Enveri dhe krimet e tij edhe ne rrethin e ngushte te klikes enveriste
Enveri në mbledhjen e Byrosë: "Kadri, pse e mbrojte Feçorin që ishte imoral, për çfarë shkuat me Mehmetin te sovjetikët dhe pse i fute ata në arkivat tona"
Enveri: "Çfarë bëre ti Kadri me Mehmetin në Moskë"
--------------------------------------------------------------------------------
Dashnor Kaloçi
Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e së dielës, u njohëm me një pjesë të shkurtër të raportit të panjohur të Enver Hoxhës të mbajtur në mbledhjen e Byrosë Politike të datës 8 tetor të vitit 1982, raport i cili titullohej "Mbi fajet e rënda të Kadri Hazbiut". Në fillim të fjalës tij, Enver Hoxha bëri një përmbledhje të veprimtarisë armiqësore të Mehmet Shehut, duke e akuzuar atë si agjent të CIA-s, Intelixhens Servisit, UDB-së dhe KGB-së, dhe më pas u shpreh se Mehmet Shehu, si një nga rezidentët e vjetër të agjenturës amerikane në Shqipëri, kishte organizuar të gjitha grupet armiqësore të zbuluara deri në atë kohë. Sipas fjalës së Enverit, Mehmeti, kishte si qëllim përmbysjen e pushtetit popullor me anë të një puçi ushtarak dhe eleminimin e të gjithë shokëve të udhëheqjes së lartë. Pas kësaj ai do të organizonte planin që i kishin dhënë amerikanët, i cili iu gjet në kasafortën e tij pas vdekjes. Po kështu Enveri akuzonte Kadri Hazbiun si njeriun dhe bashkëpuntorin më të afërt të Mehmetit dhe natën e 17 dhjetorit të vitit 1981, Kadriu shkoi në vilën e Mehmetit dhe i tha atij se nuk kishte asnjë rrugëdalje tjetër e i sugjeroi vetëvrasjen. Kështu pas vetëvrasjes së Mehmetit, amerikanëve iu dogj karta më e fortë e tyre dhe për të shpëtuar pjesën tjetër të grupit me në krye Kadri Hazbiun, ata dërguan në Shqipëri bandën e Xhevdet Mustafës, me qëllim që të eleminonin fizikisht Sekretarin e Parë të KQ të PPSH-së.
(vijon nga numri i së dielës)
"Një ditë ai erdhi tek unë dhe më tha:"Shoku Enver, kam përgatitur një autokritikë". Të them të drejtën, menjëherë iu përgjigja se nuk ishte nevoja për këtë autokritikë. Ai më kërkoi me insistim:"Të lutem, më lejoni t'ju këndoj autokritikën dhe dëgjojeni". Meqënëse nguli këmbë shumë, iu përgjigja:"E po mirë, atëhere, po të dëgjoj". Dhe e dëgjova autokritikën e tij. Pastaj, kur më tha ta merrja në dorëzim këtë autokritikë të tij, refuzova. "Unë nuk e mbaj këtë autokritikë", - i thashë. Po përse nuk e mbajta autokritikën e Kadriut, derisa e kam për detyrë të pranoj një autokritikë që më vjen nga një shok, sidomos kur vjen nga një anëtar i Byrosë Politike? Sepse ajo nuk ishte autokritikë, nuk ia mora, duke menduar se me kohë Kadriu edhe vetë do të reflektonte. Duhet t'ju them, shokë, se kjo autokritikë e shkruar nga ana e Kadriut ishte shumë e përgjithshme, nuk kishte ndonjë gjë të rëndësishme në përmbajtjen e saj. Ai atje, në qoftë se nuk gabohem, afërsisht vetëm pohonte që në Ministrinë e Punëve të Brendshme janë bërë gabime, prandaj nuk kishte si shpëtonte prej tyre, se edhe personalisht vetë ka të meta etj. Në autokritikë Kadriu godiste edhe Mehmet Shehun e kështu gjithë armiqtë e tjerë me radhë, por konkretisht, të them të drejtën, kjo autokritikë nuk më ngrohu. Mendimi i përgjithshëm imi ishte ky: Kadriu nuk është thelluar sa duhet në analizën e punës së tij në Ministrinë e Punëve të Brendshme, e kurdisur dhe e pleksur kjo edhe me veprimtarinë armiqësore të Mehmet Shehut. Mirëpo tani ja që nëpër arkiva ekzistojnë fakte, që dalin njëri pas tjetrit dhe sigurisht do të ketë edhe të tjera. Këto nuk mund e nuk duhet të qëndrojnë të mbyllura që t'i zërë pluhuri, sidomos pas gjithë ngjarjeve të rënda që kemi jetuar këta muajt e fundit, prandaj i duhen kërkuar nga ana jonë disa shpjegime për to Kadriut, sepse është i vetmi që është në gjendje të na sqarojë për to". Por ai bën plot dredhira, supozime e mohime, bile edhe me akuza provokuese kundër shokëve. Kadriu përpiqet t'ua hedhë gabimet jo vetëm armiqve të Partisë që janë dënuar ose kanë vdekur, por bën edhe disa insinuata për shokë e forume. Kadriu pranon se vigjilenca e tij ka qenë krejt e ulët dhe se krejt i pamjaftueshëm ka qenë kontributi i tij personal në zbulimin e Mehmet Shehut, si armik i egër, dhe të punës së tij të poshtër.
