eksperimentale. Pas hapjes së laboratorëve për psikologji në Evropë erdhi dhe përkufizimi më i plotë i objektit studiues i sajë. Me këtë "teoritë tradicionale substanciale" u zëvendësuan nga teoritë e aktualitetit dhe ato shpirtërore, kështu që Psikologjia përkufizohet si shkencë e vetëdijes.
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Si kundërpërgjigje e shkencës natyrore eksperimentale të Psikologjisë, në fillim të shekullit XX-të u krijua botëkuptimi për një Psikologji si shkencë e orientuar.Kjo rrymë i kundërshtonte shpjegimet e rastit të dukurive psikologjike dhe në vend të këtyre vendoste metodat eksperimentale e " shfaqjes shpirtërore" ose një përjetimi intuitiv. Në këtë rast Psikologjia paraqite si shkencë e përjetimeve. Sot, pikëpamjet e shkollave të mëdha tradicionale të psikologjisë luajnë rolë të rëndësishëm në strukturën e Psikologjisë. Njësimi i psikologjisë, si shkencë, vijnë pas shumë përpjekjeve për të përfshirë shpjegimet e dukurive psikologjike në lëmi të ndryshme, si bie fjala edhe të teorive të informacionit dhe të kibernetikës. Me këto përfshirje është mundësuar shpjegimi i ndryshimit të marrëdhënieve në drejtimet dhe funksionin e kohës. Teoritë qendrore të kohës së re janë teoria e agresiviteteve, e konflikteve dhe studimi i inteligjencës.
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Data të rëndësishme në Psikologji
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Shkollat psikologjike.

Strukturalizmi.

Shkollë e cila kontribuon me fillimet zyrtare të psikologjisë me krijimin e laboratorit në Universitetin e Leipzig-ut më 1879. Themeluesit e strukturalizmit Wilhelm Wundt dhe nxënësi i tij E. B. Titchener studiuan vetëdijen e mendjen përmes introspeksionit. Wundt-i mendonte se përmes regjistrimit të kujdesshëm të eksperiencave të vetëdijshme, mund të zbulonte strukturën e elementeve të jetës mendore. Megjithëse përkufizimi i tij për psikologjinë nuk mbijetoi, kjo shkollë dhe themeluesit e saj kontribuan duke mbështetur metodën sistematike të studimit, në përpjekjet për të përcaktuar strukturën e mendjes. Studiuesi G. Stanley Hall, psikolog amerikan i cili studioi nën ndikimin e Wundt-it zhvilloi aktivitetin e kësaj shkolle me krijimin e Shoqatës psikologjike Amerikane në vitin 1892 dhe të revistës së parë psikologjike amerikane më 1915.

Funksionalizmi;

Funksionalizmi themelohet nga William James me publikimin e tekstit Parimet e Psikologjisë më 1890, në të cilën shpreh idetë e tij për atë se cfarë duhet të jetë psikologjia. William James ishte shumë i ndikuar nga puna e Darvinit mbi evolucionin dhe besonte se psikologjia duhet të shpjegojë funksionin e ndërgjegjës në mënyrën sesi ajo ndikon mbi sjelljen. Idetë e Uilliam James çelën rrugën e shkollës së funksionalizmit, e cila e përshkruan psikologjinë si studim të vecorive përshtatëse të vetëdijes dhe sjelljes. Ndërmjet funksionalistëve të rëndësishëm përfshihen
Artikulli i Dawey i vitit 1896 mbi harkun reflektar konsiderohet shpesh si fillimi zyrtar i shkollës funksionale të psikologjisë. Koncepti i harkut reflektar konsiderohej gjithashtu si një parim përbashkues i psikologjisë i psikologjisë duke qënë një rrugë komplekse nervore që përfshihet në një refleks, ai bashkon mendjen dhe trupin. Libri Inteligjenca e kafshëve, i Thorndike, i botuar më 1898 konsiderohet gjithashtu një vepër madhore në këtë drejtim.

