Çështja Farwell dhe spiuni që shkatërroi Bashkimin Sovjetik
James Bond dhe George Smiley mund të mbeten me “gisht në gojë” javën e ardhshme me fi lmin e ri që pritet të dalë në kinema. Një fi lm shumë in-teresant spiunazhi, që fl et për rolin e shërbimit të fshehtë francez gjatë Luftës së Ftohtë përmes faktesh dhe persona-zhesh krejtësisht të panjohura. Bëhet fjalë për fi lmin “LAffaire Farwell” per-sonazh i të cilit është një spiun francez në KGB (ish-shërbimi sekret sovjetik), që arriti të merrte informata aq të rëndësishme nga rusët saqë vuri në rrezik dhe ndikoi shumë edhe në vetë shpërbërjen e perandorisë sovjetike në fi llim të viteve 90. Ky person dhe vetë këto histori janë thuajse të panjohura, madje pakkush di për to edhe në Francë. Sipas vetë burimeve të Shërbimit Inteligjent Amerikan, puna e këtij spiuni çoi në kolapsin e disa programeve shumë të rëndësishme të spiunazhit sovjetik dhe në një kohë kur ushtrisë ruse i duhej më shumë se kurrë informacioni. E gjithë kjo situatë bëri që të tronditeshin theme-let e vendit dhe pozitat e Bashkimit Sov-jetik të dobësoheshin dukshëm.
Versioni zyrtar i ngjarjeve që pasqy-rohen në film flet për një spiun të francezëve, kolonelin rus, Vladimir Vetrov të Drejtorisë T, që ishte edhe Dre-jtoria e Spiunazhit Industrial e KGB-së. Në vitin 1981-1982, ai i dha shërbimit të fshehtë francez mbi 3000 faqe doku-mente, si dhe emrat e mbi 400 agjentëve sovjetikë që operonin jashtë vendit. Informacioni u dërgua edhe tek aleatët e NATO-s, të cilët fi llimisht u vunë në alarm, por më pas arritën që të marrin masa dhe të kundërveprojnë. Koloneli Vetrov, me emrin e koduar “Farwell” (lamtumira) arriti që të zbulonte strat-egjitë e sovjetikëve në lidhje me blerjet e paligjshme të teknologjive të ndryshme nga Perëndimi. Ai çoi informacione në agjencinë franceze të zbulimit edhe për problemet dhe prapambetjen e rusëve në fushën e elektronikës dhe mikro-teknologjisë. Informatat e tij patën një ndikim të jashtëzakonshëm edhe në vendimin e ish-presidentit amerikan të asaj kohe, Regan për të lançuar “Star Wars” (Lufta e yjeve), programi i vitit 1983 që shpaloste teknologjinë e fundit perëndimore dhe veçanërisht ameri-kane. Raymond Nart, oficeri francez që ishte pikëlidhja e spiunit në Paris, raportoi se koloneli Vetrov iu ofrua vetë francezëve, sepse dikur kishte qëndruar disa kohë në Paris dhe e donte shumë gjuhën frënge. Kontakti i tij i parë kishte qenë një biznesmen francez në Moskë dhe më pas atasheu ushtarak francez dhe bashkëshortja e tij. Informacionet e rëndësishme ai i linte nëpër koshat e ushqimeve që blinte në treg, kur dilte për të bërë pazar në fundjavë me të shoqen. E çuditshme është se spiuni rus nuk kërkonte kurrë para në këmbim të informatave, apo nisjen e një jete të re në Perëndim dhe ndryshimin e identitetit pas kësaj. Ai ishte “një person i pakontrolluar, që kalonte nga ndjenja e euforisë në atë të eksitimit maksimal”, rrëfen kontakti i tij francez. Por ajo çka duket se e ka motivuar kolonelin rus është velja me sistemin sovjetik, me administratën, burokratët, zyrtarët partiakë