Por Kadriu, pasi i thotë këto gjëra të përgjithshme, të cilat nuk ka si i mohon, kërkon të shfajësojë veten e të minimizojë përgjegjë-sitë e tij, kur thotë: "Këtu kanë ndikuar që edhe unë (vini re si thotë ai: edhe unë, domethënë si të gjithë ju) kisha besim në personin e Mehmet Shehut… unë nuk e kam bërë detyrën si anëtar i Byrosë Politike". Kjo është shumë e rëndë. Po Kadriu ç'ka parë? Ç'ka dëgjuar? Ç'ka bërë? Si ka reaguar? Këtë kërkon të dijë Byroja Politike. Këtu duhet të thellohet Kadriu, që të ndihmojë Partinë në radhë të parë, dhe veten. Ne nuk e njohim Kadrin për aq naiv, as si i thonë fjalës "leshko", që t'ia hedhin të gjithë ata që kishte përreth e në vartësi të tij, armiq si Mihallaq Ziçishti, Feçor Shehu, Zoi Themeli, Llambi Peçini e të tjerë maskarenj. Kadriu nuk ishte nga ata që mbante distancë (nga druajtja ose respekti, siç ngjet me pa të drejtë nga disa) me shokë të udhëheqjes në funksione më të larta, prandaj as Mehmet Shehu e aq më pak Beqir Balluku, të cilët kishin lidhje operative shtetërore me Kadri Hazbiun, nuk mund të shinin në Ministrinë e Punëve të Brendshme pa e pasur fare në konsideratë atë. Kjo nuk mund të ngjiste.
Kadriu do të izolonte Enverin
Siç pohon Kadriu, këto i ka quajtur të konsumuara në diskutime me Mehmet Shehun e Beqir Ballukun, me të cilët kishin lidhje në rrugë shtetërore. Atëhere, në qoftë se ka pasur vërejtje serioze e dyshime pse s'mi ka ngritur mua? Apo dhe këtu ka luajtur rol "përralla" që po përhapte Mehmet Shehu "të mos e shqetësojmë shokun Enver", me qëllim djallëzor për të më izoluar nga shokët e nga punët. Unë izolimin nuk do ta lejoj sa të kem frymë. Për këto që pretendon Kadriu s'ka dokumente në Komitetin Qëndror. Nga ana tjetër, për fat të mirë të Partisë, unë mbaj ditar ku kam shënuar dhe vazhdoj të shënoj çdo ditë me kë takohem, ç'më shtrojnë e çfarë u shtroj shokëve. Edhe me Kadriun kam pasur disa takime, ai më ka informuar për ndonjë ngjarje apo incident, por s'më ka ngritur gjë as nga larg për këto që analizojmë, kurse unë kam dhënë shumë këshilla e porosi për Ministrinë e Brendshme e Sigurimin e Shtetit. Kadriu pohon kur thotë se "ky qëndrim imi (i Kadriut) i ka favorizuar të gjithë këta armiq në metodën e tyre të fshehjes së gjurmëve". Për këtë miopi politike e mungesë partishmërie ai e paraqet thjesht si "mashtrim" e "pabesi" nga ana e Mehmet Shehut e Beqir Ballukut, që i paraqitnin çështjet "si të para e të gjykuara me shokët". Edhe këtu ka insinuata me qëllim të keq. Kadriu herë e paraqet veten "viktimë", herë ia hedh fajin euforisë dhe njëfarë kulti që ishte krijuar për Sigurimin e Shtetit, dhe që në fakt ishte krijuar, herë thotë se ka vepruar nën presionin e Mehmet Shehut, Beqir Ballukut e vartësve të vet, Mihallaq Ziçishtit e Feçor Shehut me shokë; se ka pasur familjaritet me këta e vartësit e tjerë. Po neve a na ka imponuar gjë Mehmet Shehu? Jo, s'ka mundur të na imponojë. Pra, nuk është e drejtë të thuhet "edhe unë kisha besim te Mehmet Shehu, siç kishit edhe ju". Ka një diferencë të madhe në këtë çështje dhe kjo shpjegon atë që përse Kadriu i është nënshkruar presionit të Mehmet Shehut, të Beqir Ballukut me kompani.
