Epilog ADAGIO
Epilog</p>
</p>
ADAGIO</p>
Nga “Dhuna” e Slavoj Zizek, përktheu A.Zaimi</p>
Ja pra ku u mbyll qerthulli i hulumtimit: udhëtuam prej refuzimit të anti-dhunës së rreme e deri te mbështetja e dhunës emancipuese. E filluam me hipokrizinë e atyre që duke luftuar dhunën subjektive ushtrojnë dhunë sistemike e prej kësaj më pas lind vetë fenomeni që ata thonë se duan të luftojnë. Zbuluam që shkaku themelor i dhunës është frika nga Fqinji dhe treguam se si ky shkak krijohet prej dhunës inherente tek vetë gjuha, tek mjeti i vetëm që na lejon të tejkalojmë dhunën e drejtpërdrejtë. Pastaj analizuam tre lloje të dhunës që stërmbushin mediat tona: trazirat rinore irracionale në periferitë e Parisit në 2005, sulmet terroriste të viteve të fundit dhe kaosin e New Orleans-it pas katastrofës së uraganit Katrina. Më tej demonstruam ekzistencën e antinomive të arsyes tolerante, sa i përket demonstratave të dhunshme kundër botimit të karikaturave të Muhamedit në një gazetë daneze. E pozicionuam tolerancën si cak dhe si nocion mbizotërues që fuqizon ideologjinë e sotme. Më së fundi, u morëm drejtpërdrejt me dimensionin emancipues të kategorisë së dhunës hyjnore, ashtu siç e ka artikuluar Walter Benjamin. Po çmësim pra mund të nxjerrim prej këtij libri?</p>
Një mësim të trefishtë. Së pari, tredhja e menjëhershme e dhunës, dënimi i saj si diçka e keqe është një sjellje ideologjike par excellence, një mistifikim që ndih të bëhen të padukshme format elementare të dhunës sociale. Është tepër simptomatik fakti që shoqëritë tona perëndimore, të cilat shfaqin kaq ndjeshmëri ndaj formave të ndryshme të kërcënimit, në të njëjtën kohë janë të afta të vënë në lëvizje një shumësi mekanizmash që kanë për synim të na bëjnë të pandjeshëm ndaj formave më brutale të dhunës shpesh, në mënyrë paradoksale, duke marrë formën e simpatisë humanitare për viktimat.</p>
Mësimi i dytë: është e vështirë të jesh me të vërtetë i dhunshëm, është e vështirë të kryesh një akt që trazon dhunshëm parametrat themelorë të jetës sociale. Kur Bertolt Brecht-i pa një maskë japoneze që personifikonte një demon të lig, i impresionuar shkruajti për dekorimin e saj të frikshëm e për mimikën e saj të errët këto vargje: ta marrin vesh të gjithë/se fort vështirë është dhe duhet shumë të lodhesh/që të jesh i lig. Vargjet vlejnë për çdo dhunë që ka ndonjë efekt real mbi sistemin. Po le ta nxjerrim këtë përfundim nga një film me aksion, prodhim standart hollyëoodian. Diku nga fundi i filmit The Fugitive të Andrew Davis-it doktori i pafajshëm por i përndjekur (Harrison Ford) përballet me kolegun e tij (Jeroen Krabbé) në një konventë mjekësie dhe e akuzon se ky i fundit ka falsifikuar të dhënat mjekësore në favor të një kompanie të madhe farmaceutike. Bash në këtë pikë, kur pritet që filmi të përqendrohet te fajtori i vërtetë kapitali i korporatës farmaceutike Krabbé e ndërpret Ford-in dhe e fton të dalin jashtë ku më pas, në korridor të ndërtesës fillojnë një sherr të dhunshëm e të apasionuar: rrahin njëri-tjetrin deri sa fytyrat u skuqen me gjak. Skena flet qartë në karakterin e saj qesharak, a thua se për të shmangur problemet ideologjike që rrjedhin nga loja me anti-kapitalizëm