dhe ndoshta edhe një sfidë personale e profesionale që mund ti kishte vënë vetes. Edhe pse ai ishte një nga personat më të rëndësishëm të spi-unazhit perëndimor në Moskë, koloneli nuk veproi për një kohë të gjatë pa u vënë re. Ai u kap dhe u ekzekutua, pasi vrau të dashurën me thikë dhe qëlloi për vdekje një polic në një park moskovit në vitin 1982. Rasti i tij, megjithatë, mbetet një nga rastet më interesante dhe sensitivë dhe mbi të gjitha misteriozë si në Rusi, ashtu edhe në Francë. Rusia e Vladimir Putinit dhe e Medvedevit i bënë presion aktorit rus, Sergei Makovetski, për të hequr dorë nga interpretimi i rolit të spi-unit rus në fi llimin francez, premiera e të cilit u shfaq në Festivalin e Torontos këtë javë. Autorëve të tij iu refuzua edhe një kërkesë për të bërë fi lmime në Rusi. Sipas asaj çka rrëfen regjisori i fi lmit, Christian Carion, i njohur për fi lmin “Joyeux Noel” që është kandiduar edhe për çmimin “Oskar”, atë e kanë takuar shumë ish-agjentë francezë të shërbimeve sekrete, të cilët u munduan ta bindin se e vërteta e rastit të kolonelit rus ishte ndryshe nga sa ai e pasqyronte në fi lm. Sipas tyre, rusi nuk ishte një vetmitar guximtar dhe euforik që vepronte për kokën e tij dhe pa asnjë shpërblim, por ai ishte pjesë e një plani të CIA-s, e cila me këtë rast donte që të testonte besnikërinë e Presidentit francez, Mitterrand, ndaj Amerikës, pas zgjedhjes së tij në këtë post në vitin 1981. Madje, edhe vetë Presidenti francez besoi për një kohë shumë të gjatë në ver-sionin e sajuar të ngjarjes, jo atë të CIA-s. Ai madje pushoi nga detyra shefi n e shër-bimeve franceze në vitin 1985. Sigurisht që këto pretendime janë mohuar dhe hedhur poshtë nga Parisi dhe Uashing-toni që ngulmojnë se spiuni rus punonte i vetëm, për vete dhe pa shpërblim dhe se lidhjet e tij në Francë ishin vetëm me një degë periferike të Agjencisë Franceze të kundërspiunazhit. Ish-ministri i Jashtëm francez, Hubert Vedrine, një këshilltar diplomatik i ish-Presidentit socialist, Mitterrand, thotë se nuk ka dyshim që personi në fjalë dhe veprimtaria e tij janë reale. “Ishte një nga rastet më të mëdha dhe më të rëndësishme të spiunazhit të shekullit të 20-të. Për herë të parë që nga viti 1945, Bashkimi Sovjetik po dilte thuajse “lakuriq” në Perëndim, përmes dokumenteve shumë sekrete e të brend-shme që u kaluan pikërisht nga koloneli rus në shërbimin sekret francez”, ka bërë të ditur ish-diplomati. Por ai refuzon mundësinë e hipotezës se pikërisht in-formatat e spiunit ishin një nga shkaqet kryesore të kolapsit të Bashkimit Sovjetik. Por ai si edhe zyrtarë të tjerë argumenton se infor-macioni i dhënë nga spiuni i KGB-së ishte një katalizator që ndi-hmoi në krizën e BS, 9 vjet më vonë. Kjo sepse pas materialeve të çuara në Perëndim për sovjetikët u bë shumë e vështirë konkur-renca me Perëndimin në shumë aspekte atë ushtarak, por edhe atë teknologjik. Mbi të gjitha tensionet mes BS dhe Perëndimit u shtuan ndjeshëm dhe veçanërisht tensioni nisi të shfaqej dukshëm edhe brenda për brenda lidershipit sovjetik. Pikërisht kjo trazirë krijoi rrethanat