Sahit Rexhepi Keca
Valoris scriptorum
A është KOHA e njejtë si në Tokë,si në Univers.
A është KOHA e njejtë si në Tokë,si në Univers.
- Thread starter Sahit Rexhepi Keca
- Data e fillimit
Sahit Rexhepi Keca
Valoris scriptorum
koha kalon me shpejt ne hapesire sesa ne toke ose ne ndonje planet te sistemit diellor.
gurax
Pan ignoramus
Koha mund te paraqitet si nje nga karakteristikat e Universit ne pergjithesi.
Ne fiziken moderrne, mund te thuhet se universi trajtohet si nje kontinuum 4 dimensional, maredheniet fizike mund te mendohen ne forme te thjeshtuara si nderveprime matricash 4x4. Keto kater permasa, jane 3 hapesire dhe nje kohe. Megjithate, permasa kohe ka nje vecori, qe eshte se nuk mund te marre vlera arbitrare por vetem perhere e ne rritje. Madje nuk mund te marre as vlere zero, pasi kjo gje do te conte ne vlera infinit dhe/ose zero te permasave te tjera, tre permasave te hapesires. Koha dhe hapesira nuk jane te pavarura, por kane nje lidhje shume te ngushte me njera tjetren. Kur koha zvogelohet, kjo do te thote qe shpejtesia rritet, por ne llogaritjet relativiste kjo con ne shkurtimin, apo ngjeshjen e hapesires. Nje ndalim i kohes, vlere zero, con ne kete rast ne shpejtesine maksimale qe eshte shpejtesia e drites, dhe rrjedhimisht ne zerim edhe te permases.
Si mund ta perfytyrojme kete? Po nje perfytyrim eshte psh qe nese ndalojme kohen, mund te zgjedhim se ne cfare vendi, pjese te hapesires, do te jemi. Ne te njejten kohe mund te jemi ne nje qytet, apo nje qytet tjeter, apo ne Hene, apo ne nje galaktike qindra miliard vjet drite larg nesh. Kjo gje eshte ekuivalente nese ne jemi te afte te levizim me shpejtesine e drites. Nese e parafytyroni veten nje foton qe leviz me shpejtesine e drites, praktikisht per ju koha ka ndalur ne vend dhe te njejtin moment ju jeni ne cod pike te mundshme te Universit, qe nga burimi se ku lindi ky foton e deri ne fundin infinit larg te universit.
Duke ju rikthyer dhe nje here kontinuumit kater dimensional, jane shtruar dhe pyetje te tjera, qe me pak fjale konsistojne ne idene: "Cfare ndodh nese raporti i dimesioneve hapesire:kohe nuk eshte 3:1 por kombinime te tjera qe shumen perseri ta kene 4?" Kjo do te thote qe psh mund te ekzistojne universe ku kemi 2 dimensione hapesire dhe 2 dimensione kohe, si dhe universi tjeter ku kemi 1 dimension hapesire dhe 3 dimensione kohe. Sidoqofte, llogaritjet tregojne qe ne universe te tilla, gjendjet energjitike jane jostabel per te formuar nje univers i cili te mund te kete sens per ate cfare ne quajme energji, ku hyn dhe koncepti i entropise. Ne nje univers ku raporti permasor eshte 3 dimensione kohe dhe 1 hapesire psh, shpejtesia e drites eshte shpejtesia *minimale* e levizjes se cdo lloj pjeseze materiale (pergjate nje dimensioni te vetem hapsinor te mundshem).
Edhe teorikisht, konsensusi shkencor eshte qe udhetimet ne kohe jane nje enderr fantastiko shkencore. E vetmja gje ku mund te kete dicka te ngjashme me udhetimet ne kohe eshte bota e permasave te Plankut, apo bota e grimcave elementare qe perbejne lenden, atje ku llogaritet dyzimi vale/therrmije i drites dhe energjise. Sidoqofte po ne keto permasa hyn ne fuqi dhe parimi i papercaktueshmerise i cili ne thelb thote se sa me shume precizion te kerkosh ne kohen e ndodhjes se nje ngjarje, aq me teper do te humbesh precizion ne vendin se ku ndodh kjo ngjarje, dhe anasjelltas. Prodhimi i ketyre dy pacaktueshmerive, jepet nga konstantja e Plankut.
Ne fiziken moderrne, mund te thuhet se universi trajtohet si nje kontinuum 4 dimensional, maredheniet fizike mund te mendohen ne forme te thjeshtuara si nderveprime matricash 4x4. Keto kater permasa, jane 3 hapesire dhe nje kohe. Megjithate, permasa kohe ka nje vecori, qe eshte se nuk mund te marre vlera arbitrare por vetem perhere e ne rritje. Madje nuk mund te marre as vlere zero, pasi kjo gje do te conte ne vlera infinit dhe/ose zero te permasave te tjera, tre permasave te hapesires. Koha dhe hapesira nuk jane te pavarura, por kane nje lidhje shume te ngushte me njera tjetren. Kur koha zvogelohet, kjo do te thote qe shpejtesia rritet, por ne llogaritjet relativiste kjo con ne shkurtimin, apo ngjeshjen e hapesires. Nje ndalim i kohes, vlere zero, con ne kete rast ne shpejtesine maksimale qe eshte shpejtesia e drites, dhe rrjedhimisht ne zerim edhe te permases.