Kadriu mbrojti Feçori si imoral
Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut me kompani. Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut, të Feçor Shehut etj? Kadriu mund të thotë: "Partia duhet të sinjalizonte". Dakord, dhe Partia ka bërë sinjalizime të tilla, me të cilat Kadriu është njohur. Siç na thonë tani, që kur Feçori ishte në Peshkopi Partia ka sinjalizuar dhe Kadriu, që na thotë "nuk dija", është vënë në dijeni që Feçor Shehu është imoral. Në Komitetin Qëndror ekziston dokumenti ku Kadriu ka bërë shënime me dorën e tij se "këto që thuhen për Feçor Shehun s'janë të vërteta". Pra, Kadriu, që u ngarkua për të verifikuar sinjalizimet, na e nxori të larë Feçorin. Gjithë Shkodra, gjithashtu, e dinte që Feçori ishte imoral, kurse Ministria e Punëve të Brendshme dhe Kadriu "s'e dinin". Po ç'dinin ata? Vetëm parrullat që hedhin reaksionarët aty-këtu? Sigurimi i Shtetit nga ana e tij ç'bënte? Gjumë apo qejf o qejf?! Dhe këto janë të vërteta, s'janë përralla. Feçor Shehun e aprovuam ne si ministër, po kush duhet ta njihte më mirë se çdonjëri nga ne? Kadriu. Ai kishte vite që punonte drejtpërdrejt me të. Për emërimin si ministër Byroja Politike u mbështet kryesisht në mendimet e Kadriut. Kishte kokë për ministër apo jo, këtë duhet të na e thoshte Kadriu. Ky mund të thotë se propozimi nuk erdhi nga ai, por nga Mehmet Shehu. Kjo nuk ndryshon gjë. Kadriu ka përgjegjësi edhe në rastin që ai vetëm "e aprovoi", siç thotë në autokritikë (duke lënë të kuptohet se nuk u pyet për këtë, gjë që s'është e vërtetë), edhe në rastin që ai s'kishte kuptuae asgjë "ç'gatuante" Feçor Shehu nën hundën e tij.
Kadriu u dha dokumente KGB-së
Në autokritikën e tij Kadriu bën historikun e marrëdhënieve të organeve tona të Sigurimit me ato të Bashkimit Sovjetik e vendeve të demokracisë popullore.Në parashtrimin që bën ka gjëra që nuk janë të panjohura për ne e nuk janë të bërë pa vendime (të shkruara ose të pashkruara). Eshtë i njohur fakti që ne kishim kërkuar e pranuar këshilltarë sovjetikë edhe për organet e Ministrisë së Brendshme, përfshi edhe Sigurimin. Kërkesa për të na dërguar specialistë sovjetikë është bërë nga unë fillimisht përpara shokut Stalin dhe ai m'u përgjigj:"Ne do t'ju dërgojmë disa këshilltarë, po këta do të jenë të përkohshëm, dhe, pasi t'ju keni dhënë ndihmat që do t'u kërkoni ata do të kthehen përnjëherë në Bashkimin Sovjetik". Ai më tha, gjithashtu, se "ata do të paguhen njësoj si punonjësit tuaj", dhe kështu u bë, veçse jo te ju (në Ministrinë e Punëve të Brendshme). Kjo ishte praktika që u ndoq deri në vitin 1954, jo vetëm në sektorët civilë, por edhe në sektorët e Ministrisë së Punëve të Brendshme, edhe të ushtrisë. Pastaj, kur erdhi Mehmet Shehu si kryeministër dhe Kadriu si ministër i Brendshëm, në vitin 1954, u krijua një situatë krejt e ndryshme, krejt e re në favor të sigurimit sovjetik, të KGB-së sovjetike. Ne kemi pasur këshilltarë edhe në kohën kur erdhi Hrushovi në fuqi. Nga disa të dhëna paraprake që kam, del se numri i tyre ka ardhur duke u shtuar pas vdekjes së Stalinit e Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik. Eshtë interesante të vëmë në dukje se, ndërsa në të gjitha dikasteret ka pasur vetëm nga 1 këshilltar, në Ministrinë e Brendshme deri në 1954 ka pasur 9 këshilltarë, kurse nga 1954 e deri më 1960 kanë ardhur 39, në mos më shumë, se siç na thonë:"Kaq mbajmë mend". Pse janë shtuar? Kush i ka kërkuar? Këtë mund e duhet të na e sqarojë Kadriu, se ne si udhëheqje nuk kemi marrë asnjë vendim në këtë drejtim, përveç atij që thashë më parë. A e kuptoni, shokë, pse janë shtuar këta. Janë shtuar se ishte rritur lufta dhe rezistenca jonë kundër revizionistëve sovjetikë, prandaj këshilltarët erdhën me shumicë dhe u pranuan nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme pikërisht për të forcuar situatat e tyre brenda. Kadriu ankohet se nuk ka vendime e materiale me shkrim që të përcaktojnë kufirin e këtij bashkëpunimi me këshill-tarët sovjetikë.