e përshtatshme dhe mundësinë e ngritjes dhe ardhjes në pushtet të reformatorit, Mikail Gorbaçov, njeriut të “Perestrjkës” dhe “Gllasnistit” që shoqëroi peran-dorinë sovjetike në vitet e saj të fundit të ekzistencës. Në fi lmin “LAffaire Farwell” i realizuar me pjesëmarrjen e rusëve, francezëve dhe amerikanëve, merr pjesë edhe aktori boshnjak, Emir Kusturica, që luan rolin e spiunit të KGB-së, si dhe amerikani Willem Dafoe si shefi i CIA-s. Në film, koloneli mban emrin Sergei Grigoriev. Sa për agjentët francezë, ata përmblidhen të gjithë në një person të vetëm, një biznesmen që u shndërrua më pas në spiun me emrin fi lmik, Pierre Froment, dhe që interpretohet nga aktori Guillaume Canet. Filmi, i cili deri më tani është pritur mirë nga ajo pjesë e kritikës që ka pasur rastin ta shohë, nuk ka të bëjë fare me fi lmat spektakolarë të spiunazhit të tipit James Bond. Ai është shumë më meditativ dhe pranë jetës së përditshme, pjesërisht historik, pjesërisht dramë psikologjike që rrëfen marrëdhënien mes një spiuni profesionist rus dhe një agjenti amator francez. Regjisori i fi lmit thotë se ai ka prerë shumë pjesë të fi lmit gjithmonë krahasuar me historinë e vërtetë. Kështu, ai ka lënë jashtë agjentin francez dhe bashkëshorten e tij, si dhe pjesën kur agjenti rus vret me thikë të dashurën. Sipas tij, këto dy episode dhe personazhe do ta bënin historinë shumë konfuze. Ajo çka regjisori ka dashur që të nxjerrë në pah nuk është karakteri i spiunit, por heroizmi i tij dhe ai i agjentëve francezë gjatë viteve më të vështira të Luftës së Ftohtë. Refuzimi i rusëve për të bash-këpunuar për realizmin është shumë i shpjegueshëm, sipas regjisorit të tij. Në vitin 1983, 47 diplomatë dhe gazetarë sovjetikë, u identifi kuan si spiunë pikër-isht falë bashkëpunimit të Farwell me perëndimorët dhe ata u dëbuan nga Parisi. Mes tyre ishte edhe një diplomat me emrin Alexander A
Ky artikull eshte marre nga: http://www.albaniasite.net/?p=22588. Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://www.albaniasite.net/?p=22588
James Bond dhe George Smiley mund të mbeten me “gisht në gojë” javën e ardhshme me fi lmin e ri që pritet të dalë në kinema. Një fi lm shumë in-teresant spiunazhi, që fl et për rolin e shërbimit të fshehtë francez gjatë Luftës së Ftohtë përmes faktesh dhe persona-zhesh krejtësisht të panjohura. Bëhet fjalë për fi lmin “LAffaire Farwell” per-sonazh i të cilit është një spiun francez në KGB (ish-shërbimi sekret sovjetik), që arriti të merrte informata aq të rëndësishme nga rusët saqë vuri në rrezik dhe ndikoi shumë edhe në vetë shpërbërjen e perandorisë sovjetike në fi llim të viteve 90. Ky person dhe vetë këto histori janë thuajse të panjohura, madje pakkush di për to edhe në Francë. Sipas vetë burimeve të Shërbimit Inteligjent Amerikan, puna e këtij spiuni çoi në kolapsin e disa programeve shumë të rëndësishme të spiunazhit sovjetik dhe në një kohë kur ushtrisë ruse i duhej më shumë se kurrë informacioni. E gjithë kjo situatë bëri që të tronditeshin theme-let e vendit dhe pozitat e Bashkimit Sov-jetik të dobësoheshin dukshëm.