Si mund ta perfytyrojme kete? Po nje perfytyrim eshte psh qe nese ndalojme kohen, mund te zgjedhim se ne cfare vendi, pjese te hapesires, do te jemi. Ne te njejten kohe mund te jemi ne nje qytet, apo nje qytet tjeter, apo ne Hene, apo ne nje galaktike qindra miliard vjet drite larg nesh. Kjo gje eshte ekuivalente nese ne jemi te afte te levizim me shpejtesine e drites. Nese e parafytyroni veten nje foton qe leviz me shpejtesine e drites, praktikisht per ju koha ka ndalur ne vend dhe te njejtin moment ju jeni ne cod pike te mundshme te Universit, qe nga burimi se ku lindi ky foton e deri ne fundin infinit larg te universit.
Duke ju rikthyer dhe nje here kontinuumit kater dimensional, jane shtruar dhe pyetje te tjera, qe me pak fjale konsistojne ne idene: "Cfare ndodh nese raporti i dimesioneve hapesire:kohe nuk eshte 3:1 por kombinime te tjera qe shumen perseri ta kene 4?" Kjo do te thote qe psh mund te ekzistojne universe ku kemi 2 dimensione hapesire dhe 2 dimensione kohe, si dhe universi tjeter ku kemi 1 dimension hapesire dhe 3 dimensione kohe. Sidoqofte, llogaritjet tregojne qe ne universe te tilla, gjendjet energjitike jane jostabel per te formuar nje univers i cili te mund te kete sens per ate cfare ne quajme energji, ku hyn dhe koncepti i entropise. Ne nje univers ku raporti permasor eshte 3 dimensione kohe dhe 1 hapesire psh, shpejtesia e drites eshte shpejtesia *minimale* e levizjes se cdo lloj pjeseze materiale (pergjate nje dimensioni te vetem hapsinor te mundshem).
Edhe teorikisht, konsensusi shkencor eshte qe udhetimet ne kohe jane nje enderr fantastiko shkencore. E vetmja gje ku mund te kete dicka te ngjashme me udhetimet ne kohe eshte bota e permasave te Plankut, apo bota e grimcave elementare qe perbejne lenden, atje ku llogaritet dyzimi vale/therrmije i drites dhe energjise. Sidoqofte po ne keto permasa hyn ne fuqi dhe parimi i papercaktueshmerise i cili ne thelb thote se sa me shume precizion te kerkosh ne kohen e ndodhjes se nje ngjarje, aq me teper do te humbesh precizion ne vendin se ku ndodh kjo ngjarje, dhe anasjelltas. Prodhimi i ketyre dy pacaktueshmerive, jepet nga konstantja e Plankut.
Sahit Rexhepi Keca
Valoris scriptorum
Koha po ngadalsohet dhe një ditë do të ndaloj.
Koha do të ndalojë dhe I gjithë kosmosi do të ngrijë në vend,në fakt,koha ka nisur që tani të ec më ngadal.
Kjo është hipoteza e një grup shkenctarësh nga universiteti I Salamanka,Sipas tyre ,koha ka nisur të ngadaldohet me një ritum paperceptueshëm për njeriut.Por po ndodh,një ditë jo te larget shumë kohe pasi toka të kete vdekur,koha do të ndalojë krejtsisht,pas ndalimit të kohes,gjithçka në univers do të mbetet e pa lëvizshme.kshtu thojnë ata shkencetar të fanshum.
Koha do të ndalojë dhe I gjithë kosmosi do të ngrijë në vend,në fakt,koha ka nisur që tani të ec më ngadal.
Kjo është hipoteza e një grup shkenctarësh nga universiteti I Salamanka,Sipas tyre ,koha ka nisur të ngadaldohet me një ritum paperceptueshëm për njeriut.Por po ndodh,një ditë jo te larget shumë kohe pasi toka të kete vdekur,koha do të ndalojë krejtsisht,pas ndalimit të kohes,gjithçka në univers do të mbetet e pa lëvizshme.kshtu thojnë ata shkencetar të fanshum.
scadarsko
Locus omnem
te nderrojn njesi matse .... ose ti vejn bateri ores se vjeter se a ba pa e nderru... koha nuk eshte e njejte si n toke apo ne hapesire.
scadarsko
Locus omnem
po cdo vit qe festojm po t njejtat festa a nuk te duket humbje kohe?
joetisti_
Locus omnem
Sipas ketij arsyetimi i bie qe: Kur perkedhelim tere jeten te njejten femer(te dashuren), do te ishte humbje kohe... Jo!
Humbje kohe mund te kete atehere kur mendojme gjate per kohen e humbur.
scadarsko
Locus omnem
Po humbje kohe eshte te perkedhelesh gjth jeten te njejten femer....dhe ajo humbje flokesh deri sa i zbardhen plaket krejt!nuk humbet kohe kurre kur nuk ben plane.
scadarsko
Locus omnem
moti sot dhe neser !kohe e keqe me shi,dhe mot i paqendrueshem........
scadarsko
Locus omnem
koha ose ndryshe ora,nuk jan te njeta mes tokes dhe universit...