u dashka bërë ndonjë gafë trashanike që të gjithë ti marrin vesh hapur problemet dhe inkonsistencat e narrativës. Personazhi negativ shndërrohet në një karakter patologjik, vesves dhe qesharak a thua se degjenerimi psikologjik (që shoqëron spektaklin shpërqendrues të sherrit) në një farë mënyre zëvendëson dhe zhvendos impulsin anonim dhe thellësisht jo-psikologjik të kapitalit. Po ta kishin paraqitur mjekun e korruptuar si një njeri me psikologji të sinqertë, si një mjek të ndershëm në sferën e tij private, që për shkak të vështirësive financiare në spitalin ku punon është detyruar të gëlltisë kafshatën që i ofron kompania farmaceutike ndoshta do të kish qenë një gjest shumë më i pranueshëm</p>
Pra filmi The Fugitive na prezanton me një version të dhunshëm të një passage a lacte që shërben vetëm për të shpërqendruar publikun, dhe pikërisht ky është mjeti i mirëfilltë që përdor një ideologji. Një hap më tej kësaj dhune të nivelit zero është momenti final i filmit Taxi Driver të Paul Schrader-it dhe Martin Scorsese-s, momenti kur Travis Bickle (Robert De Niro) vepron kundër kodoshëve që kanë skllavëruar vajzën të cilën ai po përpiqet të shpëtojë (Jodie Foster). Momenti kyç tek ky passage a lacte është dimensioni vetvrasës që përcillet në skenën kur Travis ndërkohë që përgatitet për të sulmuar stërvitet duke i drejtuar pistoletën pasqyrës: skena më e famshme e filmit është ajo ku Travis kërcënon pasqyrimin e vet duke thënë You talkin to me?. Kjo skenë është ilustrim i përpiktë i nocionit lacanian të fazës pasqyruese, agresiviteti i drejtohet qartësisht vetvetes , imazhit që reflektohet në pasqyrë. Ky dimension vetëvrasës rishfaqet në fund, pas betejës, kur Travis i plagosur rëndë e i mbështetur pas një muri bën me gishta gjestin e një pistolete të drejtuar në ballin e tij të përgjakur dhe në mënyrë tallëse imiton vetëvrasjen, sikur të dojë të thotë objektivi i vërtetë i mllefit tim isha vetë unë. Paradoksi i Travisit është se ky e sheh vetveten si pjesë të llumit të degjeneruar që po përpiqet të luftojë, kështu që, njëlloj siç shprehet dhe Brecht-i për dhunën revolucionare tek The Measure Taken, ai po përpiqet të jetë vetë i ndoturi i fundit, pas heqjes qafe të së cilit gjithçka do të jetë e dlirë.</p>
Mutatis Mutandis e njëjta logjikë vlen dhe për dhunën kolektive e të organizuar në shkallë të gjërë. Revolucioni Kulturur Kinez shërben si mësim: shkatërrimi i monumenteve të vjetra u vërtetua se nuk qe mohim i vërtetë i së kaluarës. Përkundrazi, qe thjesht një passage a lacte i pafuqishëm, dëshmi e dështimit për ta hequr qafe të shkuarën. Ka një lloj drejtësie poetike në faktin se Revolucioni Kulturor i Mao-s solli si rezultat shpërthimin e sotëm të dinamikave kapitaliste në Kinë. Ka një homologji strukturore mes vetë-revolucionimit permanent maoist, që ishte një betejë e vazhdueshme kundër kalcifikimit të strukturave kulturore dhe dinamikave inherente në kapitalizëm. Në këtë moment të vjen të parafrazosh prapë Brecht-in: E çështë bastisja e një banke krahasuar me themelimin e një banke tjetër?. E çfarë ishin shpërthimet e dhunshme e shkatërrimtare të Gardës së Kuqe gjatë Revolucionit Kulturor në krahasim me revolucionin e vërtetë kulturor, shkatërrimin përfundimtar të të gjitha mënyrave të ndryshme të të jetuarit, siç dikton qerthulli i zgjerimit të kapitalit?</p>