Versioni zyrtar i ngjarjeve që pasqy-rohen në film flet për një spiun të francezëve, kolonelin rus, Vladimir Vetrov të Drejtorisë T, që ishte edhe Dre-jtoria e Spiunazhit Industrial e KGB-së. Në vitin 1981-1982, ai i dha shërbimit të fshehtë francez mbi 3000 faqe doku-mente, si dhe emrat e mbi 400 agjentëve sovjetikë që operonin jashtë vendit. Informacioni u dërgua edhe tek aleatët e NATO-s, të cilët fi llimisht u vunë në alarm, por më pas arritën që të marrin masa dhe të kundërveprojnë. Koloneli Vetrov, me emrin e koduar “Farwell” (lamtumira) arriti që të zbulonte strat-egjitë e sovjetikëve në lidhje me blerjet e paligjshme të teknologjive të ndryshme nga Perëndimi. Ai çoi informacione në agjencinë franceze të zbulimit edhe për problemet dhe prapambetjen e rusëve në fushën e elektronikës dhe mikro-teknologjisë. Informatat e tij patën një ndikim të jashtëzakonshëm edhe në vendimin e ish-presidentit amerikan të asaj kohe, Regan për të lançuar “Star Wars” (Lufta e yjeve), programi i vitit 1983 që shpaloste teknologjinë e fundit perëndimore dhe veçanërisht ameri-kane. Raymond Nart, oficeri francez që ishte pikëlidhja e spiunit në Paris, raportoi se koloneli Vetrov iu ofrua vetë francezëve, sepse dikur kishte qëndruar disa kohë në Paris dhe e donte shumë gjuhën frënge. Kontakti i tij i parë kishte qenë një biznesmen francez në Moskë dhe më pas atasheu ushtarak francez dhe bashkëshortja e tij. Informacionet e rëndësishme ai i linte nëpër koshat e ushqimeve që blinte në treg, kur dilte për të bërë pazar në fundjavë me të shoqen. E çuditshme është se spiuni rus nuk kërkonte kurrë para në këmbim të informatave, apo nisjen e një jete të re në Perëndim dhe ndryshimin e identitetit pas kësaj. Ai ishte “një person i pakontrolluar, që kalonte nga ndjenja e euforisë në atë të eksitimit maksimal”, rrëfen kontakti i tij francez. Por ajo çka duket se e ka motivuar kolonelin rus është velja me sistemin sovjetik, me administratën, burokratët, zyrtarët partiakë dhe ndoshta edhe një sfidë personale e profesionale që mund ti kishte vënë vetes. Edhe pse ai ishte një nga personat më të rëndësishëm të spi-unazhit perëndimor në Moskë, koloneli nuk veproi për një kohë të gjatë pa u vënë re. Ai u kap dhe u ekzekutua, pasi vrau të dashurën me thikë dhe qëlloi për vdekje një polic në një park moskovit në vitin 1982. Rasti i tij, megjithatë, mbetet një nga rastet më interesante dhe sensitivë dhe mbi të gjitha misteriozë si në Rusi, ashtu edhe në Francë. Rusia e Vladimir Putinit dhe e Medvedevit i bënë presion aktorit rus, Sergei Makovetski, për të hequr dorë nga interpretimi i rolit të spi-unit rus në fi llimin francez, premiera e të cilit u shfaq në Festivalin e Torontos këtë javë. Autorëve të tij iu refuzua edhe një kërkesë për të bërë fi lmime në Rusi. Sipas asaj çka rrëfen regjisori i fi lmit, Christian Carion, i njohur për fi lmin “Joyeux Noel” që është kandiduar edhe për çmimin “Oskar”, atë e kanë takuar shumë ish-agjentë francezë të shërbimeve sekrete, të cilët u munduan ta bindin se e vërteta e rastit të kolonelit rus ishte ndryshe nga sa ai e pasqyronte në fi lm. Sipas tyre, rusi nuk ishte një vetmitar guximtar dhe euforik që vepronte për kokën e tij dhe pa asnjë shpërblim, por ai ishte pjesë e një plani të CIA-s, e cila me këtë rast donte që të testonte besnikërinë e Presidentit francez, Mitterrand, ndaj Amerikës, pas zgjedhjes së tij në këtë post në vitin 1981. Madje, edhe vetë Presidenti francez besoi për një kohë shumë të gjatë në ver-sionin e sajuar të ngjarjes, jo atë të CIA-s. Ai madje