Sigurisht që nuk ka, por ka ligje, ka norma të Partisë, ka orientime e vendime të Komitetit Qëndror që përbëjnë atë kufi që ti e ke hedhur prapa krahëve. Eshtë e qartë që sovjetikët nuk mund të jepnin dokument, se do të ishte kompromentues për ta për çfarë kërkonin e merrnin; as Partia jonë s'mund të formulonte një dokument që të dorëzonte çelësat e sekretet e veta dhe ato shtetërore në mënyrë aq skandaloze, siç është vepruar në Ministrinë e Bren-dshme. Ne, si shumë sektorë të tjerë, kishim nevojë për eksperiencë, si për organizimin e punës së organeve të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ashtu edhe për shkëmbimin e informatave e bashkërendimin e veprimtarive tona lidhur, për shembull me emigracionin tonë politik reaksionar, lidhur me planet e imperialistëve e të reaksionit kundrejt vendeve tona, kurse ju i futët ata thellë e më thellë. Pra këshilltarët kishin vendin e tyre dhe këtë ne e kishim të qartë, po ju nuk e kishit të qartë, dhe keni bërë një hata të madhe që keni vepruar në atë mënyrë. Ne aktualisht dimë që në krye të kësaj agjenture, ku je implikuar edhe ti, kanë qenë Mehmet Shehu, Beqir Balluku, Petrit Dumja, Hito Çakoja dhe oficerë të tjerë të lartë, spiunë të KGB-së sovjetike dhe të shërbimit informativ të ushtrisë.
Kadriu futi sovjetikët në arkivat tona
Me vendim të udhëhe-qjes Kadriu ka marrë pjesë në dy mbledhje të ministrave të Brendshëm të Bashkimit Sovjetik e të vendeve të demokracisë popullore. Me vendim të udhëheqjes Mehmet Shehu e Kadri Hazbiu janë dërguar në Moskë për të siguruar disa materiale e aparatura etj. Se ç'bëri ndërkohë atje Mehmet Shehu, këtë nuk e dimë, Kadriu mundet që ta kishte parë se ç'bënte ai atje. Por unë dua të theksoj para Byrosë Politike, me përgjegjësi të plotë, që as në kohën e Stalinit, aq më shumë më vonë nuk është dhënë asnjë orientim nga udhëheqja e Partisë dhe as nga unë që këshilltarët sovjetikë të futeshin në çdo sektor e veprimtari të organeve të Sigurimit të Shtetit, "të kishim mundësi të zgjidhnin e të merrnin vetë materialet" që u kërkonte Moska (gjoja për shkollën e kuadrove të Sigurimit tonë). Si është e mundur të lejonit ju që me dhjetra e dhjetëra kolonelë e nënkolonelë, majorë e deri gjeneralë sovjetikë të futeshin në të gjitha vrimat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, kurse në asnjë ministri tjetër nuk ka ngjarë një gjë e tillë? Asnjeri nuk mund të hyjë pa lejen e një personi të caktuar nga kryeministri ose ministri në arkivat dhe të marrë dijeni mbi përmbajtjen e dokumenteve të një ministrie. Në Komitetin tonë Qëndror nuk ka të drejtë të hyjë në arkiv asnjeri pa leje të Hysniut kur ishte gjallë, të Ramizit dhe timen. Tani nuk mund të hyjë njeri pa lejen time dhe të Ramizit. Personi që kërkon të studiojë një dokument do të vijë të më kërkojë leje mua ose Ramizit, të sqarojë përse do të vejë në arkiv e çfarë do të kërkojë dhe nëpunësi i arkivit do t'ja japë dokumentin ta lexojë aty, në zyrën e arkivit dhe, kur largohet personi, nëpunësi përkatës shkruan:"Në datën kaq, filan shok mori për ta lexuar këtë dokument". Kjo është praktika që ndiqet nëpër arkiva. Si është e mundur që Ministria e Punëve të Brendshme dhe vetë ju të vepronit ashtu siç thua ti, Kadri, duke i lënë arkivat hapur si hani me dy porta? Ku ishte kjo rregullore te ju, kur në ministritë e tjera ekziston? Ju mund të më thoni se tani e keni vënë këtë rregull, kurse më përpara nuk e kishit vënë, kur të tjerët e kishin. A lejohej të vente njeri në arkivat e shtetit pa leje? Tani ju e keni vënë këtë rregull për njerëzit tanë, kurse atëhere lejonit të hynte kushdo, edhe sovjetikët. Jo, kjo është e papranueshme, ky nuk është një faj, po një krim që është bërë"
(vijon nesër)
Enveri në mbledhjen e Byrosë: "Kadri, pse e mbrojte Feçorin që ishte imoral, për çfarë shkuat me Mehmetin te sovjetikët dhe pse i fute ata në arkivat tona"
Enveri: "Çfarë bëre ti Kadri me Mehmetin në Moskë"