Bihejviorizmi
Bihejviorizmi themelohet rreth emrit të John B. Watson, më 1913. Ky psikolog amerikan mendonte se psikologjia duhet të jetë shkenca e sjelljes që shfaqet së jashtmi. Ai refuzonte idetë e introspeksionit dhe proceseve mendore. Bihejvioristës përqëndroheshin në matjen objektive të sjelljes që mund të vëzhgohet. Ata besonin se psikologjia duhet të jetë një shkencë "Solide" si fizika dhe kimia.

Shkolla Geshtaltiste

Max Wertheimer konsiderohet zakonisht si lideri i shkollës krahas Wolfgang Kohler dhe Kurt Koffka. Ata besonin se njerëzit janë më tepër se shuma e pjesëve të tyre dhe se nuk mund ta kuptonin të tërën duke studiuar vetëm pjesët. Fjala gjermane gestalt do të thotë "e tëra" dhe se qëllimi i psikologjisë gestaltiste ishte të studionte personin e tërë.
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Psikoanaliza


Kongresi psikoanalitik, 1911


Shkolla e fundit e rëndësishme historike që ndikoi në psikologji ishte psikoanaliza. Pothuajse përafëersisht në të njëjtën kohë kur bihejviorizmi dhe geshtaltizmi ishin duke u formuar, një mjek i ri austriak Sigmund Freud filloi të përdore hipnozën të huazuar nga Jean-Martin Charcot si një metode për të trajtuar njërëzit me probleme emocionale. Kështu, Freud zbuloi se njërëzit e hipnotizuar ishin të aftë të kujtonin ndjenjat të cilat i perkisnin fëmijërisë së hershme. Freud besonte se eksperienca e shkuar për të cilën personi është jo i vetëdijshëm ndikon shumë në sjelljen aktuale.
 
Hektor12

Hektor12

Locus omnem
Degët e Psikologjisë;

Degët te cilat ndahet Psikologjia:

  • Psikologjia fiziologjike - Studion bazën fiziologjike të proceseve psikike që paraqesin sistemin nervor dhe atë endokrin.
  • Psikologjia eksperimentale - Psikologët e kësaj fushe të studimit bëjnë prova dhe eksperimente për të studiuar se si reagojnë njerëzit në ngacmues te ndryshëm. **Vërejtje - Metoda e eksperimentit ndalohet në atë moment kur rrezikohet jeta e njeriut.
  • Psikologjia zhvillimore - Studion ndryshimet e sjelljes së njeriut si rezultat i kalimit të kohës apo moshës dhe bën studime etapa-etapa.
  • Psikologjia sociale-Studion ndikimin e faktorëve shoqëror në sjelljet, burimet dhe qëndrimet e individit, po ashtu edhe raportet sociale brenda grupeve dhe ndërmjet grupeve.
  • Psikologjia klinike dhe e këshillimit - Pjesa më e madhe e psikologeve të klinikës i zbatojnë njohurit psikologjike dhe parimet në diaznifikimin e sjelljeve , sëmundjeve mentale, konfliktit familjar e martesore.


  • Psikologjia e këshillimit- Përafërsisht i kryejnë të njëjtat punë si te Psikologjia klinike, vetëm se te Psikologjia këshillimit këta të fundit merren me probleme më të lehta, këta më shumë punojnë me nxënës, student, në kapërcimin e problemeve të tyre.
  • Psikologjia shkollore dhe e edukimit - Psikologët e kësaj fushe më së shumti punojnë në klasifikimin e problemeve emocionale dhe problemeve në mësime. Ndërsa Psikologet e edukimit janë specialist për nxënësit dhe mësimdhënësit.
  • Psikologjia industriale dhe organizative - Psikologët industrialë që ndonjëherë quhen edhe psikologë të organizimit, punojnë kryesisht në organizata punuese. Ata merren me zgjedhjen e punonjsëve më të përshtatshëm për vendpunimet e caktuara ose në zhvillimin e programeve të trajnimit të punonjësve. Analiza e punës është hapi i parë për të përcaktuar se cfarë kërkohet që të bëjë punonjësi i ri.
  • Psikologjia e komunikimitstudion individin dhe mënyrën sesi ai ndërton marrëdhëniet me të tjerët nëpërmjet procesit të komunikimit. Komunikimi konsiderohet si një akt ndërpersonal mjaft i larmishëm.
 
You must log in or register to reply here.
Top