pushoi nga detyra shefi n e shër-bimeve franceze në vitin 1985. Sigurisht që këto pretendime janë mohuar dhe hedhur poshtë nga Parisi dhe Uashing-toni që ngulmojnë se spiuni rus punonte i vetëm, për vete dhe pa shpërblim dhe se lidhjet e tij në Francë ishin vetëm me një degë periferike të Agjencisë Franceze të kundërspiunazhit. Ish-ministri i Jashtëm francez, Hubert Vedrine, një këshilltar diplomatik i ish-Presidentit socialist, Mitterrand, thotë se nuk ka dyshim që personi në fjalë dhe veprimtaria e tij janë reale. “Ishte një nga rastet më të mëdha dhe më të rëndësishme të spiunazhit të shekullit të 20-të. Për herë të parë që nga viti 1945, Bashkimi Sovjetik po dilte thuajse “lakuriq” në Perëndim, përmes dokumenteve shumë sekrete e të brend-shme që u kaluan pikërisht nga koloneli rus në shërbimin sekret francez”, ka bërë të ditur ish-diplomati. Por ai refuzon mundësinë e hipotezës se pikërisht in-formatat e spiunit ishin një nga shkaqet kryesore të kolapsit të Bashkimit Sovjetik. Por ai si edhe zyrtarë të tjerë argumenton se infor-macioni i dhënë nga spiuni i KGB-së ishte një katalizator që ndi-hmoi në krizën e BS, 9 vjet më vonë. Kjo sepse pas materialeve të çuara në Perëndim për sovjetikët u bë shumë e vështirë konkur-renca me Perëndimin në shumë aspekte atë ushtarak, por edhe atë teknologjik. Mbi të gjitha tensionet mes BS dhe Perëndimit u shtuan ndjeshëm dhe veçanërisht tensioni nisi të shfaqej dukshëm edhe brenda për brenda lidershipit sovjetik. Pikërisht kjo trazirë krijoi rrethanat e përshtatshme dhe mundësinë e ngritjes dhe ardhjes në pushtet të reformatorit, Mikail Gorbaçov, njeriut të “Perestrjkës” dhe “Gllasnistit” që shoqëroi peran-dorinë sovjetike në vitet e saj të fundit të ekzistencës. Në fi lmin “LAffaire Farwell” i realizuar me pjesëmarrjen e rusëve, francezëve dhe amerikanëve, merr pjesë edhe aktori boshnjak, Emir Kusturica, që luan rolin e spiunit të KGB-së, si dhe amerikani Willem Dafoe si shefi i CIA-s. Në film, koloneli mban emrin Sergei Grigoriev. Sa për agjentët francezë, ata përmblidhen të gjithë në një person të vetëm, një biznesmen që u shndërrua më pas në spiun me emrin fi lmik, Pierre Froment, dhe që interpretohet nga aktori Guillaume Canet. Filmi, i cili deri më tani është pritur mirë nga ajo pjesë e kritikës që ka pasur rastin ta shohë, nuk ka të bëjë fare me fi lmat spektakolarë të spiunazhit të tipit James Bond. Ai është shumë më meditativ dhe pranë jetës së përditshme, pjesërisht historik, pjesërisht dramë psikologjike që rrëfen marrëdhënien mes një spiuni profesionist rus dhe një agjenti amator francez. Regjisori i fi lmit thotë se ai ka prerë shumë pjesë të fi lmit gjithmonë krahasuar me historinë e vërtetë. Kështu, ai ka lënë jashtë agjentin francez dhe bashkëshorten e tij, si dhe pjesën kur agjenti rus vret me thikë të dashurën. Sipas tij, këto dy episode dhe personazhe do ta bënin historinë shumë konfuze. Ajo çka regjisori ka dashur që të nxjerrë në pah nuk është karakteri i spiunit, por heroizmi i tij dhe ai i agjentëve francezë gjatë viteve më të vështira të Luftës së Ftohtë. Refuzimi i rusëve për të bash-këpunuar për realizmin është shumë i shpjegueshëm, sipas regjisorit të tij. Në vitin 1983, 47 diplomatë dhe gazetarë sovjetikë, u identifi kuan si spiunë pikër-isht falë bashkëpunimit të Farwell me perëndimorët dhe ata u dëbuan nga Parisi. Mes tyre ishte edhe një diplomat me emrin Alexander A
Ky artikull eshte marre nga: http://www.albaniasite.net/?p=22588. Per me shume artikuj te ngjashem vizitoni: http://www.albaniasite.net/?p=22588