--------------------------------------------------------------------------------
Dashnor Kaloçi
Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e së dielës, u njohëm me një pjesë të shkurtër të raportit të panjohur të Enver Hoxhës të mbajtur në mbledhjen e Byrosë Politike të datës 8 tetor të vitit 1982, raport i cili titullohej "Mbi fajet e rënda të Kadri Hazbiut". Në fillim të fjalës tij, Enver Hoxha bëri një përmbledhje të veprimtarisë armiqësore të Mehmet Shehut, duke e akuzuar atë si agjent të CIA-s, Intelixhens Servisit, UDB-së dhe KGB-së, dhe më pas u shpreh se Mehmet Shehu, si një nga rezidentët e vjetër të agjenturës amerikane në Shqipëri, kishte organizuar të gjitha grupet armiqësore të zbuluara deri në atë kohë. Sipas fjalës së Enverit, Mehmeti, kishte si qëllim përmbysjen e pushtetit popullor me anë të një puçi ushtarak dhe eleminimin e të gjithë shokëve të udhëheqjes së lartë. Pas kësaj ai do të organizonte planin që i kishin dhënë amerikanët, i cili iu gjet në kasafortën e tij pas vdekjes. Po kështu Enveri akuzonte Kadri Hazbiun si njeriun dhe bashkëpuntorin më të afërt të Mehmetit dhe natën e 17 dhjetorit të vitit 1981, Kadriu shkoi në vilën e Mehmetit dhe i tha atij se nuk kishte asnjë rrugëdalje tjetër e i sugjeroi vetëvrasjen. Kështu pas vetëvrasjes së Mehmetit, amerikanëve iu dogj karta më e fortë e tyre dhe për të shpëtuar pjesën tjetër të grupit me në krye Kadri Hazbiun, ata dërguan në Shqipëri bandën e Xhevdet Mustafës, me qëllim që të eleminonin fizikisht Sekretarin e Parë të KQ të PPSH-së.
(vijon nga numri i së dielës)
"Një ditë ai erdhi tek unë dhe më tha:"Shoku Enver, kam përgatitur një autokritikë". Të them të drejtën, menjëherë iu përgjigja se nuk ishte nevoja për këtë autokritikë. Ai më kërkoi me insistim:"Të lutem, më lejoni t'ju këndoj autokritikën dhe dëgjojeni". Meqënëse nguli këmbë shumë, iu përgjigja:"E po mirë, atëhere, po të dëgjoj". Dhe e dëgjova autokritikën e tij. Pastaj, kur më tha ta merrja në dorëzim këtë autokritikë të tij, refuzova. "Unë nuk e mbaj këtë autokritikë", - i thashë. Po përse nuk e mbajta autokritikën e Kadriut, derisa e kam për detyrë të pranoj një autokritikë që më vjen nga një shok, sidomos kur vjen nga një anëtar i Byrosë Politike? Sepse ajo nuk ishte autokritikë, nuk ia mora, duke menduar se me kohë Kadriu edhe vetë do të reflektonte. Duhet t'ju them, shokë, se kjo autokritikë e shkruar nga ana e Kadriut ishte shumë e përgjithshme, nuk kishte ndonjë gjë të rëndësishme në përmbajtjen e saj. Ai atje, në qoftë se nuk gabohem, afërsisht vetëm pohonte që në Ministrinë e Punëve të Brendshme janë bërë gabime, prandaj nuk kishte si shpëtonte prej tyre, se edhe personalisht vetë ka të meta etj. Në autokritikë Kadriu godiste edhe Mehmet Shehun e kështu gjithë armiqtë e tjerë me radhë, por konkretisht, të them të drejtën, kjo autokritikë nuk më ngrohu. Mendimi i përgjithshëm imi ishte ky: Kadriu nuk është thelluar sa duhet në analizën e punës së tij në Ministrinë e Punëve të Brendshme, e kurdisur dhe e pleksur kjo edhe me veprimtarinë armiqësore të Mehmet Shehut. Mirëpo tani ja që nëpër arkiva ekzistojnë fakte, që dalin njëri pas tjetrit dhe sigurisht do të ketë edhe të tjera. Këto nuk mund e nuk duhet të qëndrojnë të mbyllura që t'i zërë pluhuri, sidomos pas gjithë ngjarjeve të rënda që kemi jetuar këta muajt e fundit, prandaj i duhen kërkuar nga ana jonë disa shpjegime për to Kadriut, sepse është i vetmi që është në gjendje të na sqarojë për to". Por ai bën plot dredhira, supozime e mohime, bile edhe me akuza provokuese kundër shokëve. Kadriu përpiqet t'ua hedhë gabimet jo vetëm armiqve të Partisë që janë dënuar ose kanë vdekur, por bën edhe disa insinuata për shokë e forume. Kadriu pranon se vigjilenca e tij ka qenë krejt e ulët dhe se krejt i pamjaftueshëm ka qenë kontributi i tij personal në zbulimin e Mehmet Shehut, si armik i egër, dhe të punës së tij të poshtër.