E njëjta logjikë vlen dhe për Gjermaninë Naziste, nuk duhet të na mashtrojë spektakli brutal i asgjësimit të miliona njerëzve. Karakterizimi i Hitler-it si burrë i keq që mban përgjegjësi për vdekjet e miliona njerëzve, po që gjithsesi ishte burrë me koqe që e çoi deri në fund me vullnet të hekurt misionin e tij nuk mjafton të thuhet se është vetëm i përbuzshëm etikisht, është gjithashtu gabim: e vërteta është se Hitleri nuk kishte koqe që ti ndryshonte gjërat me të vërtetë. Gjithë veprimet e tij ishin thelbësisht reaksionare: gjithçka që bëri e bëri me kusht që asgjë të mos ndryshonte me të vërtetë; aksionet e tij u ndërmorrën që të ndalonin kërcënimin komunist që premtonte ndryshim real. Vënia në shënjestër e hebrejve thelbësisht qe një shpërqendrim mendor mes të cilit Hitler-i shmangu armikun e vërtetë thelbin e marrëdhënieve sociale kapitaliste. Hitler-i inskenoi një spektakël revolucionar në mënyrë që të mbante gjallë sistemin kapitalist. Ironik është fakti se pikërisht me grand-gjestet e tij që përbuznin vetëkënaqësinë borgjeze Hitler-i ia mundësoi vijimësinë kësaj vetëkënaqësie: ai nuk e shqetësoi aspak rendin kaq të përbuzur borgjez dekadent. Në vend që ti zgjonte gjermanët ai iu ofroi një ëndërr, nazizmin, që i la të flinin gjumë dhe për ca kohë. Realisht Gjermania u zgjua vetëm kur u mposht në 1945.</p>
Nëse duam të flasim për një ak
Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://saktivista.com/?p=1399
Epilog</p>
</p>
ADAGIO</p>
Nga “Dhuna” e Slavoj Zizek, përktheu A.Zaimi</p>
Ja pra ku u mbyll qerthulli i hulumtimit: udhëtuam prej refuzimit të anti-dhunës së rreme e deri te mbështetja e dhunës emancipuese. E filluam me hipokrizinë e atyre që duke luftuar dhunën subjektive ushtrojnë dhunë sistemike e prej kësaj më pas lind vetë fenomeni që ata thonë se duan të luftojnë. Zbuluam që shkaku themelor i dhunës është frika nga Fqinji dhe treguam se si ky shkak krijohet prej dhunës inherente tek vetë gjuha, tek mjeti i vetëm që na lejon të tejkalojmë dhunën e drejtpërdrejtë. Pastaj analizuam tre lloje të dhunës që stërmbushin mediat tona: trazirat rinore irracionale në periferitë e Parisit në 2005, sulmet terroriste të viteve të fundit dhe kaosin e New Orleans-it pas katastrofës së uraganit Katrina. Më tej demonstruam ekzistencën e antinomive të arsyes tolerante, sa i përket demonstratave të dhunshme kundër botimit të karikaturave të Muhamedit në një gazetë daneze. E pozicionuam tolerancën si cak dhe si nocion mbizotërues që fuqizon ideologjinë e sotme. Më së fundi, u morëm drejtpërdrejt me dimensionin emancipues të kategorisë së dhunës hyjnore, ashtu siç e ka artikuluar Walter Benjamin. Po çmësim pra mund të nxjerrim prej këtij libri?</p>
Një mësim të trefishtë. Së pari, tredhja e menjëhershme e dhunës, dënimi i saj si diçka e keqe është një sjellje ideologjike par excellence, një mistifikim që ndih të bëhen të padukshme format elementare të dhunës sociale. Është tepër simptomatik fakti që shoqëritë tona perëndimore, të cilat shfaqin kaq ndjeshmëri ndaj formave të ndryshme të kërcënimit, në të njëjtën kohë janë të afta të vënë në lëvizje një shumësi mekanizmash që kanë për synim të na bëjnë të pandjeshëm ndaj formave më brutale të dhunës shpesh, në mënyrë paradoksale, duke marrë formën e simpatisë humanitare për viktimat.</p>
