Ç’ESHTE PSIKOLOGJIA?

[Sweety el]

Psikologjia eshte shkenca e sjelljes dhe e kognicionit. Sjellja pergjithesisht perkufizohet si gjithcka qe ne bejme. Si p.sh. te ngrenit, te biseduarit, te shkruarit, te vepruarit etj.
Kognicioni, perfshin proceset mendore, si p.sh. te menduarit, te enderruarit, kujtesen dhe shume faktore qe ndikojne ne zgjidhjen e problemeve.

Sjellja e mases
Nje aspekt tjeter i studimit shkencor ne psikologji jane proceset biologjike ose fiziologjike qe shpesh shoqerojne sjelljen ashtu dhe kognicionin.
Psikologjia synon te kuptoj sjelljen permes plotesimit te kater qellimeve base:

► pershkrimit
► parashikimit
► kontrollit dhe
► shpjegimit

Me ane te pershkrimit psikologet kuptojne modelet base te sjelljes,zhvillojne teori ose krijojne mundesine e shume prezuposteve dhe supozimeve mbi sjelljen. Ndersa parashikimet bazohen ne shume situata te pershkruara nga psikologet, ku njerezit shfaqin disa sjellje ne te cilat qellimi final eshte arritja apo permbushja e kenaqsise.
Fakti se keto ndodhi permbushin nevojen e kerkimit, ne mund ti klasifikojme si shperblime ose perforcime,p.sh. "Te Mesuarit".Ne kete menyre perforcimi i inkurajon njerezit te modifikojne sjelljen e tyre, dhe ne kete menyre mund te krijojme nje teori qe parashikon se njerezit do ta perserisin nje sjellje te vecante nese do te shperblehen. Jo vetem kaq por ne mund ta provajme faktin e parashikimit duke bere vezhgime te metejshme.
Pasi verifikojne parashikimet psikologet mund te kontrollojne sjelljen. Kete mund ta kuptojme duke bere nje shembull te thjesht; A e mbani mend personin qe ju buzeqeshi dije? Ju si reaguat?

Mund te themi se ju jeni sjelle ne nje menyre te dhene, kjo e fundit e kushtezuar edhe nga faktori "kontroll".
Persa i perket shpjegimit, ky i fundit eshte ne relacion linear me pershkrimin, parashikimet dhe kontrollin, ku me ane te te cilave ne mund te depertojme te forcat qe motivojne individin. Shume mire mund te shpjegojme pse "uria eshte nje sjellje e motivuar".

 

[gangsterja]

Jane4metoda studimi ne psikologji.
1-Vezhgimi natyror:
Me ane te vezhgimit natyror sjellja vezhgohet ne mjedise natyrore,ne distance,ne menyre sistematike dhe pa nderhyrjen e studiuesit te individet qe vezhgohen.Kjo metode eshte perdorur shume per vezhgimin e sjelljes se kafsheve.Te mirat e kesaj metode jane;vezhgimi i sjelljes aty ku ndodh ne menyre te natyrshme dhe grumbullimi i te dhenave pa nderhyrjen e vezhguesit.Te metat e saj;nuk e lejon studiuesin qe te kuptoje lidhjet shkak-pasoje mes dukurive qe studiohen;sjellja qe vezhgohet nuk mund te perseritet sa here qe deshiron studiuesi.
2-Studimi i rastit:
Studimi i rastit ose biografia eshte metoda e intervistimit te individeve specifike per te marre informacion per historine e tyre jetesore.Te mirat e kesaj;informacioni qe grumbullohet per individin specifik,eshte shume i detajuar,individi mund te studiohet per nje kohe te gjate.Te metat e kesaj metode;siguron informacion vetem per nje individ specifik,nuk lejonte behen pergjithesime te sakta,per arsye se sjellja e individit te studiuar eshte e vecante nga ajo e njerezve te tjere dhe per arsye se numri i individeve eshte i vogel,studiuesi nuk mundet te behet objektiv.
3-Sondazhi:
Eshte nje metode permes se ciles nje numer i madh njerezish i pergjigjen nje pyetesori per aspekte te ndryshme qe kane te bejne me opinionet dhe sjelljet e tyre.Te mirat e kesaj metode;kryhet shpejt,lejon te mblidhet nje informacion i madh ne nje kohe mjaft te shkurter.Te metat e saja;informacioni eshte i kufizuar dhe i pasakte,nuk pershkruhen lidhjet shkak-pasoje.
4-Intervistimi:
Eshte nje metode me ane te se ciles studiuesi takohet balle per balle me
personin qe do te intervistohet.Te mirat;lejon qe te merren pergjigje me te gjera dhe me te te thelluara.E meta;kerkon kohe dhe nuk lejon qe te percaktohen lidhjet shkak-pasoje ndermjet dukurive.