Por Kadriu, pasi i thotë këto gjëra të përgjithshme, të cilat nuk ka si i mohon, kërkon të shfajësojë veten e të minimizojë përgjegjë-sitë e tij, kur thotë: "Këtu kanë ndikuar që edhe unë (vini re si thotë ai: edhe unë, domethënë si të gjithë ju) kisha besim në personin e Mehmet Shehut… unë nuk e kam bërë detyrën si anëtar i Byrosë Politike". Kjo është shumë e rëndë. Po Kadriu ç'ka parë? Ç'ka dëgjuar? Ç'ka bërë? Si ka reaguar? Këtë kërkon të dijë Byroja Politike. Këtu duhet të thellohet Kadriu, që të ndihmojë Partinë në radhë të parë, dhe veten. Ne nuk e njohim Kadrin për aq naiv, as si i thonë fjalës "leshko", që t'ia hedhin të gjithë ata që kishte përreth e në vartësi të tij, armiq si Mihallaq Ziçishti, Feçor Shehu, Zoi Themeli, Llambi Peçini e të tjerë maskarenj. Kadriu nuk ishte nga ata që mbante distancë (nga druajtja ose respekti, siç ngjet me pa të drejtë nga disa) me shokë të udhëheqjes në funksione më të larta, prandaj as Mehmet Shehu e aq më pak Beqir Balluku, të cilët kishin lidhje operative shtetërore me Kadri Hazbiun, nuk mund të shinin në Ministrinë e Punëve të Brendshme pa e pasur fare në konsideratë atë. Kjo nuk mund të ngjiste.
Kadriu do të izolonte Enverin
Siç pohon Kadriu, këto i ka quajtur të konsumuara në diskutime me Mehmet Shehun e Beqir Ballukun, me të cilët kishin lidhje në rrugë shtetërore. Atëhere, në qoftë se ka pasur vërejtje serioze e dyshime pse s'mi ka ngritur mua? Apo dhe këtu ka luajtur rol "përralla" që po përhapte Mehmet Shehu "të mos e shqetësojmë shokun Enver", me qëllim djallëzor për të më izoluar nga shokët e nga punët. Unë izolimin nuk do ta lejoj sa të kem frymë. Për këto që pretendon Kadriu s'ka dokumente në Komitetin Qëndror. Nga ana tjetër, për fat të mirë të Partisë, unë mbaj ditar ku kam shënuar dhe vazhdoj të shënoj çdo ditë me kë takohem, ç'më shtrojnë e çfarë u shtroj shokëve. Edhe me Kadriun kam pasur disa takime, ai më ka informuar për ndonjë ngjarje apo incident, por s'më ka ngritur gjë as nga larg për këto që analizojmë, kurse unë kam dhënë shumë këshilla e porosi për Ministrinë e Brendshme e Sigurimin e Shtetit. Kadriu pohon kur thotë se "ky qëndrim imi (i Kadriut) i ka favorizuar të gjithë këta armiq në metodën e tyre të fshehjes së gjurmëve". Për këtë miopi politike e mungesë partishmërie ai e paraqet thjesht si "mashtrim" e "pabesi" nga ana e Mehmet Shehut e Beqir Ballukut, që i paraqitnin çështjet "si të para e të gjykuara me shokët". Edhe këtu ka insinuata me qëllim të keq. Kadriu herë e paraqet veten "viktimë", herë ia hedh fajin euforisë dhe njëfarë kulti që ishte krijuar për Sigurimin e Shtetit, dhe që në fakt ishte krijuar, herë thotë se ka vepruar nën presionin e Mehmet Shehut, Beqir Ballukut e vartësve të vet, Mihallaq Ziçishtit e Feçor Shehut me shokë; se ka pasur familjaritet me këta e vartësit e tjerë. Po neve a na ka imponuar gjë Mehmet Shehu? Jo, s'ka mundur të na imponojë. Pra, nuk është e drejtë të thuhet "edhe unë kisha besim te Mehmet Shehu, siç kishit edhe ju". Ka një diferencë të madhe në këtë çështje dhe kjo shpjegon atë që përse Kadriu i është nënshkruar presionit të Mehmet Shehut, të Beqir Ballukut me kompani.