Mësimi i dytë: është e vështirë të jesh me të vërtetë i dhunshëm, është e vështirë të kryesh një akt që trazon dhunshëm parametrat themelorë të jetës sociale. Kur Bertolt Brecht-i pa një maskë japoneze që personifikonte një demon të lig, i impresionuar shkruajti për dekorimin e saj të frikshëm e për mimikën e saj të errët këto vargje: ta marrin vesh të gjithë/se fort vështirë është dhe duhet shumë të lodhesh/që të jesh i lig. Vargjet vlejnë për çdo dhunë që ka ndonjë efekt real mbi sistemin. Po le ta nxjerrim këtë përfundim nga një film me aksion, prodhim standart hollyëoodian. Diku nga fundi i filmit The Fugitive të Andrew Davis-it doktori i pafajshëm por i përndjekur (Harrison Ford) përballet me kolegun e tij (Jeroen Krabbé) në një konventë mjekësie dhe e akuzon se ky i fundit ka falsifikuar të dhënat mjekësore në favor të një kompanie të madhe farmaceutike. Bash në këtë pikë, kur pritet që filmi të përqendrohet te fajtori i vërtetë kapitali i korporatës farmaceutike Krabbé e ndërpret Ford-in dhe e fton të dalin jashtë ku më pas, në korridor të ndërtesës fillojnë një sherr të dhunshëm e të apasionuar: rrahin njëri-tjetrin deri sa fytyrat u skuqen me gjak. Skena flet qartë në karakterin e saj qesharak, a thua se për të shmangur problemet ideologjike që rrjedhin nga loja me anti-kapitalizëm u dashka bërë ndonjë gafë trashanike që të gjithë ti marrin vesh hapur problemet dhe inkonsistencat e narrativës. Personazhi negativ shndërrohet në një karakter patologjik, vesves dhe qesharak a thua se degjenerimi psikologjik (që shoqëron spektaklin shpërqendrues të sherrit) në një farë mënyre zëvendëson dhe zhvendos impulsin anonim dhe thellësisht jo-psikologjik të kapitalit. Po ta kishin paraqitur mjekun e korruptuar si një njeri me psikologji të sinqertë, si një mjek të ndershëm në sferën e tij private, që për shkak të vështirësive financiare në spitalin ku punon është detyruar të gëlltisë kafshatën që i ofron kompania farmaceutike ndoshta do të kish qenë një gjest shumë më i pranueshëm</p>
Pra filmi The Fugitive na prezanton me një version të dhunshëm të një passage a lacte që shërben vetëm për të shpërqendruar publikun, dhe pikërisht ky është mjeti i mirëfilltë që përdor një ideologji. Një hap më tej kësaj dhune të nivelit zero është momenti final i filmit Taxi Driver të Paul Schrader-it dhe Martin Scorsese-s, momenti kur Travis Bickle (Robert De Niro) vepron kundër kodoshëve që kanë skllavëruar vajzën të cilën ai po përpiqet të shpëtojë (Jodie Foster). Momenti kyç tek ky passage a lacte është dimensioni vetvrasës që përcillet në skenën kur Travis ndërkohë që përgatitet për të sulmuar stërvitet duke i drejtuar pistoletën pasqyrës: skena më e famshme e filmit është ajo ku Travis kërcënon pasqyrimin e vet duke thënë You talkin to me?. Kjo skenë është ilustrim i përpiktë i nocionit lacanian të fazës pasqyruese, agresiviteti i drejtohet qartësisht vetvetes , imazhit