Re: Renia e Gruas nga Epiqendra e Shoqerise...
Nga ana filozofike femra ka pasur gjithmone nje status te shenjte. Kultet dhe fete pagane (para Krishterimit) adhuronin femren si nje qenie e shenjte. Femra ishte fillimi i jetes, ruajtese e diturise, dhenesja e dashurise. Ka shume arsye perse shoqeria jone moderne nuk e sheh gruan ne te njejten drite.
Teoria e matriarkalitetit është nj hipotezë mjaft e dobët për nga argumentet që sjell. E para duhet ditur që bëhet fjalë për një periudhë tepër të lashtë që gjithsesi mbetet thuajse tërësisht e errët për dijen njerëzore. Kjo teori është sitisur nga antropologët dhe arkeologët dhe, më tepër se shkencore mbetet propagandistike, duke u shfrytëzuar së tepërmi nga pikëpamjet komuniste po në të njëjtën mënyrë sic është shfrytëzuar edhe evolucionizmi.
Unë nuk besoj se në vitin 2004 mund të arrijmë të njohim aq mirë shoqëritë primitive, sa të mund të dallojmë statusin social të meshkujve dhe femrave. Ne dimë aq pak për shoqëritë primitive sa nuk mundet kurrsesi të mund të imagjinojmë mënyrën se si ata I kanë marrëdhëniet mes tyre. C’është e vërteta edhe sot gjejmë mjaft mënyra për të përcaktuar statusin e gruas në shoqërinë moderne, e lëre më për shoqëritë primitive. Cilat janë faktet që sjellin disa antropologë për ekzistencën e matriarkatit.
• Së pari gjetja e mjaft objekteve të kultit të cilat I përkasin seksit femër dhe kryesisht, figureës së nënës. Në mjaft fise perëntitë, idhujt ishin të seksit femër, të cilat adhuroheshin prej pesterëve të bashkësisë.
• Së dyti në mjaft raste mendohet që fiset primitive t’u drejtoheshin një gruaje të moshuar që e mbanin si të parën e fisit për të gjykuar për probleme të ndryshme.
• Po kështu mendohet që femrat merreshin me bujqësi, dhe blektori ndërsa meshkujt me gjueti, ose edhe me luftërat e ndryshme ndërmjet fiseve (si rrjedhojë e forcës fizike), dhe kështu, duke qenë se bujqësia sillte fitime më të mëdha se gjuetia, si dhe duke qenë se gratë ishin të angazhuara tërë ditën në territorin e bashkësisë, të cilin duhej t’a administronin, gratë gëzonin status më të lartë shoqëror.
Personalisht, mua më duket shumë naïve t’a besosh këtë gjë, e cila gjithsesi mbetet një hipotezë. Kjo hipotezë mbetet mjaft e dobët për një mori arsyesh.
• E para, për sa I përket idhujve femra, këto kanë ekzistuar gjithmonë edhe në shoqëritë më patriarkale që mund të bëhet - dhe madje egzistojnë edhe sot në mjaft fise primitive të soteme si dhe në disa kultura të traditës hinduse (madje në këtë të fundit, një sekt I caktuar përmban, si objekt kulti një vaginë të cilën ata e adhurojnë cdo ditë). Edhe grekërit e lashtë, të cilët njihen për diskriminim tepër të skajshëm të femrës, e cila konsiderohej tepër inferiore deri në krahasim me skllevërit, shumicën e perëndive I kanë patur femra. Dhe kjo sepse është tjetër gjë hyjnizimi simbolik I femrës si simbol pjellorie ose si simbol dhembsurie e përkujdesjeje, që karakterizohet tek figura e nënës, dhe tjetër gjë konsiderata për gruan ke në shtëpi, në shtrat, me të cilën t’I ndan pjesën më të madhe të ditës me gjithë problemet e saj.
• Po kështu, respekti për gratë e moshuara (zakonisht më e moshuara e fisit) duhet të ketë qenë më tepër edhe funksionale për mosmarrëveshje të ndryshme, duke shërbyer si një figureë stabiliteti dhe vlerash, në një kohë ku burrat vdisnin më herët si pasojë e luftërave të shumta, etj. Por prej kësaj nuk nxirret domosdoshmërisht që të gjitha gratë e fisit kanë pasur status më të lartë se burrat.
• Përsa I përket pikës së tretë fakti që puna në bujqësi sillte më shumë fitime nuk do të thotë gjë për statusin social, pasi, në kushtet e një bashkësie që duhet t’u bëjë ballë mjaft nevojave dhe rreziqeve, ku gjërat zhvillohen nën darën e nevojës, kjo ndarje e punës është e domosdoshme dhe normalisht burrat kanë zgjedhur fronitn më të vështirë, duke ia lënë grave atë më fitimprurësin. Por nuk duhet harruar se fitimi në shoqëri të tilla ishte I përbashkët dhe nuk kishte diferencime në të ardhura, që të mund të dalloheshin edhe statuset sociale.
Në fakt mua më duket tepër e pamundur që statusi më I lartë në një shoqëri ku forca e krahut është determinuese, të gëzohet nga pjesa më e brishtë e saj. Por kjo teori është shfrytëzuar së tepërmi nga evoluzionistët dhe materialistët të cilët e shohin zhvillimin njerëzor si prkryerjen graduale të majmunit, nga komunistët të cilin në kuadër të luftës totale të klasave e shohin tërë historinë e zhvillimit njerëzor thjesht si përplasje klasash apo grupimesh të ndryshme interesash, ku edhe konflikti mes gjinive ka vendin e vet, si dhe feministet ) të cilat relisht, në shumicën e tyre kanë qenë komuniste, të cilat tërë hisorinë shoqërore dhe marrëdhëniet mes dy gjinive I shohin sin jë luftë për të drejta dhe privilegje mes palëve (sekseve), dhe tek matriarkati ata gjejnë idealin e tyre, perandorinë e shpresuar, apo “tokën e premtuar” të tyre, gjejnë të realizuar ëndrën e tyre, amazonën.
Po kështu ka mjaft faktorë të tjerë që e kundërshtojnë këtë hipotezë, por edhe kaq besoj se u zgjata shumë. Shpresoj të mos jem bërë I mërzitshëm.