Kadriu mbrojti Feçori si imoral
Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut me kompani. Po kush duhet të na sinjalizonte, të mos flasim për punën e fshehtë armiqësore, por, të themi, për sjelljet imorale të Beqir Ballukut, të Feçor Shehut etj? Kadriu mund të thotë: "Partia duhet të sinjalizonte". Dakord, dhe Partia ka bërë sinjalizime të tilla, me të cilat Kadriu është njohur. Siç na thonë tani, që kur Feçori ishte në Peshkopi Partia ka sinjalizuar dhe Kadriu, që na thotë "nuk dija", është vënë në dijeni që Feçor Shehu është imoral. Në Komitetin Qëndror ekziston dokumenti ku Kadriu ka bërë shënime me dorën e tij se "këto që thuhen për Feçor Shehun s'janë të vërteta". Pra, Kadriu, që u ngarkua për të verifikuar sinjalizimet, na e nxori të larë Feçorin. Gjithë Shkodra, gjithashtu, e dinte që Feçori ishte imoral, kurse Ministria e Punëve të Brendshme dhe Kadriu "s'e dinin". Po ç'dinin ata? Vetëm parrullat që hedhin reaksionarët aty-këtu? Sigurimi i Shtetit nga ana e tij ç'bënte? Gjumë apo qejf o qejf?! Dhe këto janë të vërteta, s'janë përralla. Feçor Shehun e aprovuam ne si ministër, po kush duhet ta njihte më mirë se çdonjëri nga ne? Kadriu. Ai kishte vite që punonte drejtpërdrejt me të. Për emërimin si ministër Byroja Politike u mbështet kryesisht në mendimet e Kadriut. Kishte kokë për ministër apo jo, këtë duhet të na e thoshte Kadriu. Ky mund të thotë se propozimi nuk erdhi nga ai, por nga Mehmet Shehu. Kjo nuk ndryshon gjë. Kadriu ka përgjegjësi edhe në rastin që ai vetëm "e aprovoi", siç thotë në autokritikë (duke lënë të kuptohet se nuk u pyet për këtë, gjë që s'është e vërtetë), edhe në rastin që ai s'kishte kuptuae asgjë "ç'gatuante" Feçor Shehu nën hundën e tij.
Kadriu u dha dokumente KGB-së
Në autokritikën e tij Kadriu bën historikun e marrëdhënieve të organeve tona të Sigurimit me ato të Bashkimit Sovjetik e vendeve të demokracisë popullore.Në parashtrimin që bën ka gjëra që nuk janë të panjohura për ne e nuk janë të bërë pa vendime (të shkruara ose të pashkruara). Eshtë i njohur fakti që ne kishim kërkuar e pranuar këshilltarë sovjetikë edhe për organet e Ministrisë së Brendshme, përfshi edhe Sigurimin. Kërkesa për të na dërguar specialistë sovjetikë është bërë nga unë fillimisht përpara shokut Stalin dhe ai m'u përgjigj:"Ne do t'ju dërgojmë disa këshilltarë, po këta do të jenë të përkohshëm, dhe, pasi t'ju keni dhënë ndihmat që do t'u kërkoni ata do të kthehen përnjëherë në Bashkimin Sovjetik". Ai më tha, gjithashtu, se "ata do të paguhen njësoj si punonjësit tuaj", dhe kështu u bë, veçse jo te ju (në Ministrinë e Punëve të Brendshme). Kjo ishte praktika që u ndoq deri në vitin 1954, jo vetëm në sektorët civilë, por edhe në sektorët e Ministrisë së Punëve të Brendshme, edhe të ushtrisë. Pastaj, kur erdhi Mehmet Shehu si kryeministër dhe Kadriu si ministër i Brendshëm, në vitin 1954, u krijua një situatë krejt e ndryshme, krejt e re në favor të sigurimit sovjetik, të KGB-së sovjetike. Ne kemi pasur këshilltarë edhe në kohën kur erdhi Hrushovi në fuqi. Nga disa të dhëna paraprake që kam, del se numri i tyre ka ardhur duke u shtuar pas vdekjes së Stalinit e Kongresit të 20-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik. Eshtë interesante të vëmë në dukje se, ndërsa në të gjitha dikasteret ka pasur vetëm nga 1 këshilltar, në Ministrinë e Brendshme deri në 1954 ka pasur 9 këshilltarë, kurse nga 1954 e deri më 1960 kanë ardhur 39, në mos më shumë, se siç na thonë:"Kaq mbajmë mend". Pse janë shtuar? Kush i ka kërkuar? Këtë mund e duhet të na e sqarojë Kadriu, se ne si udhëheqje nuk kemi marrë asnjë vendim në këtë drejtim, përveç atij që thashë më parë. A e kuptoni, shokë, pse janë shtuar këta. Janë shtuar se ishte rritur lufta dhe rezistenca jonë kundër revizionistëve sovjetikë, prandaj këshilltarët erdhën me shumicë dhe u pranuan nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme pikërisht për të forcuar situatat e tyre brenda. Kadriu ankohet se nuk ka vendime e materiale me shkrim që të përcaktojnë kufirin e këtij bashkëpunimi me këshill-tarët sovjetikë.