që reflektohet në pasqyrë. Ky dimension vetëvrasës rishfaqet në fund, pas betejës, kur Travis i plagosur rëndë e i mbështetur pas një muri bën me gishta gjestin e një pistolete të drejtuar në ballin e tij të përgjakur dhe në mënyrë tallëse imiton vetëvrasjen, sikur të dojë të thotë objektivi i vërtetë i mllefit tim isha vetë unë. Paradoksi i Travisit është se ky e sheh vetveten si pjesë të llumit të degjeneruar që po përpiqet të luftojë, kështu që, njëlloj siç shprehet dhe Brecht-i për dhunën revolucionare tek The Measure Taken, ai po përpiqet të jetë vetë i ndoturi i fundit, pas heqjes qafe të së cilit gjithçka do të jetë e dlirë.</p>
Mutatis Mutandis e njëjta logjikë vlen dhe për dhunën kolektive e të organizuar në shkallë të gjërë. Revolucioni Kulturur Kinez shërben si mësim: shkatërrimi i monumenteve të vjetra u vërtetua se nuk qe mohim i vërtetë i së kaluarës. Përkundrazi, qe thjesht një passage a lacte i pafuqishëm, dëshmi e dështimit për ta hequr qafe të shkuarën. Ka një lloj drejtësie poetike në faktin se Revolucioni Kulturor i Mao-s solli si rezultat shpërthimin e sotëm të dinamikave kapitaliste në Kinë. Ka një homologji strukturore mes vetë-revolucionimit permanent maoist, që ishte një betejë e vazhdueshme kundër kalcifikimit të strukturave kulturore dhe dinamikave inherente në kapitalizëm. Në këtë moment të vjen të parafrazosh prapë Brecht-in: E çështë bastisja e një banke krahasuar me themelimin e një banke tjetër?. E çfarë ishin shpërthimet e dhunshme e shkatërrimtare të Gardës së Kuqe gjatë Revolucionit Kulturor në krahasim me revolucionin e vërtetë kulturor, shkatërrimin përfundimtar të të gjitha mënyrave të ndryshme të të jetuarit, siç dikton qerthulli i zgjerimit të kapitalit?</p>
E njëjta logjikë vlen dhe për Gjermaninë Naziste, nuk duhet të na mashtrojë spektakli brutal i asgjësimit të miliona njerëzve. Karakterizimi i Hitler-it si burrë i keq që mban përgjegjësi për vdekjet e miliona njerëzve, po që gjithsesi ishte burrë me koqe që e çoi deri në fund me vullnet të hekurt misionin e tij nuk mjafton të thuhet se është vetëm i përbuzshëm etikisht, është gjithashtu gabim: e vërteta është se Hitleri nuk kishte koqe që ti ndryshonte gjërat me të vërtetë. Gjithë veprimet e tij ishin thelbësisht reaksionare: gjithçka që bëri e bëri me kusht që asgjë të mos ndryshonte me të vërtetë; aksionet e tij u ndërmorrën që të ndalonin kërcënimin komunist që premtonte ndryshim real. Vënia në shënjestër e hebrejve thelbësisht qe një shpërqendrim mendor mes të cilit Hitler-i shmangu armikun e vërtetë thelbin e marrëdhënieve sociale kapitaliste. Hitler-i inskenoi një spektakël revolucionar në mënyrë që të mbante gjallë sistemin kapitalist. Ironik është fakti se pikërisht me grand-gjestet e tij që përbuznin vetëkënaqësinë borgjeze Hitler-i ia mundësoi vijimësinë kësaj vetëkënaqësie: ai nuk e shqetësoi aspak rendin kaq të përbuzur borgjez dekadent. Në vend që ti zgjonte gjermanët ai iu ofroi një ëndërr, nazizmin, që i la të flinin gjumë dhe për ca kohë. Realisht Gjermania u zgjua vetëm kur u mposht në 1945.</p>
Nëse duam të flasim për një ak
Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://saktivista.com/?p=1399