Sigurisht që nuk ka, por ka ligje, ka norma të Partisë, ka orientime e vendime të Komitetit Qëndror që përbëjnë atë kufi që ti e ke hedhur prapa krahëve. Eshtë e qartë që sovjetikët nuk mund të jepnin dokument, se do të ishte kompromentues për ta për çfarë kërkonin e merrnin; as Partia jonë s'mund të formulonte një dokument që të dorëzonte çelësat e sekretet e veta dhe ato shtetërore në mënyrë aq skandaloze, siç është vepruar në Ministrinë e Bren-dshme. Ne, si shumë sektorë të tjerë, kishim nevojë për eksperiencë, si për organizimin e punës së organeve të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ashtu edhe për shkëmbimin e informatave e bashkërendimin e veprimtarive tona lidhur, për shembull me emigracionin tonë politik reaksionar, lidhur me planet e imperialistëve e të reaksionit kundrejt vendeve tona, kurse ju i futët ata thellë e më thellë. Pra këshilltarët kishin vendin e tyre dhe këtë ne e kishim të qartë, po ju nuk e kishit të qartë, dhe keni bërë një hata të madhe që keni vepruar në atë mënyrë. Ne aktualisht dimë që në krye të kësaj agjenture, ku je implikuar edhe ti, kanë qenë Mehmet Shehu, Beqir Balluku, Petrit Dumja, Hito Çakoja dhe oficerë të tjerë të lartë, spiunë të KGB-së sovjetike dhe të shërbimit informativ të ushtrisë.
Kadriu futi sovjetikët në arkivat tona
Me vendim të udhëhe-qjes Kadriu ka marrë pjesë në dy mbledhje të ministrave të Brendshëm të Bashkimit Sovjetik e të vendeve të demokracisë popullore. Me vendim të udhëheqjes Mehmet Shehu e Kadri Hazbiu janë dërguar në Moskë për të siguruar disa materiale e aparatura etj. Se ç'bëri ndërkohë atje Mehmet Shehu, këtë nuk e dimë, Kadriu mundet që ta kishte parë se ç'bënte ai atje. Por unë dua të theksoj para Byrosë Politike, me përgjegjësi të plotë, që as në kohën e Stalinit, aq më shumë më vonë nuk është dhënë asnjë orientim nga udhëheqja e Partisë dhe as nga unë që këshilltarët sovjetikë të futeshin në çdo sektor e veprimtari të organeve të Sigurimit të Shtetit, "të kishim mundësi të zgjidhnin e të merrnin vetë materialet" që u kërkonte Moska (gjoja për shkollën e kuadrove të Sigurimit tonë). Si është e mundur të lejonit ju që me dhjetra e dhjetëra kolonelë e nënkolonelë, majorë e deri gjeneralë sovjetikë të futeshin në të gjitha vrimat e Ministrisë së Punëve të Brendshme, kurse në asnjë ministri tjetër nuk ka ngjarë një gjë e tillë? Asnjeri nuk mund të hyjë pa lejen e një personi të caktuar nga kryeministri ose ministri në arkivat dhe të marrë dijeni mbi përmbajtjen e dokumenteve të një ministrie. Në Komitetin tonë Qëndror nuk ka të drejtë të hyjë në arkiv asnjeri pa leje të Hysniut kur ishte gjallë, të Ramizit dhe timen. Tani nuk mund të hyjë njeri pa lejen time dhe të Ramizit. Personi që kërkon të studiojë një dokument do të vijë të më kërkojë leje mua ose Ramizit, të sqarojë përse do të vejë në arkiv e çfarë do të kërkojë dhe nëpunësi i arkivit do t'ja japë dokumentin ta lexojë aty, në zyrën e arkivit dhe, kur largohet personi, nëpunësi përkatës shkruan:"Në datën kaq, filan shok mori për ta lexuar këtë dokument". Kjo është praktika që ndiqet nëpër arkiva. Si është e mundur që Ministria e Punëve të Brendshme dhe vetë ju të vepronit ashtu siç thua ti, Kadri, duke i lënë arkivat hapur si hani me dy porta? Ku ishte kjo rregullore te ju, kur në ministritë e tjera ekziston? Ju mund të më thoni se tani e keni vënë këtë rregull, kurse më përpara nuk e kishit vënë, kur të tjerët e kishin. A lejohej të vente njeri në arkivat e shtetit pa leje? Tani ju e keni vënë këtë rregull për njerëzit tanë, kurse atëhere lejonit të hynte kushdo, edhe sovjetikët. Jo, kjo është e papranueshme, ky nuk është një faj, po një krim që është bërë"
(vijon nesër)
